Untersuchungen über drehmanöver und kursstabilität von Schiffen von F. Horn und E.A. Walinski. Aantekeningen bij dit artikel

(1)

C

Aantekeningen bij:

UNTERSUCHUNGEN ÜBER DPEHMANÖVER UN]) 1CURSSPABILITT VON SCHIFFEN.

Van F. florn en E. A. Walinaki.

Rapport No. 106.

Door (1. van Leeuwen.

Laboratorium voor oheep8bouwkunde.

(2)

p

A ln1eidinç

1. Hot doe2. van

bet onderzoek is in hoofdzaak orn na te gaan in hoeverre eau ].ineaire theorie in staat iß orn de bewegingen van

een sobip in viak water te beachrijyen. Het vernoeden bestaat dat de lineeire theorie in ieder geval oen voor de pzaktijk bruikbaar

criteriurn voor koereatabiliteit za]. verschaffen, Het onderzoek zaL

er due in de eerate plaats op gericht zijn de lateraal

nelheidc-en hoeksneTheidaafirnkelijkhejd van de cofticinelheidc-entnelheidc-en der uit de iineaire theorie volgendo bewegingsvergelijking te bepalen

ter-wij]. tenalotte de cofficienten, voor zover zij ala conetanten

te beachouwen ztjn, gesubstitneerd zullen worden in da

baariverge-iijklng van eon willekeurige koera waarvoor in dit gavai de z,g,

"sch]ingelverauche" dienen.

Een raag die de ondorzoekera zioh gesteld bebben bij de op-.

atelling der bowegingavargelijking is of bet juist la do totale hoekeneiheid van hot schip ais varlabele in te voeren terwiji deze tri wezen eamengeeteld is uit de hoekaneiheiti van de door bet

zwaartepunt gevolgde baan art eon oien rotatie van hot øobip ten opzichte van de momentane raaklijn aan die bean,

ii.a.W,

eeÌ ver-adei'ende drjftboek.

Tenelotte wordt epgemerkt dat de in de bewegingsvergelijking voorkornende cofficienten en bij draagvleugaiboten iden-tiek zljn, hetgeen we in de risbeechouwing nader sullen vez-klaren

doch dat dit bij verdringingsechepen verrnoedeiijk niet bet geval

zal zijn in verband met

fiet optraden van viscoaiteitsetfecten

(Thierne).

(3)

B. D. eige1i1icin

2. Do motivering 4er in hat recbt.rlid opgenomen vriabe1en laten we achterwege; opgeoerkt zi dat op de notatie na, de ebz'uikte

ver-geli jking.n dezeltd. in alo dt. welk. door' Davidson en Schiff a.a.

g.bruikt

worden, Hot vereobil

tuesen doze en de bij recentere on derzookingan toegepaste verge1ijkingenie, dat b14 de laatate meut. al in de vergelijking van de drodnamtsche kracht eøn terz .ven

rediS met de boekverenellingen in 4e vergeli3king van bet bijb..

boreride moment eon term evenredig met de dz'ifthoekaneibetd o.q.

laterale verenafling opgenomen oz'dt. D. bier gebrv.ikte

verg.1i3-kingen luiden:

pv.

[i.;)w

1+k7)t]

u

i)

waarin;

pT.L(s.SJ.*+Ç.P)

(1k)

y

de axtol... of cok 4. boLeutenelbeid van bet zwaartepunt.

pV - do scheepoaaesa.

traagh.idecotficient V002' de axiale richting..

k3

* traagheidecofficient voor de laterale richting.

k5 x tz'sagbeidacoftftci.nt veer

rotetie om G.

w = de totale boekeneiheid.

* ¿o drUthoek.

/3

de roerhoelc.

.

F1 - Xateraaloppervlak.

Do positiev. z'ichtiug der genocad. groothed.ii (uitg.zond.rd k, k7 n k) voigt uit fig. 1, waarin bov.ndien mangegeven zim

do ontbondene wan de dwarekraaht in t*ng*nti3.e richting

en

do poeitieve robting van bet bydrodynaaisch moment M. Wat Q betrett

wordt &angenoaeb dot doze practiceb geli 3k io an 4. dwarskraobt 3,

aen manname dt. in verband met bet odeXzo.k noar de grenzen dez 1ine*2it.tt niet zonder rieico'e ta.

...

(4)

Uit de vergelijlungen

(13)

en (14) laten zich, voor hot geval

van eon constante roerhoek, de volgendo bet'ektngen tusen

drift-en roerhoek reapeotevelijk boekdrift-eneiheid drift-en roerboek afleidea:

.wS +p

(15)

c)+2w pw=

_S-/3

waarin:

v.?1

2v=

_2V

_L'i

+

r

2V(1. k )

'L'

<a,:t

(16)

Door- oploeairig der differentiaalvergelijkingen blljkt dat poeitieve

p do nodige ea voldoende voorwearde voor positieve koersatabiliteit

inhodt.

C. D. proeven.

Xe Wf!0«!a*.

3. Aleaene rich1ten.

a).

proeven *et roer in de

iddenetad.

1. Bepa].ing k, 1c

_{en k.}

. Model in gekroa4e baon laten varen woarbij

Q

en !4 geregie..

tr.ex4 erorden,

(5)

.4

3. Afbankeljjkheid der krecht en van hot moment van 8

enw

be.-pelen, due ,

W, L en L.

bepalen.

k. De onder 1. en 3. verkregen resultaten met de iuetingen on-der 2. vergelijken.

3. EuJele proaven i.v.m. koez'setabiliteit.

b). Proeven waarbi roer niet in de middenatand.

Zn eerate instantie dezelfde proeven reeke ale onder a). Ver-dor bepahing van

Ç

en NR en io mogehijk controle der draai-eigenschappen door speciale op dit doel gerichte proeven

k, Bepahing der traagbeidecoitticienten

_{k, k7}

_en

_k.

Opgeerkt wordt dat de door Lamb voor ellipeotden berekende cofficienten niet bruikbaar zijn voor een achip, o.m. vanw.ge de

invloed die het vrije wateroppervlak heeft op de grootte der toege-.

voegde aaBsa'a Roewe] Wendel

en in

bet bizonder Grim dit probleem voor wiUekeurige objecten met scheepaspant dooranedon beatudeerd

en cofficienten

berekend hebben, zijn deze hier toch niet

toege-past, voornamelijk vanwege hot vele eraan vei-bonden rekenwerk. De cofliclenten k en k7 worden bepaald door hot model d.m.v. e.n veer te axiteran in de betreftende riobting. De biervoor toegpaat

formule ]uidt (voor de xcotficient)

t

X

waarja de veerconatante is en

de periode der altngeringen.

De bij dee proeve

optz'edende deaping wordt gazien de kleine en.]..

beden verwaarloosd.

Da aotficient ]c

werd bepaald i.b.v. esm in G beveetigde tor

ateetaaf. Uit de periode der slinger'ingen zowel in lucht ala in

water kon k berekend. worden. ventuele frequenti. afliankelijkbuid

werd veer alle coff&oiariten ondersocht door varachillende per&od.n toe te paeasu; tevena werden veracbiUend. veerconetanten gebruikt.

Bi de bepaling van beatond bet veraoeden dat iuvloed van de eigen golven ondervonden werd, odat daze conetante ook nog o» andere

wi3z.

bøpaald werd (ste onder 11.).

(6)

3. Bealind.r atroinkz'aohten.

a). Algmeen.

I _{Dwaraale»en onder drifthoe}

S. .

Gierbewegin

ter bepaling van da afhankelijkheid van

,

(net

zwaart.punt biweegt hierbij in gen rechte lijn).

In verband et de saniiame dat de dwarakracht coeponent tenge

volge van de baaukroaing dezeltde gradtnt kieeft ale die

ten-gevoige van de drtftboeksneThejd te met deze proef teven.

de

afhankeliJkheid van 4e totale hoekanelbeid bepald. Dit kan

gecontroleerd. worden doo'

3. Draaioirk.lproeven uit te voeren doch door hot ontbreken van de hiervoor benodigde inetallatie kan dit ook

gebeuren

door hot nadel ean tteinue_baanu te

3aten beachrijven. Dit gebaurt

op twee manieren:

- «)zuiver verzettan (Quex'achwingungen)

it

_gieren _{(Schlngelvereucbe).}

Bij eUe hiervoor in aanmerking koRende procaren werd eyentuele ethankelijkheid van hot gotal van Proud. onderzocht.

Vorder

werd er

bu

da laatete

twee proeven voor gezorgd dat de optredendo hoekanel..

beden eet '1jor]" veritouding van _{inhielden. In ti8. 2 is hat} gebruikte excitatie-mechaniame schematisch weeregeven.

(7)

Uit des. figuur blijkt dat de "oinue-bane&' alechta eau

benad.-ring van eon sizzu.kromat. zijn. De

schrijvera nosmon z. dan cok "Sch]ngelbahuen".

Wat de eetzethode betritt wordt eon kleine fout gemaakt bij daze "Sch]ing.lbahnen" daar in dat geval eon ooponent van de voort. stuwingakrscht seegeseten wordtj daar de bij daze proaven gebruikte driftho.k maximasi 60 b.dro.g was daze component verwaarloosbaar

t.o.y. de ges.ten dwarakracht.n. De v.rg.].ijkingen voor de gadwon..

gen

koere luide!1:

pV.v

1+k)W

(1.k7*q.l(8 -K«,.

_+Ç/3)+

/)V.i2 (1+k5)c

fl

b). Dwars.le.pproe van.

Eiarbij Is W

0. Met

O worden de vergelijking.n

due:

- -q.

7.LJ88

waarin de gemeten stengenkracht en hat geaet.n moment

voor-etelt. D. gebruikte dz'ittboeken beolo.gen hat interval van. O tot

1,0

_{terwiji de enelbeid zodanig gevariaerd. werd dat hot g.tal van} P'roude zowel groter ala kleiner dan 0,25 was. De prooven werden uit-gevoerd aet en sonder roer. Met behu].p van de formulae (31) en (32)

werden ! en

b.rek.nd.

e).

In.tatjcnsjr.

»ro.ven.

Dez. beetod.n nit;

o(. ter-druiipreeven

(Giereohwingtangan)

waerbij bat zwaart.pmt

e.0

eenparig rechtlijnig. beweging uitvo.rt, terwiji hot model p.riodt.k os G roteert.

(8)

-Zuiver verzatten (ueachwinungen)

aarbij O eexi benaderde

sjnuebagn beechrijt

texwt51 de

ode1ao e,enwidig aan debaie

1in der beweging b].ijft.

-Zuiver gieren (Zch1nge1vezsuche) sOsie

et dit Yerßchi2.

dat

de ode3.ae eteed lu O aan

de

door G beeceven baan rankt1

Dit wae a).thans di bedoeiin. D. gebruikte appa?atuur eaakte be evenwel noodzke1&jIc ein kleine varierendedrifthoek in re kertng te brengena

De b&anvergeUkieg b14 /3 en is te benader'en door (zie fig.

;/

(o». (k sis.

fr

c2

2

(35)

of, wanneer de projeotie van d age1egde weg op de baøialijn aie

variabei« iiigevoerd wordt:

9/Ce) = -k (ein

-

. coea

E>

(39)

wasrin dua

V

FIG.3.

_ISO

De oteetraa van de baan Le

r

j

wearin de boogleng. te is. fleuaderen we

400r 8

dan

is

de 1omteetraai

rV

(9)

De boekenelbeid

van da baankrosming la:

1Tt2kv

271e

k

4w.)

Cain

-W'

.so So

i

so

5.c.oC.

Gierdraaiproeven.

Hierbij is W

'U'.

B , waarin w' O; dus vergolijking.n (29) en (30) worden:

flVv

8(1c_k7) ) +

('+3)

I

pv.i2

_{(i +k)}

6=

q F11L(.6- i«,

_q

Nu is voor klein. wurden van

8:

(a(0),

due:

2

ltß

'v2k

F.L

₎ . I

{7_k)v_

(1+aino)coec+

Q-p2k5F1

k

2a

4nk

2 Wq

pV.t2(1+k(a_-fcoa2o).

pv2.kJ1.L

k

7(/)v2k5T1.L2

+ 2e

5(sin-cos2o)-

ß0la

k

f

-f

einc) cos

flieruit zijn

L,, W,,

8en ig op te loasen door continue regia.. tratia Van en o : (k

k)?

w 27Z,O,2k11L

('+8) (142) (46) (147)

(10)

(50)

L

e.

w

E* 8 _V

i2

(+k )

(51)

q

z

Qpgemez'kt

wordt

dat met formule (51) ook k bopaald kan worden

i.P.V. N8

een waarde goubetitueerd wordt de b13

andere p'oeven bepaald te b54v. bi1 de zuiver.verzet proeven

Men

vindt dan:

5.c./3. Zuiver rerz.tteyì4

De resulterende boekarielheìd i

nul, due volgens iergelijking

(29) en (JO) te dan.;

(1 +3c1)

.qr.

.

S

Analoog aan bet

aorgaaude ta nu

K8

'(it)

(o)j

(56)

kF1

N8

[n...oJ

2irpvk?1.L

q

k

1 ₍₅₈₎

Met voordeel v-an de'e methode

ter'

bepa1in

van k7 is dat bier...

bij geen hinder ondervonden wordt van de door bet model. opgewakte

golven, dit i.t.t. de bepaUng vati k7 uit de v.er-proeven.

aS

p.-;c7t}

wq(oj

('9)

* - -r- - . N -1 (51e)

₂

'J

...

lo

(11)

- 10'

5.c

..

Zuiere.

D. baveri bedoe34e hierbij optredende drtftho.k voigt uit 4e

beperkte lengte der aandrijfetangen:

Vk

k

8 fcos2o1)+

-

in(_

£)-coe2(Oc

-)

waarin £. bet faeeveracbil tueaen de beide aandrijfa.clianiemen voor

etelt,

Dezt waard,* van & eri ¿e eerder gevonden waarda 'van w' worden

in verg.iijklrig (29) en (30) geaubatituserd waarbi3 de gevonden

waarden

conetanten uit vors proiven gebruikt worden

Verder kunnen nu de conetanten gieubetitueird worden in bet

uit de vergeiijkingen (15) en (16)voig.nde

koertabi3iteitacri-teriva weervan de eeeentiie factor je:

2V1.k )

vu,

s -_-

).W&

welk. voor poitteve atabiliteit poeitie woet zin.

D4tU dar'

.ePkraohtconatan ten.

K,en Ç'ordan bepaa.]4, door bij rechtvarende koera wet

verachilien-de roer'boeken,

en

te metán.

0e v.rgeitkingen (29) en (30)

worden daarbil:

M

Uit 4e biern.. berekende waarden van

_R

an

Ç

ii de plaata van

h.t aangrijpingapunt van de door de roerboek verooreaakte

hdz'od7-namieohe krachten te bepaìen..Ie

de atatand die dit punt veer

Q list den i.e (zie tig. 4):

MR Q2

(12)

f!. fl.au1tater der

oeve.

9., ßepaling dez' tr gbeidecotioienter k

De periode der e1ingerig.u"wae hierbij ca. .2 aa. terwijl

de beginuiplitnde o. 2 ca. hedroe. De hiez'uit

etekene waarden

zijn:

Nr. i6i

Nz'. 16»

k7

il,983

0,071

0,185.

9.2,. Bopaling a

_ke.

Net de onder 4 beachreven method. we*'d gevonden:

-- 11 *

Q, 2

FIG. 4.

B..

G.gevare der gehrnikte odeI1en: (

=

1615 (tonan1egger)Nó.1635(jjebreker) Lente op de ióad1inen 2,80 2,72

freete CL

0,60 a

0,72 Contz'.. diepgang 0,256 a 0,256 a

Watexverplaatsing

0,230

0,226 za

Z*teraio»pez'v1ak

ø,66 a2

0,643

(zonder roet').

Ioeropperv1ak

a,oi6

025 Ici'. 1615

tn lueht

a500

o,463

in waor zander roer

0,79

'0,73

(13)

o,',

FIG. 5.

Ein geringe toen* dar cofflci.nt.n met toonemende wurde

van bet gata]. van freude werd E.00netetaerd. (

a.e.v. 0,23, 0,27

en 0,31).

11

T$tatona1rs

roeVat.

TrlUingen veroorzaakt door de rid.nd. l*epwagen b.moeilijk.

ten eon uauwkeurip meting wet zieh o.m. uitt. in list teit dat

froude-afbsnk5ijkheid bij doze

proevan niet ta constataren vi.]..

(D. proeven bij Tr 0,31 ml.slukt.n

vo2kom.n). D. period, der ezoi

taUcÓ werd g.varia.rd van 5 tot 15 esconden, ofwel:

0,424w i,26.

Ir werd g.qn

f.qu.nti anke].ijkh*1d gaconatst.erd binnen dit

int.rval.

13 -- 12

1.r b,palirg van k7 werd cen Vroel uitg.vo.rd waarbtj bet

mo-del ondereorpen wird san eon conetante literai. yerenelling, doob

bierme. ken geen betrouwbare weard. verkr.gen worden. Wel werd eruit

buloten dat bet virtuels massa zwaartepunt ca. 0,05 * achter G

lag.

10. war 1.proeen ojr dttbotk

4'

D. or model 1615 berekaride waard.n

zÏ3n

globas]. in fig.

₅

weZgigT.fl.

VroZ

,,

o6

zonder roer

met roer

9* 92

(14)

R.eiaiteten zujver ver.tten. (Qa.rachwjnuflgut).

De bierbi5 toegepaste drtttboekasplitud.n varicerdan wan S tot

120 _{terwt]. de relatieva baankronuning begranad word door de}

vai-oudtng

i,8 te namen.

De frenentte der bewegtrzg werd uitgedrukt in

eu

¿,

ge.

baeeerd op de b.tx'ekktng:

air

WV

De aip1itud dar beweging wer4 constant gahouden (k 0,2Oii.).

In underetaande tabe je een overztckt van da reaultaten egeven.

w

S1,a

a

¡5

. 13

TA BEL 5.6 (ao

dei

1635).

sonder

roer *et roer

1,193 1,1.28 i,i88 1,55? 1,187 i,432

5,460

4,591;

4,333

3,813

5,4430

7,410

0,691

o6?5

01725

0?32. 0?36

0?06

0,0812

_0,029k

'0632

0,0668

0,0606 0,0699

I,2X2

1,182

1,153

1,205

1,190

1,230

ABEL

zonür ;aar

e$ roer

I ,20 i 4Oi I f201 1,402 1,350 1,202 1,207 i

4,24

3,858

10,33

8,56

5,63

8,53

5,41

_3,57

0,601

0,592

0,563

0,587

0,2

0,606

0,591

0,1163

0,1190 0,1230

0,1101

0,0998

0,1000

0,091*8

0,1000

(15)

t

Vo.r moda]. No, 1635 io k7 ook nog bepaald uit overeenkoretige

proeven met i 0. De reeultatón h±ervan zijn aie voigt:

0,158

0,197

o,i6o

k7 1,153 1,200 1,210

De gesiddelde resultaten der

wuiver-verzetproeven ziJn in onderetaan

de tnbei weergegeven.

De mit. dese waarden der cotficienten voor de zutvere

verzetproe-ven buskende .aaa'den van in qtvoor sen gehela period. der

bsws-ging) zijn iii diagrasaten nust de g.a.ten weardan uitgeaet, waarbij

sen goads overeenkoast tuesen beide warden biijkt to beataan.

R.aultaten der

D.t. pro.v.n eijn in de serete plants bedoeld tb.paling van

Lu

en sear zi kunn.n teven.. gebruikt worden ow nogeaal.

!8,

6

te b.pa1en. De resultate* si.jn vermne]d in onderataande tabeii

?ABEL?-8 (inode]..1615.

conatan

ten.

odei 1615

odei 1635

zonder roer wet roer zonder roer met roer

k

0,586 0,11? 1,10

0,589

0,099

1,04

0,683

o,o8o

1,20

0,725

0,065

1,20

aonder roer

set roer

1,357

1,198

I 201+

1,367

i 2O2

i 4o2

1,202

1,1102 so/vi 1 170 6,685

8,655

8,122 8,75. 7,24 5,00 4,39

Ku 0,075

-0,072 -0,058

o,o6o

-0,0535

iO 06? -0,059 -0,065 0,0479 0,0475 0,0410 0,0452 _0,0505

o,o56

0,0621 0,0585 K8 0,548 0,539

o

83 0,557

0,588

0,602

0,568

0,51+8

0,1297

0,1355

.0,11+1+7 0, 11+15

o,ito6

0, i i

82

Q, I 046

0,0985

k5

0,91+2 1 131+

1,680

_1,921+

1,342

1,720

0,967

0,916

(16)

15

!4±10 (aod.j

De voor odv1 1635 bij y a O

_{ge'voriden wurden wan}

_{souder e}

_aet roer reßpsctieveljjk bij n =0,174 eu n 20,183 ijn;

0,90e

reepecti.. velijk 1,160.

De geeiddeld.e reaulteten der

gier.

_{en dratiproeven zijn} _arsu.

ebraoht in onderstaazide tabu.

TABJii,.

De waarden wan _{vrtoouden e.n t.}

_grete

_{epr.i6Sng ea e.0 ruik}

baer Si*Ldd,2de te kunu. _{vastatallen. V.rg.lijking ov.r} _{n t.h.1.}

peric,ean geauten

k'aht en

_{aoa.nt ait de a.b.v. deverkreert cot}

fiatenten bar.kand. warderi gf

su

_{goad. oTereen.teøming}

_{te sien.}

-

16

-

constan-tsn

aodel

1615

rod.]. ₁₆₃₅

couder roar ait

ror

sonder

roer Cet Poer

-0,066

-0,o6i

_.0,069

_.0,060

î_w

0,046

0,051

0,084

_Q,091

8 0,55? 0,577

0,71

0,746

i3

0,18

_o,1o8

_0,095

_0,066

ondu

roer

*.t roer

w 1,192

1426

_1,420

_1,189 1,425

4,825

4,072 10,53 8,925 4,735

4,008

Î,

-0,0727

0,0829

-0,0653

0,0844

.o,o61

0,0855

-0,0552

0,0866

-0,06,8

0,0937

.0,0595

0,0931. 8 0,712

0,71

0,742

0,712

0,773 0,758 0,0946 0,0952

o,o64

0,0633

_0,0689

0,740

0,730

1,04

_1,045

_0,592

_0,990

(17)

G

Zr bleak sen goed. oversenetemming te beataan tuesen gamten

en berekend *osent doch tuecen gcmet.n

kracht su bersksnde kracht

tradsu aanziealijke verachillen op. (Zu hierover verder

denebe-echouwing).

12. Xatauoev.n.

Bi.rbij werd hat Model na in can rechts koere op aneibsid ge-bracht te siju zijd.ling. eangeetoten vaardoor can ko.rsv.r&ndi-ring ontetond. Vertoont h.t Model de neiging tu eau baan te gase varen esarvan d krosaing op den duur tos gut neaen dan

h..ft hit

en natiev keereitabiliteit. N..et de kromaing aft. aodat op døt duur 4. nisuwe keen wear recht wordt, dan

.pre.kt men van

posi-tuve ko.nsstabilit.it. Dee.

interpretati.

kan ala definiti. van hat bigrip

ko.rutabilitstt

opgsvat worden dash of

dea. definitis

die walk. uit. formula (16) voIgt volledig dekt i. ein vraag waaroç

17

16

-1ecu1tajen. Zuiver jieren (ßping.lv.reuck.).

Deze proev.n dienden voornaeelijk al. algeasne controle op de tot un toe verkregen re.ultaten. De bij de b.rek.ntng van kracht en moment gebruikte waarderi der cofficienten aijn in on-d.retaaude tabel veraild.

TABE. 12.

model i6i

rnodel

1635

zonder roer

met roer zonder roer met roer

K8

_0,572

_0,583

0698

_0,736

0,128

O,1OA

0,088

0,066

.0,066

.0,061

.0,069

0,o60

0,01+6

_0,051

0,08k

0,091

0,071

0,185

k7

1,10 1,10 1,20 1,20

0,79

0,93

0,73

0,865

(18)

hot antwoord a1ec}te door experiaenten gegevei kan worden (zio

ver-dor de ne.beeahouwing).

13. Roerproev.n,,

Mi.xbi5 werden raer)oek.n gb?uLkt tot ca.

40,

De

nke

Ujkhetd der coffiaienten

en

Ç

van ¿e roerhoek bU3kt voor

bo.ken grater dn 20° utt onderetaande gÑtiek.

-1'+! Beaultaten der daictelroeven.

Voor daze proeven werden *odelln vervardtgd op halve .echaal

van de øorapronk.lik.. Voor zaver de proeveu bruikbare x*aultaten

opleverden ztjn deze hieronder aamengevat

Model

733 (1635).

Aaivangssnlhaid 1,2m/e.c.

Roerbàek

ramteetrsa3. B

3,36 a.

nriftho.k6

7,50

M.del 173e (1615)

De enige concueia die bier getrakken icon

«or-den wee dat de kromtetraa1 bSj sen roerboek vei*. 30 uitgeepreken

grot.r amo 4

die b13 eon ¡'oorhoek van 200,w.t ern.opva11'sn4 r.

ou].taet is

rerielotte bleak model 1732 bij

.l1.3ke .roer)toeken in en

kleinere airkel te ¿man waren

tadel 173

(19)

13. TrsatkaidaoctfioieDtn.

De voor sodel 1635 bepaald.. was.rd.n van k7 stemmen ond.rling goed ovarien doch die van aod.l 1615 v.rtosi.n ein r.latiet grot.

spreiding ( 13% van de g.midd.lds weards) di. n.t t. interprets-. rea is al. fr.qu.nti.afhankelijkheid.

Er werd geen nerkbaar versobil gevonden tu.ssen de wurden van k,! sat en sonder roer, s.l ..rd.voor beide modellen eon relatisf

groot ver.chil gevonden tuuen 4. waarden zoale di. met de

v..rop-stilling bspaa].d werd.n en die w.lke uit de overige proevnberokex*

werden D. door d .cb.rijv.r. g.g.v.n verkiaring hiorvoor kout crop nier dat de frecuenties, gebruikt bij ¿s veerpro.v.m, aanaerk.113k

hog.r lagen dam die wlke bILj de eying. pro.ven toegepast

werden1

wasrbij in bet bijsond.r opvalt dat ook de uitsluitend veer model

1635 uitg.io.rde uer.obwingungen bij v.0 vnijw.l d.s.ltd. wurden opleverden ala over..nkomotige proeven bij v(0 a.a.w. hot

gecon-atateerda

venechil kan niet verooraaakt cija door hat fett dat bij

y ,(0 geas hinder ond.r'vond.n wordt van di opg.wekte

golvin doch

moat toegesehr.v.n werden un fr.quenti.afhankelijkh.id. Dit

hab-bin

4. ond.nzo.k.re niet verdir ai. kunnen gaan. f.l voigt uit bun

reaultaten dat invloed 'van opgew.kts go].ven bij v-O pas op kan trsden bij perioden korter dan 5 secondan.

j:

Hat voornaaaste dat bier bij opvalt is bet grote verachil tus-. de reiultatart der beide modellen. Voor model i6i5 wird gevondiri

0,071 en voor model

L635 o,i85,

due seer dan bet dubbele.

k D. v.rwaehtiag hastend dat, gesien di b.trou.wbare esarden Vsa

geveadan bij

de Querschwiagusgen, v.a k5 bij di Gi.r.chwiagn-gen eveasen. can naiwk.uxig. wurde b.p.sld

e.0

kuanen wordea; dit

bleak echter niet hit gava]. t. cija. D. scbrijv.rs wtjt.n dit aso

de vrij gecospliee.rd. f

k bepasid

aosat

worden waardoor

bet

santal tosten brennen groot sac.

- 19 -. -

i8

(20)

-. 19

-De met de toreleproef verkregen waarden worden ala de asset

betrouwbars aangeiiertt daar 4. gebruikte perioden in b.tzslfde

ge-bied lagen ale di. walks g.bruikt werden bij 4. Gt.rachwingungan

Varder vi.]. op dat

mod.]. i6i5

sen aanzien].ijk grotere k5

wear-de had dèj.aod.l 1635 sat verklaarbaar.geact wordt

uit de aterk

op]op.nds kiellija van model

1633.

Orn des.32da reden vereoedelijk

is bet v.rechil tuseen de gevonden waarden b±j proevon met en Son. der roer bij mode]. 1615 gering en W$ model t635 opeerkolijk.

!pro even.

Hoewel froude..afhaiiksU4kbeid gevonden wordt ia daze te

ge-ring orn ±n verband met de betrekke:Like onnauwk.urigh.id an de

avenge proeven in rekening gebracht te worden, De bij v=1,4*/ße.

(J.=O,27) gevonden wearden van an & worden als waatgevand aang.noaen. De achrijvete wtjeen erop dat hoeiwal boyen bepealde

grenzen der .driftho.k de waarden der coffioi.nteneterk afwijken

Tab

de constante waarde, niettemin de varhouding reapectieveljk

-t

betrekkelijk weinig van des. conetante waarde verechillen, bet-geen voor de praktik van meer batakenis je dan bet g.drag der

gre-. dc

dient -.

Est 'verechil in de verbouding W8/, ofel de op de acheeps-lengte betrokken afetand van hat aangripingspunt dei

bydrodnarni-ache kracbten tot bet zwaartepunt van beide rnodellen je aanvaard-baar in verband inst de vorm vari bun laterasiplan,

X.tetj.onaj.re proeven.

a), Zuiv.r-v.rzstteni en ,ier-draaiigen.

Opvallend is bet

versohil tuasen 4.

g-wawrden zoals di.

b.-reksnd zijn. uit de dwaraaleeppres!n en di. gevond.n sun bij 4.

inetationaire proeven, (10 20%) terwij]. de verechillen,

g.won-den b%j de 'zuiver-versetproev.n t.o.v

de gier-draaiproeven Wet

de

8-waarden beteft niet meer dan 5%bedrag*n. D. onderz.kera

vez'klar.ndit.ujtde omatandigheid dat bijirtatatioflaire proeven

de grenelaag in bet algeme.n. geen gelegenh.id krijgt en vast,

ge-deante san te namen in tegenatelling tot de grenaleag bij tatio-naire proeven die na enige tijd atabiel wordt. Dientengevolge is

(21)

20

-er ein w.zenhijk v.reohil in bet Mrakt-er d-er

grenalasg bij beide

eoorten proevss betgeen genoemd:vericbil tengevo3g. kan bebben.

Wet

j8 betritt wordt in de

esrete pleats can verechil in gedrag

geconsteteard bij de vernohillinde *odellen t.o.'v. atationair. in n1.et..tationair. proaven. De betref tende wurden zi3n hiaronder

flog-seals verasid

(alle set roer).

Zowel i

ala

nesen oor aodal 1635 in g.lijke wat. tie bij

overgang ras stetioneire

naar ni.t-stetiónaire

proivan, De toasa.

van 15

in bierbovis v.rhlaard en uit de r.1.ati*f g.lij. ti suase

6 voigt dat bet asagrijpi*gsp*nt dir r.*ult.ti dar hjdre4yne

ajeoha dwerekrscbten bt,J ia.tationaire prov.n ,rijipil op d*i.]fd.

pleats

ugt

aie Wj .tattonaire proeven. Bij sodel 1615 i.

₁

aie-firent t.av. atationaire of niet..atetianaire pro.ven1 wet trop wUst dat wagens de toenas. van

1

bet aangrijpingapi*nt bij insta tionair. pro.ven seer flau' achter

ugt Mn. .bij stattorlaira. Velgeus

de auteurs eau dit v.roarasakt kunnen worden door het fait dat

ver-schulen in de gren*lsag.etruatutlr voornaaslijk tot uitdrukking

kosen bij hit

acht.r.cbip, t,rwtti de vareen van bet achterschip

van beide

aodellen juist sterk. verachillen vutonen.

b), Zuiy.r

Øipr9*v.n,

Dias proiv.n w.rdin voornsa.itJk uitgevoerd

ei de v.rkr.g.n

ruiltaten te tostsen en in bet bijaonder os e.0 indruk te kri3gse

van de bruikburblid der gelinearieserds

bw.ging.v.rg.ii3kiug

Wat 4. veer dise pz'oev.n berekende sosiatsu bitr.ft kan VPfl

ais acer goad bij de aetingen asneluitend r.sultaet

gesproken vor.

den, teaser dux di foreulas wasraCe de aoaenteu

berekisd werden

niet senvondig te nossen siju, doch wet dc dwarskrecht

b.treft il

ai

-A

Medal nr. Qenstente ¡tet. pro.ven lastst. proevis

i8 0,055 0,066

0,63 0,74

¶615

i8

0,100

o,iok

(22)

berekend

21

-da ov.r..nitemning tuasen de berekende en gemet.n waarden nannerke-lijk minder goad in hier en daar eijn de verechilien

ontoai.atbaar

groot.

Ala cerita mogaiijke

oorzaak hiervan

nosmen de achrijv.re de nogslijkheid dat da installing van asplitud. an fas.hek der

cxci-tatet niet net de versista neunkeurigheid gebaurd kan zija. flat

tengevolge dur an can Ianzienhijk. fout in de drifthoek op kan trsd.n is aanneaelijk

doch dan

blijtt de vraag wanTon alisen de dwarekracbt natingen hiervan invlo.d kunnan ondervindan Sn niet de nomenten. Dit kan verklaard worden uit hat fait dat bij de zuiver-gi.rproaven in da aerate plaste da baankromsing van belang is voor da groette van hat o*snt, terwiji de kracht voornanalijk door da

drifthoek bepaa].d wordt; bij eon aymnetriach lichaan zou, bij drift hoek nul in hat geheel gain kracht nodig zijn L In getallen

uitg.-drukt blijkt da ok dat de kracht voor 80

100%

van

de

drift-hoak en diene afgeleido athangt terwiji dit voor

het moment sl.chts

30% bedraagt.

Tens]otte wordt opgeaex'kt dat

bet virtuels zwaartepunt blijk-bast niet met O esnenvalt, hetgeen ook reeds bij de bepaling van k7 geconstateard werd,

18. pnleproevsn.

Hat doe]. was de

koerastabiliteit te ondazaoekan Da

reaulta-ten waren ais volgt

K0ER$3PABrL1ITEIT.

Ymaét

Hierdoor blt3kt o'ver.snstemming te bastaan

nodal nr. impuls proa f uit dwarsaleep-proeven. en nit zuiver

sii gier-dr aiipxoev.n.

p D p

1'1,

snd.r roer

165 act roer

onbepaald

+ _0,001+1 +0,0025 -0,071k +o,okak 0,0013 0,0095 0, 022e o,i6i6 1635

sonder rear ++ +0,0337 +o,5k2 0,0385

0,619

1'»

net roer

(23)

- 2

-RQ.rpo.ven

flit de wurden der conatanten

en

Ç

voigt I. plante van

het aangrijpingspunt der door de roerwerking optredende dwars

kracht. Wet dit punt betreft bl.ijkt tussen ¿a modellen can opm.r

k.lijk v.z'echi3. t. butaan. Bij model 1615 Ugt h.t ca. o,36 L

achter

, d.w.s. 0,14L veer bet roer, terwil hat b&3

model 135

0,0k L achter h.t roer Ugt. Dit varachil achteu de echrijysre

virk3sarbsar uit de stark van elkaar afwijkende aciteepavormen waardoor de çirculetieetz'omin orn bet roer, afhankelijk van de eabeepavora, dim os de schesperoap sowel mee ale tagen sou .kunflen werken.

Verdir bli3kt voor beide modellen dit punt ook nog op die pleats te blijven wanneer de roerboek so groat geworden is dat

dc coficienten

Ç en Ç

niet mier constant zijn.

Tenclotte wordt opguerkt dat vergelijking van en

Ç van

beide echepen niet zinvol is in des. dimensislo. vorm, dasrom worden coff&cienten ingevoerd die betrokken worden op het roer..