Maciej Orkan-Łęcki
"Tradition and Intelligibility: A Model
for Critical Theory. /Tradycja i
zrozumiałość: Model teorii krytyki/",
Leroy Searle, "New Literary History",
vol. VII, no 2, Winter 1976 : [recenzja]
Biuletyn Polonistyczny 20/1 (63), 249
(l) S E A R LE L ero y : Tradition and Intelligibility: A Model for C ritica l Theory. /T ra d y cja i zrozum iałość: Model te o rii krytyki/. "New L ite ra ry H isto ry ", vol. VII, no 2 , Winter 1976, s . 3 9 3 - 4 1 5 . Analiza re la c ji zachodzących między trad ycją a zrozum iałością tekstu wespół z próbą zarysowania modelu teo rii krytyki - to dwa podstawowe cele artykułu. Autor w yraża przekonanie, że krytyka stoi w spółcześnie w obliczu kryzysu, który oznacza, iż dana dyscyplina wyodrębniła do statecznie wyraźnie swoje specyficzne problemy, le cz jeszcze nie p osia dła narzędzi umożliwiających ich rozw iązanie. Autor stawia te z ę , iż sama trad ycja przynosi zmiany bezpośrednio dotyczące problemów te o rii. P r o ce s zmiany postawił krytykę na skraju jej możliwości, wskazując jedno cześnie na model te o rii, który odznaczałby się dużą mocą eksplikatywną bez p rzek reślen ia praktycznych spraw ności krytycznych, jakie tradycja bezsprzecznie w ykształciła.
(I) S EA R LE L ero y: Tradition and Intelligibility: A Model for C ritica l Theory ( c . d . ) .
Po przeanalizowaniu warunków, jakie jętyk krytyki musi spełnić, aby dostatecznie w yjaśniać zjawisko lite ra tu ry , podjęta została próba za ry so wania modelu te o rii krytyki. Składa s ię on z kilku c z ę ś c i, obejmujących problemy: kontekstów dyskursu, ogniska działalności eksplikatywnej, k ry tycznej o bserw acji, opisu (tutaj autor wprowadza rozróżnienie między kształtem a formą) i eksplikacji funkcji o raz krytycznej in teg racji. Jądrem argumentu jest przekonanie o możliwości zlokalizowania i opisu ogólnego modelu zrozum iałości, a więc i ogólnej te o rii znaczenia, bez uciekania się do apriorycznych zdroworozsądko>*ych predykacji epistemo logie znych.
B P /6 3 /8 5
