DE L E
i l F. KENIMEDY-TUNNEL
T E
d o o r : p a r : E m . C L A E Y S ,
V o o r z i t t e r . P r é s i d e n t .
Na een laagtepunt tijdens de oorlogsjaren 1940¬ 1944, leefde het wegverkeer in ons land vanaf 1945 zeer spoedig terug op. Het park der motorvoertuigen steeg regelmatig met meer dan 10 % per jaar, trend die tot op heden toe stand houdt. Het aantal afgelegde kilo-meter per dag steeg in een vergelijkbare mate, zodat het eerste moderniseringsprogramma van het Belgisch wegennet rond 1949 niet te vroeg kwam.
Men kon echter spoedig voorzien, dat het steeds wassend verkeer niet lang genoegen zou nemen met de eenvoudige verbreding tot 3 rijstroken. Reeds in 1950, toen in Genève de westeuropese landen een conventie sloten om voorname internationale routes in alle landen uit te bouwen, de zg. « E-wegen » bleek het voor België duidelijk, dat de meeste dezer routes op zijn grondgebied als volwaardige autosnelwegen zouden moeten aangelegd worden om een behoorlijke gemiddelde snelheid en een voldoende capaciteit mogelijk te maken.
Een van de meest belaste wegen op Belgisch grondgebied was de rijksweg Gent - Antwerpen, van dichtbij gevolgd door Kortrijk - Gent. Het belangrijkste knelpunt op deze route was de Schelde-overgang te Antwerpen. Reeds rond de jaren 1955 trad er op be-paalde ogenblikken verzadiging op in de in 1932 in ge-bruik genomen tunnel en het was duidelijk dat de toe-stand elk jaar zou verergeren om na enige jaren on-draagbaar te worden.
In 1958 werd bij Kon. Besluit een studie-commissie voor een nieuwe oeververbinding in het leven geroepen. Zij vergaderde drie jaar onder voorzitterschap van oud-gouverneur R. De Clercq, bijgestaan door oud-secretaris-generaal ir G. Willems. De commissie bepaalde de plaats, waar de Schelde zou gekruist worden op 2 km stroomopwaarts van de bestaande tunnel, dit als onder-deel van de E3-autoweg en met een capaciteit van zes rijstroken. Over de aard van het kunstwerk, tunnel of
Après avoir marqué un temps d'arrêt pendant les années de guerre 1940-1944, le trafic routier a rapide-ment repris d partir de 1945. Le pare automobile a augmenté régulièrement de plus de 10 % par an et jusqu'a ce jour cette tendance ne faiblit pas. Le nombre de kilomètres couverts par jour a suivi la même pro-gression et Von peut done dire que le premier program-me de modernisation du réseau routier beige, qui date de 1949, est venu a son heme.
II fallut, cependant, trés peu de temps pour consta-ter que le trafic croissant ne pourrait bieniót plus se contenter d'un simple élargissement a 3 bandes de cir-culation. Déjd en 1950, lorsque, d Genève, les pays de l'Europe occidentale signèrent une convention pour la construction de routes internationales importantes, dites « routes E » d'après des normes unifiées, il était évident, qu'en Belgique, la plupart de ces routes passant par son territoire devraient, afin d'obtenir une vitesse moyenne convenable et une capacité suf fisante, ètre de véritables autoroutes.
Une des voies les plus fréquentées sur le territoire beige était la route nationale Gand - Anvers, suivie de pres par celle de Courtrai a Gand. Le passage de l'Escaut d Anvers était l'obstacle principal sur cette route. Déja vers l'année 1955, le tunnel qui était en service depuis 1932 était souvent saturé et il était facile de prévoir que cette situation s'aggraverait d'année en année et deviendrait bientót intolerable.
En 1958, un Arrêté Royal créa une commission d'étude pour la réalisation d'une nouvelle liaison entre les deux rives. Cette commission travailla pendant trois ans, sous la présidence du gouverneur-honoraire R. De Clercq, secondé par le secrétaire général honoraire Ir. G. Willems. La commission décida de l'endroit oü se siluerait la nouvelle liaison, a savoir d 2 km en amont du tunnel existant et formant, avec ses six bandes de
brug, was men het niet eens geworden, zodat op 17 no-vember 1962 het Departement van Openbare Werken een prijsvraag onder vorm van wedstrijd voor een nieuwe oeververbinding uitschreef.
Op 7 november 1963 liet de toenmalige minister van Openbare Werken zijn keuze op een tunnel vallen en gaf aan de opstellers van het meest geschikte ont-werp opdracht, een nieuw ontont-werp voor te bereiden met opname van een spoorlijn met dubbel spoor en met aanpassing van de uitvoeringstermijn. Het aldus opge-vatte onderhands kontrakt werd door hem op 4 mei 1964 goedgekeurd.
Intussen was ook voor de E3-weg buiten de Schel-de-overgang de publieke opinie wakker geworden. Van-af 1960 wijdden vakbladen en de gewone pers artikelen aan de zo nodige autosnelweg en verenigingen zoals het Vlaams Economisch Verbond, de Kon. VI. Ingenieurs-vereniging en andere maakten zich zorgen om het uit-blijven van de verwezenlijking.
De Regering, die ondertussen belangrijke midde-len moest aanwenden voor de Koning Boudewijnauto-weg en ook reeds tot de aanleg van de autoroute de Wallonië beslist had, kon op dat ogenblik geen bijko-mende lasten meer opnemen. In de belanghebbende kringen van handel, nijverheid en in politieke middens werd toen gedacht aan financiering door privé-instan-ties; de voorwaarden hiertoe schenen echter na on-derzoek niet vervuld.
Na lange besprekingen kwam men tot de oplossing, de aanleg van de E3-autoweg toe te vertrouwen aan een daartoe op te richten Intercommunale Vereniging. De juridische mogelijkheid daartoe werd geschapen door de wet van 26 juli 1962, die toeliet, de bouw van auto-wegen aan publiekrechtelijke personen in concessie te geven.
De Intercommunale Vereniging voor de Autoweg E3 werd op 9 februari 1963 te Gent opgericht in de vorm van een samenwerkende vennootschap met als deelgenoten de steden Antwerpen, Gent, Kortrijk, Sint-Niklaas en Turnhout, de provincies Antwerpen, Oost-en West-V laander Oost-en Oost-en het WegOost-enfonds.
circulation, une partie intégrante de l'autoroute E3. La commission n'étant pas arrivée d un accord en ce qui concerne le type d'ouvrage, pont ou tunnel, le Départe-ment des Travaux Publics langa une demande d'offre sous forme d'adjudication-concours, pour une nouvelle
liaison entre les deux rives.
Le 7 novembre 1963, le Ministre des Travaux Publics trancha en faveur d'un tunnel et chargea les concurrents qui avaient introduit le meilleur projet, de préparer une nouvelle proposition en y incorporant une double voie ferrée, et d'adapter le délai d'exécution. Un marché de gré a gré fut signé le 4 mai 1964.
Entretemps, l'opinion publique manifesta son inté-rêt pour les autres parties de l'autoroute E3, dont le tunnel sous l'Escaut n'était qu'un chainon. A partir de 1960, la presse et les périodiques spécialisés publièrent régulièrement des articles mettant l'accent sur la néces-sité de réaliser l'autoroute et des associations comme le Vlaams Economisch Verbond, le Koninklijke Vlaamse Ingenieursvereniging et d'autres encore, se^ montrèrent inquiètes au sujet du retard apporté a la réalisation de ce travail.
Le Gouvernement, qui devait entretemps faire face a d'importantes dépenses pour l'autoroute Roi Baudouin et qui avait aussi déjd pris la décision de construire l'autoroute de Wallonië, ne pouvait plus, a ce moment, engager de nouvelles dépenses. Le monde des affaires, les industriels et les milieux politiques envisagèrent alors la possibilité d'un financement par le secteur privé; il résulta cependant de l'examen de cette solution que les conditions n'étaient pas remplies.
Après de longues négociations, il fut décidé de créer une Intercommunale, qui ser ait chargée de la construction de l'autoroute E3. Juridiquement cette so-lution était possible aux termes d'une loi du 26 juillet 1962 qui permit de concéder la construction d'auto-routes a des personnes de droit public.
L'Association Intercommunale pour l'Autoroute E3 fut créée a Gand le 9 février 1963 sous la forme d'une société coopérative dont font partie les villes d'Anvers,
Door de concessieovereenkomst met de Staat, goedgekeurd bij K.B. van 10 juli 1963 kreeg de Vereni-ging als opdracht :
a) de studie, de bouw, de uitrusting, het onderhoud en de exploitatie van de autoweg E3 ;
b) de oprichting en de exploitatie van diensten ten be-hoeve van de weggebruikers;
c) de valorisatie der onroerende goederen die een meer-waarde kunnen krijgen door de bouw van de auto-weg.
Door de overeenkomst van 16.11.1965 werd zi] eveneens bouwheer van de E3-Scheldetunnel.
Als autonome instelling met publiekrechtelijk ka-rakter is de Intercommunale op zichzelf aangewezen voor wat de technische en financiële aspekten van haar opdracht betreft, en de voogdij welke de ministers van openbare werken en financiën uitoefenen bij monde van hun gedelegeerde in de raad van beheer, ontslaat de ver-eniging niet van haar verantwoordelijkheid terzake.
Zij staat alleen in voor de financiering van een projekt van 28 miljard frank.
Als bron van inkomsten voorziet de concessie-overeenkomst de storting van het maatschappelijk kapi-taal (1,6 miljard), de uitgifte van publieke leningen, en het « tolgeld » dat de staat aan de Intercommunale zal betalen zodra een stuk autoweg in gebruik genomen wordt. Dit « tolgeld » voorlopig vastgesteld op 0,77 F per voertuig/kilometer, is een gespreide terugbetaling door de staat, van de totale uitgaven van de Intercom-munale. Het ligt in de bedoeling dat het bedrag van het « tolgeld » wordt herzien op het ogenblik dat de auto-weg volledig voor het verkeer is opengesteld, zodat bij het verstrijken van de concessie op 31.12.92, alle kosten van aanleg en onderhoud aan de vereniging zijn terug-betaald.
Voor het ogenblik heeft de Intercommunale reeds vier leningen uitgegeven voor een nominaal bedrag van 16 miljard frank, die allen volledig werden onderschre-ven.
De stand van de vastleggingen was op 31 december 1968 : Onteigeningen . . . . 3.756.038.455 Ontwerpen 690.327.649 E3-tunnel 3.684.156.174 Wegenwerken . . . . 9.443.610.654 Totaal 17.574.132.932
De deconcentratie en decentralisatie, die de op-vatting van een dergelijke Intercomunale kenmerken zijn zeer doelmatig gebleken zo men de verwezenlijkingen tot op heden ziet.
De bouw van de nieuwe Antwerpse tunnel was het eerste belangrijk werk, dat door de Minister van Open-bare Werken aan de Intercommunale Vereniging werd toevertrouwd.
Na vijf jaar voorbeeldige samenwerking tussen de aannemers en de Raad van Beheer en de ambtenaren van de Intercommunale Vereniging is een der grootste ingenieurswerken van deze eeuw gereed gekomen. Van-af 31 mei 1969 gaan sommige verkeerskosten aanzien-lijk dalen en wordt de menseaanzien-lijke ontmoeting meer mo-gelijkheden verschaft.
de Gand, de Courtrai, de Saint-Nicolas et de Turnhout, les provinces d'Anvers, de Flandre Oriëntale et de Flandre Occidentale et le Fonds des Routes.
La convention de concession avec l'Etat, approuvée par A.R. du 10 juillet 1963, donna a l'Association la mission suivante :
a) étudier, construire, équiper, entretenir et exploiter l'autoroute E3 ;
b) créer et exploiter les services au bénéfice des usagers de la route ;
c) valoriser les biens immeubles qui pourraient augmen-ter en valeur par la construction de l'autoroute.
Par la convention du 16.11.1965 l'Association Intercommunale devint aussi le maitre de l'oeuvre du tunnel E3 sous l'Escaut.
En tant qu'institution autonome, ayant un carac-tère de droit public, l'Intercommunale est responsable elle-même des aspects techniques et financiers de sa mis-sion et la tutelle qu'exercent les ministres des travaux publics et des finances, par l'entremise de leur délégué au conseil d'administration, ne décharge pas l'Associa-tion de ses responsabilités dans ce domaine.
Elle doit veiller seule au financement d'un projet de 28 milliards de francs.
Comme source de revenus, la convention de con-cession prévoit le versement du capital social (1,6 mil-liard), l'émission d'emprunts publics, le « péage » que l'Etat payera a 1'Intercommunale dès qu'un trongon de l'autoroute est ouvert a la circulation. Ce péage est fixé provisoirement a 0,77 F par véhicule/kilometre et constitue un remboursement par l'Etat, étalé dans le temps, des dépenses totales de I'Intercommunale. Une révision du taux de ce « péage » est prévue, dès que l'autoroute sera entièrement en service, pour que, a I'ex-piration de la concession, c'est-a-dire au 31.12.92, tous les frais de construction et d'entretien soient remboursés, A I'heure actuelle, I'Intercommunale a déjd émis quatre emprunts pour un total nominal de 16 milliards, qui ont tous été entièrement souscrits.
Les immobilisations se répartissent comme suit au 31 décembre 1968 : Expropriations . . . . 3.756.038.455 Projets 690.327.649 Tunnel E3 3.684.156.174 Travaux routiers . . . . 9.443.610.654 Total 17.574.132.932
La déconcentration et la decentralisation, qui ca-ractérisent les conceptions d'une telle Intercommunale, se sont avérées trés efficaces a en jiiger par les résultats obtenus jusqu'a ce jour.
La construction du tunnel anversois était le premier travail important que le Ministre des Travaux Publics a conf ié d 1'Intercommunale.
Après cinq ans de collaboration exemplaire entre les entrepreneurs, le Conseil d'Administration et les fonctionnoires de I'Association Intercommunale, un des plus grands travaux de génie civil de ce siècle a étè réalisé. A partir du 31 mai 1969, certains frais de transport diminueront sensiblement et en même temps les possibilites de contact entre Ies hommes ser ont élargies.
V i a d u k t t e G e n t b r u g g e .
(Foto-Photo Luc de Rammelaere).
De aktiviteit van de Intercommunale Vereniging heejt zich niet beperkt tot de ES-Scheldetunnel en de aansluitende Kleine Ring. Van de Franse grens tot Waregem, van Zevergeni tot Antwerpen en tussen Ant-werpen en Turnhout is overal het werk aangevangen. Vóór het einde van 1969 worden ook in het Gentse weggedeelten opengesteld en 31.12.1970 is de streef-datum voor de volledige verbinding Gent - Antwerpen.
Als de volledige E3-weg in België zal opengesteld zijn, en wij hopen, dat dit einde 1971 zal kunnen ge-schieden, zal de Intercommunale Vereniging niet alleen aan Vlaanderen en aan België een uiterst doelmatig werkinstrument hebben gegeven maar tevens hebben bij-gedragen tot de realisatie van een europaweg als bind-teken en welvaartsweg tussen Stockholm en Lissabon.
L'activité de l'Association Intercommunale ne s'est pas limitée au tunnel E3 sous l'Escaut et d la Petite Ceinture autour d'Anvers. De la frontière frangaise a Waregem, de Zevergem a Anvers, entre Anvers et Turnhout, partout les travaux sont en cours. Avant la fin de 1969, certains trongons seront mis en service dans l'agglomération Gantoise et le 31.12.1970 est la date-cible pour l'achevement de la liaison compléte entre Gand et Anvers.
Quand l'autoroute E3 sera complètement en ser-vice sur le territoire beige, et nous espérons qu'en 1971 ce but sera atteint, l'Association Intercommunale aura do té non seulement la Flandre mais aussi la Belgique, d'un instrument économique extrêmement efficace, et elle aura également contribué d la réalisation d'une voie européenne, allant de Stockholm d Lisbonne, et con-duisant vers un avenir toujours plus prospère.
d o o r p a r : Ir. J . C O E N E , Inspecteur-generaal van Bruggen en Wegen, Directeur-generaal van de Intercommunale E 3. Inspecteur général des Ponts et Chaussées, Directeur général de l ' I n t e r c o m m u n a l e E 3.
31 mei 1969 was een grote dag voor de E 3-Vere-niging.
Het w a r e n HH.IVIIM. de Koning en de Koningin in persoon die de nieuwe E 3-tunnel en een deel van de « Kleine Ring » rond A n t w e r p e n officieel kwamen in g e b r u i k nemen.
De Raad van Beheer van de Intercommunale V e r e n i g i n g , met naast zich zijn College van C o m m i s -sarissen en zijn hoge a m b t e n a r e n , smaakte de vreugde, dat de hoogste w a a r d i g h e i d s b e k l e d e r s en vele verte-g e n w o o r d i verte-g e r s van het sociale en e c o n o m i s c h e leven aan zijn u i t n o d i g i n g , deel te nemen aan de p l e c h t i g -heid, hadden gevolg gegeven.
De a a n w e z i g h e i d w e r d o p g e m e r k t van de Voorzit-ter van de Kamer van V o l k s v e r t e g e n w o o r d i g e r s , van het Diplomatieke Korps, van v e r s c h e i d e n e Ministers, w.o. de Vice-Eerste Minister en de Minister van Openbare W e r k e n , van de Generaal-Gebiedsbevelhebber, van de Gouverneurs van de vier Vlaamse p r o v i n c i ë n , van de Militaire B e v e l h e b b e r van de provincie A n t w e r p e n , van de Bisschop van A n t w e r p e n en van de hoogste verte-g e n w o o r d i verte-g e r s van de Rechterlijke Macht.
Met het risico, onvolledig te zijn, moeten hier nog aan t o e g e v o e g d w o r d e n , t a l r i j k e leden van de beide Wetgevende Kamers, de Provincieraden van Antwer-pen, Oost- en West-Vlaanderen, de Gemeenteraden van A n t w e r p e n , Gent, Kortrijk, Sint-Niklaas en Turnhout e n van de G e m e e n t e n op wier gebied de w e r k e n ingewijd ,werden, leden van de Ministeriële Kabinetten,
ambte-naren van het Rijk, de Provinciën en de Gemeenten, van de N.M.B.S., en van de E 3-Vereniging zelf, het Consulaire K o r p s , de A a n n e m e r s , de Ingenieursbu-reau's, de v a k b o n d e n , de w e r k g e v e r s , de Kamers van Koophandel en N i j v e r h e i d , de K o n i n k l i j k e Vlaamse Ingenieursvereniging, het Vlaams E c o n o m i s c h V e r b o n d , het Bankwezen en I n t e r c o m m u n a l e s en andere vereni-gingen van o p e n b a a r nut. Pers en B.R.T. ware natuur-lijk niet v e r g e t e n .
Le 31 mai 1969 fut un grand j o u r pour l ' A s s o c i a -tion E 3.
LL.MM. le Roi et la Reine vinrent o f f i c i e l l e m e n t inaugurer le nouveau tunnel de r E 3 et une p a r t i e du « Petit Ring » d'Anvers.
Le Conseil d'Administration de r A s s o c i a t i o n Inter-c o m m u n a l e , son Collége des C o m m i s s a i r e s et s e s hauts f o n c t i o n n a i r e s eurent en plus la s a t i s f a c t i o n de c o n s t a -ter q u e les plus hauts dignitaires et de n o m b r e u x représentants des secteurs s o c i a u x et é c o n o m i q u e s avaient a c c e p t é d'être présents a la c é r é m o n i e d ' i n a u -g u r a t i o n .
On remarqua la présence du Président de la C h a m -bre des Représentants, du Corps D i p l o m a t i q u e , de plusieurs Ministres parmi lesquels le V i c e - P r e m i e r Ministre et le Ministre des Travaux P u b l i c s , d u G é n é r a l C o m m a n d a n t de la C i r c o n s c r i p t i o n , des G o u v e r n e u r s des quatre provinces flamandes, du C o m m a n d a n t M i l i -taire de la Province d'Anvers, de l'Evêque d ' A n v e r s et des plus hauts représentants du Pouvoir J u d i c i a i r e .
A u risque d'être incomplet, nous tenons a m e n tionner aussi de nombreux m e m b r e s des d e u x C h a m -bres Législatives, des Conseils P r o v i n c i a u x d ' A n v e r s , de la Flandre Oriëntale et O c c i d e n t a l e , des C o n s e i l s C o m m u n a u x d'Anvers, Gand, C o u r t r a i , S a i n t - N i c o l a s , T u r n h o u t et des C o m m u n e s traversées par les travaux inaugurés, des Membres des C a b i n e t s Ministériels, des fonctionnaires de l'Etat, des P r o v i n c e s et des C o m m u -nes, de la S.N.C.F.B. et de l'Association E 3, le C o r p s Consulaire, les Entrepreneurs, les I n g é n i e u r s - C o n s e i l s , les représentants des syndicats et d e s e m p l o y e u r s , les C h a m b r e de C o m m e r c e et de l'lndustrie, le V l a a m s E c o n o m i s c h V e r b o n d , la K o n i n k l i j k e Vlaamse Inge-nieursvereniging, les banques et i n t e r c o m m u n a l e s et autres associations d'utilité p u b l i q u e , sans o u b l i e r la presse et la R.T.B.
O n d e r het geleide van de Gouverneur van de Provincie A n t w e r p e n , die, samen met de Provinciaal Griffier, de Burgemeester en Secretaris van de Stad A n t w e r p e n , HH.MM. de Koning en de Koningin aan de stadsgrens van A n t w e r p e n had o p g e w a c h t , begaf Z.M. de Koning zich te 10.30 uur naar de S c h i j n p o o r t .
A a n g e v u l d met de Minister van O p e n b a r e W e r k e n , het Bureau van de Raad van Beheer van de I n t e r c o m -munale, de Directeur-Generaal, de Secretaris-Generaal en de Burgemeesters en Secretarissen van B e r c h e m , B o r g e r h o u t en Deurne, reed het k o n i n k l i j k gevolg langs de Ring naar de A m e r i k a l e i . Nadat Z.M. de Koning de aanwezige A m b a s s a d e u r s , Ministers, Beheerders en Hoge A m b t e n a r e n begroet had, nam Hij met H.M. de Koningin op de tribune plaats en begon de p l e c h t i g -heid.
De heer Em. Claeys, Burgemeester van de Stad Gent, nam, als Voorzitter van de E 3-Vereniging, de eerste het w o o r d . Na Z.M. de Koning om zijn aanwe-zigheid bedankt te hebben, wees hij er op, dat het aanleggen van de E 3-weg een w e r k van vrede was en niet, zoals het historisch meermalen g e b e u r d e , een werk van verovering of o o r l o g .
A c c o m p a g n é du Gouverneur de la Province d ' A n -vers qui, avec le Greffier Provincial, le B o u r g m e s t r e et le Secrétaire de la Ville d'Anvers, avait a c c u e i l l i LL.MM. le Roi et la Reine a la limite d e la Cité, S.M. le Roi se rendit au S c h i j n p o o r t a 10 h. 30.
Le Ministre des Travaux Publics, les m e m b r e s d u bureau du Conseil d ' A d m i n i s t r a t i o n d e l ' I n t e r c o m m u -nale, Le Directeur Général, le S e c r é t a i r e Général et les Bourgmestres et Secrétaires de B e r c h e m , B o r g e r -hout et Deurne se j o i g n i r e n t a la suite royale qui g a g n a l'Amerikalei en passant par le Ring. A p r é s avoir salué les A m b a s s a d e u r s , Ministres, A d m i n i s t r a t e u r s et Hauts Fonctionnaires, le Roi et la Reine prirent place d a n s la tribune et la c é r é m o n i e c o m m e n p a .
En sa qualité de Président de l'Association E 3, M. Em. Claeys, Bourgmestre de la ville de G a n d , prit le premier la parole. Aprés avoir r e m e r c i é nos S o u v e -rains pour leur présence, il s o u l i g n a que l'aménage-ment de l'autoroute E 3 était une oeuvre pacifique et non pas, c o m m e ce fut a différentes reprises le cas dans le passé, une oeuvre de c o n q u ê t e ou de g u e r r e .
Het w e r d door de Regering aan een Vereniging van Steden en Provinciën t o e v e r t r o u w d . Vandaag w o r d t een 14 km lang vak autosnelweg, b e g r i j p e n d e een riviertunnel en 50 bruggen in gebruik g e n o m e n . Na een piëteitsvolle h e r d e n k i n g van zes overledenen en een w o o r d van d a n k aan wie zich verdienstelijk maakten, eindigde de Voorzitter met een blik op de v o l g e n d e v e r w e z e n l i j k i n g e n van de E 3-Vereniging.
Hierna s p r a k Burgemeester C r a e y b e c k x van Antwerpen, die er aan herinnerde, dat alle grote v e r w e -zenlijkingen in het A n t w e r p s e door de Koning w e r d e n i n g e w i j d . Hij d a n k t e de Regering voor de v o l m a a k t e s a m e n w e r k i n g tussen Staat en Stad. Na zijn b e w o n -dering u i t g e d r u k t te hebben voor het v e r w e z e n l i j k t e werk, schetste hij de w e l d a d e n die A n t w e r p e n en de andere Vlaamse steden van de E 3-weg v e r w a c h t e n .
Le Gouvernement confia r e x é c u t i o n de eet amé-nagement a une A s s o c i a t i o n de Villes et Provinces. A u j o u r d ' h u i est inauguré un t r o n p o n d'autoroute de 14 km de longueur, c o m p r e n a n t un tunnel sous le fleuve et 50 ponts. Après avoir p i e u s e m e n t rendu h o m -mage aux six personnes v i c t i m e s des travaux et avoir remercié tous ceux qui se d i s t i n g u è r e n t a la tache, le Président c o n c l u t en évoquant b r i è v e m e n t les f u t u -res réalisations de l'Association E 3.
Ensuite, ce fut le B o u r g m e s t r e d ' A n v e r s , Monsieur Craeybeckx, qui rappela que toutes les grandes réali-sations dans la région anversoise f u r e n t inaugurées par le Roi. II remercia le G o u v e r n e m e n t pour avoir rendu possible une parfaite c o l l a b o r a t i o n entre l'Etat et la Ville. Après avoir e x p r i m é son a d m i r a t i o n pour le travail a c c o m p l i , il esquissa Ies bienfaits qu'Anvers et Ies autres villes flamandes a t t e n d e n t de l'autoroute
Tenslotte richtte de heer Craeybeckx zich tot de aan-wezige A m b a s s a d e u r van de Verenigde Staten, de heer John Eisenhower en riep de gedachtenis op van wijlen President J o h n F. Kennedy, wiens naam door de Stad A n t w e r p e n aan de nieuwe tunnel w e r d gegeven.
E 3. Pour terminer, M. C r a e y b e c k x s ' a d r e s s a a l'Am-bassadeur des Etats-Unis, M. John E i s e n h o w e r , et il évoqua la mémoire de feu le P r é s i d e n t J o h n F. Ken-nedy, dont le nom fut donné au n o u v e a u tunnel par la Ville d'Anvers.
Na de heer C r a e y b e c k x sprak de Minister van Openbare W e r k e n , de heer De Saeger. Hij trok de aan-dacht op de m e r k w a a r d i g e t e c h n i s c h e kenmerken van de nieuwe tunnel en op de m o e i l i j k e o m s t a n d i g h e d e n , waarin hij tot stand k w a m . Daarna w i j d d e hij uit over het e c o n o m i s c h en v e r k e e r s t e c h n i s c h belang van het nieuwe kunstwerk. Tenslotte dankte hij de leden en de voorzitter van de Intercommunale Vereniging en dezes ambtenaren en de aannemers.
A p r è s M. Craeybeckx, le M i n i s t r e des Travaux Publics, M. De Saeger, attira I'attention de l'assistance sur les remarquables c a r a c t é r i s t i q u e s t e c h n i q u e s du nouveau tunnel et sur les c i r c o n s t a n c e s d i f f i c i l e s de sa réalisation. II souligna l ' i m p o r t a n c e de ce nouvel ouvrage d'art, tant du point de vue é c o n o m i q u e que de celui de la c i r c u l a t i o n routière. P o u r terminer, il adressa ses remerciements aux m e m b r e s et au président de l'Association Intercommunale, a ses f o n c t i o n -naires et aux entrepreneurs.
Na deze t o e s p r a k e n begaf men zich naar de tunnel onder de Bolivarplaats. Een d r i e k l e u r i g lint w e r d door de K o n i n g d o o r g e k n i p t en het Koninklijk echtpaar, ge-volgd d o o r de g e n o d i g d e n in hun w a g e n s of in bussen, bereikte langs het w e g e n c o m p l e x de tunnel.
Een minuut later was men op de Linkeroever. T e r w i j l de Koning met de Gouverneur van Oost-V l a a n d e r e n , de Burgemeesters van Kruibeke en Mel-sele ging begroeten, verzamelden de g e n o d i g d e n zich in een ruime speciaal o p g e r i c h t e tent, naar w e l k e de Koning w e l d r a t e r u g k e e r d e .
A p r è s les d i s c o u r s officiels, le Roi et la Reine, suivis des invités, se rendirent a p i e d , depuis la tri-bune, j u s q u ' a u ruban t r i c o l o r e t e n d u au travers de la chaussée juste a l'entrée du t u n n e l urbain, sous la place Bolivar.
Le Souverain coupa le ruban t r a d i t i o n n e l , après quoi le Couple Royal monta en v o i t u r e .
Les invités, également dans des voitures et des autocars, suivirent la voiture royale e t le c o r t è g e e m -prunta le c o m p l e x e routier de la rive d r o i t e pour pénétrer dans le tunnel sous l'Escaut.
En moins d'une minute, le c o r t è g e d é b o u c h a i t sur la rive g a u c h e .
Hier w e r d e n de E 3-ambtenaren, die speciaal met de tunnel en de Kleine Ring begaan w a r e n en de aan-nemers met hun m e d e w e r k e r s van alle rang aan Z.M. v o o r g e s t e l d . De Voorzitter van de E 3-Vereniging over-handigde aan de Koning drie g e d e n k p e n n i n g e n in aanwezigheid van de o n t w e r p e r en de Koning en de Koningin t e k e n d e n het « Gulden Boek ».
Dans la g r a n d e tente, les f o n c t i o n n a i r e s de l'E 3 s p é c i f i q u e m e n t chargés des travaux d u tunnel et du Petit Ring et les entrepreneurs avec leurs c o l l a b o r a -teurs de tout rang furent présentés aux S o u v e r a i n s . Le Président de l'Association E 3 remit au Roi trois médailles c o m m é m o r a t i v e s en p r é s e n c e de l'auteur du projet et le Roi et la Reine signèrent le « Livre d ' O r » .
T e r w i j l de g e n o d i g d e n een verfrissing g e b r u i k t e n , waren de Koning en de Koningin naar de stad t e r u g -g e k e e r d . Op hun verzoek w e r d hun op tekenin-gen en s c h a a l m o d e l l e n technische uitleg verstrekt. Hierna namen H H . M M . afscheid.
Après avoir pris un rafraichissement, le C o u p l e Royal quittait l'assemblée et se rendit a A n v e r s o ü , a leur d e m a n d e , leur furent données des p r é c i s i o n s t e c h n i q u e s a l'aide de plans et de maquettes. A p r è s eet exposé, les Souverains prirent c o n g é de leurs hótes.
In de vroege n a m i d d a g begon in de stadsfeestzaal het feestbanket, waaraan 900 g e n o d i g d e n deelnamen, die allen een bronzen g e d e n k p e n n i n g ontvingen.
De Ondervoorzitter van de V e r e n i g i n g , de heer Detiège, v e r w e l k o m d e de gasten, die alle bij de aan-leg van de E 3-autoweg zijn betrokken. Hij aan-legde de nadruk op de uitstekende s a m e n w e r k i n g van studie-diensten, aannemers, de I n t e r c o m m u n a l e Vereniging en de ministeriële d e p a r t e m e n t e n . Hij dankte de bevol-king, die ons de middelen bezorgde, nodig om het werk uit te voeren, voor haar steun.
En début d'après-midi c o m m e n g a le banquet dans la salie des fêtes de la ville. Chacun d e s neufs cents invités reput une médaille c o m m é m o r a t i v e en bronze. Le Vice-Président de l ' A s s o c i a t i o n , M. Detiége, souhaita la bienvenue aux invités q u i , tous, avaient contribué a la réalisation de l'autoroute E S . II souligna l'excellente c o l l a b o r a t i o n des services d'études, des entrepreneurs, de l'Association I n t e r c o m m u n a l e et des départements ministériels. II remercia p o u r son appui la population qui a fourni les moyens indispensables pour l'exécution de la E S .
Nadien nam de Gouverneur van de Provincie Ant-werpen het w o o r d . Hij n o e m d e de dag een merkpunt in de g e s c h i e d e n i s van A n t w e r p e n . E c o n o m i s c h gezien zal de invloed op het vervoer, op de industriële o n t w i k k e ling en op de havenexpansie belangrijk zijn. De G o u -verneur rehabiliteerde de w e t e n s c h a p en de techniek, van w i e soms beweerd w o r d t dat ze teveel de maat-s c h a p p i j beheermaat-sen. Het imaat-s de techniek, die het moge-lijk maakte, natuurmoge-lijke s c h e i d i n g e n ongedaan te ma-ken. De t e c h n i e k w e r k t in de richting van de éénwor-ding van het m e n s d o m . Deze t e c h n i s c h e triomf moet leiden naar bezinning over toenadering en verstand-h o u d i n g .
Ensuite, le Gouverneur de la P r o v i n c e d'Anvers qualifia ce jour de point marquant dans l'histoire d ' A n -vers. Du point de vue é c o n o m i q u e , l'influence sur les transports, sur l'expansion industrielle et p o r t u a i r e sera considérable. Le Gouverneur r é h a b i l i t a la s c i e n c e et la t e c h n i q u e , qu'on accuse parfois d ' e x e r c e r un p o u voir trop étendu sur la société. C'est g r a c e a la t e c h -nique qu'il a été possible de v a i n c r e les o b s t a c l e s naturels. Cette t e c h n i q u e c o n t r i b u é a l'unification de l'humanité. Ce t r i o m p h e t e c h n i q u e d o i t nous inciter a songer davantage au r a p p r o c h e m e n t et a la b o n n e entente de tous.
-.,1 ,) ' * '
T i j d e n s dit banl<et w e r d e n nationale orden uitge-reikt aan de verdienstelijkste E 3-ambtenaren en per-soneelsleden van de aannemers.
Intussen kon de A n t w e r p s e bevolking rustig te voet door de tunnel kuieren, w a a r v a n ruim gebruik w e r d gemaakt, z o d a n i g dat de tunnel met ruim een uur vertraging voor het autoverkeer w e r d opengesteld.
Pendant le banquet, des ordres n a t i o n a u x furent décernés aux plus méritants des f o n c t i o n n a i r e s de l'E 3 et des membres du personnel des e n t r e p r e n e u r s .
Entretemps, la population anversoise put t r a n q u i l -lement traverser le tunnel a pied. Elle ne s'est pas privée de ce plaisir, a tel point que le tunnel fut ouvert a la c i r c u l a t i o n automobile avec une b o n n e h e u r e de retard.
Tenslotte e i n d i g d e de d a g met een g r a n d i o o s vuur-werk op de Schelde.
O m volledig te zijn mag de k r o n i e k s c h r i j v e r niet vergeten melding ervan te maken, dat twee dagen vroeger 30.000 s c h o o l k i n d e r e n te voet door de nieuwe tunnel w a n d e l d e n en dat daags vóór de i n w i j d i n g een v o o r l i c h t i n g s d a g voor de pers gehouden w e r d . . .
De laatste knallen van het v u u r w e r k zijn nu uit-gestorven en het vlakke leven van alle dagen heeft de feestvreugde g e d o o f d .
N o c h t a n s is er in A n t w e r p e n iets v e r a n d e r d , name-lijk dat elke dag 30.000 voertuigen door de nieuwe tunnel rijden. De h o n d e r d e n die gedurende vijf jaar lang alle dagen k o m m e r en zorg hadden, a a n s c h o u -wen nu met fierheid de nieuwe toestand en zijn g e l u k k i g , door hun inspanning b i j g e d r a g e n te hebben tot de verbetering der levensvoorwaarden van hun m e d e m e n s .
Deze tunnel is geen eindpunt maar een begin. De E 3-Vereniging wijdt nu al haar krachten aan de v e r b i n d i n g G e n t - A n t w e r p e n , het volgende doel van haar streven.
La j o u r n é e se termina par un feu d'artifice g r a n -diose sur l'Escaut.
Pour être complet, le c h r o n i q u e u r ne peut pas omettre de signaler que deux j o u r s avant l'inaugura-tion, 30.000 écoliers traversèrent a p i e d le nouveau tunnel et que la veille de la c é r é m o n i e , une j o u r n é e d ' i n f o r m a t i o n fut organisée pour la p r e s s e . . .
Les dernières explosions du feu d ' a r t i f i c e ne sont plus maintenant que des souvenirs et les réjouissances ont fait place a la routine de tous les jours.
Et néanmoins, la situation a A n v e r s n'est plus la même : c h a q u e jour, le nouveau t u n n e l livre, en effet, passage a 30.000 véhicules.
Les centaines de personnes q u i , p e n d a n t c i n q ans, se trouvaient tous les jours sur le v a s t e chantier du tunnel confrontés avec de délicats e t graves p r o b l è -mes, c o n t e m p l e n t maintenant avec f i e r t é la nouvelle situation et sont heureux d'avoir c o n t r i b u é a amé-liorer les c o n d i t i o n s de vie de leurs p r o c h a i n s .
Ce tunnel n'est pas un point f i n a l , mais un début. L'Association E 3 consacre a présent t o u t e s ses force? a la liaison Gand-Anvers, son nouvel objectif.
H o o f d i n g e n i e u r - D i r e c t e u r I n g é n i e u r e n C h e f - D i r e c t e u r v a n d e I n t e r c o m m u n a l e V e r e n i g i n g v o o r d e A u t o s n e l w e g E 3, d e l ' I n t e r c o m m u n a l e E 3,
R e g i o n a l e D i e n s t v a n A n t w e r p e n . S e r v i c e R é g i o n a l d ' A n v e r s .
Antwerpen wordt de draaischijf voor verschillende autosnelwegen dank zij de Kleine Ring, die het eindpunt, het verbindingsstuk of het belangrijkste kruispunt vormt van :
— De E3 (Lissabon - Stockholm)
— De El O (Amsterdam - Rotterdam - Breda - Ant-werpen - Brussel - Parijs)
— De E39 (Antwerpen - Luik - Aken), Autosnelweg Koning Boudewijn
— De autoweg Antwerpen - Bergen op Zoom - Den Haag
— De toekomstige autoweg Antwerpen - Brussel — De geplande autoweg Antwerpen - Knokke — De toekomstige « Grote Ring » rond Antwerpen.
Anvers devient de plus en plus la plaque tournante de plusieurs autoroutes grace a la Petite Ceinture, qui forme soit le point d'aboutissement, soit le raccord ou le carrefour principal de l'une des autoroutes suivantes : — l'autoroute E3 (Lisbonne-Stockholm)
— l'autoroute El O (Amsterdam-Rotterdam-Breda-An-vers-Bruxelles-Paris)
— l'autoroute E39 (Anvers-Liège - Aix-la-Chapelle), Autoroute Baudouin
— l'autoroute Anvers - Bergen-op-Zoojn - La Haye — la future autoroute Anvers - Bruxelles
— l'autoroute prévue Anvers - Knokke
— la future « Grande Ceinture », autour d'Anvers.
V e r k e e r s k n o o p p u n t v a n d e K l e i n e R i n g m e t d e K o n i n g B o u d e w i j n a u t o s n e l w e g t e B o r g e r l i o u t . In h e t m i d d e n v a n d e f o t o , h e t p o m p -s t a t i o n w a a r l a n g -s h e t w a t e r v a n d e K l e i n e R i n g ( i n u i t g r a v i n g ) w o r d t a f g e v o e r d . L ' é c h a n g e u r d u P e t i t R i n g a v e c T a u t o r o u t e R o i B a u d o u i n a B o r g e r h o u t . A u c e n t r e d e l a p h o t o , l a s t a t i o n d e p o m p a g e p o u r le r e f o u l e m e n t d e s e a u x d u P e t i t R i n g ( e n d é b l a i s ) . X i l l
Algemene besdirijving van het tracé.
De Kleine Ring wordt aangelegd voor doorgaand verkeer. Men is uitgegaan van het principe dat een ba-sissnelheid van 100 km/uur moet kunnen worden aan-gehouden en dat geen gelijkvloerse kruisingen, noch verkeerslichten aanwezig mogen zijn.
Dank zij de vroegere militaire vestinggordel, thans nog grotendeels staatsgronden, beschikt men te Ant-werpen over een nagenoeg bouwvrije zone, die de ideale plaats vormt om de Kleine Ring te kunnen verwezen-lijken, temeer omdat daardoor de nodige onteigeningen tot een minimum beperkt blijven.
Van het aansluitingscomplex van de tunnel op de rechter Scheldeoever tot aan de Schijnpoort loopt de Kleine Ring, om de bestaande wegen niet te grondig te moeten wijzigen, en om stedebouwkundige redenen in deze residentiële zone, ± 8 meter onder het algemeen niveau van het terrein, dus in ingraving.
Van de Schijnpoort tot de Groenendaallaan daar-entegen wordt de weg als viadukt uitgevoerd. Beide gedeelten, zo totaal verschillend van ontwerp, zijn op
zichzelf echter unieke kunstwerken.
Dwars- en lengteprofiel.
Vanaf het begin van de Kleine Ring, ter hoogte van de Jan Van Rijswijcklaan, bevat het tracé 2x4 rij-stroken, elk van 3,75 m breed.
Deze twee rijwegen worden van elkaar gescheiden door een middenberm van 9 meter en aan de buitenzijde begrensd door een veiligheidsstrook van 2,50 meter.
Voor het viaduktgedeelte wordt de middenberm versmald tot 2 meter. Elke rijbaan van 4 rijstroken (dus 15 meter breed) wordt in dakprofiel aangelegd met een normale dwarshelling van 1,5 %.
Het wegdek en de fundering heeft een totale dikte van 80 cm. De fundering bevat een laag vorstvrij zand.
Zoals reeds hoger gezegd, wordt de Kleine Ring voor het grootste gedeelte in ingraving uitgevoerd, iiz 8 meter onder het maaiveld.
In lengteprofiel vertoont de sectie in ingraving een hoog punt even ten zuiden van de spoorweg te Berchem, d.i. ongeveer halverwege deze sectie. Van het gedeelte ten zuiden van dit hoge punt worden regen- en draine-ringswater afgevoerd via een eerste pompstation naar de Schelde ; ten noorden van dit punt worden ze afgeleid naar het Lobroekdok, eveneens via een tweede pompsta-tion.
D E K U N S T W E R K E N . De bruggen.
Bij het kiezen van het type kunstwerk, is de grootste aandacht geschonken aan de bouwkosten, de schoon-heid, de kosten van ophoging, de beperkende voorwaar-den van de horizontale en de vertikale belijning.
De brugconstructie dient een hoge weerstand te hebben tegen wringing, daar de meeste bruggen der ver-keerswisselaars in scherpe bochten gelegen zijn. Daarom wordt meestal een kokerconstructie gebruikt. Met het oog op het grote aantal bruggen, dat over de relatief korte afstand van de Kleine Ring gebouwd moet worden, bleek het wenselijk uniformiteit te betrachten in het uiterlijk dezer bruggen. Daarom wordt een constante hoogte van deze bruggen nagestreefd.
Description générale du tracé.
La Petite Ceinture a été congue pour assurer un trafic continu, par tant du principe de maintenir une vitesse de base de 100 km/h, sans croisements d niveau ni feux de signalisation.
Grace aux anciennes fortifications militaires, dont la majorité appartiennent d l'Etat, on dispose d Anvers d'une zone de construction assez vaste, qui forme un emplacement libre idéal pour réaliser la Petite Ceinture. De ce fait les expropriations nécessaires ont été réduites au minimum.
Afin de ne pas devoir modifier considérablement les routes exist antes et aussi pour des raisons d'urba-nisme dans cette zone résidentielle, la Petite Ceinture est construite en déblai (environ 8 metres au-dessous du niveau du terrain naturel) d partir du complexe de jonction du tunnel sous l'Escaut rive droite jusqu'a la Schijnpoort.
Par contre, d partir de la Schijnpoort jusqu'a la Groenendaallaan, la route est congue en viaduc. Les deux parties, dont la conception est entièrement distinc-te, sont toutefois en elles-mêmes deux ouvrages d'art uniques en leur genre.
P r o f i s en long et en travers.
Le tracé de la Petite Ceinture, depuis son début d la ./. Van Rijswijcklaan, consiste en 2 x 4 bandes de circulation de 3,75 m de largeur. Les deux chaussées sont séparées par un terre-plein central de 9 m et bor-dées d'une bande de sécurité de 2,50 m. Pour la partie en viaduc, la ber me centrale est réduite a 2 m. Chaque chaussée comprenant 4 bandes (done 15 m de large) est construite en profil en dos d'dne, ayant une pente laté-rale de 1,5 %.
Le revêtement et le coffre ont une épaisseur totale de 80 cm. Le coffre con tient une couche de sable non gélif.
Comme mentionné précédemment, la plus grande partie de la Petite Ceinture a été exécutée en déblai, a environ 8 m sous le terrain naturel. A peu pres dans lo partie médiane de cette section, le profil en long de la section en déblai présente un point haut localisé au Sud du chemin de fer de Berchem. Les eaux de pluie et de drainage de la partie au Sud du point haut, sont évacuées vers l'Escaut au travers d'une station de pompage ; les eaux de la partie Nord sont conduites vers le bassin Lobroek au moyen d'une deuxième station de pompage.
L E S O U V R A G E S .
Les ponts.
Lors du choix du type de pont, la plus grande attention a été prêtée, non seulement d l'esthétique et au coüt de la construction, mais également d l'économie d'ensemble du pro jet, tout en tenant compte des condi-tions limitatives de l'alignement horizontal et vertical.
La majorité des ponts dans les échangeurs étant situés dans des virages serrés, la construction doit pou-voir résister a de fortes torsions. C'est pourquoi la plu-part des ponts sont construits avec des poutres-caissons. Vu le grand nombre d'ouvrages d'art de la Petite Cein-ture qui devaient être construits sur une distance relati-vement courte, il a paru souhaitable de respecter une uniformité d'aspect et d'essayer de maintenir une épais-seur de tablier constante.
De viaiiikf.
Daar waar de Kleine Ring vanaf de tunnel tot aan de Schijnpoortweg kan beschikken over de vroegere mi-litaire vestingsgordel, zijn er vanaf de Schijnpoortweg vier aanzienlijke hindernissen :
—• de Schijnpoortweg —• de Verbindingsgeul —• de IJzerlaan — het Albertkanaal.
L e viaduc.
A l'endroit oü la Petite Ceinture hé-- - - oie de l'em-placement des anciennes fortifications milzr;-zj-es, c'est-a-dire a partir du tunnel jusqu'au Schijnpoc r :. • - ag, il a fallu tenir compte de quatre obstacles imporLc^?-. z s :
— le Schijnpoortweg
— le « Verbindingsgeul » ou canal de liais 7^. —• la IJzerlaan — le Canal Albert. I n s i e r l i j k e b o c h t s l i n g e r t h e t 1 4 0 0 m l a n g e v i a d u k t z i c h t u s s e n A l b e r t k a n a a l ( l i n k s ) e n L o b r o e k d o k ( r e c h t s ) t e A n t w e r p e n . O v e r h e t A l b e r t k a n a a l , d e 3 0 0 m l a n g e s t a l e n b r u g i n a a n b o u w . D ' u n t r a c ; l e v i a d c 1 4 0 O m c -e n t r -e -e a g a u e 3 L o b r o e k c L e p o n i ; s a u - d e s s s C a n a l A l b 3 0 0 m , e s p h o t o , e n d ' e x é c u t i o ^ h a r m o n i e u x , : o n g d e 3 s s e a A n v e r s , 3 a n a l A l b e r t , e t l e - ' < , a d r o i t e . ~ a c i e r , d u e r t , l o n g d e s u r c e t t e c o u r s
Bovendien ligt daar ook nog een belangrijke water-loop, het Schijn.
Een viadukt bouwen was dan ook de enige oplos-sing om de Kleine Ring te kunnen doortrekken.
De viadukt strekt zich uit vanaf de Schijnpoortweg tot voor de Groenendaallaan.
De totale lengte is 1.700 m. Hierin komen vier hyperstatische bruggen voor :
— de brug over de Schijnpoortweg met twee overspan-ningen van 40,63 m
— de brug over de Verbindingsgeul, overspanningen : 26 m, 45 m, 26 m
— de brug over de IJzerlaan, overspanningen : 29,62 m ' - 46 m- 29,62 m
— de brug over het Albertkanaal, overspanningen : buitenkant bocht 39,27 m 87,06 m 97,5 m 46 m; binnenkant bocht 68,98 m 106,77 m -80,07 m.
De overblijvende lengte 1.111 m tussen deze vier kunstwerken wordt overbrugd met 740 isostatische ge-prefabriceerde ü-vormige balken.
Er zijn 34 overspanningen van 30,65 m en 3 over-spanningen van 22,99 m.
De hoogste te overwinnen hindernis is de IJzerlaan. Daar is de maximum hoogte van de rijweg boven het maaiveld 15,13 m.
Aan de twee uiteinden is de hoogte, van de rijweg boven het maaiveld 7,00 m aan de Schijnpoortweg en 11,60 m ter plaatse van de brug over het Albertkanaal. De langshellingen zijn 0,62 % en 1,103 %.
En outre, un cours d'eau important, l'S Sahijn, y est également situé.
Pour éviter ces obstacles, la con^trz : oiion d'un viaduc était done la seule et unique solutie . 7 .
Le viaduc s'étend du Schijnpoortweg jusqu'a la Groenendaallaan.
La longueur totale est de 1.700 m et comprend 4 ensembles hyperstatiques :
— le pont du Schijnpoortweg a deux travées d e 40,63 m — le pont sur le Verbindingsgeul dont les travées sont
les suivantes : 26 m, 45 m, 26 m
— le pont sur la IJzerlaan, ayant les travées : 29 62 m 46 m, 29,62 m
— pont sur le Canal Albert, ayant les trczvées : cóté extérieur de la courbe : 39,27 m - 87,0ö "7. - 97,5 m 46 m; cóté intérieur de la courbe . o 5 98 'm -106,77 m - 80,07 m.
Les 1.111 m situés entre les quatre oi4.i^rages d'art ont été partagés en 34 travées de 30,65 m e t 3 travées de 22,99 m, comprenant 740 poutres en TJ, rsostatiques préfabriquées. L'obstacle le plus élevé a f r arte hir est la IJzerlaan. A eet endroit, la chaussée est situé e a 15,13 m au-dessus du niveau du terrain naturel.
L'extrémité du viaduc au Schijnpoor t w eg est d 7,00 m au-dessus du niveau du terrain naturel et celle au pont du Canal Albert est a 11,60 m. T es pentes longitudinales sont de 0,62 % et 1,103 %,
De breedte van de viadukt is 41 m en bestaat zoals de Kleine Ring uit tweemaal vier rijstroken van 3,75 m, gescheiden door een middenberm van 4,00 m, twee veiligheidsstroken van 3,00 m.
De maximale dwarsverkanting is zeer belangrijk en bedraagt 4,5 %. De oorzaak hiervan zal men gemak-kelijk begrijpen indien men de inplanting van de viadukt in grondplan nagaat.
In grondplan diende het tracé immers te lopen tus-sen het Lobroekdok en het Albertkanaal, om vervolgens het Albertkanaal te overschrijden en zich te plaatsen naast de spoorlijn 12 en 27 A.
De kromte-straal ter plaatse van de brug over de IJzerlaan en de brug over het Albertkanaal is 450 m, met daar ook de maximum verkanting in dwarszin van 4,5 %.
Wat de opvatting betreft bestaat de viadukt mi twee naast elkaar geplaatste onafhankelijke constructies van 20,50 m breed. Vóór men kon beginnen met de bouw van de viadukt heeft men de waterloop het Schijn ingebuisd in een dubbele gewapend-betonnen koker van 6,00 m breed en 3,00 m hoog.
De gewapend-betonportalen bestaan uit twee pijlers met daarop een moerbalk.
Er bevinden zich telkens twee portalen naast elkaar.
De brug over de Schijnpoortweg, de brug over de Ver bindings geul en de brug over de IJzerlaan zijn ter plaatse gestorte hyperstatische kokerbruggen in voor-gespannen beton.
De standaardoverspanningen van de viadukt wer-den uitgevoerd met geprefabriceerde U-vormige liggers in voorgespannen beton. De overspanning bedraagt ge-middeld 30 m.
Dwarsbalken en brugdek zijn in gewapend beton. Dit brugdek wordt gegoten op geprefabriceerde verloren bekistingsplaatjes van 4,5 cm dikte in voorge-spannen beton.
Boven op gans de viadukt komt een met koolwater-stof-bindmiddel bereide wegverharding.
D e galerijen.
Negen betonnen kokers werden dwars onder de Kleine Ring aangelegd, uitgerust voor het bergen van de gasleidingen, de telefoon- en electriciteitskabels, de wa-terleidingen en de radiodistributie, in de vele uitvalswe-gen voorhanden. G a l e r i j v o o r l e i d i n d e n e n k a b e l s | ^ v a n d e s t a d s d i s t r i b u t i e d i e o n d e r d e a u t o w e g e n o n d e i d e d u b b e l e s p o o r l i j n , i n d e r i c h t i n g v a n h e t C e n t r a a l S t a t i o n v a n A n t w / e r p e n , d o o r l o o p t .
La largeur du viaduc est de 41 tn et comporte, tout comme la Ceinture, 2 x 4 bandes de circulation de 3,75 m, séparées par une herme centrale de 4 m et bor dées de 2 bandes de sécurité de 3,00 m.
Le dévers maximum est trés important: 4,5%.
On en comprendra aisément la raison a la vue de l'im-plantation du viaduc sur le plan terrier. Le tracé devait être situé entre le bassin Lobroek et le Canal Albert, pour pouvoir ensuite franchir le Canal Albert et se terminer a cóté de la ligne de chemin de fer 12 et 27A.
Le rayon de cou rb ure au droit du pont au-dessus de la IJzerlaan et au pont sur le Canal Albert est de 450 m, le dévers est également de 4,5 %.
En ce qui concerne la conception du viaduc, celui-ci consiste princelui-cipalement en deux ouvrages distincts placés cóte d cóte. Chaque partie a une longueur de 20,50 m. Avant d'en tamer la construction du viaduc, il a fallu voüter le cours d'eau, le Schijn, au moyen d'un pertuis double en béton armé de 6,00 m de large et 3,00 m de haut.
Les piles sont formées de deux portiques distincts, placés cóte a cóte dans le même alignement, et constitués chacun par deux colonnes et une poutre-chevêtre.
Le pont du Schijnpoortweg, celui au-dessus du Verbindingsgeul et la IJzerlaan sont des ouvrages d'art hyperstatiques a poutres-caissons en béton précontraint coulées sur place.
Les portées normales du viaduc ont été exécutées a l'aide de poutres préfabriquées en U en béton pré-contraint. La portée moyenne est de 30 m.
Les poutres transversales et le tablier du pont sont en béton armé. Le tablier est cou Ié sur place sur des plaques préfabriquées en béton précontraint d'une épais-seur de 4,5 cm formant coffrage perdu. Le revêtement du viaduc consiste en une couche de liant hydrocarboné.
Les galeries.
Le long des et sous les différentes voies de péné-tration qui coupent la Petite Ceinture il a été prévu neuf galeries en béton. Celles-ci sont congues de manière a pouvoir y placer les cables et les conduites des différents services d'utilité publique tels que le gaz, le téléphone et l'électricité, ainsi que les conduites d'eau et les cables de la radiodistribution. G a l e r i e p o u r c o n d u i t e s e t c a b l e s ' a'ÊÊÊ' '3 d i s t r i b u t i o n u r b a i n e .JÊÊÊttm p a s s a n t s o u s l ' a u t o r o u t e
laHRi
®^ l a d o u b l e v o i e d e c h e m i n d e f e r e n d i r e c t i o n , • ' d e l a g a r e d ' A n v e r s - C e n t r a l . ' • I X V ID e draineriiig.
Ten einde de grondwaterspiegel in de uitgraving ten minste tot beneden de onderfundering van de weg permanent te kunnen verlagen, is een draineringsstelsel ontworpen. Immers het normale grondwaterpeil in dit gebied varieert tussen 2 d4 meter beneden het maaiveld.
Het ontworpen draineringsstelsel bestaat uit een continue langs drainer ing, ondergebracht aan de teen van de taluds in de zijbermen der wegen. Het grondwater wordt aan de bodem onttrokken door draineerbuizen, omringd met filtermateriaal, en door afvoerleidingen ge-bracht naar de pompstations.
De afwatering.
Het regenwater van de Kleine Ring, de hieraan parallel lopende spoorlijn, de verkeerswisselaars en de bijhorende wegen, wordt opgevangen op de normaal ge-bruikelijke wijze, nl. door middel van greppels en straat-kolken.
Ten zuiden van het hoge punt in lengteprofiel wordt het regenwater en het draineringswater door een ge-meenschappelijke afvoerleiding gebracht naar pompsta-tion 1, dat gebouwd is geworden aan de noordzijde van de Kleine Ring, ca. 200 meter ten westen van de Jan Van Rijswijcklaan, vanwaar het naar de Schelde wordt gestuurd.
L e drainage des eaux souterramcs.
Un système de drainage a été congu afin de rabaitre en permanence la nappe aquifère en-dessous du fond du coffre de la chaussée en déblai. Le niveau naturel de la nappe aquifère se situe entre 2 et 4 m sous le
terrain
naturel original.
Le système de drainage pro je té consiste en un drai-nage longitudinal continu, situé au pied des talus dans les accotements. L'eau souterraine est rabattue a l'aide de drains, posés dans un sable fil trant, et menée vers la station de pompage au moyen de conduites d'évacua-tion.
L'ccoulcnient des eaux superticielles.
Les eaux de pluie de la Petite Ceinture, de la ligne de chemin de fer parallèle, des échangeurs et routes accessoires sont récoltées de fagon traditionnelle, c'est-a-dire au moyen de rigoles et d'avaloirs.
Au Sud du sommet du profil en long, les eaux de ruissellement et de drainage sont évacuées vers la station de pompage n" 1, a l'aide d'un seul collecteur général. Cette station de pompage est construite au Nord de la Petite Ceinture, a environ 200 m a l'Ouest de la J. Van Rijswijcklaan, d'oii les eaux sont évacuées vers l'Escaut.
H e t p o m p s t a t i o n v o o r h e t a f v o e r e n v a n h e t regenwater en het d r a i n e r i n g s -w a t e r v a n h e t i n u i t g r a v i n g g e l e g e n d e e l v a n d e K l e i n e R i n g . L a s t a t i o n d e p o m p a g e p o u r l ' é v a c u a t i o n d e s e a u x d e s u r f a c e e t d u d r a i n a g e d e l a t r a n c h é e d e l a P e t i t e C e i n t u r e .
Ten noorden van het hoge punt worden regenwater en draineringswater elk door een afzonderlijke afvoer-leiding gevoerd naar het pompstation n'" 2, dat ontwor-pen is tussen de Koning Boudewijn-autoweg en de Ste-nenbrug te Borgerhout; van hieruit wordt het regen- en draineringswater door een gemeenschappelijke leiding naar het Lobroekdok gepompt. De reden waarom de aanvoer van regen- en draineringswater naar het pomp-station gescheiden gebeurt, een scheiding welke ook behouden blijft in de pompinstallatie, is de mogelijkheid vrij te houden voor het eventueel oprichten van een zuiveringsinstallatie van het draineringswater indien mocht blijken dat de Antwerpse dokken te zeer zouden worden verontreinigd door het ijzergehalte van dit water.
De verlichting.
De Kleine Ring zal volledig worden verlicht. Het vraagstuk van de verlichting is grondig bestudeerd en als resultaat van deze studie zullen moderne, krachtige lichtbronnen worden geplaatst, die een zeer gelijkmatige verlichtingssterkte en helderheid van de rijweg waarbor-gen.
Par contre, au Nord du sommet, les eaux de pluie et de drainage sont évacuées séparément vers la station de pompage n° 2, située entre l'autoroute Roi Baudouin et le « Stenenbrug » a Borgerhout. Les eaux sont alors pompées vers le bassin de Lobroek. L'amenée séparée des eaux de pluie et de drainage, séparation également main tenue dans la station de pompage, prévoit la pos-sibilité d'une construction éventuelle d'une station d'épu-ration pour les eaux de drainage. Ceci pourrait s'avérer nécessaire au cas oü les bassins anversois seraient pol-lués par la grande teneur en fer de ces eaux.
L'éclairage.
La Petite Ceinture sera éclairée sur toute sa lon-gueur.
Le problème de l'éclairage a fait l'objet d'une étude compléte et détaillée. Le résultat de ces recherches a conduit a l'utilisation de sources de lumière puissantes et modernes, garantissant ainsi un éclairage parfait de la chaussée.
D e Ringspoorlijii.
De ontworpen N.M.B.S.-spoorlijn strekt zich langs de Kleine Ring uit over een lengte van ongeveer 3 km vanaf het verlegde station Berchem tot aan de grens van het werk, even ten westen van de Jan Van Rijs-wijcklaan en loopt via de Tweede Schelde-oeververbin-ding naar de Linkeroever.
In verband hiermede is in het ontwerp van het ge-hele projekt ook het grondwerk en de afwatering voor deze spoorlijn opgenomen.
De belijning van de spoorlijn wordt grotendeels be-paald door het stelsel van de Kleine Ring met de daar-bijbehorende wegen. Dit wordt bijzonder duidelijk aan-getoond bij de Berchem-verkeerswisselaar, waar de spoorlijn loopt tussen de toegangswegen van deze ver-keerswisselaar en de Binnenboulevard.
Tussen de Jan Van Rijswijcklaan en de verlegde Gerard Legrellelaan is, om zoveel mogelijk afstand tot het Conservatorium te verkrijgen, de spoorlijn zo dicht mogelijk bij de Kleine Ring gelegd. Dit om de trillings-effekten van de spoorlijn op het gebouw te beperken.
De stopplaatsen op deze ringspoorlijn zijn : a) Antwerpen-Zuid : Het Zuidstation dat vroeger aan
de Bolivarplaats lag, wordt thans vervangen door een stopplaats in de nabijheid van de Kolonel Silver-topstraat.
b) Berchem : Deze stopplaats wordt enigszins verlegd in de richting Brussel.
Het geheel van de Kleine Ring rond Antwerpen werd ontworpen onder hoger toezicht van het Ministerie van Openbare Werken, door een privaat ontwerpbureau nl. N.V. FREDERIC R. HARRIS (BELGIUM), aan-gesteld door de Intercommunale Vereniging E3. Het ontwerp van de riolering van de middensector en het pomp- en zuiveringsstation Schijnpoort werd toever-trouwd aan het studiebureau DE KONINCKX. In tegen-stelling met de tunnelaanneming, waar een Tijdelijke Vereniging van aannemers werd gesticht, werd de bouw van de Kleine Ring in een vijftigtal loten ingedeeld. Aan de verwezenlijking van de Kleine Ring hebben een groot aantal verschillende aannemers medegewerkt.
L a ligne de chemin de fer.
La ligne de chemin de fer pro je té e de la S.N.C est située le long de la Petite Ceinture sur une longu •= d'environ 3 km a partir de la gare déplacée de Berch -jusqu'a la limite de la Ceinture, légèrement d l'Ouest la J. Van Rijswijcklaan.
La ligne de chemin de fer passé sur la rive gau : — en empruntant le nouveau tunnel sous l'Escaut. Le prcr de la Ceinture en son entièreté comprend également terrassements et le système d'évacuation des eaux perficielles.
L'alignement de la ligne de chemin de fer est _. terminé par la Petite Ceinture et les routes accessoi -Ceci est d'autant plus visible d l'échangeur de Berch^ oil la ligne de chemin de fer passé entre les voies d'ac d eet échangeur et le Binnenboulevard.
Entre la J. Van Rijswijcklaan et la Gérard Legre laan déplacée, la ligne de chemin de fer a été implai-le plus prés possibimplai-le de la Petite Ceinture afin d'oht.^ une distance maximum entre la ligne et le Conservatc r: Ces dispositions ont été prises afin de limiter l'effet ... vibrations dues au passage des convois ferroviaires.
Les haltes sur cette ligne sont les suivantes :
a) Anvers Sud : La gare du Sud, anciennement situé la Bolivarplaats est remplacée par une halte a prc mité de la Colonel Silvertopstraat ;
b) Berchem : la gare de Berchem a été démolie ei construite en direction de Bruxelles en même tef^ que la réalisation des travaux nécessaires pou7' passage inférieur de la Petite Ceinture et du Binn boulevard.
Les études de l'entièreté de la Petite Cein :: autour d'Anvers ont été réalisées sous la haute su re-vision du Ministère des Travaux Publics. Elles ont confiées par 1'Intercommunale E3 d un bureau d'étt privé, la S.A. FREDERIC R. HARRIS (BELGIUM bureau d'ingénieurs conseils spécialisés en la matiève
Le pro jet des réseaux d'égouts du secteur intérf et de la station de pompage et d'épuration Schijnpcr a été élaboré par le bureau d'études DE KONING!'
-Contrairement a la procédure suivie pour la >s struction du tunnel, oü une association momentc d'entrepreneurs fut constituée, il a été décidé de scirz la réalisation de la Petite Ceinture en une cinquam^r de lots. Un grand nombre d'entrepreneurs ont ainsi prendre part d la construction de cette Ceinture.
TE ANTWERPEN
A ANVERS
- E n k e l e tientallen s e k o n d e n . . .
De a u t o m o b i l i s t zal slechts enkele tientallen sek o n d e n n o d i g hebben om door de nieuwe S c h e l d e t u n -nel te rijden en niet veel meer om er te geraken en er zich van te v e r w i j d e r e n .
Om dit doel te b e r e i k e n , heeft men meerdere tien-duizenden plans o p g e m a a k t , beroep gedaan op de meest vooruitstrevende t e c h n i e k e n in b i j n a alle sekto-ren van het b o u w b e d r i j f en de b u r g e r l i j k e b o u w k u n d e , een zeer b e l a n g r i j k materieel t e w e r k gesteld en ploe-gen g e v o r m d , zowel van analysten voor e l e k t r o n i s c h e r e k e n m a c h i n e s en van d u i k e r s als van b u l l d o z e r b e stuurders, e l e c t r o m e c a n i c i e n s , metselaars, b e m a n n i n -gen van b a g g e r b o t e n en sleepboten en h o n d e r d andere vaklieden !
Meer dan vijf m i l j a r d frank en niet veel minder dan vijf jaar zeer zwaar werk zijn nodig geweest om onze nationale infrastruktuur met een kunstwerk te v e r r i j k e n waarvan het t e c h n i s c h en e k o n o m i s c h belang zeer g r o o t is.
— W a t m e n niet m e e r ziet.
Men kan zich over een groot kunstwerk als b i j -v o o r b e e l d een b r u g , d a m , a u t o s n e l w e g , hellend -vlak, centrale of groot g e b o u w g e m a k k e l i j k een idee v o r m e n o m d a t het definitieve kunstwerk in de meeste g e v a l -len g o e d z i c h t b a a r is.
Hier geeft een bezoek aan de v o l t o o i d e tunnel, hoe breed ook, en aan zijn zeer elegant c o m p l e x t o e g a n g s w e g e n , slechts een zeer partieel idee over de g r o o t s -heid van deze v e r w e z e n l i j k i n g .
Het is immers juist aan de hand van hetgene wat men niet meer ziet, d.w.z. alle v o o r b e r e i d e n d e w e r k e n en het materieel dat g e d i e n d heeft om de elementen
• A V A N T - P R O P O S
— Q u e l q u e s d i z a i n e s d e s e c o n d e s . . .
II f a u d r a a l'automobiliste q u e l q u e s d i z a i n e s d e s e c o n d e s pour traverser le nouveau t u n n e l sous l ' E s c a u t et pas b e a u c o u p plus pour y a c c é d e r et en sortir.
Pour arriver a ce but, il a fallu dresser p l u s i e u r s dizaines de milliers de plans, faire a p p e l aux t e c h n i -ques les plus évoluées dans presque tous les s e c t e u r s de la c o n s t r u c t i o n et du génie civil, mettre en oeuvre u n matériel considérable, f o r m e r des é q u i p e s allant d e s analystes pour ordinateurs aux s c a p h a n d r i e r s , en p a s sant par les opérateurs de bulldozers, les é l e c t r o m é c a -niciens, les macons, les é q u i p a g e s d e d r a g u e s et d e r e m o r q u e u r s et par cent autres c o r p s de m é t i e r s I
Prés de cinq milliards de f r a n c s et n o n loin d e cinq ans d'un travail souvent trés d i f f i c i l e o n t é t é nécessaires pour doter notre i n f r a s t r u c t u r e n a t i o n a l e d'un o u v r a g e dont l'intérêt t e c h n i q u e e t é c o n o m i q u e e s t considérable.
— C e q u e l'on n e voit p l u s .
Quand il s'agit d ' a p p r é c i e r un g r a n d o u v r a g e d ' a r t tel que, par exemple, un pont, un b a r r a g e , une a u t o route, un plan incliné, une centrale, un g r a n d I m m e u -ble, la tache est facilitée d u fait q u e les r é a l i s a t i o n s définitives sont apparentes dans leur t o u t e g r a n d e majorité.
Dans le cas présent, une visite d u t u n n e l t e r m i n é , aussi large soit-il, et de son trés é l é g a n t c o m p l e x e d ' a c c è s , ne d o n n e qu'une idéé trés p a r t i e l l e d e l a g r a n d e u r de eet aménagement.
En effet, c'est précisément ce q u e l'on ne v o i t plus. c'est-a-dire tous les ouvrages p r é p a r a t o i r e s et l e
