ISSN: 1896-382X | www.wnus.edu.pl/pl/edu/ DOI: 10.18276/epu.2016.122-21 | strony: 229-237
EDYTA GWARDA-*586=&=<ē6.$ 8QLZHUV\WHWàyG]NL1
:63Ðá&=(61(75(1'<632á(&=12-GOSPODARCZE A KIERUNKI ROZWOJU ,112:$&-,,=$5=ą'=$NIA INNOWACJAMI
Streszczenie
=DU]ąG]DQLH LQQRZDFMDPLWR G]LHG]LQDNWyUDREHFQLHEDUG]RV]\ENRVLĊUR]ZLMD :UD]]H]PLDQDPL]DFKRG]ąF\PLZRWRF]HQLXSRZVWDMąFRUD]WRQRZHNRQFHSFMH]DU]ą G]DQLD LQQRZDFMDPL D GR VáRZQLND PHQeGĪHUyZ GRáąF]DMą QRZH SRMĊFLD – RNUHĞOHQLD innowacji i procHVyZ]QLPL]ZLą]DQ\FK. 1DWH]PLDQ\GXĪ\ZSá\ZPDMąPHJDWUHQG\ NWyUH NV]WDáWXMą UR]ZyM VSRáHF]QR-JRVSRGDUF]\ : DUW\NXOH GRNRQDQR SU]HJOąGX SU]y-V]á\FK WUHQGyZ RUD] SU]HGVWDZLRQR ]DU\VRZXMąFH VLĊ Z LFK ĞZLHWOH SU]\V]áH NLHUXQNL rozwoju innowacji – obszary, NWyUHEĊGąNOXF]RZH]SXQNWXZLG]HQLDLFKWZRU]HQLD.
6áRZDNOXF]RZH LQQRZDFMHNLHUXQNLUR]ZRMXLQQRZDFML]PLHQQRĞüRWRF]HQLD.
Wprowadzenie
.LHUXQNLUR]ZRMXLQQRZDFMLZ\]QDF]DMąWUHQG\VSRáHF]QR-gospodarcze. Ana-OL]XMąFOLWHUDWXUĊSU]HGPLRWX, PRĪQD]DREVHUZRZDüZMDNLVSRVyEZSá\ZDá\RQHQD SU]\MPRZDQH SU]H] SU]HGVLĊELRUVWZD PRGHOH LQQRZDFML RUD] URG]DMH WZRU]RQ\FK L ZSURZDG]DQ\FK QD U\QHN LQQRZDFML 0RGHOH LQQRZDFML HZROXRZDá\ SRF]ąZV]\ od modelu „technology-push” poprzez „market pull”, PRGHO VSU]ĊĪRQ\ PRGHO interaktywny, model sieciowy, DĪ SR RWZDUWH LQQRZDFMH %DUXN V –122; Trott 3RGREQLHG]LDáRVLĊ]LQQRZDFMDPL3RF]ąWNRZRE\á\WRSURVWH]PLDQ\ Z LVWQLHMąF\FK SURGXNWDFK NWyUH PLDá\ XáDWZLDü Ī\FLH D ] ELHJLHP F]DVX i wraz ]UR]ZRMHPWHFKQRORJLLREHMPRZDá\FRUD]ZLĊFHMG]LHG]LQĪ\Fia i sektorów gospo-darki, czy wUHV]FLH SU]\F]\QLDá\ VLĊ GR SRZVWDZDQLD QRZ\FK VHNWRUyZ – kolei,
produkcji samolotów, samochodów, Internetu (Gwarda-*UXV]F]\ĔVND 2013, s. 34). Trendy w otoczeQLX SU]HGVLĊELRUVWZ ZSá\ZDMą WDNĪH QD ]PLDQ\ SXQNWyZ NRQFHn-WUDFMLZWZRU]HQLXLQQRZDFML7HQGHQFMHGRVNUDFDQLDF\NOXĪ\FLDZ\UREyZLF]DVX ZSURZDG]DQLD LFK QD U\QHN WHQGHQFMH GR RV]F]ĊGQRĞFL NRV]WyZ F]\ QD SU]\NáDG GR RGSRZLHG]LDOQRĞFL VSRáHF]QHM ]D WZRU]RQH Z\QLNL SUDF %5 GRSURZDG]Lá\ GR SRZVWDQLDWDNLFKSRMĊüZ]DU]ąG]DQLXLQQRZDFMDPL, MDNLQQRZDFMHRV]F]ĊGQHRd-wrócone innowacje, odpowiedzialne innowacje (de Woot 2016; Owen, Bessant i Heintz 2013; Govindarajan i Trimble 2012).
&HOHP DUW\NXáX MHVW SUH]HQWDFMD SU]\V]á\FK NLHUXQNów rozwoju innowacji – REV]DUyZNWyUHEĊGąNOXF]RZH]SXQNWXZLG]HQLDLFKWZRU]HQLDZFLąJXNROHMQ\FK 10 lat. Identyfikacja tych kierunków dokonana zostanie w oparciu o GRVWĊSQąOLWHUa-WXUĊSU]HGPLRWXDZV]F]HJyOQRĞFLUDSRUWy X]QDQ\FKQDĞZLHFLH firm consultingo-wych RSLVXMąF\FK SUHG\NFMH Z ]DNUHVLH SU]\V]á\FK WUHQGyZ MDNLH QDVWąSLąZRWo-F]HQLXVSRáHF]QR-gospodarczym.
1. Megatrendy w gospodarce globalnej
0HJDWUHQG\WRJOREDOQHVLá\NWyUHPDMąZSá\ZQDZV]\VWNLFKOXG]LZmienia-Mą VSRáHF]HĔVWZD NXOWXUĊ RUD] JRVSRGDUNĊ 6ą ]H VREą SRáąF]RQH L ZSá\ZD0HJDWUHQG\WRJOREDOQHVLá\NWyUHPDMąZSá\ZQDZV]\VWNLFKOXG]LZmienia-Mą QD VLHELH 3R]ZDODMą OHSLHM ]UR]XPLHü Z\]ZDQLD L V]DQVH MDNLH VWRMą SU]HG EL]QHVHP QD FDá\P ĞZLHFLH. :HGáXJ UDSRUWX ILUP\ (UQVW <RXQJ REHFQLH PRĪQD ]DREVHr-ZRZDüV]HĞüJOREDOQ\FKPHJDWUHQGyZNWyUHEĊGąZ\ZLHUDüZSá\ZQDVSRáHF]HĔ VWZD NXOWXUĊ JRVSRGDUNĊ L ]GHF\GXMą R NLHUXQNDFK UR]ZRMX ĞZLDWD L SU]HGVLĊ biorstw (Ernst & Young 2015)=DOLF]\üPRĪQDGRQLFK GDOV]ąF\IU\]DFMĊLUR]ZyM WHFKQRORJLL Z]URVW SU]HGVLĊELRUF]RĞFL JOREDOQ\ U\QHN XUEDQL]DFMĊ VXURZFH L ]a-VRE\QDWXUDOQHRUD]RFKURQĊ]GURZLD
6WRSLHĔ ]DDZDQVRZDQLD QRZRF]HVQ\FK WHFKQRORJLL L LFK ZV]HFKREHFQRĞü VSUDZLDMą ĪH LQQRZDF\MQH UR]ZLą]DQLD PDMą FRUD] ZLĊNV]\ ZSá\Z QD Ī\FLH ludzi oraz na funkcjonowanie przeGVLĊELRUVWZ 0HGLD VSRáHF]QRĞFLRZH XU]ąG]HQLD Po-bilne, chmury obliczeniowe, Big Data LURVQąF\SRS\WQDVWDá\GRVWĊSGRLQIRUPDFML PDMą ZSá\Z QD ZV]\VWNLH VHNWRU\ Z NDĪGHM V]HURNRĞFL JHRJUDILF]QHM. Rozwój technologii QLHVLH ]D VREą ZLHOH wyzwaĔ dla przedVLĊELRUVWZ SRMDZLHQLH VLĊ QLe-znanej konkurencji, QDVWĊSXMH]PLDQD]DFKRZDĔ NOLHQWyZNRQLHF]QRĞüGRVWRVRZa-QLD VLĊ EL]QHVX do nowych warunków, zapewnienie MHJR ZLĊNV]HM SU]HMU]\VWRĞFL, DWDNĪHREDZ\]ZLą]DQH]RFKURQąSU\ZDWQRĞFLRUD]F\EHUDWDNDPL (Casswell 2011). :HGáXJwspomnianego raportu ILUPSU]\]QDMHĪHLFKNOLHQFL]PLHQLOLVZRMH dotychczasowe zwyczaje zakupowe – UHZROXFMĊVSRZRGRZDá\XU]ąG]HQLDPRELOQH NWyUHMXĪJHQHUXMą1
/3 ZV]\VWNLFKZHMĞüQDVWURQ\LQWHUQHWRZH3RQDGSRáRZDILUP
dostosowuje obecnie polityki cenowe i sposoby dostawy do nowych warunków rynkowych.
5R]ZyMQRZRF]HVQ\FKWHFKQRORJLL]PLHQLDWDNĪHVSRVyESUDF\DSUDZG]LZD UHZROXFMD QDVWąSL MXĪ ]D NLOND ODW – Z URNX SRáRZD SUDFRZQLNyZ EĊG]LH ]SRNROHĔ<RUD]=NWyUHXURG]Lá\ VLĊLGRUDVWDá\UD]HP]WHFKQRORJLDPLF\IURZy-mi. :HGáXJ (UQVW <RXQJ Z FLąJX QDMEOLĪV]\FK ODW Z Z\QLNX DXWRPDW\]DFML SURFHVyZZJRVSRGDUNDFKUR]ZLQLĊW\FKPRĪH]QLNQąüQDZHWREHFQ\FK]DZo-dów. 1DMZLĊNV]\P ]DJURĪHQLHP REHFQLH Vą QDVLODMąFH VLĊ F\EHUDtaki. 5 z 10 naj- ZLĊNV]\FKZ\FLHNyZGDQ\FKZKLVWRULLPLDáRPLHMVFHZLURNXDkra-G]LHĪ GDQ\FK RUD] SUDZ DXWRUVNLFK WR NRV]W SRPLĊG]\ D PLOLDUGyZ 86' rocznie (Ernst & Young 2015).
Rozwój technologii XPRĪOLZLDUyZQLHĪUR]ZyMSU]HGVLĊELRUF]RĞFLDSrzedsiĊ ELRUF\ Vą FRUD] ZLĊNV]ą VLáą QDSĊGRZą Z]URVWX JRVSRGDUF]HJR 3U]\ G]LVLHMV]\FK UR]ZLą]DQLDFKWHFKQRORJLF]Q\FKPDMąPRĪOLZRĞüRIHURZDQLDJOREDOQ\FKUR]ZLą]DĔ EH] NRQLHF]QRĞFL ZLHORPLOLRQRZ\FK LQZHVW\FML :LHOX ] QLFK WR PáRG]L ludzie w wieku od 25 do 34 lat, wĞUyGQLFKMHVWWDNĪH FRUD]ZLĊFHM kobiet. Ich innowacyjne UR]ZLą]DQLD L NUHDW\ZQRĞü SU]HNáDGDMą VLĊ QD miejsca pracy oraz rozwój nowych XVáXJ L SURGXNWyZ. SU]HGVLĊELRUFyZ QD ĞZLHFLH QLH PD ZLĊFHM QLĪ ODW DĪ PáRG\FKOXG]LdeF\GXMHVLĊQDSURZDG]HQLHZáDVQHJREL]QHVX$OHQDMZLĊNV]ą zmianąMHVWURVQąF\XG]LDáNRELHWPLOLRQyZNRELHWQDĞZLHFLHPDVZyMEL]QHV DSRQDGPLOLRQyZ]DWUXGQLDLQQ\FKSUDFRZQLNyZ0DáHLĞUHGQLHSU]HGVLĊELRr- VWZD]DáRĪRQHLSURZDG]RQHSU]H]NRELHW\UR]ZLMDMąVLĊUD]\V]\EFLHMQLĪSR]o-VWDáHILUP\
3U]HGVLĊELRUF]RĞü WR GRPHQD JRVSRGDUHN NUDMyZ V]\ENR UR]ZLMDMąF\FK VLĊ : SDĔVWZDFK $IU\NL Vubsaharyjskiej 19% wszystkich osób w wieku 18–64 to SU]HGVLĊELRUF\ : $PHU\FH 3RáXGQLRZHM D Z $]ML 2%. Dla porównania Z8QLL(XURSHMVNLHMWR]DOHGZLH7HQWUHQGSRWZLHUG]DMąWDNĪH]Z\FLĊ]F\ĞZLa-towej edycji konkursu Ernst & Young „3U]HGVLĊELRUFD5RNX” – RG ZLHOX ODW Vą WR SU]HGVLĊELRUF\ ZáDĞQLH] W\FKUHJLRQyZĞZLDWD 5\QNLZVFKRG]ąFHQDELHUDMąZLĊF FRUD] ZLĊNV]HJR ]QDF]HQLD Z NUHRZDQLX QRZ\FK UR]ZLą]DĔ 3UDKDODG
3U]H] QDMEOLĪV]H ODW WRQ ĞZLDWRZHM JRVSRGDUFH EĊGą QDGDZDü JZDáWRZQLH UR]ZLMDMąFHVLĊNUDMHDUyĪQLFDSRPLĊG]\QLPLLSDĔVWZDPLUR]ZLQLĊW\PLEĊG]LHVLĊ ]PQLHMV]Dü :DOND R WDOHQW\ VWDQLH VLĊ JáyZQ\P HOHPHQWHP JOREDOQHJR U\QNX :\PXVLWHĪZLĊNV]ąUyĪQRURGQRĞüVLá\URERF]HMERWRGDMHSU]HZDJĊNRQNXUHQF\j-Qą-XĪWHUD]PLHMVFSUDF\Z\PDJDXPLHMĊWQRĞFLNWyUHPD]DOHGZLHFDáHM populacji. /LGHUDPL UR]ZRMX EĊGą SDĔVWZD D]MDW\FNie, w tym przede wszystkim &KLQ\ L ,QGLH NWyUH ]D ODW PRJą E\ü QDMZLĊNV]\PL QD ĞZLHFLH LQZHVWRUDPL (Owen, Bessant i Heintz 2013). 6WDQą VLĊ WHĪ QDMEDUG]LHM LQQRZDF\MQH. W FLąJX RVWDWQLFKODWNUDMHWHJRUHJLRQX]ZLĊNV]\á\QDNáDG\QDEDGDQLDLUR]ZyM] 33 do : F]RáyZFH ]QDMGą VLĊ WDNĪH $IU\ND subsaharyjska, Bliski Wschód oraz $IU\ND 3yáQRFQD 'OD JOREDOQ\FK ILUP EĊG]LH WR R]QDF]DáR NRQLHF]QRĞü ]PLDQ\ VWUDWHJLL]ZáDV]F]DĪHZURNX2
/3ĞZLDWRZHMNODV\ĞUHGQLHMPDMąFHM]QDF]ąFH
ĝZLDW SU]HQRVL VLĊ GR PLDVW – Z URNX PLHV]ND Z QLFK MXĪ OXG]L : EĊG]LH WR 8VWDZRGDZF\ RUD] EL]QHV MHĞOL FKFą F]HUSDü ] NRU]\ĞFL MDNLH GDMH XUEDQL]DFMD PXV]ą HIHNW\ZQLH SODQRZDü L SU]\FLąJDü ]UyZQRZDĪRQH LQZHVW\FMHZGURJLDXWRVWUDG\PRVW\SRUW\ORWQLVND]DVRE\ZRGQHHQHUJHW\NĊ WHOHNRPXQLNDFMĊ L ZV]\VWNLH LQQH HOHPHQW\ LQIUDVWUXNWXU\ *áyZQ\ UR]ZyM PLDVW EĊG]LH PLDá PLHMVFH Z NUDMDFK JZDáWRZQLH URVQąF\FK Z W\P SU]HGH ZV]\VWNLP w Afryce. 8UEDQL]DFMDĞZLDWDLURVQąFDOLF]EDPLHV]NDĔFyZJOREXR]QDF]D]ZLĊk-szone zapotrzebowanie na surowce i zasoby natXUDOQH=DODWWU]HEDEĊG]LHSUo-GXNRZDüQDZHW1
/3
ZLĊFHMHQHUJLL=DVRE\QDWXUDOQHPXV]ąE\üHIHNW\ZQLHZ\No- U]\VW\ZDQHWDNĪH]SXQNWXZLG]HQLDRFKURQ\ĞURGRZLVND1DGU]ĊGQ\PFHOHPSo-ZLQQDE\üRFKURQDLRGWZRU]HQLHĞURGRZLVNDQDWXUDOQHJRQDFRZVND]XMH URVQąF\ QD ĞZLHFLH QLHSRNyM R SR]LRP ]DQLHF]\V]F]HĔ NRQLHF]QRĞü ]DEH]SLHF]HQLD VWUDWe-JLF]Q\FKVXURZFyZL]DSHZQLHQLDGRVWĊSXGRĪ\ZQRĞFLLZRG\. Technologia staje VLĊ VSU]\PLHU]HĔFHP L SR]ZDOD Z\GRE\ZDü VXURZFH ] PLHMVF GR WHM SRU\ QLHGo-VWĊSQ\FK :HGáXJ Ernst & Young w 2030 roku niekonwencjonalne zasoby ropy EĊGąVWDQRZLá\ZV]\VWNLFK]DVREyZDJD]X– 1DMZLĊNV]\PSUREOHPHP SR]RVWDMHGRVWĊSGRZRG\– SRáRZDSRSXODFMLPRĪHPLHü]W\PSUREOHP=PQLHj-V]HQLHVLĊ]DVREyZZRG\PRĪHWHĪREQLĪ\üSORQ\]EyĪQDZHWR (WHO 2016).
2EHFQLHZ\GDWNLQDVáXĪEĊ]GURZLDVWDQRZLąĞZLDWRZHJR3.%:V]\Vt- NLHSDĔVWZDĞZLDWDERU\NDMąVLĊ]SUREOHPHPURVQąF\FKNRV]WyZOHF]HQLDDVWDU]e-QLH VLĊ VSRáHF]HĔVWZ powoduje ĪH Z\GDWNyZ VWDQRZL OHF]HNLHSDĔVWZDĞZLDWDERU\NDMąVLĊ]SUREOHPHPURVQąF\FKNRV]WyZOHF]HQLDDVWDU]e-QLH FKRUyE SU]e-ZOHNá\FK:-DSRQLLL&KLQDFKPLĊG]\DURNLHPOLF]EDRVyESRZ\ĪHM URNXĪ\FLDSRGZRLVLĊ ']LĊNLQRZRF]HVQ\PWHFKQRORJLRPGEDQLHR]GURZLHLMHJR NRQWURODVWDMHVLĊFRG]LHQQRĞFLą3RQDGW\VLĊF\GRVWĊSQ\FK]GURZRWQ\FKDSOLNa-cji na smartfony, bezpU]HZRGRZR SRGáąF]Rna aparatura medyczna, pozwala na ELHĪąFH PRQLWRURZDQLH VWDQX ]GURZLD L QDW\FKPLDVWRZH UHDJRZDQLH QD MDNLHNRl-ZLHNSUREOHP\3U]\V]áRĞFLąQRZRF]HVQHMPHG\F\Q\EĊG]LHJHQHW\ND– pozwalają ca na tworzenie nie tylko nowych, powszechnych leków, DOH WDNĪH WHUDSLL L OHNyZ spersonalizowanych – czyli opartych na genotypie danego pacjenta.
2. 3U]\V]áHNLHUXQNLUR]ZRMXLQQRZDFML
'XĪH SUDZGRSRGRELHĔVWZR Z\VWąSLHQLD D ZUĊF] NRQW\QXDFMĊ ]DREVHUZRZa-nych przez Ernst & Young trendów potwierdza wielu autorów publikacji w zakresie zaU]ąG]DQLDLQQRZDFMDPL 3UDKDODG 2004; De Woot 2016; Hart i Christensen 2002; i LQQL &]ĊĞü]QLFKZVZRLFKSUDFDFKRSLVXMH]PLHQLDMąF\VLĊNRQWHNVW]DU]ąG]DQLD LQQRZDFMDPLZ\UyĪQLDMąFPLĊG]\LQQ\PLWDNLHREV]DU\ZNWyU\FK]DFKRG]ą]PLa-ny, jak (Owen, Bessant i Heintz 2013, s. 11):
akceleracja wytwarzania wiedzy – wzrost wydatków i nacisk na rozwój wiedzy,
globalna dystrybucja produkcji wiedzy – przeniesienie koncentracji ]NOLHQWyZ]DPRĪQ\FKZNUDMDFKUR]ZLQLĊW\FKQDbiednych klientów z go-VSRGDUHNZVFKRG]ąF\FK
ekspansja rynku – LQQRZDFMHGODU\QNyZZVFKRG]ąF\FK
fragmentacja rynku – coraz to nowe grupy odbiorców dla innowacji, wirtualizacja rynku – SRUWDOH VSRáHF]QRĞFLRZH WZRU]HQLH VSRáHF]QRĞFL
w Internecie,
Z]URVW OLF]E\ DNW\ZQ\FK XĪ\WNRZQLNyZ – wspólne tworzenie innowacji ]XĪ\WNRZQLNDPLQSV\VWHP/LQX[
UR]ZyMLQIUDVWUXNWXU\WHFKQRORJLF]QHMLVSRáHF]QHM– technologie informa-cyjno-komunikacyjne.
%LRUąFSRGXZDJĊZV]\VWNLHZ\PLHQLRQHWUHQG\, warto zastanoZLüVLĊ, w jaki VSRVyEEĊGąRQHZSá\ZDá\QDWZRU]RQHLQQRZDFMH)DNWĪHEĊGąRQHSRZVWDZDü, Z\QLNDQLHW\ONR]FLąJáHJRUR]ZRMXWHFKQRORJLLDOHWDNĪH]SRWU]HE, MDNLH]ZLą]DQH Vą ] UR]ZRMHP JRVSRGDUF]\P L VSRáHF]Q\P 0RĪQD VWZLHUG]Lü ĪH Noncentracja firPQDQRZ\FKREV]DUDFKEL]QHVRZ\FKEĊG]LHVLĊV]\ENR]ZLĊNV]Dü7DNie wnio-VNL PRĪQDZ\VQXüUyZQLHĪ ]EDGDĔNWyUHSU]HSURZDG]LáDMHGQD]ILUPNRQVXOWLn-gowych – Arthur D. Little%DGDQLH]UHDOL]RZDQRZĞUyGNDGU\]DU]ąG]DMąFHMZ\Vo-NLHJR V]F]HEOD SUDFXMąFHM QD VWDQRZLVNDFK ]ZLą]DQ\FK ] QRZ\PL WHFKQRORJLDPL LLQQRZDFMDPL%DGDQLHGRW\F]\áRQRZ\FKWHQGHQFMLZ ]DNUHVLH]DU]ąG]DQLDLQQo-ZDFMDPLZFLąJXQDMEOLĪV]\FKG]LHVLĊFLXODW (Portal Innowacji 2016). :HGáXJUDSRr-tu ILUP\ EĊGą PXVLDá\ FRUD] EDUG]LHM NRQFHQWURZDü VLĊ QD UDG\NDOQ\FK LQQRZa- FMDFKDE\XWU]\PDüVLĊZF]RáyZFH3U]HZLG\ZDQ\MHVWGZXNURWQ\Z]URVWVSU]HGa-Ī\LQQRZDF\MQ\FKSURGXNWyZZQRZ\FKREV]DUDFKG]LDáDOQRĞFL7DNLZ]URVWEĊG]LH PLHüIXQGDPHQWDOQHNRQVHNZHQFMHGODFKDUDNWHUX]DU]ąG]DQLDLQQRZDFMDPLNastą SLUyZQLHĪSU]\VSLHV]HQLHWHPSDWUDQVIHUXLQQRZDFMLGRJRVSRGDUHNUR]ZLMDMąF\FK VLĊ FR EĊG]LH VWDQRZLü SRZDĪQH ĨUyGáR Z\]ZDĔ GOD ]DU]ąG]DQLD 1DMZDĪQLHMV]H wnioski z tego badania SRND]XMąĪH:
uG]LDá SURGXNWyZ L XVáXJ Z QRZ\FK REV]DUDFK EL]QHVRZ\FK SRGZRL VLĊ z 20% w 2010 r. do 40% w 2020 r.;
uG]LDá SU]\FKRGyZ ] QRZ\FK SURGXNWyZ L XVáXJ Z]URĞQLH ] % w 2010 r. do 40% w 2020 r,; oEQLĪHQLHNRV]WyZMHGQRVWNRZ\FKG]LĊNLLQQRZDFMRPZ]URĞQLHR% w FLąJXQDMEOLĪV]\FKG]LHVLĊFLXODW, nDMZDĪQLHMV]\PREV]DUHPGODLQZHVW\FMLLQQRZDF\MQ\FKZGDOV]\PFLąJX EĊG]LHFRUD]JáĊEV]H]UR]XPLHQLHSRWU]HENOLHQWD; rR]ZyMLQQRZDFMLRUD]QRZDWRUVNLFKUR]ZLą]DĔSU]HGHZV]\VWNLPQDU\n-NDFKZVFKRG]ąF\FKSU]\F]\QLVLĊGR]QDF]QHJRZ]URVWXLQZHVW\FMLZFLą JXQDMEOLĪV]\FKG]LHVLĊFLXODW;
eXURSHMVNLH ILUP\ FRUD] EDUG]LHM EĊGą SU]HQRVLü VZRMH SURLQQRZDF\MQH RSHUDFMH](XURS\L86$GR$]MLL$PHU\NL3RáXGQLRZHM,FKXG]LDáZFa-áRĞFLRSHUDFML]ZLĊNV]\VLĊ]% w 2010 do 25% w 2020 r.
3U]\JOąGDMąF VLĊ UDSRUWRP RUD] LQQ\P Sozycjom literatury przedmiotu i opi-V\ZDQ\PZQLFKWHQGHQFMRPQDVXZDMąVLĊWU]\SRGVWDZRZHS\WDQLDNWyUH]DZV]H ]DGDMą VRELH PHQeGĪHURZLH LQQRZDF\MQ\FK SU]HGVLĊELRUVWZ MDNLH LQQRZDFMH WZo-U]\üJG]LHWRURELüLZMDNLVSRVyE 2ZHQ%HVVDQW i Heintz 2013, s. 2).
3. Trzy podstawowe pytania meneGĪHUD FR"JG]LH"MDN"
=SU]HSURZDG]RQ\FKEDGDĔOLWHUDWXURZ\FKZ\áDQLDVLĊSHZQDNRQFHSFMDNWó- UąWDNQDSUDZGĊ]ZHU\ILNXMHSU]\V]áRĞü1LHPQLHM]DREVHUZRZDQHWUHQG\VSRáHFz-no-JRVSRGDUF]HSR]ZDODMąQD]DU\VRZDQLHodpowiedzi na trzy podstawowe pytania stawiane przez meneGĪHUyZ7DEHODSU]HGVWDZLD]DU\VW\FKRGSRZLHG]L
Tabela 1 .LHUXQNLUR]ZRMXLQQRZDFMLL]DU]ąG]DQLDLQQRZDFMDPLZNROHMQ\FKODWDFK
Jakie innowacje? *G]LHEĊGą
tworzone? W jaki sposób?
– ICT – QRZHPDWHULDá\ – biotechnologia – bioinformatyka – nanotechnologia – energetyka i odna-ZLDOQHĨUyGáDHQHUJLL – badania genetyczne – XU]ąG]HQLDPHG\F]QH &RUD]ZLĊFHM innowacji w krajach ZVFKRG]ąF\FK – Azja, Afry-ka, Ameryka àDFLĔVNDL Ameryka 3RáXGQLRZD – LQQRZDFMHED]XMąFHQDNOLHQFLH– REVáXG]H klienta, projektowaniu emocji, social networking – proaktywne modele biznesowe – dostarczanie W]ZÄJUXE\FKZDUWRĞFL´SRGHMĞFLHPRGXáRZH dostosowanie modeli biznesowych do nowych rynków
– RV]F]ĊGQHLQQRZDFMH
– skracanie czasu i ryzyka innowacji – integracja innowacji
ħUyGáR RSUDFRZDQLHZáDVQH.
:\GDMHVLĊFRSRWZLHUG]DMąUyZQLHĪVWUDWHJLHUyĪQ\FKNUDMyZOXEXJUXSRZDĔ SDĔVWZ QSVWUDWHJLDGOD(8– +RU\]RQW ĪHZSU]\V]áRĞFLGXĪRXZDJLEĊG]LH VLĊSRĞZLĊFDüLQQRZDFMRPWHFKQRORJLF]Q\P,QQRZDFMHWHWZRU]RQHEĊGąJáyZQLH Z REV]DUDFK ]ZLą]DQ\FK ] UR]ZRMHP WHFKQRORJLL NRPXQLNDF\MQR-informacyjnych ,&7 NWyUHVWDQRZLąIXQNFMĊLQWHJUDF\MQąUyĪQ\FKREV]DUyZIXQNFMRQRZDQLDOXG]L LSU]HGVLĊELRUVWZ'XĪH]QDF]HQLHEĊGąPLDá\LQQRZDFMHWZRU]RQHZWDNLFKREV]a-UDFK MDN QRZH PDWHULDá\ ELRWHFKQRORJLD QDQRWHFKQRORJLD EDGDQLD JHQHW\F]QH ELRLQIRUPDW\NDHQHUJHW\NDLDOWHUQDW\ZQHĨUyGáDHQHUJLLXU]ąG]HQLDPHG\F]QH
Na pytanie, JG]LHEĊGąWZRU]RQHLQQRZDFMH, anDOL]DPHJDWUHQGyZVSRáHF]QR--JRVSRGDUF]\FK RUD] OLWHUDWXU\ SU]HGPLRWX ZVND]XMH RGSRZLHGĨ ĪH EĊGą RQH Z GXĪHM PLHU]H WZRU]RQH QD W]Z U\QNDFK ZVFKRG]ąF\FK F]\OL Z $]ML $IU\FH
Ameryce 3RáXGQLRZHM L àDFLĔVNLHM 'XĪD DNW\ZQRĞü SU]HGVLĊELRUFyZ L SRWU]HE\ GXĪHMLORĞFL]QDMGXMąF\FKVLĊWDPNOLHQWyZEĊGąZ\]QDF]Dá\SHZQHNLHUXQNLG]LDáa-QLDZ]DNUHVLH]DU]ąG]DQLDLQQRZDFMDPL
=DU]ąG]DQLHLQQRZDFMDPLEĊG]LHNRQFHQWURZDáRVLĊQDNLONXREV]DUDch, które Z ĞZLHWOH SU]HGVWDZLRQ\FK SRZ\ĪHM SURJQR] Z\GDMą VLĊ PLHü Z NROHMQ\FK ODWDFK GXĪH]QDF]HQLHGODLQQRZDF\MQ\FKSU]HGVLĊELRUVWZ 3RUWDO,QQRZDFML 2016). Pierw-szy z nich to LQQRZDFMH ED]XMąFH QD NOLHQFLH – iQQRZDFMH RSDUWH QD ]DU]ąG]DQLX QRZ\PL L JáĊEV]\PL UHODFMDPL RUD] NRQWDNWDPL ] innowacyjnymi klientami. Ów „innowacyjny klient” QDSĊG]DQ\ MHVW SRSU]H] VLOQą NRQZHUJHQFMĊ WU]HFK JáyZQ\FK trendów:
oEVáXJĊNOLHQWD – NLHUXMąFąVLĊSUDJQLHQLHPEXGRZ\VLOQ\FKZLĊ]i z klien-tem, ZáDĞFLZ\P ]DU]ąG]DQLHm akceSWDFMąinnowacji przez klienta, tworze-niem RNUHĞORQ\FK XVáXJ ZRNyá QRZHJR SURGXNWX, obejmująFą zarówno nowe modele relacji z klientami, jak i nowe modele biznesowe. Firmy bĊ Gą PXVLDá\ SR SURVWX E\ü EDUG]LHM HODVW\F]QH L NUHDW\ZQH Z RNUHĞOHQLX sposobu interakcji z klientami;
projektowanie emocji – dRW\F]\ SU]HGH ZV]\VWNLP XĞZLDGRPLHQLD, jakie nowa technologia w]EXG]D HPRFMH ZĞUyG NOLHQWyZ 1LH FKRG]L WXWDM R Z]DMHPQą NRQNXUHQFMĊ RSDUWą QD GXĪHM LORĞFL IXQNFML D SU]HGH ZV]\Vt-kim o projektowanie emocjonalnegRZL]HUXQNXL]ZLą]NyZDQDORJLF]Q\FK GR W\FK ] SURGXNWDPL OXNVXVRZ\PL F]\ PRGRZ\PL %XGRZDQLH VSRáHFz-QRĞFL ORMDOQRĞFL L SRSDUFLD EĊdzie SU]HVąG]Dü R VXNFHVLH LQQRZDF\MQ\FK SURGXNWyZLXVáXJ;
social networking – nDU]ĊG]LDVSRáHF]QRĞFLRZHFRUD]F]ĊĞFLHM EĊGąZ\No-rzystywane jako podstawowe w realizacji konkurencyjnej polityki cenowej ILUP\ FHOHP GRVWRVRZDQLD MHM RIHUW\ XVáXJ GR SRWU]HE JUXS\ GRFHORZHM Projektowanie wszelkich punktów stycznych w relacjach z klientem, kon-WUDKHQWHPLSUDFRZQLNLHPVWDQLHVLĊ kluczem do realizacji innowacyjnych SU]HGVLĊZ]LĊü
'UXJLP ZDĪQ\P REV]DUHP ]DU]ąG]DQLD LQQRZDFMDPL Z NROHMQ\FK ODWDFK EĊ G]LHWZRU]HQLHSURDNW\ZQ\FKPRGHOLEL]QHVRZ\FKLQQRZDFML2NUHĞODMąRQH sposób WZRU]HQLD L XFKZ\FHQLD LQQRZDF\MQ\FK SU]HGVLĊZ]LĊü Z áDĔFXFK ZDUWRĞFL RSHUa-cyjnych i strategicznych. W tym zakresie spodziewane VąWU]\JáyZQHWUHQG\NWyUH EĊGą VWDQRZLü R VXNFHVLH LQQRZDF\MQHJR PRGHOX EL]QHVRZHJR Z FLąJX QDMEOLĪ V]\FKG]LHVLĊFLXODW
dostarczenie tzw. „JUXE\FKZDUWRĞFL”NWyUHGRW\F]ąEDUG]LHM WUZDá\FKZDr-WRĞFLGOD]DLQWHUHVRZDQ\FKVWURQQDSU]\NáDGPRJąWRE\üG]LDáDQLD]ZLą ]DQH ]H VSRáHF]Qą RGSRZLHG]LDOQRĞFLą EL]QHVX Z ]DNUHVLH ]PLDQ NOLPa-W\F]Q\FKGHPRJUDILF]Q\FKF]\WHĪ EH]SLHF]HĔVWZDHQHUJHW\F]QHJR; mRGXáRZHSRGHMĞFLH– ]ZLĊNV]HQLH ]áRĪRQRĞFLSRGHMPRZDQ\FKG]LDáDĔQD
dostosowanie modeli biznesowych do nowych rynków – generowanie in-QRZDF\MQ\FK PRGHOL EL]QHVRZ\FK DGHNZDWQ\FK GR ELHĪąF\FK SRWU]HE Oo-NDOQ\FK U\QNyZ 7\ONR ZWHG\ EĊG]LH WR VNXWHF]Q\ VSRVyE NRQNXURZDQLD z takimi krajami, jak Chiny czy Indie.
.ROHMQ\PZDĪQ\PREV]DUHPEĊG]LHWZRU]HQLHRV]F]ĊGQ\FKLQQRZDFMLRNUe-ĞODQ\FKF]DVDPLMDNR„odwrócona LQQRZDF\MQRĞü”NWyUDSROHJDQDW\PĪHbadania QDGLQQRZDFMDPLVąUHDOL]RZDQHZNUDMDFKELHGQ\FKUR]ZLMDMąF\FKVLĊ co kosztuje QLHSRUyZQ\ZDOQLH PQLHM QLĪ Z SU]\SDGNX ODERUDWRULyZ Z NUDMDFK UR]ZLQLĊW\FK 1DVWĊSQLH ]DFKRG]L SU]HQLHVLHQLH SURGXNWX L MHJR DGDSWDFMD SyĨQLHM ]DVWRVRZDQLH LUR]SRZV]HFKQLHQLHQDU\QNDFKZ\VRNRUR]ZLQLĊW\FK.
CRUD]ZDĪQLHMV]HVWDQLHVLĊtakĪHnie tylko szybkie wprowadzenie produktu na U\QHN DOH WDNĪH ]ZLĊNV]HQLH SUHF\]ML RUD] RJUDQLF]HQLH EáĊGyZ NWyUH WRZDU]\V]ą temu procesowi. 'XĪHJR]QDF]HQLDQDELHUDüEĊG]LHUyZQLHĪLQWHJUDFMDLQQRZDFML – ]DU]ąG]DQLe SRP\VáDPLLSU]HMĞFLe do kolejnych etapów optymalizacji portfela, co SRZLQQRVWDQRZLüVSRLZRNDĪGHJRHOHPHQWXVWUDWHJLLEL]QHVRZHM:áąF]HQLHLnno-wacji jako integralnego elementu strategii biznesowej.
Podsumowanie
=DU]ąG]DQLHLQQRZDFMDPLMHVWNOXF]HPGRVXNFHVXILUP\:FHOX]DSHZQLHQLD FLąJáRĞFL G]LDáDĔ Z UDPDFK LQQRZDF\MQ\FK SURMHNWyZ SU]HGVLĊELRUVWZR PXVL V\s-tematycznie nimi ]DU]ąG]Dü 8PRĪOLZL WR RGSRZLHGQLD VWUDWHJLD 6WUDWHJLD WDND PXVL RSLHUDü VLĊ QD ZF]HĞQLHM SU]HSURZDG]RQHM DQDOL]LH RWRF]HQLD :VND]DQH So-Z\ĪHMWUHQG\VSRáHF]QR-gospodarcze oraz tendencje rozwojowe w zakresie kierun-NyZWZRU]HQLDRUD]]DU]ąG]DQLDLQQRZDFMDPLPRJąVWDüVLĊSRPRFQHZSODQRZDQLX VWUDWHJLLLQQRZDF\MQ\FKSU]HGVLĊELRUVWZ0RJąUyZQLHĪVWDQRZLüĨUyGáRLQVSLUDFML GODSU]\V]á\FKEDGDĔQDXNRZ\FK Literatura 1. Baruk J. (2006), =DU]ąG]DQLHZLHG]ąLLQQRZDFMDPL7RUXĔ :\GDZQLFWZR $GDP 0DUV]DáHN
2. Casswell A. (2011), Emerging Trends in ICT 2010–2015, Gartner Consulting, NY. 3. De Woot P. (2016), Responsible Innovation, Sheffield: Greenleaf Publishing
Li-mited.
4. Ernst & Young (2015), Megatrends 2015. Making Sense of a World in Motion, EYGM Limited.
5. Govindarajan V., Trimble C. (2012), Reverse Innovation. Created Far from Home,
6. Gwarda-*UXV]F]\ĔVND( Modele procesu komercjalizacji nowych
techno-ORJLLZSU]HGVLĊELRUVWZDFK8ZDUXQNRZDQLDZ\ERUX– kluczowe obszary decyzyj-ne, àyGĨ :\GDZQLFWZR8à
7. Hart S.L., Christensen C.M. (2002), The great leap: Driving innovation from the
base of the pyramid, „MIT Sloan Management Review”, 44 (1).
8. -DNLH EĊGą LQQRZDFMH ]D ODW", Portal Innowacji, http://www.pi.gov.pl/PARP/chapter_86196.asp?soid=6DEE9379178441DF8864D 3F47CB63E5C >GRVWĊS23.01.2016].
9. Owen R., Bessant J., Heintz M. (2013), Responsible innovation. Managing the
Responsible Emergence of Science and Innovation in Society, Chichester: John
Wiley & Sons.
10. Prahalad C.K. (2004), The fortune at the bottom of the pyramid: Eradicating
po-verty through profits, Pearson Education, Upper Saddle River, NJ.
11. Trott P. (2008), Innovation Management and New Product Development, New York: Prentice Hall.
CURRENT SOCIO-ECONOMIC TRENDS AND DIRECTIONS OF INNOVATION DEVELOPMENT AND MANAGEMENT
Summary
Innovation management is a fast developing scientific field. Together with envi-ronmental changes scientists are creating new concepts of innovation management. To the manager’s dictionary new words are added – new types of innovation and innova-tive processes. The megatrends that shape current socio-economic development have huge influence on changes of the directions and management of innovation. The article presents the overview of future megatrends and future concepts concerning the follow-ing questions: what innovations will be created, where they will be created, how they will be created.
Keywords: innovations, development directions of innovations, environmental changes.
