PRZYGOTOWANO W KATEDRZE ONKOLOGII AKADEMII MEDYCZNEJ, WROCŁAW 2008 r.
WYKONANO W RAMACH NARODOWEGO GRANTU: „MODYFIKACJA I WDROŻENIE PROGRAMU NAUCZANIA ONKOLOGII W POLSKICH UCZELNIACH MEDYCZNYCH”
RAK PŁUCA
I NOWOTWORY
ŚRÓDPIERSIA
RAK PŁUCA: EPIDEMIOLOGIA
Polska / rocznie
Zachorowalność ~ 20 000 M ~ 16 000/ K ~ 4 000
Wskaźnik przeżyć 5-letnich < 10%
Umieralność / zachorowalność w Polsce 1965-2004
0 10 20 30 40 50 60 70 80 90 1960 1970 1980 1990 2000 2010 mężczyźni/zgony kobiety/zgony mężczyźni/zachor ow ania kobiety/zachorow ania
w szystkie grupy w ieku
RAK PŁUCA: ETIOLOGIA
-Palenie tytoniu - 90% wszystkich zachorowań
-Azbest -Chrom -Arsen -Krzemionka -Radon -Węglowodory aromatyczne -Promieniowanie jonizujące -Czynniki genetyczne
RAK PŁUCA
Zmniejszenie zachorowalności i umieralności w wielu krajach związane jest z ograniczeniem palenia tytoniuRAK PŁUCA: TYPY
HISTOLOGICZNE
DRP NDRP20%
80%
Niedrobnokomórkowy rak płuca (NDRP) 80%
Rak płaskonabłonkowy 30%
Rak gruczołowy 35%
Rak wielkokomórkowy 10%
Inne rzadkie typy histologiczne 5%
RAK PŁUCA:
TYPY HISTOLOGICZNE (1)
1. Rak płaskonabłonkowy brodawkowy,
jasnokomórkowy, drobnokomórkowy, bazaloidny 2. Rak anaplastyczny drobnokomórkowy
mieszany
3. Rak gruczołowy: zrazikowy
brodawkowy
oskrzelikowo-pęcherzykowy lity, z produkcją śluzu
mieszany + warianty: (wysokozróżnicowany płodowy , śluzowy, torbielowaty śluzowy, z komórek sygnetowatych, z komórek jasnych
4. Rak anaplastyczny wielokomórkowy + warianty: neuroendokrynny bazaloidny typu lymphoepithelioma z komórek jasnych rabdoidny
5. Rak mieszany (gruczołowo-płaskonabłonkowy) 6. Rakowiak (typowy i atypowy)
7. Raki gruczołów oskrzelowych
(śluzowo-naskórkowy, gruczołowo-torbielowaty i inne) 8. Inne typy
RAK PŁUCA:
RAK PŁUCA: STOPIEŃ
ZAAWANSOWANIA
40% 20% 20% 20% 75% 25% IV I/II III A III B LD EDNDRP
–I/II - 20% –III - 40% –IV - 40%DRP
–LD - 25% –ED - 75%RAK PŁUCA:
EPIDEMIOLOGIA
>65 r. ż. <65 r. ż. >70 r. ż. <70 r. ż.NDRP
50% 50% 30-40% 60-70%RAK PŁUCA: WYNIKI
LECZENIA
Późne rozpoznanie Pierwotne zaawansowanie III ~ 40% IV ~ 40% Zły stan sprawności
Choroby współistniejące Wiek
>65 r. ż. ~ 50%
>70 r. ż. ~ 30-40%
Ograniczona dostępność RTH
NDRP: WYNIKI LECZENIA
0 10 20 30 40 50 60 70 80 I II III R III NR IV 60 – 75% 25 – 50% 15 – 30% 5 – 15%TNM
DRP: WYNIKI LECZENIA
0 5 10 15 20 25 30 35 40 LD ED 15 -25% 0 -5%RAK PŁUCA: POPRAWA
WYNIKÓW LECZENIA
Rozpoznanie i ustalenie stopnia zaawansowania
Optymalna kwalifikacja chorych do leczenia na podstawie oceny stopnia zaawansowania,
wydolności, chorób współistniejących
Wykorzystanie badań obrazowych i procedur diagnostycznych
TK/MRI/PET/USG
Mediastinoskopia/wideotorakoskopia
Właściwa kwalifikacja do leczenia chirurgicznego Postępowanie skojarzone
ROZPOZNANIE: OBJAWY
Objawy miejscowe
Kaszel Duszność Krwioplucie Ból w klatce piersiowej Nawrotowe lub przedłużające się zapalenie płuc Chrypka Zaburzenia połykania Ból barku
Objawy ogólne
Bóle stawów Osłabienie ogólne Ubytek masy ciała Podwyższenie ciepłoty ciała Zaburzenie czucia powierzchownego Objawy zakrzepowego zapalenia żył
Inne objawy zespołów paraneonowotworowych
ROZPOZNANIE
Objawy związane ze zwężeniem lub obturacją oskrzeli
Powiększenie węzłów chłonnych Objawy płynu w jamie opłucnowej
Objawy płynu w worku osierdziowym i naciekania mięśnia sercowego
Objawy zespołu żyły głównej górnej Powiększenie wątroby
Objawy paraneonowotworowe
Objawy ze strony OUN i obwodowego układu nerwowego
DIAGNOSTYKA
RADIOLOGICZNA
Konwencjonalna
radiografia
Obecność cienia krągłego Zmiana zarysu wnęki Zaburzenia powietrzności o charakterze zarówno rozedmy, jak i niedodmy Zmiany naciekowe
ALGORYTM DIAGNOSTYCZNY
Raki położone centralnie
Rtg klp w
dwóch projekcjach Niedodma,
zmiany zapalne Poszerzony zarys wnęki/śródpiersia
TK z kontrastem Obecność guza-pobranie materiału histologicznego Wynik + Leczenie Wynik (+) Leczenie Bronchoskopia z biopsją
Pojedynczy guzek w Rtg klp. TK klp. Guzek>10mm lub wzmocnienie kontrastowe Biopsja guzka Guzek do 10 mm Bez wzrostu Wzrost guzka Kontrola za 4-6 m-cy Biopsja Wzrost guzka Kontrola: 12 m-cy Bez wzrostu Biopsja
Obserwacja Jassem J, Krzakowski M., Nowotwory płuca i opłucnej.
ALGORYTM DIAGNOSTYCZNY
BADANIA DIAGNOSTYCZNE
Badanie cytologiczne plwociny
Badanie cytologiczne popłuczyn oskrzelowych Biopsja przez ścianę oskrzeli
Badanie cytologiczne wysięku opłucnowego lub/i biopsja opłucnej
Biopsja zmienionych węzłów chłonnych Mediastinoskopia
Bronchofiberoskopia fluorescencyjna z biopsją Torakoskopia
Biopsja ogniska przerzutowego
NDRP: STADIUM OPERACYJNE
Standardowe leczenie Zabieg chirurgiczny u chorych bez przeciwwskazań Radykalna RTH u chorych z przeciwwskazaniami do zabiegu chirurgicznego Uzupełniająca CTH oparta o DDP u wybranych chorych w stopniu II – IIIA Korzyści z CTH uzupełniającej u chorych w stopniu I?
NDRP: MIEJSCE CHIRURGII
NDRP Resekcja Mediastinoskopia Mediastinotomia EBUS/EUS TK cN2 (+) cN2 (-) pN (-) pN1, 2 CTH pooperacyjna Obserwacja pN2 (-) pN2 (+) pN3 (+) CTH pCR RTH + CTH niepCREBUS - przezskórna ultrasonografia EUS - przezprzełykowa ultrasonografia
ZASADY LECZENIA
CHIRURGICZNEGO
Usunięcie guza wraz z regionalnym układem chłonnym
Zalecana resekcja blokowa
Marginesy odcięcia oceniane każdorazowo przez patomorfologa
RODZAJE
ZABIEGÓW
Pneumonektomie
Lobektomie
Resekcje klinowe segmentektomia Resekcje miejscowe Po wikł an ia i u mi er al n o ść w o kr esie o ko ło o p er acy jn ym Metoda zalecanaUMIEJSCOWIENIE
NAWROTÓW
TNM Nawrót Wznowa Przerzut IA IB II IIIA 10% 10% 12% 15% 15% 30% 40% 60%Znaczna częstość rozsiewu po leczeniu chirurgicznym i wyniki randomizowanych badań
KORZYŚCI Z UZUPEŁNIAJĄCEJ
CTH
Badanie No Korzyść w 5-letnim OS p Korzyści SchematIALT 1867 4% < 0.03 III (N2) DDP+Vinca/VP
16 NCIC JBR. 10 482 15% 0.011 IIA i IIB (N1) DDP+VRB ANITA 840 8% 0.0131 II i IIIA DDP+VRB Metaanaliza LACE 4879 5.3% <0.005 II i IIIA Z DDP (VRB)
CTH POOPERACYJNA:
METAANALIZA LACE
0 20 40 60 80 100 0 1 2 3 4 5 > 6 61.0 48.8 57.1 43.5 3.9% + 1.5% 5.3% + 1.6% 0 20 40 60 80 100 0 1 2 3 4 5 > 6 61.0 48.8 57.1 43.5 3.9% + 1.5% 5.3% + 1.6% Bezwzględna różnica 3 lata 5 latCzas od randomizacji (lata)
Prz eż yc ie ( % ) Przeżycie całkowite CTH (+) CTH (-)
NDRP: POOPERACYJNA RTH
* PORT META-ANALYSIS. Lancet 1998; 352: 257-263
HR HR TNM I II III N 0 1 2
PORT lepiej PORT gorzej PORT lepiej PORT gorzej
Przeżycie wobec TNM / N Prawdopodobieństwo
przeżycia Przeżycie całkowite wg Kaplana-Meiera
Pr ze ży ci e Zdarzeń Ogółem PORT /+/ 707 1056 PORT /-/ 661 1072 PORT /-/ PORT /+/ Miesiąc Chorzy z ryzykiem PORT /+/ PORT /-/ 10561072 743802 493541 340396 242295 160224 HR=1.21 p= 0.001
Metaanaliza PORT
W I i II stopniu RTH po doszczętnych resekcjach prowadzi do pogorszenia przeżycia
Rola RTH uzupełniającej w III stopniu - niepewna RTH uzupełniająca jest rutynowo stosowana w
przypadku resekcji mikroskopowo
niedoszczętnych chociaż brak dowodów z badań randomizowanych wskazujących na korzyści z takiego leczenia
NDRP: RTH RADYKALNA
Metoda z wyboru u chorych nie kwalifikujących się do zabiegu chirurgicznego
Wyleczalność miejscowa: 50%
OS po 5 latach w stopniu I i II: 20% Standardowa dawka: 66 - 70 Gy
Wybór techniki, dawki i frakcjonowania:
indywidualny (po ocenie wydolności ogólnej i oddechowej)
RAK PŁUCA W STOPNIU III
Standardowe leczenie
Skojarzona CTH/RTH +/-zabieg chirurgiczny
Możliwe sekwencje leczenia
CTH → RTH CTH/RTH CTH → CTH/RTH CTH/RTH → CTH Optymalna sekwencja leczenia
?
Odległe mikroprzerzuty Zmiany miejscowe Chemioterapia RTH i chirurgiaHeterogenna grupa chorych, stąd, różne opcje leczenia
„minimalne” N2 „masywne lub
mnogie” N2 IIIB
0
CTH/RTH: zaleca się CTH w schemacie
dwulekowym z DDP, bardziej skuteczne leczenie skojarzone
Kandydatami do leczenia skojarzonego są chorzy w dobrym PS, bez ubytku masy ciała, wydolni
oddechowo, z nowotworem o ograniczonym zasięgu
Przy dużej masie guza: indukcyjna CTH
Brak dowodów na skuteczność CTH konsolidującej
ZAAWANSOWANY NDRP
Standardowe leczenie
Programy dwulekowe oparte o pochodzne platyny
CTH bez pochodnych platyny w wybranych przypadkach Leczenie ukierunkowane molekularnie
Rzeczywisty
zakres korzyści
?
Ramsey, S. D. i wsp. J Clin Oncol; 22:4971-4978 2004
NDRP: OS U CHORYCH
W III I IV STOPNIU
0 2 4 6 8 10 12 1970 1980 1990 Leczenie objawowe 2-4 m-ce CTH z DDP 6-8 m-cy CTH z DDP + leki III generacji 8-10 m-cy M ed ia n a p rzeżyc ia (m -ce) * NSCLC CG. BMJ 1995 / Hotta i wsp. JTO 2007CTH OPARTA O POCHODNE
PLATYNY
Cisplatyna
Karboplatyna
Etopozyd Winorelbina Gemcytabina Docetaksel/ paklitaksel Pemetreksed+
Badanie ECOG 1594
Schiller i wsp. NEJM 2002
CTH OPARTA O POCHODNE
PLATYNY
CTH W LECZENIU PALIATYWNYM
• CTH wielolekowa z DDP / 2-3 cykle
• CTH jednolekowa (PS 2 / choroby towarzyszące / wiek > 70 lat)
• Cel leczenia: kontrola objawów / poprawa jakości życia • Odpowiedź: 20-40%
• Przeżycie 1 rok: 20-40%, 2 lata: 5-10% • Mediana przeżycia: 8-10 miesięcy
LECZENIE CHORYCH
STARSZYCH
Większa toksyczność CTH / RTH Mniejsze rezerwy czynnościowe Więcej chorób towarzyszących Częściej upośledzony PS
Krótsza oczekiwana długość życia
Wskazana rozwaga w wyborze leczenia i staranna ocena wskaźnika ryzyko/korzyść
Cisplatyna/ Karboplatyna Etopozyd Winorelbina Gemcytabina Docetaksel Pemetreksed
+
+
+
CTH OPARTA BEZ POCHODNYCH
PLATYNY
BADANIE MILES
VRB+GCB (n=232) 6 cykli GCB (n=233) 6 cykli VRB (n=233) 6 cykli n=698 NDRP IIIb-IV PS-0-2 VRB 30 mg/m² d 1,8 GCB 1200 mg/m² d 1,8 VRB 25mg/m²+GCB 1000mg/m² d 1,8 mediana wieku: 74 PS-1&2 - 70% ch. dodatkowe ∼ 2 Wykonalność leczenia: -Mediana N° cykli: 3 vs 3 vs 3 -Mediana czasu leczenia:VRB: 11 tyg. (41% 6 cykli) GCB: 10,3 tyg. (39% 6 cykli) GCB+VRB: 10 tyg (38% 6 cykli)
-Leczenie zakończone przed 6 cyklem (PD/zgon): 42% vs 46% vs 39% z powodu toksyczności: 7% vs 7% vs 11%
OS
PFS
Gridelli C. JNCI 2003 (362-371)
Perrone, F. i wsp. J Clin Oncol; 22: 5018-5020, 2004
WYNIKI LECZENIA CHORYCH
Z PS 2
PS-2, n=130/698 (18,6%)
-Więcej zajętych narządów -więcej chorób dodatkowych
Wykonalność CTH
-Mniejsza liczba cykli
Toksyczność -porównywalna Wyniki u chorych PS 0 to 1 vs PS 2 -RR: 21-25% vs 11-15% -TTP: 19-20 vs 9-13 tyg. -OS: 33-44 vs 15-25 tyg. Różnice pomiędzy grupami
NS !
OS, PS: 0/1
CTH U CHORYCH STARSZYCH
CTH z pochodną platyny
Większa skuteczność Większa toksyczność Większe ryzyko zgonu
CTH z pochodną platyny należy rozważać w wybranych grupach DDP w zmodyfikowanym schemacie lub w niższych dawkach
CTH bez pochodnej platyny
Mniejsza toksyczność Wygoda podawania CTH monolekowa vs
wielolekowa
-porównywalna skuteczność
Standard u chorych w wieku podeszłym
LECZENIE UKIERUNKOWANE
MOLEKULARNIE
Czego możemy oczekiwać ?
Lepszego profilu toksyczności
Przynajmniej porównywalnej skuteczności
Leki antyangiogenne
Bewacyzumab
Przeciwciało monoklonalne anty VEGF
Materiały informacyjne Roche
LECZENIE UKIERUNKOWANE
MOLEKULARNIE
BEWACYZUMAB W LECZENIU NDRP
Autor Leczenie N Linia ORR PFS (m) OS (m)
Sandler 2006 bew+ PXL+CBDCA vs PXL+CBDCA 878 I 35% vs 15% 6,2 vs 4,5 12.3 vs 10,3 Manegold 2007 (abstr.) bew (7,5 mg) +DDP+GCB vs bew (15 mg) +DDP+GCB vs DDP+GCB 1043 I 34% vs 30% vs 20% 6,7 vs 6,5 vs 6,1m 13, 6 vs13,4 vs 13,1 m
Dwa badania randomizowane III fazy, podobne schematy leczenia i dobór chorych, różny zakres korzyści
Bew + PC vs PC OS - 12,3 m vs 10,3 m HR - 0.79; P = 0.003 Bew + PC vs PC PFS - 6,2 m vs 4,5 m HR - 0.66; P < 0.001
Sandler A et al. N Engl J Med 2006; 355: 2542-2550
O S ( % ) PF S ( % ) miesiące miesiące Kryteria wykluczające: 1. Przerzuty do OUN 2. Rak płaskonabłonkowy 3. Krwioplucie 4. Naciekanie naczyń 5. Stosowanie antykoagulantów 6. Koagulopatie
BEWACYZUMAB W LECZENIU NDRP
• Optymalny schemat chemioterapii z bewacyzumabem
• Optymalna dawka bewacyzumabu
• Celowość i czas trwania podtrzymującego leczenia bewacyzumabem
• Molekularne czynniki predykcyjne • Bezpieczeństwo leczenia
• Predykcyjne czynniki dla toksyczności
• Możliwość kojarzenia z innymi lekami celowanymi • Możliwość kojarzenia z radioterapią
• Możliwość wykorzystania w pooperacyjnym leczeniu
LECZENIE UKIERUNKOWANE
MOLEKULARNIE
Leki anty-EGFR
Erlotynib Gefitynib CetuksymabKrejsa . Nat Rev Drug Disc. 2006
Angiogeneza
TKI EGFR W NDRP:
BADANIA RANDOMIZOWANE
Badanie Inhibitor TK EGFR Schemat (znamienne) przeżycia LECZENIE I LINII TALENT TRIBUNE INTACT 1 INTACT 2 Erlotynib Erlotynib Gefitynib Gefitynib CTH + E vs CTH CTH + E vs CTH CTH + G vs CTH CTH + G vs CTH Nie Nie Nie Nie LECZENIE II / III LINII
BR. 21 ISEL INTEREST Herbst Heymach Erlotynib Gefitynib Gefitynib Erlotynib Vandetanib E vs /-/ G vs /-/ G vs DXL E + BEV vs CTH + BEV vs CTH V + DXL vs DXL Tak Nie Nie Nie Nie
1 HR i wartość p z uwzględnieniem czynników stratyfikacji przy randomizacji i statusu HER1/EGFR Pr aw do po do bie ńs tw o
Czas przeżycia (miesiące) Erlotinib Placebo HR1= 0,73 p < 0,001 Erlotynib (n=488) Placebo (n=243) Mediana czasu przeżycia
(miesiące) 6,7 4,7 Przeżycia 1-roczne (%) 31 21 1,00 0,75 0,50 0,25 0 0 5 10 15 20 25 30
Erlotynib vs /-/ w leczeniu II linii Badanie BR. 21
Czas przeżycia całkowitego
* Shepherd i wsp. N Engl J Med. 2005; 353: 123-132
Badanie BR. 21
KORZYŚCI KLINICZNE
HR = 0,77
bez uwzględnienia czynników stratyfikacji p = 0,020 z uwzględnieniem czynników stratyfikacji p = 0,040
Erlotynib: mediana = 12,1 tyg. (n = 363)
Placebo: mediana = 8,1 tyg. (n = 182)
ERLOTYNIB W LECZENIU NDRP
WSKAŹNIKI PREDYKCYJNE
DLA TKI EGFR
Kliniczne
Palenie tytoniu Płeć żeńska (?) Typ gruczołowy (?) Rasa żółta
Molekularne
Ekspresja EGFR (IHC) Amplifikacja / polisomia
EGFR
Mutacje EGFR
DROBNOKOMÓRKOWY RAK
PŁUCA (DRP)
20-25% wszystkich nowotworów płuca Cechy neuroendokrynne Szybki wzrost Wczesny rozsiew Szybka selekcja klonów chemioopornych
Złe wyniki leczenia
Chemiowrażliwość i
DRP: EPIDEMIOLOGIA
Mężczyźni Kobiety Ogółem
Govindan, R. i wsp. J Clin Oncol; 24: 4539-4544, 2006
DRP % wszystkich RP Mężczyźni Kobiety DRP % wobec płci
Zmniejszenie częstości
występowania DRP
Wzrost zachorowalności
u kobiet
DRP: WYNIKI LECZENIA
Leczenie CR% MS(tyg) 2OS (%)Bez leczenia 0 10 0 Chirurgia 20 20 1 RTH (LD) 35 25 2 CTH -jednolekowa 2 20 0 -wielolekowa 50 45 5 CTH/RTH (LD) 50 45 10
DRP
LD – stadium choroby ograniczonej
Zmiany w obrębie połowy klatki piersiowej oraz w Węzłach chłonnych wnęk (jedno lub obustronnie) i Śródpiersia (jedno lub obustronnie) i
Nadobojczykowych (po stronie guza i przeciwnej) Wysięk opłucnowy po stronie guza
ED - stadium choroby rozległej
DRP: OCENA
ZAAWANSOWANIA
Ocena guza
TK, MR, rtg, endoskopia, cytologia płynu osierdziowego i opłucnowego
Ocena regionalnych węzłów chłonnych
TK, MR, endoskopia, mediastinoskopia, torakoskopia, EUS, BAC
Ocena narządów stanowiących potencjalną lokalizację przerzutów
USG, TK jamy brzusznej; scyntygrafia, TK
mózgu, biopsja szpiku, biopsja nadnerczy przy kwalifikacji do leczenia skojarzonego
LECZENIE DRP
Chemioterapia wielolekowa: 4-6 cykli
Monoterapia – chorzy w wieku podeszłym, upośledzony PS
Chemioterapia wielolekowa + RTH (LD)
DRP: CTH
DDP /+/ vs DDP /-/
Metaanaliza 19 badań (4054 chorych) 1814 DDP /+/ vs 2240 DDP /-/
1513 LD vs 2531 ED
DRP: LECZENIE SKOJARZONE
Częstość nawrotów miejscowych w LD po CTH > 50% CTH + RTH daje lepsze wyniki leczenia niż CTH, u
chorych w stadium LD
CTH (3 y OS): 8.9%
CTH+RTH (3 y OS): 14.3%
RTH w leczeniu stadium choroby ograniczonej
RTH klatki piersiowej
Bezwzględna różnica 5% ( 3lata) PCI /+/
RTH+CTH CTH * Pignon i wsp. NEJM 1992
RTH elektywna OUN
* Auperin i wsp. NEJM 1999 PCI /-/Bezwzględna różnica 5,4% ( 3lata)
PCI /+/
Schemat CTH Schemat RTH: naprzemiennie jednoczasowo sekwencyjnie Dawki i frakcjonowanie RTH
Rola elektywnego napromieniania mózgu (PCI) w leczeniu skojarzonym
DRP: SCHEMAT CTH
Najczęściej stosowanym schematem: PE (cisplatyna + etopozyd)
Zalecany także w leczeniu skojarzonym
Alternatywnym schematem CTH: CAV
(cyklofosfamid, doksorubicyna, winkrystyna) Wyniki badań randomizowanych wskazują na
przewagę PE vs CAV w DRP LD
Nie wykazano przewagi schematów trójlekowych wobec PE
DRP: CTH / RTH
CTH + RTH > CTH
Perry i wsp. JCO 1999 MOS 15 m vs 11 m 2 OS 28% vs 12%
CTH + HF-RTH > CTH + RTH
Turrisi i wsp. N Engl J Med. 2000
2 OS 47% vs 41% 5 OS 26% vs 16%
CTH + wczesna RTH > CTH + późna RTH
Johnson i wsp. JCO 1998
DRP - PCI
Zmniejsza częstość nawrotów w OUN o > 50% Wskazania: LD i ED (jeśli odpowiedź na CTH) Korzyści w czasie przeżycia po 3 latach: 5,4% Neurotoksyczność < 10%
Ryzyko powikłań zwiększa występowanie zespołów paraneoplazmatycznych oraz encefalopatii, palenie tytoniu i nadużywanie alkoholu
Dawka: 25 Gy / 10 fr. lub 30 Gy / 15 fr.
Należy rozpocząć po zakończeniu CTH, aby zmniejszyć ryzyko powikłań
DRP - PCI
BADANIE EORTC 08993-22993
* Slotman i wsp. N Engl J Med 2007; 357: 664-672
Częstość objawowych przerzutów do mózgu Całkowite przeżycie Kontrola Kontrola RTH RTH O S (% ) P rz er zut y do m óz gu (% ) Miesiące Miesiące Zdarzenia Kontrola RTH Zdarzenia Kontrola RTH
GUZY ŚRÓDPIERSIA
Pierwotne Wtórne Płuca Przełyku ŻołądkaRozmieszczenie anatomiczne: Dorośli Dzieci__ 54% śródpiersie przednie 43% 20% śródpiersie środkowe 18% 26% śródpiersie tylne 39%
GUZY ŚRÓDPIERSIA
Rzadkie nowotwory (< 2%) Wzrost częstości zachorowań
Najczęściej występują w 3-5 dekadzie
M / K równy współczynnik zachorowalności
Śródpiersie przednie Grasiczaki Chłoniaki Guzy germinalne Raki Śródpiersie środkowe Chłoniaki Nowotwory mezynchymalne Raki Śródpiersie tylne Guzy neurogenne Nowotwory mezynchymalne Nowotwory endokrynne
GUZY ŚRÓDPIERSIA
Utkanie histologiczne Neurogenne 25% Grasiczaki 23% Chłoniaki 15% Guzy germinalne 12% Now. endokrynne 8% Now. mezynchymalne 8% Pierwotne raki 6%
GUZY ŚRÓDPIERSIA
40% - bez objawów guza Objawy niespecyficzne Ból Kaszel Duszność Objawy uciskowe Miastenia (40%)
GUZY ŚRÓDPIERSIA
OBJAWY
Wywiad i badanie fizykalne Badania radiologiczne rtg klatki piersiowej TK Badania izotopowe USG MR Badania endoskopowe
GUZY ŚRÓDPIERSIA
ROZPOZNANIE (1)
Badania serologiczne
Guzy zarodkowe (AFP, beta HCG) Rakowiak (ACTH)
Neuroblastoma, pheochromocytoma (katecholaminy)
Guzy mezynchymalne (hiperinsulinemia)
Biopsja
Chirurgiczne metody inwazyjne
Mediastinoskopia Mediastinotomia Torakotomia
ROZPOZNANIE (2)
GRASICZAK
Najczęstsze obok chłoniaków guzy sródpiersia Grasiczaki inwazyjne i nieinwazyjne
Grasiczaki inwazyjne
Względnie powolny przebieg
Zdolność naciekania miejscowego (wszczepy do płuc i opłucnej 30-60%)
GRASICZAK: RTG
GRASICZAK: OBJAWY
1/3 - bezobjawowy guza śródpiersia (stwierdzone w rtg klatki piersiowej)
1/3 - objawy miejscowe (kaszel, ból, zespół żyły głównej górnej, dysfagia)
1/3 - rozpoznanie podczas diagnostyki miastenii (MG)
GRASICZAK: ZESPOŁY
PARANEOPLAZMATYCZNE
Zespoły paraneoplazmatyczne występują u
około 70% chorych na grasiczaki
MG - 30-50% (10-15% chorych z MG - grasiczak) Inne - 5-10%
Aplazja czerwonokrwinkowa Hipogammaglobulinemia Zapalenie naczyń
Obraz TK (guz miękkotkanowy, kalcyfikacje, lokalizacja - grasica, gładki brzeg, płaty)
Cechy wskazujące na złośliwy charakter guza
Inwazja naczyń Guzki opłucnej Otorebkowanie
Wycięcie zmiany - małe, otoczone torebką, „typowe” grasiczaki”
Biopsja chirurgiczna - duże, inwazyjne, „nietypowe” (ograniczona przednia mediastinotomia - zabieg
Chambarlain’a)
GRASICZAK W TK
GRASICZAK: KLASYFIKACJA
PATOLOGICZNA
Rdzeniasty Mieszany
Z przewagą elementów korowych Korowy
Dobrze zróżnicowany rak Niezróżnicowany rak
Typ mieszany
Dobrze zróżnicowany rak Z przewagą elementów korowych
Typ Histologiczna
A Grasiczak rdzeniasty
AB Grasiczak mieszany
B1 Grasiczak limfocytowy
B2 Grasiczak korowy
B3 Rak dobrze zróżnicowany
C Rak z cechami atypii
Nowotwory o nietypowej histogenezie
GRASICZAK: KLASYFIKACJA
HISTOLOGICZNA
GRASICZAK
Stopnie zaawansowania wg Masoka
Stopień I
makroskopowo guz całkowicieotorebkowany i/lub mikroskopowo bez naciekania torebki
Stopień II
makroskopowo naciek tkankitłuszczowej, i/lub mikroskopowy naciek torebki
Stopień III
makroskopowo naciek narządówsąsiednich (osierdzie, płuca, naczynia)
Stopień IVa
przerzuty w opłucnej lub osierdziu Stopień zaawansowania Doszczętność zabiegu
Typ histologiczny – rdzeniasty i mieszany Wiek ? Płeć ? DFS ? MG ?
GRASICZAK: CZYNNIKI
ROKOWNICZE
GRASICZAK: PRZEŻYCIA
Stopień
zaawansowania
5 OS
10 OS
I
89-95%
78-90%
II
80-90%
65-70%
III
70-80%
21-80%
IV
50-60%
30-40%
GRASICZAK: LECZENIE
Zaawansowanie Chirurgia RTH CTH I Całkowita resekcja - -II Całkowita resekcja 40-60 Gy -III Całkowita resekcja lub cytoredukcja 40-60 Gy Oparta o DDP (neo)IVA Cytoredukcja 40-60 Gy Oparta o DDP (neo lub paliatywna)
GRASICZAK
:
LECZENIE CHIRURGICZNE
Doszczętna resekcja
Dostęp: przednia sternotomia
Resekcja z dostępu szyjnego, tylno-bocznego, przez wideotoraoskop: nie zalecana
Wycięcie en bloc (guz, w. chłonne, zajęte
osierdzie, opłucna, płuco, nerw przeponowy, żyła nieparzysta, żyła główna górna)
W przypadkach nieresekcyjnych: cytoredukcja Przedoperacyjne określenie zaawansowania
GRASICZAK
Otorebkowany grasiczak: doszczętna resekcja
GRASICZAK: RTH
Stopień I brak wskazań Stopień II
Niedoszczętna resekcja Guz naciekający torebkę
Podtyp inny niż rdzeniasty i mieszany
Stopień III - IVA zalecana
Zalecana dawka: 40-60 Gy (1,8 – 2,0 Gy/fr.) • 40 - 45 Gy - uzupełniająca
GRASICZAK: CTH
Nowotwór chemiowrażliwy Aktywne cytostatyki Cisplatyna Doksorubicyna Ifosfamid/cyklofosfamid Winkrystyna Aktywność kortykosteroidówGRASICZAK: CTH
Metaanaliza 51 badań (410 chorych)
- ORR - 24-100%
-CTH oparta o DDP bardziej skuteczna niż CT bez DDP
RR > 50% CR - 25%
- możliwość reindukcji (jeśli DFS > 6 m) - nie ustalona rola CTH drugiej linii
GRASICZAK: CTH
Najczęściej stosowane programy CTH wielolekowej ADOC Dox 40 mg/m² d1 DDP 50 mg/m² d1 VCR 0.6 mg/m² d3 CTX 700 mg/m² d4 PAC DDP 50 mg/m² d1 Dox 50 mg/m² d1 CTX 500 mg/m² d1 PE
GRASICZAK: CTH
Chemioterapia „ratunkowa” Ifosfamid Fluorouracyl Suramina Analogi somatostatyny (?)GRASICZAK: CTH
NEOADIUWANTOWA
Metaanaliza 6 badań (61 chorych)
- Chorzy w stadium nieoperacyjnym: III (60%) i IV - RR: 60-90%
- Doszczętna resekcja 50-60%
- W porównaniu z historycznymi grupami dłuższe przeżycie
- Wśród chorych leczonych CT z DDP (41) - 89% RR (19 chorych CR / 35 chorych RR)
INWAZYJNE GRASICZAKI:
PODSUMOWANIE
Postępowanie wielodyscyplinarne
Chirurgia: zasadnicza metoda leczenia Ryzyko późnego nawrotu
W stopniu I: leczenie oparte na doszczętnej resekcji
RTH pooperacyjna - stopień II-IVA
CTH neoadiuwantowa - stopień III-IVA CTH paliatywna w stopniu IV
GUZY ZARODKOWE
ŚRÓDPIERSIA (1)
2-5% wszystkich guzów zarodkowych
50-70% guzów zarodkowych pozagonadalnych 12% wszystkich guzów śródpiersia
Najczęstsza lokalizacja - śródpiersie przednie 90% u mężczyzn
Najczęściej występują w trzeciej dekadzie życia Złośliwe guzy zarodkowe
90% objawowe (zespoły uciskowe / naciekanie struktur sąsiednich)
Markery nowotworowe (AFP, beta HCG) -nienasieniaki
GUZY ZARODKOWE
ŚRÓDPIERSIA (2)
Nasieniaki Nienasieniaki
Raki zarodkowe (typ dorosłych i dziecięcy) Guz pęcherzyka zarodkowego
Nabłoniak kosmówkowy Potworniak
Typ dojrzały Typ niedojrzały
Typ z przemianą złośliwą
ZŁOŚLIWE GUZY
ZARODKOWE
NASIENIAKI ŚRÓDPIERSIA
35% zarodkowych guzów śródpiersia
Powolny wzrost / późny rozsiew
Lepsze rokowanie
Leczenie z założeniem wyleczenia
RTH we wczesnych stopniach zaawansowania (śródpiersie, węzły chłonne nadobojczykowe obustronnie)
CTH (z DDP) + RTH w przypadkach o zaawansowaniu miejscowym
CTH w stadium uogólnienia CTH „ratunkowa” w nawrotach
Inwazyjne (85% w stadium uogólnienia w chwili rozpoznania) Rokowanie gorsze Leczenie CTH (z DDP) - ocena odpowiedzi (TK + BMN) CTH + obserwacja jeśli TK(-) i BMN w/n
CTH + Chir w przypadku zmian przetrwałych TK (+), BMN = N
CTH „ratunkowa” – brak standardowego schematu, częste niepowodzenia leczenia
MEZYNCHYMALNE GUZY
ŚRÓDPIERSIA
55% nowotwory złośliwe Leczenie:
Chirurgia – leczeniem z wyboru CTH - marginalna rola
RTH - niewielka skuteczność z uwagi na brak wrażliwości
GUZY ŚRÓDPIERSIA
POCHODZENIA NERWOWEGO
Lokalizacja - śródpiersie tylne Pochodzenie:
Nerwy obwodowe
Zwoje układu autonomicznego Nerw błędny
Leczenie:
Chirurgia - leczenie z wyboru
PODSUMOWANIE
Rak płuca i nowotwory śródpiersia
Rak płuca jest najczęściej występującym nowotworem na świecie
Odpowiada za 18% zgonów z powodu nowotworów
Zmniejszenie zachorowalności jest bezpośrednio związane z ograniczeniem palenia tytoniu
Leczenie wymaga postępowania wielodyscyplinarnego
Nowotwory śródpiersia stanowią heterogenną grupę rzadkich nowotworów, ich leczenia ma ograniczone oparcie w dowodach naukowych