Elżbieta Sarnowska
"Polska literatura plebejska z
przełomu XVI i XVII wieku",
Stanisław Grzeszczuk, Kraków 1970 :
[recenzja]
Biuletyn Polonistyczny 14/41, 168
/ 1 1 / GRZESZCZUK S ta n is ła w : P o lsk a l i t e r a t u r a p le b e js k a z przełom u XVI i XVII w ieku, PWN. Kraków 1970. FAN O d d ział w K rakow ie. Nauka d la W szystkich n r 103, s . 35, n lh . 5 , z ł 3 ,
-Przedm iotem p ra c y j e s t z e s p ó ł utworów n ie je d n o ro d n y c h , le c z z ró ż n y c h powodów spokrew nionych ze soh ą - dorobek l i t e r a c k i p l e b e j s k i c h humorystów d z i a ła j ą c y c h w P o ls c e w XVT i w p ie rw s z e j po ło w ie XVII s t u l e c i a . A utor p ró b u je u d z i e l i ć od p o w ied zi na p y ta n ie , co łą c z y i z e s p a la owe d z i e ł a /o k r e ś l o ne in a c z e j mianem " l i t e r a t u r y s o w i z d r z a l s k i e j " / , a ta k ż e , co d ecy d u je o ic h o d rę b n o ś c i wobec in n y c h przejawów s t a r o p o l - s k ie g o p iś m ie n n ic tw a . Dowodzi, i ż utw ory s o w iz d r z a ls k ie wy r o s ł y z d ośw iadczeń s p o łe c z n o ś c i p l e b e j s k i e j i do o l e j s i ę p rzed e w szystkim odwoływały. W skazuje, i ż p e ł n i ł y one fu n k c je odmienne n iż tzw* l i t e r a t u r a o f i c j a l n a - b y ły bowiem p rzezn aczo n e do zabaw ian ia odbiorców . P onadto zwraca uwagę na c h a r a k te r y s ty c z n e w ła ś c iw o ś c i metody a r t y s t y c z n e j "so w iz d rzałó w " i cechy s t r u k t u r a l n e ic h d z i e ł /w ym ienić t u tr z e b a zw łaszcza problem " ś w ia ta na o p a k " /.
BP/41________________________________________________________E .S . / 1 1 / STARNAWSKI J e r z y : M ik o łaj R e j. PWN. Kraków 1970. PAN O d d z ia ł w K rakow ie. Nauka d la W szy stk ich , n r 1 2 2 ,s .2 3 t n lb . 5 , b i b l i o g r . , z ł 3 ,
-P ra c a z a w ie ra b i o - b i b l i o g r a f i ę M ik o łaja R e ja , ze s z c z e gólnym uw zględnieniem "zagadek ż y c ia i tw ó r c z o ś c i" , a w ięc n ie ja s n y c h epizodów b io g r a f ic z n y c h o raz kłopotów zw iązanych z k w e s tią a u to rs tw a i u s ta le n ie m k o m p letn ej l i s t y d z i e ł . W d r u g ie j c z ę ś c i omówiono w sposób s y n te ty c z n y zaw arto ść id e o wą i w ła ś c iw o ś c i a r ty s ty c z n e tw ó rc z o ś c i R eja.Z w rócono uwagę na f a k t , i ż n ie o ry g in a ln o ś ć d ecyd uje o d o n io s ło ś c i je g o p i s a r s tw a , o ra z że przypisyw ane mu "o jco stw o " ję z y k a p o ls k ie g o n ie n a le ż y b y n ajm n iej do n a jp o w a ż n ie jsz y c h je g o z a s łu g . Pod k r e ś lo n y z o s t a ł n a to m ia s t zw iązek p o ety z R en esansem i wycho wawcza f u n k c ja je g o tw ó r c z o ś c i,n a d ą ż a ją c e j za podstawowymi te n d e n c ja m i e p o k i to w a rz y s z ą c e j aktualnym ów cześnie sprawco, p o lity c z n y m , społecznym i r e lig ijn y m . W o cen ie artyzm u R eja wyeksponowane z o s ta ły p rze d e w szystkim je g o z a s łu g i d la r o z woju w e r s y f i k a c j i i d o sk o n a le n ia p o lszcz y zn y l i t e r a c k i e j .
