Edward Dąbrowski
Gostchorze, gm. Krosno Odrzańskie,
woj. zielonogórskie. Stanowisko 1
Informator Archeologiczny : badania 15, 299-300
299
GOSTCHORZE, gm . K rosno O drzańskie woj. z ie lo n o g ó r sk ie
Stanowisko 1
Muzeum A rch eo lo g iczn e Środkow ego Nad od r z a w Świdnicy k. Z ielo n ej Góry K onserw ator Zabytków A rch eo lo g iczn y ch w Z ielo n ej G ó rze
Badania prow ad ził m gr Edward D ąbrow ski, F in an so w a ł WKZ w Z ielon ej G ó rze. P ie r w sz y sez o n badań. Osada obronna z w c zesn eg o śre d n io w iecz a /V II/p o ł. VU! w. oraz p rze ło m IX /X -X I w, / .
P r a c e w yk op alisk ow e, naw iązując do badań sondażow ych z 1962 r , , p ozostają w ś c is ły m zw iązku z ca ło k szta łte m p rob lem atyk i form ow ania s i ę i funkcji osad nictw a w c zesn o śred n io w iecz n e g o w tzw . p r z e jśc iu k ro śn ie ń sk im .
Stanowisko nr 1 znajduje s i ę na w yraźn ie wyodrębnionym cyplu w y sok iej /p ó łn o c n e j/ te r a s y P radoliny W a rsz a w sk o -B e rliń sk iej, tuż obok p ły nącej rów noleżnikow o Odry. C ypel od stro n y południowej raptownie kończy s i ę u rw isk iem , opadającym pionowo ku r z e c e , p rzy czym ścian a zbudowana j e s t z m argla z m ie sz a n e g o z g lin ą zw ałow ą. W yso k ość urw iska w yn osi ponad 30 m , z a ś p ła sz czy z n a cypla, podnosząc s i ę zra zu str o m o , a n a stęp n ie w m ia rę łagodnie w kierunku w y so czy zn y / tzn. na p ó łn o c /, o sią g a w y so k o ść ponad 40 m w stosunku do śre d n ieg o poziom u lu str a wody w O drze. Zarówr.ti od Btrony w sch od n iej, jak zachodniej obiektu, w ystępu ją g łęb o k ie, zabagnione parowy /о к . 30 m / . Istn ieją podstaw y, żeby stan ow isko to uznać za obiekt gro d zisk ow y i w ła śn ie jako tak i w s z e d ł on do liter a tu r y p rze d m io tu. M. in. w płynęło to na p odjęcie sy stem a ty cz n y c h p rac w ykopaliskow ych, tym b a rd ziej, że obiekt był dew astow any od s z e r e g u la t p rzez intensyw ną upraw ę.
2
O dsłonięta p ow ierzch n ia objęła 410 m , przy czym wykop z o s ta ł usytuowany zgodnie z d łu ż sz ą o s ią stan ow isk a / Î i - S / , Składa s i ę on z 7 p o łówek arów, p rzed zielo n y ch m etram i-św iad k am i / 6 x 1 0 x 5 m / oraz z wy kopu dodatkowego /6 0 m / , p rzy leg a ją ceg o od stron y w schodniej do najbar d ziej na północ w ysu n iętej połowy a"ru, oznaczonej nr 7.
Na całej ek sp lorow an ej p ow ierzch ni od sło n ięto 29 różnych obiektów, z c z e g o za jw ięk sza ilo ś ć przypada na jam y, p o zo sta łe - to p alen isk a , Do n ajok azalszych n a le ży podłużna ja m a -ziem ia n k a /n r 2 9 /, usytuowana m niej w ięcej p rostop ad le do d łu ż sz e j o si sta n ow isk a / Е -W /; d łu gość jej w yn osi
15 m, s z e r o k o ś ć śred n io 2 ,5 ra, Zm ienna g łęb ok ość obiektu waha s i ę od k ilk u d ziesięciu cen trym etrów do ponad 1, 5 m . Z esp ó ł odkrytej w Jam ie ce ram ik i p rzed staw ia s i ę nader b ogato. Z n alezio n e tu form y wykazują naj w ięk szą ilo ś ć z b ie ż n o śc i z cera m ik ą odkrytą na gro d zisk ach w K lenicy, P o p ęszy ca ch , a tak że w G ostyniu pod G łogow em ,
300
Grupę p ozo sta ły ch obiektów n ależy p o d z ie lić na dwie fazy ch ron olo giczn e: w c z e ś n ie js z a zam yka s ię w gran icach drugiej poiow y VII i p ierw szej połow y VIII stu lecia ; p ó źn ie jsza m ięd zy p rzeło m em LX/X a początkiem XI w ieku. Z azw yczaj te ż w ob iektach od n oszących s ię do m ło d szej fa zy, w y stęp u je cera m ik a gó rą obtaczana /typu p ółn ocn ow ielk op olek iego/ pospołu z cera m ik ą ca łk ow ice obtaczaną.
Oprócz ce r a m ik i, zn a lezio n o tak że fragm enty g r z e b ie n i rogow ych, zdobioną opraw kę z te g o ż m a teria łu , su ro w iec rogow y /ja m a 2 9 /, szyd ła k o ścia n e , p r z ç é lik i glin ia n e i kam ienne, o s e łk i oraz drobne p rzedm ioty
że la zn e. W ystąpiły ta k że śla d y produkcji żela za w p o sta c i żu żli /ja m a 6 / . W szy stk im , b ez wyjątku, badanym obiektom to w a r zy szy ła w ięk sza lub m n ie jsz a ilo ś ć k o ś c i z w ie r z ę c y c h . W n iek tórych jam ach w ystępow ały także k o śc i ryb ie i łu sk i. Wyjątkowo dużą ilo ś ć szczątk ów ich tio lo g iczn y ch zaw iera ła jam a ozn aczona nr 29.
M ateriały znajdują s i ę w Muzeum A rch eologiczn ym Środkowego N adodrza.
P r a c e b ęd ą kontynuowane^
CIECHANÓW W ojewódzki K onserw ator
Stanowisko 1 /R y n e k / Zabytków w C iechanow ie
B adania p row ad ził m g r A ndrzej G indrych p r z y ‘w sp ó ł p racy m gr M artyny M ilew sk iej /au tork a sp raw ozd a n ia /. F in an sow ał WKZ w C iechan ow ie. Piąty sezo n badać. Ś red n iow ieczn a k am ien ica m ie sz c z a ń sk a /o d końca XV do połow y XVII w . / .
Kontynuowano badania p óźn ośred n iow ieczn ej d zia łk i m ie sz c z a ń sk ie j p rzy zachod n iej p ie r z e i rynku p o s z e r z a ją c p ła sz c z y z n ę poszukiw ań w k le - irunku południowym- i zachodnim , W ten sp osó b w yczerpan o teren ow e m o ż liw o ś c i śle d z e n ia zabudowy om aw ianej d zia łk i, uzyskując je d n o cz eśn ie z a m ierzon y c e l badań. O dsłonięto bow iem fundam enty budynków tw orzących d ru gi i t r z e c i trakt k am ien icy oraz o sta te c z n ie o k reślon o s z e r o k o ś ć d ziałk i. W ynosiła ona 9, 6 m , a w ię c ok oło 2 i 1 /4 pręta m iary ch ełm iń sk ie j. G łę b ok ość d zia łk i w yznaczona zabudową, której zachod n ią lin ię o sią g n ię to , w y n o siła 27 m , tj. ok oło 6 1 1 / 4 p ręta . P r z y p u sz c z a ć m ożna, iż nie j e s t to pełny jej w ym iar, gdyż d alej, w kierunku zachodnim m ogły znajdować s i ę nierzad k o spotykane w tak ich przypadkach zabudowania g o sp od a rsk ie bądź ogród. R o zw iąza n ie tego zagad n ienia nie b ęd zie nigdy m o ż liw e , gdyż s t r a tygrafia teren u z o s ta ła z n isz c z o n a p rze z głęb okie piw nice zlok alizow an ego na tym odcinku m agazynu b row arnego. J e ślib y p rzyjąć istn ie n ie budynków gosp od arczych lub ogrodu jako c z ę ś c i sk ła d o w ejp ó źn o śred n io w ieczn ej d zia łk i m ie sz c z a ń sk ie j, to jej o d sło n ięta zabudowa zajm ow ałaby około 2 /3 ca łej p o w ierzch n i.
