ZALECANE ŚRODKI DO ZWALCZANIA
ZALECANE ŚRODKI DO ZWALCZANIA
AGROFAGÓW ZIE
AGROFAGÓW ZIE
MNIAKA W 2009 ROKU
NIAKA W 2009 ROKU
dr inż. Maria Pawińska
IHAR, Zakład Nasiennictwa i Ochrony Ziemniaka w Boninie e-mail: mpawinska@wp.pl
grofagami o istotnym znaczeniu w uprawie ziemniaka są: szkodliwe owady (z rodziny sprężykowatych Elateridae, żukowatych Scarabeidae i ston-kowatych Chrysomelidae, mszycowatych Aphididea – wektory chorób wirusowych), chwasty, patogeny (m.in. Alternaria ssp., Phytophthora infestans, Rhizoctonia solani i Pectobacterium ssp.) oraz nicienie (mątwik ziemniaczany Globodera rostochiensis i mą-twik agresywny Globodera pallida).
A
Zadaniem środków ochrony jest stworze-nie optymalnych warunków dla rozwoju ro-ślin poprzez ograniczenie występowania i działania szkodliwych agrofagów w celu uzy-skania plonu dobrej jakości. Od czasu wstą-pienia Polski do Unii Europejskiej obserwuje-my corocznie zmniejszenie liczby środków ochrony roślin dopuszczonych do obrotu i stosowania na rynku krajowym spowodowa-ne dostosowaniem przepisów do wymogów unijnych.
W Unii Europejskiej podstawowym aktem prawnym regulującym dopuszczenie do ob-rotu środków ochrony roślin jest Dyrektywa Rady z dnia 15 lipca 1991 roku nr 91/414/EWG, a w Polsce dostosowana do niej ustawa z dnia 18 grudnia 2003 roku o ochronie roślin (Dz. U. 2004 Nr 11, poz. 94 z późn. zm.). Zgodnie z art. 47 ustawy prowa-dzony jest rejestr środków ochrony roślin do-puszczonych do obrotu zezwoleniem mini-stra rolnictwa i rozwoju wsi. Rejestr zawiera następujące informacje: ●numer zezwo-lenia na dopuszczenie środka do obrotu; ●nazwę handlową środka; ● rodzaj środka; ●nazwę, siedzibę i adres podmiotu, który uzyskał ze-zwolenie, oraz producenta środka; ●zawar-tość, nazwę zwyczajową oraz producenta
substancji aktywnej środka; ●kla-syfikację środka pod względem stwarzania przez nie-go zagrożeń dla zdrowia człowieka, a także dla pszczół i organizmów wodnych; ●datę ważności zezwolenia oraz termin, do którego środek może znajdować się w obrocie han-dlowym, jeżeli zezwolenie skończyło się lub zostało cofnięte oraz ●informacje o dopusz-czeniu do stosowania w strefach ochronnych ujęć wody, na terenie uzdrowisk, otulin par-ków narodowych i rezerwatów przyrody.
Dostępność ww. informacji jest bardzo ważna, bowiem zgodnie z przepisami nie można stosować środków, które nie posiada-ją aktualnego zezwolenia. Informacje te znaj-dują się na stronie internetowej MRiRW pod adresem http://www.bip.minrol.gov.pl → branżowe → produkcja roślinna → ochrona roślin. Niemniej jednak środki ochrony, które utraciły ważność zezwolenia, mogą znajdo-wać się w obrocie handlowym jeszcze przez 18 miesięcy z możliwością wznowienia w tym czasie przez zainteresowane podmioty procedury rejestracyjnej (ustawa o ochronie roślin – Dz. U. z dn. 27 stycznia 2004 roku, art. 46 pkt 3).
Dobór środków do ochrony ziemniaków zależy zarówno od systemu uprawy, jak i ich przeznaczenia (ziemniaki jadalne, towarowe lub nasienne). Powszechnie stosowany jest system polegający na osiąganiu maksymal-nej wydajności oraz pozyskiwaniu plonu do-brej jakości dzięki technologiom opartym na nowoczesnych środkach produkcji (nawozy mineralne, środki ochrony roślin) oraz wyko-rzystaniu postępu biologicznego (np. hodow-la nowych odmian). W tego typu uprawie ochronę plantacji możemy rozpocząć od za-prawiania sadzeniaków w celu ograniczenia
rozwoju rizoktoniozy, populacji stonki ziem-niaczanej, mszyc (wektorów chorób wiruso-wych) oraz drutowców, pędraków i gąsienic rolnic. Pomimo że podstawową metodą ograniczania populacji mątwików jest uprawa
odmian odpornych, zalecany jest także śro-dek chemiczny, który aplikujemy bezpośred-nio na glebę do 10 dni od posadzenia ziem-niaków (tab.1).
Tabela 1 Środki zalecane do stosowania na początku sezonu wegetacyjnego
Termin stosowania Zwalczane agrofagi Dawka
nazwa handlowa nazwa substancji aktywnej na 100 kg bulw Zaprawianie sadzeniaków
Rizoktonioza
Dithane NeoTec 75 WG mankozeb 200 g
Monceren 12,5 DS pencykuron 200 g
Monceren 250 FS pencykuron 60 ml
Prestige 290 FS* imidachlopryd + pencykuron 75-100 ml
Vitavax 200 FS karboksyna + tiuram 150-200 ml
Vitavax 2000 FS karboksyna + tiuram 200-300 ml
Vondozeb 75 WG mankozeb 200 g
Stonka ziemniaczana, mszyce – wektory chorób wirusowych
Prestige 290 FS* imidachlopryd + pencykuron 75-100 ml
Drutowce, pędraki
Prestige 290 FS* imidachlopryd + pencykuron 100 ml
Na glebę do 10 dni po sadzeniu Mątwik ziemniaczany
Vydate 240 SL oksamyl 15 l
* środek w obrocie rynkowym, w 2008 roku (Dz.U. z dn. 27 stycznia 2004 roku, art. 46 pkt 3)
Problematyka ochrony plantacji ziemnia-ka przed chwastami oraz zasady stosowania herbicydów zostały omówione w poprzednim numerze Ziemniaka Polskiego (J. Urbano-wicz. Herbicydy a spektrum zwalczanych ga-tunków chwastów – ZP 2009 nr 1, s. 28-32). Tutaj w tabeli 2 podano fungicydy zalecane do ochrony plantacji przed alteranariozą i
za-razą ziemniaka, pogrupowane w zależności od sposobu działania w chronionej roślinie: układowe, układowo-wgłębne, wgłębne lub powierzchniowe.
Aficydy do zwalczania mszyc na planta-cjach nasiennych są najbardziej skuteczne w ochronie odmian o podwyższonej odporności na wirus Y (tab.3).
Tabela 2 Fungicydy do ochrony przed alternariozą i zarazą ziemniaka
Sposób działania Zwalczany agrofag Dawka Karencja
nazwa handlowa nazwa substancji aktywnej na 1 ha dni
Alternarioza ziemniaka Układowe (systemiczne)
Tattoo C 750 SC chlorowodorek propamokarbu + chlorotalonil 2,0 l 14 Wgłębno-układowe
Pyton Consento 450 SC fenamidon + chlorowodorek propamokarbu 1,5-2,0 l 7 Wgłębne
Acrobat MZ 69 WG dimetomorf + mankozeb 2,0 kg 14
Sposób działania Zwalczany agrofag Dawka Karencja
nazwa handlowa nazwa substancji aktywnej na 1 ha dni
Tanos 50 WG cymoksanil + famoksat 0,5 kg 11
Powierzchniowe (kontaktowe)
Altima 500 SC fluazynam 0,3-0,4 l 7
Antracol 70 WG propineb 1,8 kg 7
Bravo 500 SC chlorotalonil 2,0 l 21
Dithane NeoTec 75 WG mankozeb 2,0-3,0 kg 14
Gwarant 500 SC* chlorotalonil + cynk 2,0 l 1
Indofil 80 WP mankozeb 2,0 kg 14
Unikat 75 WG zoksamid + mankozeb 2,0 kg 14
Vondozeb 75 WG mankozeb 2,0-3,0 kg 14
Zaraza ziemniaka Układowe (systemiczne)
Galben M 73 WP benalaksyl + mankozeb 2,0 kg 14
Fantic M WP benalaksyl M + mankozeb 2,0 kg 14
Tattoo C 750 SC chlorowodorek propamokarbu+chlorotalonil 2,0 l 14 Wgłębno-układowe
Infinito 687,5 SC fluopikolid + chlorowodorek propamokarbu 1,2-1,6 l 7 Pyton Consento 450 SC fenamidon + chlorowodorek propamokarbu 1,5-2,0 l 7 Wgłębne
Acrobat MZ 69 WG dimetomorf + mankozeb 2,0 kg 14
Curzate M 72,5 WP cymoksanil + mankozeb 2,0 kg 11
Pyton 60 WG fenamidon + mankozeb 1,25 kg 7
Tanos 50 WG* cymoksanil + famoksat 0,5-0,7 kg 11
Toska 72,5 WP cymoksanil + mankozeb 2,0 kg 11
Valbon 72 WG bentiowalikarb + mankozeb 1,6 kg 14
Powierzchniowe (kontaktowe)
Altima 500 SC fluazynam 0,3-0,4 l 7
Antracol 70 WG propineb 1,8 kg 7
Bravo 500 SC chlorotalonil 2,0-3,0 l 21
Captan 50 WP kaptan 3,0-3,5 kg 7
Champion 50 WP wodorotlenek miedziowy 2,5-3,0 kg 7
Cuproxat 345 SC trójzasadowy siarczan miedzi (TBCS) 5,0 l 29
Cuproflow 375 SC tlenochlorek miedziowy 2,5-3,5 l 7
Dithane NeoTec 75 WG mankozeb 2,0-3,0 kg 14
Folpan 80 WG folpet 2,0 kg 23
Funguran-OH 50 WP * wodorotlenek miedziowy 2,5-3,0 kg 7
Gwarant 500 SC chlorotalonil + cynk 2,0 l 1
Indofil 80 WP mankozeb 2,0 kg 14
Kocide 101 WP wodorotlenek miedziowy 2,5-3,0 kg 7
Konkret 50 WP mankozeb + tlenochlorek miedziowy 3,0-3,5 kg 14
Mag 50 WP wodorotlenek miedziowy 2,5 kg 7
Merpan 50 WP kaptan 3,5 kg 26
Merpan 500 SC kaptan 3,0 l 26
Miedzian 50 WP* tlenochlorek miedziowy 3,0-4,0 kg 7
Miedzian 50 WG tlenochlorek miedziowy 5,0 kg 7
Miedzian Exstra 350 SC* tlenochlorek miedziowy 4,0-5,0 l 7
Penncozeb 80 WP mankozeb 2,0-3,0 kg 14
Pennfluid 420 SC* mankozeb 3,0 l/kg 7
Sposób działania Zwalczany agrofag Dawka Karencja
nazwa handlowa nazwa substancji aktywnej na 1 ha dni
Sancozeb 80 WP mankozeb 2,0-3,0 kg 14
Unikat 75 WG zoksamid + mankozeb 2,0 kg 14
Vondozeb 75 WG mankozeb 2,0-3,0 kg 14
* środek w obrocie rynkowym, w 2008 roku (Dz. U. z dn. 27 stycznia 2004 roku, art. 46 pkt 3)
Tabela 3 Aficydy do zwalczania mszyc – wektorów chorób wirusowych
Grupa chemiczna Nazwa substancji aktywnej Dawka Karencja
nazwa handlowa na 1 ha dni
Karbaminiany (K)*
Pirimor 500 WG pirymikarb 0,5 kg 7
Pyretroidy (K)
Karate Zeon 050 CS lambda-cyhalotryna 0,12-0,16 l 7
Inne
Sunspray 850 EC olej mineralny 15,0 l 24 godz.
* działanie w roślinie: K – kontaktowe
Insektycydy zalecane do stosowania w sezonie wegetacyjnym 2009 w zależności od przemieszczania się w chronionej roślinie dzielimy na kontaktowe i systemiczne, a sto-sowane mogą być tylko do zabiegów nalist-nych (tab. 4).
Przygotowanie plantacji do zbioru to ostatni zabieg ochronny. Celem jest nie tylko ułatwienie zbioru, poprzez zasuszenie naci, ale także przyspieszenie dojrzałości fizjolo-gicznej bulw lub zwiększenie udziału frakcji sadzeniakowej w plonie. W trakcie desykacji są też niszczone uciążliwe gatunki chwastów występujące pod koniec wegetacji (tab. 5). Środki do ograniczania kiełkowania bulw oraz rozwoju chorób w czasie przechowywa-nia ziemprzechowywa-niaków jadalnych i przemysłowych podano w tabeli 6.
Jeżeli pola ziemniaczane znajdują się w sąsiedztwie lasów, problemem może być zwierzyna łowna. Środki do jej odstraszania podano w tabeli 7. W tabeli 8 podano obja-śnienia symboli charakteryzujących formę użytkową środków.
Tabela 4 Insektycydy do zwalczania stonki ziemniaczanej
Grupa chemiczna Nazwa Dawka Karencja
nazwa handlowa substancji aktywnej na 1 ha dni
Karbonylohydrazyd (K)
Alverde 240 SC metaflumizon 0,2-0,25 l 14
Pyretroidy (K)
Ammo Super 100 EW cypermetryna 0,15-0,2 l 14
Bulldock 025 EC beta-cyflutryna 0,2-0,3 l 7
Cyperkil Super 25 EC* cypermetryna 0,1-0,12 l 14
Decis 2,5 EC deltametryna 0,2-0,3 l 7
Fastac 100 EC alfa-cypermetryna 0,08-0,1 l 7
Karate Zeon 050 CS lambda-cyhalotryna 0,12-0,16 l 7 Minuet 100 EW zeta-cypermetryna 0,15-0,2 l 14 Patriot 100 EC deltametryna 0,05-0,075 l 7 Rapid 060 CS gamma-cyhalotryna 0,08 l 14 Sherpa 100 EC cypermetryna 0,25-0,3 l 14 Sumi-Alpha 050 EC esfenwalerat 0,2-0,25 l 14 Pochodna benzoilomocznika (K) Nomolt 150 SC teflubenzuron 0,25 l 14 Neonikotynoidy (U) Actara 25 WG*
tiametoksam
0,08 kg 14 Apacz 50 WG chlotianidyna 0,04-0,045 kg 7 Calypso 480 SCtiachlopryd
0,075 l 3 Mospilan 20 SP acetamipryd 0,08 kg 3 Nuprid 200 SC imidachlopryd 0,125-0,15 3 ProAgro 100 SL imidachlopryd 0,1-0,2 l 3Neonikotynoid (U) + pyretroid (K)
Proteus 110 OD imidachlopryd + deltametryna 0,3-0,4 l 14
Fosforoorganiczny (K) + pyretroid (K)
Nurelle D 550 EC* chloropiryfos + cypermetryna 0,4-0,6 l 30 Nurelle Max 515 EC chloropiryfos + cypermetryna 0,4-0,6 l 30
działanie w roślinie: K – kontaktowe, U – układowe = systemiczne
* środek może znajdować się w obrocie rynkowym, w 2007 roku (Dz. U. z dn. 27 stycznia 2004 roku,
art. 46 pkt 3)
Tabela 5 Środki do niszczenia naci – desykanty
Nazwa handlowa Substancja aktywna Dawka na 1 ha Karencja dni
Basta 150 SL glufosynat amonowy 2,5-3,0 l 14
Harvade 250 SC dimetypina 2,0-3,0 l 14
Reglone 200 SL dibromek dikwatu 4,0-5,0 l lub dawki dzielone:
2,0-3,0 l po 4-6 dniach 2,0 l 14
Spotlight PLUS 060 EO karfentrazon etylowy 1,0 l 14
Tabela 6 Środki do ograniczania kiełkowania bulw
i ochrony przed chorobami przechowalniczymi
Rodzaj zabiegu Nazwa substancji Dawka
nazwa handlowa biologicznie aktywnej Zabieg nalistny
Fazor 80 SG hydrazyd kwasu maleinowego 5,0 kg/ha
Zabieg na bulwy
GRO-STOP 300 HN chloroprofam 15 ml/t czterokrotnie
Choroby okresu przechowywania – jesienne zaprawianie bulw Zabieg na bulwy
Tabela 7 Środki odstraszające zwierzynę łowną (repelenty)*
Nazwa handlowa Nazwa substancji aktywnej
Stop Dzik GR związki ichtiologiczne
Wild Repend mieszanina alifatycznych kwasów karboksylowych
* sposób stosowania podano na opakowaniach
Tabela 8 Oznaczenia form użytkowych środków ochrony roślin
SC
koncentrat
stężona zawiesina
EC do sporządzania emulsji wodnej
SL rozpuszczalny
SP proszek rozpuszczalny w wodzie
WP do sporządzania zawiesiny wodnej
CS zawiesina mikrokapsułek do rozcieńczania wodą WG/DG/SG granule do sporządzania zawiesiny wodnej
EW emulsja olejowa do sporządzania emulsji wodnej OD zawiesina olejowa do rozcieńczania wodą
EO woda w oleju
Ze szczegółowymi informacjami dotyczą-cymi stosowanego środka można zapoznać się w etykietach (instrukcjach stosowania) dołączonych do opakowań produktu lub na stronie internetowej MRiRW pod wspomnia-nym już adresem http://www.bip.minrol.gov. pl→branżowe→produkcja roślinna→ochrona roślin.
Materiał źródłowy
1. Etykiety środków ochrony roślin MRiRW i rejestr
środków dopuszczonych do obrotu zezwoleniem mrirw (ostatnia aktualizacja: 23.02.2009) ze strony in-ternetowej MRiRW; 2. Informacje firm
