Możliwości aplikacyjne rzeczywistego kursu walutowego w hedgingu należności dewizowych

Pełen tekst

(1)Zeszyty Naukowe nr 796. Uniwersytetu Ekonomicznego w Krakowie. 2009. Marcin Jędrzejczyk Katedra Rachunkowości. Możliwości aplikacyjne rzeczywistego kursu walutowego w hedgingu należności dewizowych 1. Wprowadzenie Wymiana międzynarodowa, nieodłącznie związana z kategorią kursu walutowego, może stać się poważnym źródłem ryzyka w związku z pojawianiem się wahań stóp wymiany. W niedawno publikowanych pracach (zob. np. [Jędrzejczyk 2005]) stwierdzono, że jednostka PPS (Purchasing Power Standard) może służyć jako medium translacji w skonsolidowanych sprawozdaniach finansowych, natomiast kurs walutowy używany w dotychczasowym brzmieniu, wyraża relację między dwiema jednostkami pieniężnymi, które są tożsame z jednostkami pracy. Ponieważ aplikacja kursu walutowego do przeliczania pozycji pieniężnych, zobowiązań oraz należności nie budzi zastrzeżeń, można z całą pewnością stwierdzić, że rzeczywisty kurs walutowy wyznacza opłacalność stosowania transakcji hedgingowych. W potocznym rozumieniu ryzyko postrzegane jest bowiem jako możliwość wystąpienia szkody, możliwość niepowodzenia. Przytoczone określenie sugeruje pejoratywny aspekt ryzyka. Jednak według analityków finansowych ryzyko rynkowe wynikające ze zmian kursów walutowych może oznaczać osiągnięcie dochodu odmiennego od zakładanego. Aby w pełni wyjaśnić technikę redukcji ryzyka, należy dokonać analizy hedgingu będącego jedną ze strategii zarządzania ryzykiem wypracowanych przez teorię inżynierii finansowej, jak również uwarunkowań wahań kursów walutowych oraz zastosować narzędzia prognostyczne do oszacowania przyszłych wartości notowań stóp wymiany..

(2) Marcin Jędrzejczyk. 126. 2. Rzeczywisty kurs walutowy jako relacja między jednostkami pracy Poprawne rozumienie istoty kategorii pieniądza stanowi asumpt do podjęcia rozważań na temat prognozowania opłacalności zawierania transakcji hedgingowych. Stosownie do rozważań M. Dobii [2003, 2004] pieniądz traktować należy jako należności z tytułu pracy. „Pieniądze powstają w rezultacie pracy, a jej produktywność decyduje o sile pieniądza, zarówno wewnętrznej (inflacja), jak i zewnętrznej (kursy walutowe)”. A zatem jednostkę pieniądza można rozumieć tożsamo z jednostką pracy. Można także wysnuć wniosek, że to właśnie produktywność pracy w znaczącej mierze decyduje o kształtowaniu się stóp wymiany pomiędzy badanymi krajami. Wynika to bezpośrednio z istoty jednostki pieniężnej, której główną determinantą staje się produktywność pracy. Analizując dane archiwalne dotyczące kursu walutowego złotówki względem dolara amerykańskiego (por. rys. 1), można więc stwierdzić, że w Polsce od połowy 2000 r. produktywność pracy zaczęła rosnąć, powodując umocnienie się rodzimej waluty. 4,4 4,0 3,5 3,0 2,5 2,0 1,5 1,0 0,5 2006. 2005. 2004. 2003. 2002. 2001. 2000. 1999. 1998. 1997. 1996. 1995. 1994. 1993. 0,0. Luty. Rys. 1. Kurs złotego względem dolara w latach 1993–2006 Źródło: opracowanie własne. Na kształtowanie się wielkości stóp wymiany pomiędzy Stanami Zjednoczonymi a Polską, czyli na wartość amerykańskiej jednostki pracy w stosunku do polskiej jednostki pracy, wpływ wywierają parytety kosztów i efektów pracy..

(3) Możliwości aplikacyjne rzeczywistego kursu.... 127. W hipotetycznym przypadku, kiedy porównaniu podlegałyby gospodarki o zbliżonych wskaźnikach inflacji i o zbliżonej produktywności pracy, oznaczałoby to w praktyce podobną kreację PKB przez jednostkę waluty kosztów pracy obu krajów, co z kolei skutkowałoby zasadnością uznania prawa jednej ceny dla takiego przypadku. Stąd można wysnuć wniosek, że właściwą dla prowadzonych rozważań formę PPP (Purchasing Power Parity) wyraża formuła (1): ER = ER0 ⋅. RWP * . RWP . gdzie: RWP* – realna produktywność pracy za granicą, RWP – realna produktywność pracy w kraju, ER0 – poprzednia zanotowana rzeczywista wartość kursu.. (1). Zatem to nie relacja kosztów pracy, a stosunek produktywności pracy dwóch krajów decyduje o kształtowaniu się stóp wymiany. Ponieważ dane empiryczne dotyczące Polski i Stanów Zjednoczonych wskazują, że zarówno koszty utrzymania na osobę w pięcioosobowej rodzinie (Polska 350 zł, USA 350 dol.), jak i szacunkowa minimalna płaca godzinowa (Polska 5 zł, USA 5 dol.) wykazują podobne wartości, można stwierdzić, że w Polsce w jednostce pracy powstaje 2,9 razy mniej wartości niż w Stanach Zjednoczonych, a równocześnie maleje stopień opłacenia pracy w Polsce. Taki stan rzeczy powoduje wzrost nominalnej produktywności pracy WP, co wraz z niską inflacją powoduje wzrost realnej produktywności pracy:. RWP =. WP . (1 + i) . (2). Rozwijając wzór (2) do postaci nieskończonego trendu czasowego otrzymano:. RWPn* RWP1* (3) ⋅⋅⋅ . RWP RWP n 1. Przyjmując stałe zmiany roczne pomiędzy produktywnością pracy za granicą i w kraju badanym, formułę można zmodyfikować do postaci (4): ERn = ER0 ⋅. ERn = ER0 (1 + e)n ⇒ e =. n. ERn − 1. ER0. (4). Dysponując danymi archiwalnymi, gdzie kurs złotego wobec dolara w styczniu 1993 r. wynosił 1,58, a obecny kurs (22 stycznia 2007 r.) 2,96, można wyliczyć roczny stopień deprecjacji złotego wobec dolara w ciągu ostatniej dekady. Podstawiając odpowiednie wielkości do wzoru (4), otrzymujemy e = 0,046, co oznacza,.

(4) Marcin Jędrzejczyk. 128. że złoty tracił do dolara średnio 4,6% rocznie. Oszacowany trend pozostałby aktualny w wypadku niezmiennej produktywności pracy, jednakże realna produktywność pracy w Polsce wzrasta od początku 2001 r., co spowodowało umocnienie się złotego w stosunku do waluty amerykańskiej w ciągu ostatnich dwóch lat. Przeprowadzone rozważania można skonstatować wnioskiem, że nie tylko wskaźnik inflacji, wysokość kosztów pracy i stóp procentowych wpływa na kształtowanie się stóp wymiany. To właśnie relacja produktywności pracy w głównej mierze wpływa na wartość kursów walutowych. 3. Istota hedgingu jako metody optymalizacji ryzyka walutowego Zgodnie z definicją prezentowaną przez W. Tarczyńskiego hedging rozumieć należy jako „działanie, które polega na zabezpieczeniu się przed niepożądanymi zmianami cen instrumentów finansowych. Istota hedgingu na rynku kontraktów futures polega na wykorzystywaniu transakcji futures do ograniczenia ryzyka niekorzystnych zmian na rynku kasowym” [Tarczyński, Zwolankowski 1999]. Autor zwraca uwagę na wykorzystanie w transakcjach międzynarodowych hedgingu opartego na kontraktach terminowych. Innymi słowy, zabezpieczeniu utraty wartości należności lub zwiększeniu wartości zobowiązań przed ryzykiem związanym ze zmiennością kursów walutowych służą podmiotowi transakcje zabezpieczające oparte na opcjach typu futures. Hedging jest swego rodzaju transferem ryzyka związanego ze zmianą stóp wymiany międzynarodowej z podmiotu zawierającego umowę obarczoną ryzykiem na podmiot chętny do przejęcia takiego ryzyka w zamian za uzyskanie ewentualnej premii. Warto wspomnieć, że transfer ryzyka z pozycji odbierającego nazywany jest tradingiem. Rozpatrując hedging z punktu widzenia kontraktów terminowych, należy wspomnieć o istnieniu dwóch rynków: kasowego (spot) oraz terminowego (financial futures). Rozróżnienie cen na obu rynkach prowadzi bądź do osiągnięcia zysku bądź do poniesienia straty przez jedną ze stron transakcji transferowej. Poznanie teorii funkcjonowania obu rynków, korelacji wielkości generowanych zysków i cen notowanych na obu rynkach, stanowi asumpt do podjęcia rozważań na temat opłacalności transakcji hedgingowych. Bardzo istotnym pojęciem w teorii kontraktów terminowych jest baza b(t) definiowana jako średnia różnica między kursem notowanym na rynku kasowym (kurs rzeczywisty notowany na rynku) S(t) a kursem na rynku futures (terminowym), zapisano jako:. b(t) = S(t) – F(t).. (5).

(5) Możliwości aplikacyjne rzeczywistego kursu.... 129. Spot (rzeczywista). Kurs walutowy np. zł/USD. Zyski kursff. Financial futures Straty. t1. t. Rys. 2. Zyski lub straty z kontraktu terminowego w zależności od ceny rzeczywistej oraz ceny financial futures Źródło: opracowanie własne.. Tabela 1. Podstawowa klasyfikacja hedgingu Wyszczególnienie Krótki opis sytuacji decyzyjnej. Hedging. sprzedażowy (selling hedge, short hedge). Inwestor zamierza sprzedać określone aktywa inwestorowi zagranicznemu z odroczonym terminem płatności po kursie walutowym obowiązującym w dniu zapadalności terminu spłaty zobowiązań. Rodzaj ryzyka podlega- Ryzyko związane ze spadkiem jącego transferowi kursu walutowego. zakupowy (buying hedge, long hedge). Inwestor zamierza nabyć określone aktywa od inwestora zagranicznego z odroczonym terminem płatności po kursie walutowym obowiązującym w dniu zapadalności terminu spłaty należności Ryzyko związane ze wzrostem kursu walutowego. Źródło: opracowanie własne na podstawie: [Zając 2002].. Dla identycznych zmian notowań na obu rynkach występuje przypadek, kiedy baza pozostaje niezmieniona, a ryzyko walutowe całkowicie wyeliminowane. Warto zauważyć, że w praktyce sytuacja taka występuje niezwykle rzadko i dlatego najczęściej zmiany wielkości bazy powodują osiąganie zysków lub strat z punktu widzenia podmiotu transferującego ryzyko. Można zatem stwierdzić, że „pierwotne ryzyko zmiany fluktuacji cen na rynku kasowym przeobraża się.

(6) 31/12/06. 31/12/06 1/03/07. 1/03/07 1/03/07 1/03/07 1/03/07. 4 5. 6 7 8 9. 30 500 30 000 500 30 500 900 900 172 600 600 29 000 30 000 29 000 328. Kwota (w zł). Straty kursowe Zobowiązania z kontraktu terminowego Koszty finansowe zabezpieczenia Zobowiązania kontraktu terminowego Straty kursowe Środki pieniężne Zobowiązania kontraktu terminowego Środki pieniężne Koszty finansowe zabezpieczenia. Należności (otrzyma w dolarach) Należności z kontraktu terminowego Dyskonto (do rozliczenia w czasie). Dt. Zobowiązania z kontraktu terminowego Należności z kontraktu terminowego Zyski kursowe Dyskonto Zyski kursowe Należności z kontraktu terminowego Należności Środki pieniężne Należności z kontraktu terminowego Dyskonto. Sprzedaż. Ct. Źródło: opracowanie własne.. 1. Zaksięgowano sprzedaż w dniu zawarcia umowy, 2. Zaksięgowano zawarcie transakcji zabezpieczającej z bankiem (kurs kontraktów futures: 3,0 zł/1 dol.), 3. Uaktualniono rozrachunki kontraktu terminowego z tytułu zmiany kursu bieżącego (2,96zł/1 dol.), 4. Rozliczono w czasie część dyskonta przypadającego na rok obrachunkowy 2002, 5. Przeliczono należności i zobowiązania do kursu bieżącego, 6. Odbiorca wpłacił kwotę 10000 dol. na konto firmy (2,9 zł/1 dol.), 7. Zapłacono 10000 dol. bankowi z tytułu kontraktu (3,0 zł/1 dol.), 8. Zaksięgowano wpływy z tytułu zawartego kontraktu terminowego (2,9 zł/1 dol.), 9. Dokonano przeksięgowania pozostałej kwoty dyskonta, jako koszt odsetek.. 1/12/06 1/12/06. 3. 1 2. Data. Lp.. Tabela 2. Dekretacja operacji gospodarczych w transakcji hedgingowej. 130. Marcin Jędrzejczyk.

(7) Możliwości aplikacyjne rzeczywistego kursu.... 131. w ryzyko zmiany bazy” [Biegański, Janc 2001]. Istotę bazy prezentuje rys. 2. Punkty znajdujące się na osi odciętych na lewo od punktu t1 oznaczają ponoszenie strat z kontraktu, natomiast po prawej osiąganie zysków. Punkt t1 obrazuje hipotetyczną sytuację, kiedy baza jest równa zeru. Ponieważ transakcje międzynarodowe mogą mieć charakter sprzedażowy (eksport) lub zakupowy (import), możliwa jest identyfikacja dwóch alternatywnych sytuacji wymagających zabezpieczenia się podmiotu przed ryzykiem zmian stóp wymiany (tabela 1). Należy podkreślić jednak, co nie zostało skonstatowane przez zacytowane źródła, że tylko wiarygodna prognoza kształtowania się stóp wymiany jest podstawą do zawarcia kontraktu. Studium przypadku Firma polska dokonała 1 grudnia 2006 r. sprzedaży towarów do USA za 10 000 dol. Płatność należności ustalono na 90 dni. Kurs w dniu zawarcia umowy wynosił 3,05 zł za dolara. Firma zabezpieczając się przed ryzykiem, zawarła kontrakt terminowy z bankiem przy założeniu kursu dla transakcji terminowych 3,0 zł za dolara. Zakładając, że kurs 31 grudnia 2006 r. wyniósł 2,96 zł za dolara i że w dniu realizacji kontraktu stopa wymiany kształtowała się na poziomie 2,9 zł za dolara dokonano odpowiednich zapisów księgowych zaprezentowanych w tabeli 2. Analiza zapisów księgowych związanych z zastosowaniem hedgingu w przedsiębiorstwie umożliwia identyfikację jego istoty, którą staje się każdorazowe skompensowanie zysków kursowych stratami kursowymi (tabela 2), co w konsekwencji przy niekorzystnych zmianach stóp wymiany zabezpiecza podmiot przed stratami wynikającymi z różnic kursowych. Studium przypadku dowodzi zasadności stosowania transakcji hedgingowych w praktyce wymiany międzynarodowej niezależnie od jej przedmiotu. Nietrudno jednak zauważyć, że implementacja strategii zabezpieczania przed ryzykiem generuje dodatnie przepływy finansowe w porównaniu z sytuacją ich niezastosowania, jedynie w specyficznych warunkach związanych z kształtowaniem się przyszłych stóp wymiany. W celu uzyskania optymalnych efektów związanych z hedgingiem w transakcjach międzynarodowych należy przybliżyć teorię opisującą determinanty kształtowania się wysokości kursów walutowych i zastosować ją do estymacji przyszłej wartości stóp wymiany. 4. Estymacja kursu walutowego na potrzeby transakcji hedgingowych Przeprowadzona analiza kursu walutowego, jak i istoty transakcji hedgingowych stanowią asumpt do podjęcia próby estymacji przyszłych wartości stopy wymiany złotówki do dolara. Należy jednak pamiętać, że istnieją czynniki poli-.

(8) Marcin Jędrzejczyk. 132. tyki wewnętrznej i aspekty makroekonomiczne wpływające na kształtowanie się kursów walutowych, których nie sposób przewidzieć i które mogą spowodować odchylenia od oszacowanych metodami ekonometrycznymi wartości. Ponieważ tendencja rosnącej produktywności pracy w Polsce zdecydowanie wpłynęła na kształtowanie się kursu walutowego, prognozę oprzeć należy na danych empirycznych zanotowanych od początku 2000 r. Do oszacowania przyszłej wartości kursu walutowego posłużono się metodą estymacji bezpośredniej [Dobija 1988]. Zgodnie z założeniami prognozy poszukiwany jest punkt (tn + k, yn + 1). Przy zastosowaniu optymalnej estymacji znanej wartości yn za pomocą warunkowej wartości oczekiwanej zapisać można równanie, będące przepisem na przeprowadzany proces estymacji:. yn+1 =. n+1. n. i=1. i=1. Rn (t n ) ⋅ ∑ hi (t n ) − ∑ yi hi (t n ) hn+1 (t n ). ,. (6). gdzie: Rn(tn) – estymator użyty do oszacowania wartości yn + 1 (w tym wypadku jest nim warunkowa wartość oczekiwana E(YnǀTn = tn), hi(tn) – skumulowana wartość funkcji gęstości dla wartości parametrów szeregu czasowego, hn + 1(tn) – skumulowana wartość funkcji gęstości dla badanego parametru szeregu czasowego.. Zatem dla analizowanego przypadku, przyjmując uśrednione kwartalne wahania wysokości stóp wymiany począwszy od 2000 r., skonstruować należy schemat estymacji przedstawiony w tabeli 3. Do prawidłowej aproksymacji wartości kursu walutowego na koniec drugiego kwartału 2005 r. należy jeszcze oszacować wartość estymatora Rn(tn), a mianowicie: n. Rn (t n ) = E Yn Tn = t n =. (. ). ∑ h (t i=1. i. n. ) ⋅ yi. n. ∑ h (t i=1. i. n. ). (7). .. Procedura estymacji polega na przyjęciu założenia, że szukana jest warunkowa wartość oczekiwana przy t = 29. Tabela 4 przedstawia scenariusz szacunku estymatora Rn(tn)..

(9) Możliwości aplikacyjne rzeczywistego kursu.... 133. Tabela 3. Schemat prognozy na podstawie metody estymacji bezpośredniej Okres. t. t – t sr.. (t – t sr.)^2. II 2000. 2. 13. 169. IV 2000. 4. I 2000. III 2000. 1. 14. 4,088421. 5. 10. 100. III 2001. 7. 8. 64. IV 2001 I 2002. 8. 9. 7 6. 121. 0,0000. 4,0889969. 0,00. 0,0000. 4,0639476. 0,0000. 16 4. 3. 9. II 2003. 14. 1. III 2003. 15. I 2004. 17. IV 2003 II 2004. III 2004. 16. 18. 19. IV 2004. 20. II 2005. 22. I 2005. III 2005. 21. 23. 5. 25. 7. 49. 6. 36. 0,00. 0,0000. 3,8964787. 0,00. 0,0000. 3,9311097. 0,0000. 3,8201683. 0,0000. 3,0644265. 0,00. 0,0000. 3,0644265. 0,00. 0,0027. 3,2959262 3,1874569. 0,0000. 0,0000. 0,0000. 0,0000 0,0000 0,0003. 3,9637837 3,8391459 3,8917391 3,459663. 3,459663. 3,209075. 0,0659. 27. 12. 144. 0,3266. 3,1028984. 29. 14. 196. 0,3266. y27. 28. Suma. 435. delta t. 9. 16. 4,1480095. 100. IV 2006. Średnia. 4. 4. 0,0000. 10. 26. delta t2. 3. 1. 0,00. 25. II 2006. I 2007. 2. 0. 15 . . Źródło: opracowanie własne.. 9. 11. 13. 81. 121. 169. 0,0163 0,1793. 0,3989. . 2030. 1,3166669. . 2,5. . . . 70. 1,5811388. 0,00. 4,1268065. 64. 24. III 2006. 1. 1. 4,2199177. 8. IV 2005 I 2006. 0. 0,0000. 36. 12. 2. 0,00. 49. IV 2002. 13. 0,00 0,00. 25. I 2003. 0,00. 4,5145531. 3,9962524. 5. 4. 0,0000. 0,00. 0,0000. 10 11. 0,0000. 4,1127063. 81. II 2002. III 2002. 0,00. 0,0000. I 2001. 9. 4,3724355. 4,3844919. 144. 6. yi hi(xn). 0,0000. 12. II 2001. yi. 0,0000. 3. 11. hi(xn). 196. . . 0,00 0,00. 0,00. 0,00. 0,00. 0,00. 0,00 0,00 0,00 0,01. 3,2901484. 0,05. 3,1381656. 0,56. 3,09719. 1,24. . 3,0842. . . . . 0,21 1,01 . . .

(10) Marcin Jędrzejczyk. 134. Tabela 4. Schemat aproksymacji estymatora Rn(tn) Okres. I 2000. II 2000. yi. t – t sr.. (t – t sr.)^2. 4,3724355. 13. 169. 4,1127063. 14. 144. I 2001. 4,088421. 10. 100. 4,2199177. 8. 64. 4,1268065. 6. 36. II 2001. 3,9962524. IV 2001. 4,0889969. III 2001 I 2002. II 2002. 4,1480095. I 2003. 3,8964787. III 2003. 3,9311097. I 2004. 3,8201683. III 2004. 3,0644265. I 2005. 3,0644265. III 2005. 3,2959262. I 2006. II 2003. IV 2003 II 2004. IV 2004 II 2005. 7. 4,0639476. III 2002. IV 2002. 9. 3,9637837. 3,8917391. 1. 2. 3,459663. 3. 4. 3,459663. 5 6. 3,209075. 7. 0,0000. 0,0000. 0,00. 16 4. 1. 0. 1. 4. 9. 16. 25 36 49. 0,0000. 0,00. 0,0000. 0,00. 0,0000. 0,00. 0,0000. 0,00. 0,0000. 0,00. 0,0000. 0,00. 0,0003. 144. 0,3266. SUMA. . . . 0,9900. 169. 0,00. 0,0000. 12 13. 0,00. 0,0000. 3,1028984 3,09719. 0,00. 0,0000. III 2006. IV 2006. 0,00. 0,0000. 0,0659. 121. 0,00. 0,0000. 100. 11. 0,00. 0,0000. 10. 3,1381656. 81. 0,00. 0,0000. 3,1874569. II 2006. 9. 0,00. 0,0000. 64. 3,2901484. 0,00. 49. 8. IV 2005. 0,00. 0,0000. 0,00. 9. 0. 0,00. 0,0000. 3. 1. 0,00. 81. 25. 2. 3,8391459. 121. 5. 4. 0,00. 0,0000. 12 11. 0,0000. 0,0000. 4,3844919 4,5145531. yi hi(xn). 196. III 2000. IV 2000. hi(xn). 0,00. 0,0027. 0,01. 0,0163. 0,05. 0,1793. 0,56. 0,21 1,01. 0,3989. 1,24. 3,0842. Źródło: opracowanie własne.. Wstawiając otrzymane dane do wzoru (7), otrzymano:. y29 =. 3,115 ⋅1, 317 − 3, 0842 = 3,118 zł/dol. 0, 3266.

(11) Możliwości aplikacyjne rzeczywistego kursu.... 135. Interpretacja otrzymanego wyniku ogranicza się do stwierdzenia, że szacowana wartość przelicznika walutowego złotówki do dolara na koniec czwartego kwartału 2005 r. wynosić będzie w przybliżeniu 3 zł i 12 gr za 1 dolara. Konsekwencje aproksymacji przyszłej stopy wymiany dla inwestora z tytułu zawieranych transakcji hedgingowych są zdecydowanie poważniejsze. W takiej sytuacji zawieranie transakcji zabezpieczającej eksportera przed zwyżką kursu walutowego pozostaje bezzasadne i wiązałoby się z poniesieniem poważnej straty wynikającej zarówno z różnicy notowań kursów walutowych, jak również z tytułu pobieranej przez bank za przejęcie ryzyka prowizji. 5. Podsumowanie Zastosowana metoda prognozowania opiera się na poprawnej estymacji warunkowej wartości oczekiwanej, należy zatem do metod matematycznie zaawansowanych. Przykład ukazuje jednak, że skoro wystąpił stosunkowo trwały spadek kursu dolara, to ten fakt ma największy wpływ na prognozę. Ponieważ rzeczywisty kurs walutowy znajduje zastosowanie w wypadku konwersji należności i zobowiązań, można z pewnością stwierdzić, że jego zastosowanie w badanym przypadku jest uzasadnione. Należy jednak podkreślić, że produktywność pracy stanowi główną, jednak nie jedyną, determinantę kształtowania się stóp wymiany, dlatego należy odpowiednio ostrożnie podchodzić do rezultatów estymacji przyszłych wartości kursu walutowego. Pomimo wątpliwości, jakie pojawiają się w ocenie kursu walutowego, wydaje się, że angażowanie się podmiotów w transakcje hedgingowe bez przeprowadzenia poprawnej estymacji przyszłych stóp wymiany może być ryzykowne dla podmiotu zawierającego kontrakt terminowy. Przytoczona w niniejszej pracy procedura może z powodzeniem służyć w każdego rodzaju transakcjach dewizowych. Literatura Biegański M., Janc A. [2001], Hedging i nowoczesne usługi finansowe. Wydawnictwo AE w Poznaniu, Poznań. Dobija M. [1988], Metoda empirycznych miar prawdopodobieństwa w rachunkowości, AE w Krakowie, Kraków. Dobija M. [2004], Prawo jednej ceny jako podstawa porównań międzynarodowych i konsolidacji sprawozdań finansowych [w:] Transformacja integracja globalizacja. W poszukiwaniu modelu rozwoju gospodarczego Polski, AE w Krakowie, Małopolska Wyższa Szkoła Ekonomiczna w Tarnowie, Kraków–Tarnów. Jędrzejczyk M. [2003], Analiza prospektywna kursów walut w aspekcie transakcji hedgingowych [w:] Współczesna rachunkowość w zarządzaniu jednostkami gospodarczymi i administracyjnymi, red. B. Micherda, Chrzanów..

(12) 136. Marcin Jędrzejczyk. Tarczyński W., Zwolankowski M. [1999], Inżynieria finansowa. Instrumentarium, strategie, zarządzanie ryzykiem, Placet, Warszawa. Zając J. [2002], Polski rynek walutowy w praktyce, Liber, Warszawa. The Possibilities for Using Actual Exchange Rates in Foreign Currency Hedging Transactions This article presents a practical approach to hedging transactions. The analysis is based on exchange rate theory and productivity ratios. The prospective aspect of the research constitutes a fundamental premise of the decision-making process in regard to foreign currency transactions. The main focus should be on the determinants of exchange rates, which can allow forecasts to be conducted within the assumed time frame. Thus, accurate forecasts are treated as a necessary condition for engaging in hedging transactions, which can successfully protect against the risk of exchange rate fluctuations..

(13)