9 4 0
uczonego nie pom niejsza w cale wielkości zasług i znaczenia jego w k ła d u w rozw ój historii botaniki w Polsce.
Ostatnim z om aw ian ej gru p y re fe ra tó w a trzecim z kolei, b y ł re fera t dr. M. Z iem b iń sk ie j-T w orzy d ło : Pro feso r M ik o ła j K ostyniuk jako naukowiec, d yd ak tyk i popularyzator. W pełnym osobistych w spom nień wystąpieniu prelegentka n ak reśliła sylw etkę sw ego mistrza nie tylko w aspektach uwidocznionych w t y tule referatu, ale rów nież jako człowieka. M ocno podkreślony został w referacie purystyczny stosunek prof. K ostyniuka do języka — cecha rzadko dziś spotykana. Z a ry s o w a n y w referacie obraz tego w y bitn ego paleobotanika uzupełniły w dyskusji sw ym i w ypow iedziam i doc. M a ria Reym an ów n a, dr Z ofia J oń czyk -K opikow a i prof. A n d rze j Srodoń.
N a m arginesie niniejszej re lac ji w a rto może przypomnieć, że na dzień w cześ niej, tj. 14 listopada 1985 r., odbyło się — połączone niejako z prezentowanym „Spotkaniem ” , w tej sam ej sali K on feren cyjn ej Instytutu B otaniki P A N — u ro czyste posiedzenie K ra k o w sk ie go O ddziału P T B dedyk ow ane pam ięci d ra Jerzego L ilp o p a (w 40. rocznicę śmierci). Tem u w y bitn em u paleobotanikow i, działaczowi ochrony p rzyrod y i oddanem u kustoszowi zbiorów M uzeum Fizjograficzn ego P A U w K ra k o w ie poświęcono d w a referaty. W p ierw szym doc. Z b ign iew W ójcik za p rezentow ał sylw etkę uczonego i jego dorobek. D ru gi referat, p rzygotow any i w y głoszony przez doc. M a rię Reym anównę, ukazał dra Jerzego L ilp o p a jako paleo botanika. To rocznicowe w ydarzenie K ra k o w s k i O d dział P T B połączył z odno w ien iem grobu Jerzego L ilp o p a na C m entarzu Rakow ickim .
Zbigniew M irek (K ra k ó w )
Z D Z I A Ł A L N O Ś C I Z E S P O Ł U S E K C J I H IS T O R II F A R M A C J I P O L S K I E G O T O W A R Z Y S T W A F A R M A C E U T Y C Z N E G O
Z espół Sekcji H istorii F arm acji P T F arm . działa pod kierunkiem doc. d ra hab. H en ryk a Pankiew icza, a sekretariat p ro w ad zi dr W a c ła w Jaroniewski. D o Zespołu należy ok. 300 historyków farm acji, zrzeszonych w 13 sekcjach przy terenowych O ddziałach Polskiego T o w arzy stw a Farm aceutycznego.
N a zebraniach poszczególnych sekcji w ygłaszane są referaty, inspirow ana jest działalność n au k ow a członków, om aw iane są starania dotyczące grom adzenia i za bezpieczania zabytków farm aceutycznych oraz dokum entacji z d ziejów farm acji. P row adzo n e są także inne akcje z zakresu tej dyscypliny.
Z arz ąd Zespołu Sekcji H istorii Farm acji, w spólnie z A k ad em ią M edyczną w Łodzi, zorganizow ał w dniu 16 czerwca 1984 r. sesję n au kow ą z okazji 100. rocznicy urodzin prof. d ra J. M uszyńskiego, w której w zięli udział nie tylko członkowie Sekcji, ale rów nież w y ch o w an k o w ie P ro feso ra i koledzy. Ponadto w ie lu członków sekcji uczestniczyło w następujących im prezach o problem atyce histo rycznej: 1) w sesji historycznej, zorganizow anej przez Polskie T ow arzy stw o H i storii M edycyn y i F arm acji w Łańcucie (24— 26 m aja 1985), poświęconej problem om d ziejów szkolnictwa m edycznego; 2) w sesji w C iechanow cu (23 czerwca 1984 r.) pt. Tradycje polskiego zielarstwa — z okazji otw arcia M uzeum Z ielarstw a tamże; 3) w kursokonferen cji w Bydgoszczy, poświęconej utw orzeniu Zespołu dla o p ra cow ania Słownika Biograficznego Farm aceutów (17— 18 grudnia 1984); 4) w kon feren cji aptek szpitalnych w Koszalinie (3— 4 m aja 1984), gdzie referat w p r o w a dzający m iał charakter historyczny; 5) ponadto w zebraniach Polskiego T o w a rzystw a H istorii M edycyn y i Farm acji, Zespołu Historii F arm acji P A N i innych.
K r o n ik a
941
C złonkow ie Sekcji H istorii F a rm a c ji P T F a rm . p ro w ad zą ożyw ioną działalność bad aw czą. S w o je prace prezentują na zebraniach oraz konferen cjach naukow ych, d ru k u ją na łam ach „F arm a cji P o ls k ie j” i „ A rc h iw u m H istorii M ed y cy n y ”. W ie le osób m a otw arte p rzew od y doktorskie, a pięć osób — p rzew od y habilitacyjne. N a ukończeniu jest podręcznik pt. Zarys deontologii farm aceutycznej, której au to ram i są: dr Stefan Rostafiński i dr Dionizy M oska. N atom iast d r B azy li L eszczy- ło w sk i p o d ją ł starania o w drożenie p rac nad o p raco w an iem Słownika Biograficznego Farmaceutów. W tym celu odbyło się specjalne szkolenie osób, m ających p raco w ać nad tym tematem.
D u żą aktyw ność p rze ja w ili członkowie Sekcji H istorii F a rm a c ji w zakresie zabezpieczania zabytków farm aceutycznych i organizacji placów ek m uzealnych. Dzięki tym staraniom już 8 ośro dk ó w w Polsce posiada farm aceutyczne zbiory m uzealne: 1) w Łodzi dobrze się ro z w ija p lac ów k a m uzealna przy W y d zia le F a r maceutycznym A kad em ii M edycznej, zapoczątkowana przez prof. d ra R. R em b ie- lińskiego, a w zbogacona następnie przez doc. d ra hab. H. Pankiew icza. U zy sk ała ona w końcu 1983 r. fo rm aln ie status P ra c o w n i Historii F a rm a c ji i M uzeum ; 2) w L u b li nie utworzono w 1983 r. G abinet H istorii F a rm a c ji przy A k a d e m ii M edycznej, a w 1984 r. otw arto zabytko w ą aptekę p rzy B ra m o w e j 2/8; 3) w W a rs z a w ie od 1982 r. p row adzone b y ły starania zapoczątkowane przez doc. d r hab. B. K uźnicką i prof. dra H. B ukow ieckiego, o utw orzenie M uzeum F a rm a c ji p rzy W yd ziale Farm aceutycznym A k ad em ii M edycznej. W 1984 r. dzięki poparciu C efarm u i O d działu W arszaw sk iego zorganizow ane zostało M uzeum F a rm a c ji p rzy ul. M a rs z a ł kow skiej, którego tw órcą i kustoszem jest dr Teodor K ikta. Uroczystość otw arcia tego M uzeum odbyła się w styczniu 1985 r.; 4) w K atow icach d r D ion izy M oska p ro w ad zi energiczną działalność, chcąc uruchom ić M uzeum F a rm a c ji p rzy W y d ziale Farm aceutycznym A kad em ii Śląskiej. Podstaw ę zbiorów tego M uzeum stan ow ią eksponaty i księgozbiór, zgrom adzone przez d ra Franciszka N o w a k a , k tó ry zm arł w 1983 r. Z b io ry te przekazała w d o w a po dr. F. N o w a k u ; 5) w e W ro c ła w iu zo stała podjęta decyzja o przekazaniu starej kam ieniczki p rzy K u rzy m T a rg u n r 4 — będzie • się w niej mieścić M uzeum F arm acji W y d ziału Farm aceutycznego A M . O biekt ten p od d aw an y jest obecnie zabiegom konserw atorskim , a zgrom adzone liczne eksponaty czekają na otw arcie M uzeum ; 6) w Białym stoku utw orzone zo stało M uzeum Pam iątek Farm aceutycznych, którego organizatorem b y ła m gr Ire n a K ałła u r. Istnieje też ścisła w sp ółp raca z M uzeum w Tykocie, zasobnym w m uzea lia farm aceutyczne. W C iechanow cu D ział Z ielarsk i tam tejszego M uzeum R o ln ic tw a, utw orzony w 1984 r., zn ajd uje się pod patronatem Polskiego T o w arz y stw a Farm aceutycznego, który w y posażył go w w ie le ek sponatów; 7) w G dańsku , przy A ptece Ratuszow ej na S tarym Mieście, działa Izba M uzealna, której organizato rem b y ł dr A lek san d er D rygas; 8) najw iększe M uzeum F a rm a c ji w Polsce, w K r a kow ie, czeka na koniec rem ontu kam ienicy przy ul. Floriańskiej, by przenieść się z ciasnego lokalu przy ul. Basztow ej. Ponadto w Bieczu zn ajd u je się bogato w yposażony dział farm aceutyczny tam tejszego M uzeum regionalnego, k tóry z a j m uje cały budynek zabytkow ej apteki.
Z arząd Zespołu inspiruje i koordynu je działalność sekcji terenowych, p a tro nuje różnym inicjatyw om , podjętym przez członków czy sekcje. M a p ew n e o siąg nięcia w zakresie p ozyskiw ania odznaczeń.
Dzięki in icjatyw ie i staraniom przewodniczącego Zespołu — doc. d ra hab. H. Pankiew icza — został przyznany pośm iertnie M e d a l Ł u k a siew ic za prof. S tanisła w o w i Konopce za w ybitne zasługi dla polskiej fa r m a c ji B yło to pierw sze w historii tego m edalu nadanie pośmiertne. Przekazanie m edalu małżonce profesora, Jadw idze Konopce, m iało bardzo uroczystą opraw ę. O d było się ono na specjalnym spotka niu w lokalu P T F a rm . w W arszaw ie.
942
K r o n ik aDzięki staraniom przewodniczącego Z arząd u Zespołu został odznaczony M e dalem A k ad em ii M edycznej w Ł o d zi prof. d r W o lfra m K aise r z H a lle z okazji 15-lecia w sp ó łp racy nau kow ej Ł ó d zk iej Sekcji H istorii F arm acji z historykam i fa rm a c ji z un iw ersytetu w Halle.
W okresie spraw ozd aw czym w ie lu historyków fa rm a c ji uzyskało odznaczenia p ań stw o w e bądź resortow e czy regionalne. W gru d n iu 1984 r. m iała miejsce w W a rsz a w ie uroczystość jubileu szow a czasopisma „F arm a cja Polska”. Przez 40 lat swego istnienia zamieściło ono na swoich łam ach w ie le prac z zakresu historii farm acji, a także p ro w ad ziło dział kronikarski. Z tej okazji zostało w y różnionych w ie lu korespondentów i recenzentów tego pisma, m.in. historyków farm acji.
D zięki pom ocy Zrzeszenia P Z F C efarm zrealizow ano cykl film ó w o zabytkach ap tek arstw a polskiego. K o n tynu ow ana była ak cja popularyzacji ochrony od znisz czenia różnych przedm iotów zabytkow ych aptekarstw a.
M ożna zatem stwierdzić, że działalność Zespołu Sekcji Historii F arm acji w o k re sie spraw o zd aw czym b y ła owocna i pełna zaangażowania.
Jadwiga Brzezińska (K ołobrzeg)
H IS T O R IA Z A K Ł A D U P R Z E M Y S Ł O W E G O — W I E L K I E G O P R Z E D S IĘ W Z IĘ C IA I N Ż Y N I E R S K I E G O
H istoria poszczególnych za k ład ó w przem ysłow ych oraz w ielk ich b u d ó w sta n o w i temat, który budzi coraz szersze zainteresowanie zarówno z u w a g i na w a r tości społeczne dla określonych środow isk zaw odow ych, jak i znaczenie w zak re sie grom adzenia i u trw alan ia m ateriałó w in form acyjnych dla p rac nad dziejam i przem ysłu i techniki.
M a ją c na celu pogłębianie tego zainteresowania, a przede wszystkim ro zw ój opracow ań w o m aw ia n ej dziedzinie, Polskie T o w arzy stw o Historii Techniki ogło siło u schyłku 1984 r. konkurs pod hasłem: „H istoria zakładu przem ysłow ego —. w ielk iego przedsięwzięcia inżynierskiego o pracow ana w latach 1944— 1984”. Z a d a niem konkursu było w ięc nie tylko in spirow anie nowych opracow ań, lecz ró w n o legle zebranie i ocena m ożliwie reprezentatyw nego zbioru opracow ań powstałych w latach powojennych.
K o n ku rs m iał charakter otw arty: opracow ania zgłaszali autorzy, zaintereso w a n e zakłady produkcyjne, przedsiębiorstw a, instytucje i uczelnie, członkowie i kom órk i organizacyjne stowarzyszeń naukowo-technicznych i oczywiście człon k ow ie Polskiego T o w arzy stw a H istorii Techniki. Regulam in konkursu um ożliw iał udział zarów no p rac w y dan ych drukiem , w tym w form ie p ow ielon ej, jak i p rze d stawionych w maszynopisie, a nawet rękopisie (b y ły tego typu opracow ania z g ru p y niezmiernie starannie prow adzonych kronik zakładow ych np. Kronika R ejonu Dróg Publicznych w Krakow ie). Objętość prac nie b y ła ograniczona.
R ezultaty konkursu należy ocenić jako bardzo pozytywne i to nie tylko z p o w o d u liczby nadesłanych prac (łącznie 169), która przekroczyła początkow e ocze kiw an ia. W śró d tych prac w iele w yróżn iało się w y sok im poziom em m erytorycz nym i zawartością in form acyjną — tak, że Jury, pracujące pod przew odnictw em prof. d ra Jana P azd u ra m usiało poświęcić w iele czasu na w y ty p ow a n ie kandydatów do nagród.
Po kolejnych elim inacjach Jury postanowiło przyznać:
I nagrodę, w w ysokości 50 tys. zł: J. Gram atyce, Z. Kozłow skiem u, W . M usie lakow i, L. Pluteckiem u i L . W ojn o w sk iem u za pracę: Bełchatów — wykorzystana szansa;
