Współczesne metody stabilizacji wydm.

WS~CZESNE METODY STABILIZAcn WYDM

/

UK.D 151.81Ul :m.138.m.2(612) 'WIe'j metody 7JO.9ta1y 'l'\OI2lPOC~e iW

u,'bIH

IW .1961 '1.". przy 'W'sp6}udzlele 'M:imUerstwa

RolJnIiclw.a

Trlpoli-talIlIii,

ktlJI:'.e. pr.zez w.lIele lta.t ~wo obsectJ:a-IDle wydm :rom~o!14 (g'Mwn:)e .akac:l~ ~ euka1!pbu-sem).

~ed QJaSOOSawaJniem I[lowej melody joeden

hlektLar

wymny Ilt(lowej kola Ha9clfm pod ~

obsa-d7JOIIW T'ocmymli lS'adzcm.kam!l

a1kadt

:f .au!klali.p1m;a.. Do-~OIlla'IlJOl teg'O z Il'Ozpo~em ptOry deL97JCZOwej. R:ClIPR 11aftowa:

zOstabl

u:przecmlo B~na ;oN .ceILu u-zy-'S'kama ~edn.i.ej ~Cl (1pl"ZeId lriOI7JPYf1eniun pod-grmoo

'1\

do temperatW"Y ok. 50°C). iPIo~ byla 1'02lpY\I.amla m 1POIll'0iC4 ~cme:l pomjpy pr.zy pr.zecl~t­ nym wtyciu .2,5 t lr'OiPy IIla

beIIdla!r.

!Ne: og(>l

mtl!!tnsytw-ni'ed ISPr'YsildJW!B!no mJ!.ejeca ekspoonowooe, mtomiaat

za~biEmla Ii miej,sca osIkmi~t:e byty ISIPl"yslldwane

sI:a-biej.

W

czasie

rozpylania

sadzonki drzew

byly przy-,Im'y.te.

iaby

tmd.kln~ idl zn..i9zczenia. IPow~ w

ten

spcl'Sl6b 1lr.wala pokTywIa~ :r.apolbiega"j~ea pa.rawam.ll\l wOOy. '!IeglO rodz:a,ju 9t.IiliOO.imcja .~ s.l~ wytr.zy-mlaia naw-et

w

-czas.ie

EdlIIlYleh 1W!iatr6w Ii !po ~

rolru

sarhOlIllld

drzew

miaiy ~o 4 m lWyeoko9cl.

P.or6wniamia 're stam.em

1ro§1i!liOOki.

iIla wydmrach ~~'bnt~~irl.~cl,l g.t~l\ rnetQd~ 2J8, POI!l<)al Ibrawy

124

Ryc. 1. Wvdmy nadmorskie stabiZizowane trawqj ok. 50 km na E od Tripolisu

(Ubia).

Ryc. 2. Wydmy nadmorskie stabilizowane przy uzyciu ropy najtowe;, ok. 50 km

na E od TripoZisu.

[tyc. 3. Kontakt powierzchni wydmy pokryte; preparatem ropy (po Zewej) i po-wierzchnia jeszcze 1\ie PQkrllta (po prawej). OkoZice TripoZisu.

kazaly

zdecydowaJl1."I wyti.sozaSc

IllOWIe:I

mefiOdy.

PIrooccmt

o~

drzew. oImzai

1I1i~ IJ)r'2leSZlo ·~ofmd-e

nii-&7iY 'l1a wY'dma,ch i9tabiJli£22awalIlYch prepatI'atem IOOIPY

il1Iaftowe.i,

a

.nosc

ll'oSldininoscli, ojIaG ~ pr~. lIla

/ty-ch 'W'Y'dmadh iby9la 0

40.%

wyrb,921& IP02Ja rt;ym, i(l() ~es.t

ib81'dw warime, 1Il:'iJe ~uw.armno IPl"zYJP8ldlk6w oibnIat!ania

lror.zen.i. sadOOlIlek, 100 sta!OOWIiro ,daiwlniej ,gJ;~

przy--czym.~ obumi-enm.·iIa. wegeta,cji IIlJa. wydmaeh.

Ten udany eik&peryment pOZW'o]Jil na rozszer:zone stosowanie metody.

ZllJs.tosowmo

j"l

w

lOOIWy'C'h 9

ob-smrach - 5 w UlbDl i 4 w 'Du'lle7Jj1i:. W 11962 !I.". dJc)..

swNWczemem obj~to 'W!ydmy ·za!l.'l6wlno q~dowe, jak

i IlliaodmoiBklte.

Uzyto spec:jIa,lni-e ,QC)

IfleglO

ce1Ju

mudo-'WfaIn-eglO ~'WIa-oza,

act6rr

,pozwa:1al IIlIII lS~e

jpreipIa!raw

tn.aIWIE!t

0 tempeiI'lllJtuo:'ze 10°C. iUprzednie ha-dalnia lebartatoryjlIle wydi:oa2lBly,

z.e

'Ci~ lOOPY ~

lJll'a'Wlie tak lSIIlIl'O dobirym sbalbi1:blaotor.em ~aIk: IlZeJM£I.

W:zw:i!l!2lku

z

tyro

1P0000u00illlO .si.~

prepa;ra.tem

0

maby-ma!llrrej ~oSIci, ojiIIkQ mI02lna 'by?Q ro2IPyIli~. 100

roZSla-'dmnia mylOO aka.ejd (Acacia c1/anoph1/ZZa) I

eukallp-tusa (EucaltIPtus camuldulen8is). R6wniet iI. IW tym lPl"ZyipaicJnml IS!Pl'YsM'WiaIn~e zostafu' wykOlllMle

be2lPo-~o :PO lWysaicben!'u d1mewBk:. 0bezaJr:y obj~te

do-Sw!iadczJendem

w

1962 i'. m'l~

Il'IOOzoy ·o,pad

deszCo7lU

'Od' 110()i do

ok.

110!J0

mm.

DZi.~ tmyciu .s'pry&1ciJwacm () WIi~zym diSnienlu IWYda'j!noSc tym r.aJ7lelD ibym mnJiej.g·zJa, I!l lW1l~c na

lWyd-mooh ~a;OOwyCh. '1 t I!lIa hekilar i 'l1.a wYlamach lnad-mOl'lSik!LCh il,5 ·t Ina fhJektall'. Sfnpien 9IlalbiliaJacj!i wydm

lll!dowyrch

:w

1Libl:i 'CIIk:arz.al lSi~ 1Jadlow.a!l.a;i1l,lCy z It.ym, ze

rwym,ilk:ll. 'WI7J1'IOISW dr-zew by!y ISJ.aJbSl'1le

ruz

W i'oolm po-'

~dnim, co 1b~C) joedin.'a(k: iSporWIodo)lVan-e mlllie'jez:vmi

O1Jlaldlam;i 'W' 1962 !l'. lW lIldie!kt6frY'dh !!riJrejlSlaacll (;mp. Ga-nbull!.i. Ii.

Am

'Ze'l'"a) W!2IOOst

cIDz9w

byl

1!lIIiezItv,

ale me JJe:pszy 'I'IJI.Z 'na obsZi8ll'iaeh s11aJbfl'izowam.ych trawa. Na obyidwu tyclt obszalI'acll :ma<c2'lIlIa f1Joo~. drz9W i fOO 1Iror:t.eni ·ucllenpi.aOfa wslruit:ek uderzmm. ,z:ioa1'tt1

Piaslm

w cza-sIDe Sfi'll'Y'ch w:iatr6w <l!l'I8.,z n>tidYlcb: opa,dOw.

'2ID~ IPCJI\l\IIOf®w.aJIlle oUd~em ·ziJam rpi:asIIru, W okresach 'W!ilama m1nY'dh wiat:r6w. 9baJnJow:ia

pr0-blem trudny odo tt'lo7JW'i'QlZ'mia, 'gdyi llJitalSlek

przenos,2lCl'-IlloY jest 'Z ocl:~ term6w, lIIlle obj~tydh

stialblJ1dza-.cJjll- ,WyIlrlild wo7irlosm

,drzew

'Da staibi'liizlOW!a!D.yioh

wyd'-mtach lD8idmooSklieh sll IIl:a og6lt goI'IS1Je

ndti

rna ~

maCh Sr6d1lrtciow:Y'Clh. W Twnezjli wY;dm:y nadrnorslde

wyJmzaly zle wo8ll'l1llllik!i sflalbj[(iac)1i.

Dr:zew.a.

etoj./l'CIE! ~

miejlSClaoh ~allly,clh ucierpi;aiy wy!l'!8Ifrrlie IW

wy-nillru bidia pi:aSkJu. We IWSzysbkd.cb :Ill&tomiast

prny-padklaclt s1labilJi,za,cj:i wy·dm 7la:graZajllcycit S2lOISOm

wyIDiBdi Ibyly 7Jald'OwaIDajllCe.

OBillogni~ .dQSw.i.adezenll:a: wy'ka:1Jaly, Ze sta/billizacja wydm m iPomoeQ p.t'IepIaIr8itow' !l.'l0IPY lD!Bditowej ma

me-2laIP17Jecza:Jnl:l wymsD~ nad metodmnd.

iIron'W'E!ll1c}ansl-nym'i. Jedyinll iW&d'll 1llIOWe'j metody

,est

it!), ze drzewa S"I 'bIairod!2llej na'l'!arbone M· fUderzenjJa,

mam.

pta.sIIru.. Spa- ,

w.odowtan-e

to

jest

{Pr7JeC!e ~ 1f.aIIdem.

re

na

!I.'Iade jed"Y'flJiJe

IItiewiiieIIki.

oI:>saJairy obj~ doiw'ladlcze-' clem.. SbaMLtza;cja 'W'iQkszych IObszaJr6w 1POWil!Dirra.

w

:7J1lla.c2lnym

lSf:opiJ,iu

zre;ooaroWla~

ten

ujeinny ezynn.Ik

niszozenia drzew !D8. wydmaeh. Wynikd

uzy,gkme

w

Has'CIiiain wy.k.a.'2laly,

're

szytbilci pocZlt'tkiO'W'y

W7Jl".0!!If;

sa-dz-anek w ZlI!a!C2llllS,j mierze ll"Bduk!uje ujemriy IWJPlyw btcia

.zLam

pi.a:Sku, igdyi dmJewa w:iQksze SIl

mmej

natWJone !ilia :mrl.92lC7Je'Die, jlaJko ze piasek niesiony wkWrem d,ztaia 'IlIiSZCZIl'CO przedie !WL~stlk!im IW 111>1--nych pr'ZyzieimJny-ch ,pa'riflf:adl., a wd~c !Irlszczy gt,6w:n.1.e

~e ISi8.~l. W ZW'i;vJlru IZ tym wysacf.zanie !piOIWI!;n,-100 oc)byWIac s~ zall.'laZ IIla iP'OCZI\1lk.U pory deszczoweJ,

'aby da~ -,d7JQID!k,om ttl..al~ze oS7J8I1lSe l1'Io-zwo;Iu i ezy.b-ldiel'(Q wzrosfm.. StabiIi2J8lC'}i naIe.zaq,oIby !POd~ ()Id !l'aZU

m.otlIiiWie 'ZIl'loIIIczne Idbsza!ry, aby mlmejs:zyc do

mini-mum

ndebe2JpBeczen.s.t'W'o lll'is7Jc2ienia SIadzoniek

u-den:e-In.iamli. .m.arn pia-s.k!u, :pocihodz"lcego Z obszair6w niesfla-'blmimwaJllYcll. Do lWysaid'za'lli.a. ·P'OWialInY by~ uZY'Wf8IIl-e gatuinlki szybiko 'l'I0911.1P!. 'ZalI.eca ei~ ~e

Ir18!W'O-I"row sztu'cznyoh, laiby ull!abwic szyobki

'W7J1"()6t

lI.'o§DIn.

W '1\llrkmen!i oi Uz'bekIf.osfJalIlie

czy.nJJorne

Sill pr6by stab'mimcj!i wycJm 1Ja. 'PQllliO~ syn.tetycmego pdLimeru

:poli.ak'ryloni.tryllu. Wedfulg ~yeh daJn.ych. wymkd

q;aBibosowania

'fJe.i

m,etody In!a radl1J!eckIIclJ. pustyntacll

§rodI1rowIoIazjoatydldch 5"1 ~cz :reweI!acWne. Cza.9

po-kaie, ktlma z -wyrej iPOd!ainyldh mJeliOld dkate lSi~

bar-dziej slm1tec:;ma d ekonom~02lM,. ewerubua1m!i.oe, czy

be'<!q,

-one oStOSOWla'llle !ll!iezaiJ..e2mde na

!l"MmY'C'h

oIb&ZM'I8:ch