Rok 2008 zmiana trendw inwestycyjnych w ochronie zdrowia?

Pełen tekst

(1)ROK 2008 – ZMIANA TRENDÓW INWESTYCYJNYCH W OCHRONIE ZDROWIA?. ALEKSANDRA KACZOR, MARCIN KAUTSCH. Streszczenie W przedstawianym opracowaniu podjto temat rodków trwałych w ochronie zdrowia: ich poziomu finansowego, elementów infrastruktury, w które inwestuje opieka zdrowotna oraz udziału w inwestycjach sektora publicznego i niepublicznego. Inwestycje te zostały ukazane na tle posiadanej infrastruktury, przeanalizowano zasoby rodków trwałych (publiczne / niepubliczne), ich struktur, stopie umorzenia. Artykuł stanowi rozwinicie bada odnoszcych si do lat 1999–2007. W roku 2008 zaobserwowane wczeniej trendy uległy zmianie, dynamika inwestycji zmniejszyła si, cho w dalszym cigu – w wikszoci analizowanych wskaników była ona wysza dla ochrony zdrowia ni dla gospodarki ogółem. Słowa kluczowe: ochrona zdrowia, inwestycje, sektor publiczny, sektor prywatny 1. Wprowadzenie Lata 1999–2007 to okres gwałtownego wzrostu wartoci majtku publicznego i niepublicznego ochrony zdrowia, wzrostu znaczco wyszego ni rednia dla gospodarki. W przypadku sektora niepublicznego wzrost ten był kilkusetprocentowy. Powysze zjawisko było zwizane gwałtownym rozwojem ww. sektora, cho – jak stwierdzono – take sektor publiczny rozwinł si w tym czasie take w sposób znaczcy. Rozwój gospodarczy Polski i rosnca zamono społeczestwa przekładały si na wiksze przychody publicznego płatnika, tj. kas chorych, a nastpnie Narodowego Funduszu Zdrowia (składka zdrowotna jako pochodna zarobków). Zmniejszenie si bezrobocia i rosnce pensje bardzo silnie zwikszały ilo rodków w systemie powszechnego ubezpieczenia zdrowotnego (puz). Wiksze zarobki pozwalały te zwiksza prywatne wydatki na ochron zdrowia. Take pracodawcy, starajc si pozyska pracowników, tworzyli „programy zdrowotne”, czyli wykupywali moliwo skorzystania z opieki medycznej poza systemem puz. Zwikszone przychody publiczne i prywatne wraz z wiksz skłonnoci do zakupu wiadcze zdrowotnych spowodowały silny wzrost sektora niepublicznego, który wyranie zwikszył udział w rynku usług medycznych. Zwikszała si liczba podmiotów, które maj moliwo. sprzeday usług publicznemu płatnikowi oraz prywatnym odbiorcom. Rósł (ronie) zakres usług wiadczonych przez ww. jednostki. Powstajce placówki wiadcz przy tym coraz bardziej kosztowne i skomplikowane usługi, np. szpitalne, czy diagnostyczne, co pokazuje skal tego rozwoju. Nakłady na budow szpitala, czy centrum diagnostycznego z drog aparatur medyczn s bowiem znacznie wysze od nakładów na budow zakładu lecznictwa ambulatoryjnego..

(2) 107. Studies & Proceedings of Polish Association for Knowledge Management Nr 39, 2011. Prócz rodków pochodzcych z opłat za wykonywane wiadczenia medyczne do rozwoju sektora (nie tylko w odniesieniu do jego infrastruktury, lecz take zasobów ludzkich) przyczyniaj si te rónego typu rodki asygnowane przez organy włacicielskie czy Ministerstwo Zdrowia. Nie do przecenienia s take programy finansowane ze rodków Unii Europejskiej, które były dostpne ju przed akcesj, a w znacznie wikszym stopniu po przystpieniu Polski do Unii. W tabeli poniej pokazano jak zmieniły si wydatki na ochron zdrowia w latach 2007–2008. Tabela 1. Publiczne i prywatne wydatki na ochron zdrowia Wyszczególnienie PRODUKT KRAJOWY BRUTTO Wydatki ogółem na ochron zdrowia Z tego Biece Inwestycyjne WYDATKI PUBLICZNE RAZEM Wydatki publiczne biece Wydatki publiczne inwestycyjne WYDATKI PRYWATNE RAZEM Wydatki prywatne biece Wydatki prywatne inwestycyjne. 2007 mln zł % PKB 1176 737 100. 2008 mln zł % PKB 1272 838 100. Dynamika 8,17%. 75 609. 6,43. 89 270. 7,01. 18,07%. 70 832 4 777 53 544 49 960 3 585 22 027 20 872 1 155. 6,02 0,41 4,55 4,25 0,30 1,87 1,77 0,10. 83 393 5 877 b.d. 60 170 b.d. b.d. 23 224 b.d.. 6,55 0,46 b.d. 4,73 b.d. b.d. 1,82 b.d.. 17,73% 23,03% 20,44% 11,27% -. ródło: Opracowanie własne na podstawie: Główny Urzd Statystyczny, Podstawowe dane z zakresu ochrony zdrowia, Warszawa 2009, Tablica 54. Publiczne i prywatne wydatki na ochron zdrowia w latach 2006–2007, s. 185, www.stat.gov.pl, pozyskano 01.09.2010, oraz Narodowy Rachunek Zdrowia za 2008 r. Notatka informacyjna Departamentu Bada Społecznych GUS – materiał na konferencj prasow w dniu 23 lipca 2010 r. s. 2 Tablica 1. Wydatki ogółem na ochron zdrowia w 2007 i 2008 r. www.stat.gov.pl, pozyskano 01.09.2010. Wydatki administracji rzdowej (pastwa) i samorzdu obejmuj bardzo róne kategorie. W tabeli 2 (zamieszczonej ze wzgldów edycyjnych na nastpnej stronie) pokazano wydatki publiczne (poza ponoszonymi przez publicznego płatnika) w poddziale na szpitale i lecznictwo ambulatoryjne. Wydatki budetu pastwa w duym stopniu to spłaty długów zakładów, natomiast w czci s wydatkami na inwestycje. W ostatnich latach zwiksza si odsetek gospodarstw domowych korzystajcych z usług placówek, w których trzeba płaci z własnej kieszeni. Jak podaje Diagnoza Społeczna w roku 2005 40% gospodarstw domowych kupowało usługi w zakresie ambulatoryjnej opieki zdrowotnej, wydajc przy tym rednio 302 złote. W roku 2007 było to ju do 50% gospodarstw, a wydawały one 379 złotych (w roku 2009 było to odpowiednio 54% i 526 złotych)1. Do tego dochodz rodki firm, które wykupuj swoim pracownikom wiadczenia zdrowotne, w ramach tzw. abonamentów. Diagnoza Społeczna podaje, e odsetek ten jest take stały – w roku 1. Czapiski J., Panek T. (red.), Diagnoza społeczna 2009. Warunki i jako ycia Polaków, Rada Monitoringu Społecznego, Warszawa 10.09.2007, s. 108, 114..

(3) 108 Aleksandra Kaczor, Marcin Kautsch Rok 2008 – zmiana trendów inwestycyjnych w ochronie zdrowia?. 2007 wyniósł 5%2 gospodarstw domowych i nie zmienił si praktycznie od roku 20003. Co ciekawe, w roku 2008 wielko tych nakładów nie uległa zmianie, mimo monoci wliczania wydatków na opiek zdrowotn pracowników do kosztów uzyskania przychodu4. (W roku 2009 ww. odsetek take wynosił 5%5). W zwizku ze sposobem prowadzenia ewidencji przez Główny Urzd Statystyczny w przeprowadzonych poniej rozwaaniach posłuono si kategori „ochrona zdrowia i pomoc społeczna”. Na podstawie liczby łóek w szpitalach oraz liczby miejsc w stacjonarnych placówkach pomocy społecznej mona szacowa , e rodki na ochron zdrowia pochłaniaj ok. 70% kwot podawanych w niniejszym artykule6. Jednak w zwizku z cechami charakterystycznymi obu bran („ochrona zdrowia” i „opieka społeczna”) powyszy wskanik naleałoby podda korekcie i zakłada , e w przypadku sektora publicznego ok. 80%, wykazywanych kwot przypada na ochron zdrowia, natomiast w przypadku prywatnego – nawet 95%. Wynika to z kosztochłonnoci inwestycji w ochronie zdrowia (nasycenia technologiami medycznymi) w porównaniu z inwestycjami w zakładzie pomocy społecznej (w uproszczeniu: nieco zmodyfikowana infrastruktura hotelowa). Dlatego te w poniszych zestawieniach w zwizku ze wspomnianymi proporcjami nakładów oraz charakterem opracowania posłuono si terminem „ochrona zdrowia” dla obu kategorii. 2. Liczba wiadczeniodawców publicznych i niepublicznych W roku 2008 (ostatnie dostpne dane) w Polsce było 186 szpitali niepublicznych, co stanowiło 25,4% szpitali ogólnych. Dysponowały one jednak tylko 13,5 tys. łóek (7,4% wszystkich łóek)7, szpitale te s wic w dalszym cigu znacznie mniejsze ni publiczne. O skali wspomnianego powyej wzrostu wiadczy natomiast to, e w roku 1999 w Polsce było 18 szpitali niepublicznych, które dysponowały 692 łókami, co stanowiło 0,3% ogólnej liczby łóek8. Powyszy wzrost moe by natomiast o tyle mylcy, e szpitale samorzdowe, które s przekształcane w spółki trac status zakładu publicznego. Dlatego te pewna cz ww. jednostek to zakłady, które mona by okreli mianem „quasi-niepubliczych”, gdy ich włacicielem nadal s jednostki samorzdu terytorialnego. Cho samorzdowe szpitale-spółki nie maj obowizku naleenia do Ogólnopolskiego Stowarzyszenia Niepublicznych Szpitali Samorzdowych (OSNSS), to jednak analiza liczby członków moe przybliy skal tego zjawiska. W styczniu 2009 roku było ich 42, natomiast we wrzeniu 2010 – 609.. 2. Ibidem. Czapiski J., Panek T., (red.), Diagnoza społeczna 2005. Warunki i jako ycia Polaków, Wysza Szkoła Finansów i Zarzdzania w Warszawie, 10.01.2006, s. 109. 4 Ustawa z dnia 29 stycznia 2004 r. Prawo zamówie publicznych; Dz.U.2004.19.177. 5 Czapiski J., Panek T. (red.), Diagnoza społeczna 2009. Warunki i jako ycia Polaków, Rada Monitoringu Społecznego, Warszawa 10.09.2007, s. 108, 114. 6 Główny Urzd Statystyczny, Rocznik Statystyczny 2005, GUS, Warszawa 2006. 7 Główny Urzd Statystyczny, Podstawowe dane z zakresu ochrony zdrowia w 2008 r., GUS, Warszawa 2009. 8 Czapiski J., Panek T. (red.), Diagnoza społeczna 2009. Warunki i jako ycia Polaków, Rada Monitoringu Społecznego, Warszawa 10.09.2007, s. 108, 114. 9 Ogólnopolskie Stowarzyszenie Niepublicznych Szpitali Samorzdowych, http://www.szpitalesamorzadowe.pl/szpitale.html, pozyskano 5.01.2009, 2.09.2010. 3.

(4) 109. Studies & Proceedings of Polish Association for Knowledge Management Nr 39, 2011. Tabela 2. Struktura finansowania zakładów opieki zdrowotnej ze rodków publicznych: budetu pastwa i samorzdów – 2007–2008 RAZEM, w tym: [1]. [2]. [3]. 5 543. 6 692. 20,7. 450. 501. 11,3. Powiaty 719 1 036 Miasta na 812 902 prawach powiatu Woje1 080 1 234 wództwa RAZEM 8 604 10 365. 44,1 11,1 14,3. Budet pastwa Gminy. Szpitale (ogólne i kliniczne) [1] [2] [3] 716. Lecznictwo ambulatoryjne [1] [2] [3] 50,0. Szpitale i lecznictwo ambulatoryjne łcznie [1] [2] [3]. 800. 11,7. 2. 3. 718. 802. 11,7. 21. 27. 28,6. 47. 57. 21,3. 68. 84. 23,5. 340. 540. 58,8. 8. 6. -25,0. 348. 546. 56,9. 311. 360. 15,8. 79. 75. -5,1. 390. 435. 11,5. 730. 831. 13,8. 27. 19. -29,6. 757. 850. 12,3. 20,5 2 118 2 558. 20,8. 163. 160. -1,8. 2 281 2 717. 19,1. [1] – 2007 [mln zł], [2] – 2008 [mln zł], [3] – dynamika [%]. ródło: Opracowanie własne na podstawie Tablica 63. Wydatki z budetu Pastwa na ochron zdrowia według wybranych rozdziałów budetowych w 2007 i 2008 r., Tablica 65 Wydatki z budetów samorzdów terytorialnych na ochron zdrowia według wybranych rozdziałów budetowych w 2007 i 2008 r., Główny Urzd Statystyczny Podstawowe dane z zakresu ochrony zdrowia, Warszawa 2009, s. 200 i 202, www.stat.gov.pl, pozyskano 01.09.2010. Obawa przed utrat wpływu na szpital sprawia, e samorzdy maj opory przed „pozbywaniem si” szpitali i zachowuj pełn kontrol nad przekształconymi szpitalami. Obaw takich nie ma jednak w odniesieniu do opieki ambulatoryjnej. Dlatego w tym przypadku mona przyj , e podane liczby odnosz si do stricte niepublicznych (prywatnych) jednostek. W roku 2008 liczba niepublicznych zakładów opieki ambulatoryjnej wyniosła 11 555, co stanowiło 77,8% ich całkowitej liczby10. W roku 1999 było ich 1 467, tj. 27% całkowitej liczby jednostek ambulatoryjnych11. Ich liczba wzrosła wic ponad szecioipółkrotnie.. 10 11. Główny Urzd Statystyczny, Podstawowe dane z zakresu ochrony zdrowia w 2008 r., GUS, Warszawa 2009. Główny Urzd Statystyczny, Podstawowe dane z zakresu ochrony zdrowia w 1999 r., GUS, Warszawa 2000..

(5) 110 Aleksandra Kaczor, Marcin Kautsch Rok 2008 – zmiana trendów inwestycyjnych w ochronie zdrowia?. 3. Zasoby majtkowe – warto brutto rodków trwałych Do oceny zasobów lokalowych i sprztowych ochrony zdrowia przeanalizowano struktur rodków trwałych brutto bdcych w posiadaniu tego sektora. Tabela poniej prezentuje warto. brutto rodków trwałych w gospodarce z wyrónieniem ochrony zdrowia. Tabela 3. Warto brutto rodków trwałych w mln zł Wyszczególnienie. 1999. 2007. 2008. Ogółem Ochrona zdrowia Udział procentowy. 1 346 008 22 141 1,46%. 2 061 215 40 793 1,98%. 2 227 406 44 699 2,01%. Dynamika 1999–2007 Łcznie

(6) rednio 53,14% 6,64% 84,24% 10,53% -. Dynamika 2007–2008 8,06% 9,58% -. ródło: Główny Urzd Statystyczny, Inwestycje i rodki trwałe w gospodarce narodowej Cz II. Warto rodków trwałych w gospodarce narodowej, Tabl. 2. Stan i ruch rodków trwałych – warto brutto, GUS 2001, 2009, 2010, www.stat.gov.pl, pozyskano 30.08.2010. W latach 1999–2007 warto rodków trwałych w sektorze ochrony zdrowia wzrosła z 22 141 mln zł do 40 793 mln zł. Dynamika wzrostu wyniosła 84,2% (rednio: 10,53% rocznie) i była znaczne wysza od dynamiki wzrostu wartoci rodków trwałych ogółem (53,1%, rednio 6,64% rocznie). Wida wyranie, e w ochronie zdrowia przybywało rodków trwałych szybciej ni w całej gospodarce. W roku 2008 nastpił dalszy wzrost omawianej wartoci. W ochronie zdrowia dynamika tego wzrostu była nadal wysza ni w całej gospodarce, cho wida , e rónice midzy tempem wzrostu gospodarki i ochrony zdrowia wyranie si zmniejszyły. Warto brutto rodków trwałych w ochronie zdrowia w roku 1999 stanowiła 1,46% wartoci rodków trwałych ogółem w gospodarce w Polsce. W okresie 1999–2007 nastpił wzrost wartoci brutto rodków trwałych w ochronie zdrowia, co sprawiło, e omawiany udział wzrósł do 1,98%. Jak wic wida tak duy wzrost wartoci rodków trwałych przełoył si jedynie na minimalny wzrost udziału ww. rodków w ochronie zdrowia do ogólnej wartoci rodków trwałych (0,52 punktu procentowego), natomiast w roku 2008 uległ on dalszemu niewielkiemu wzrostowi do poziomu 2,01%. W ochronie zdrowia głównym składnikiem rodków trwałych s budynki i budowle. Drug grup s maszyny, urzdzenia techniczne i narzdzia, a najmniejsz grup stanowi rodki transportu i pozostałe. Dane dotyczce ww. wartoci przedstawiono w tabeli 4 na nastpnej stronie. W latach 1999–2007 najchtniej zwikszanym zasobem były rodki transportu – dynamika w omawianym okresie wyniosła 204,92%, najmniej – budynki i budowle (dynamika 61,55%). Mona to tłumaczy szybszym zuywaniem si rodków transportu oraz relatywnie niskimi nakładami na ich odtworzenie (w porównaniu z budynkami i budowlami). Powysze koreluje ze stopniem zuycia – w tabeli 15 wykazano, e stopie zuycia w kategorii „rodki transportu” zmniejsza si w szybkim tempie, czyli zasób jest coraz młodszy, a tym samym mniej zuyty. Dzieje si tak dziki duej dodatniej dynamice inwestycji w tej kategorii..

(7) 111. Studies & Proceedings of Polish Association for Knowledge Management Nr 39, 2011. Tabela 4. Warto brutto rodków trwałych w ochronie zdrowia w mln zł Wyszczególnienie Ogółem Budynki i budowle Maszyny, urzdzenia techniczne i narzdzia

(8) rodki transportu i pozostałe. Dynamika 1999–2007 Dynamika 2007–2008 Łcznie

(9) rednio 84,24% 10,53% 9,58% 65,14% 8,14% 8,88%. 1999. 2007. 2008. 22 141 12 901. 40 793 21 305. 44 699 23 197. 8 569. 17 442. 19 006. 103,55%. 12,94%. 8,97%. 671. 2 046. 2 484. 204,92%. 25,61%. 21,41%. ródło: Główny Urzd Statystyczny, Inwestycje i rodki trwałe w gospodarce narodowej Cz II. Warto rodków trwałych w gospodarce narodowej, Tabl. 2. Stan i ruch rodków trwałych – warto brutto, GUS 2001, 2009, 2010, www.stat.gov.pl, pozyskano 30.08.2010. Zmiana wartoci brutto rodków trwałych w roku 2008 była proporcjonalna w omawianych grupach. Najmniejszy spadek odnotowano w rodkach trwałych i pozostałych (0,10%). Znacznie wiksze spadki dotyczyły maszyn i urzdze, a najwiksze – budynków i budowli. Oznacza to, e ww. składniki majtku s nie s odnawiane. Na powysze moe składa si relatywnie długi okres budowy budynków i budowli. Okres pozyskania maszyn i urzdze (mimo koniecznoci stosowania procedur przetargowych zgodnych z ustaw o zamówieniach publicznych12) jest znacznie krótszy ni w przypadku nieruchomoci. Jednostki ochrony zdrowia decyduj si na wydawanie pienidzy na odtworzenie (unowoczenienie) bazy sprztowej jako elementu, który przesdza czy dana procedura medyczna moe by (bezpiecznie) wykonana. Jednoczenie dokonuje si jedynie remontów (odtworzenia stanu pomieszcze) bez tworzenia nowych rodków trwałych w tym zakresie. Skracanie czasu pobytu pacjenta na oddziale i zmniejszanie liczby łóek sprawia, e zasoby nieruchomoci jednostek ochrony zdrowia s jedynie przystosowywane do nowych potrzeb. Relatywnie niskie obłoenie łóek (w 2008 r. wyniosło 70,3%13) sprawia, e inwestowanie w nowe budowle i budynki jest nieracjonalne. Natomiast amortyzacja aparatury medycznej jest bardzo szybka ze wzgldu na postp technologiczny, co niejako wymusza zakupy nowych urzdze. Wartym analizy jest podział zasobów ze wzgldu na właciciela. W latach 1999–2007 udział pastwa w wartoci brutto rodków trwałych spadał zarówno w gospodarce ogółem jak i ochronie zdrowia. Wida te znaczce dysproporcje midzy gospodark a ochron zdrowia. W roku 1999 udział sektora prywatnego w gospodarce zbliał si do połowy, w ochronie zdrowia – stanowił raptem kilka procent. W roku 2007 w gospodarce ogółem udział sektora prywatnego w omawianym wskaniku signł prawie 60%, by nieznacznie wzrosn w roku 2008. W ochronie zdrowia w roku 2007 nastpił wzrost udziału sektora prywatnego do prawie 17%, by rok póniej przekroczy 18%. Warto brutto rodków trwałych wzrastała bez wzgldu na zastosowany podział: gospodarka / ochrona zdrowia, prywatny / publiczny. Jednak duo wiksze wzrosty odnotowano w ochronie zdrowia. Imponujcy wrcz wzrost odnotował sektor prywatny w ochronie zdrowia.

(10) rednioroczne wzrosty w latach 1999–2007 wyniosły ponad 46% (!), a do roku 2008 omawiana warto wzrosła o kolejne niemal 20%. Był to wynik znaczco przekraczajcy uzyskany w gospo12 13. Ustawa z dnia 29 stycznia 2004 r. Prawo zamówie publicznych; Dz.U.2004.19.177. Centrum Systemów Informacyjnych Ochrony Zdrowia, Biuletyn statystyczny Ministerstwa Zdrowia 2009, Warszawa 2009 s. 47..

(11) 112 Aleksandra Kaczor, Marcin Kautsch Rok 2008 – zmiana trendów inwestycyjnych w ochronie zdrowia?. darce ogółem. Take tempo wzrostu w sektorze publicznym, w porównaniu z gospodark ogółem było wysze. Dane na ten temat przedstawiono w tabeli 5. Tabela 5. Warto brutto rodków trwałych wg sektorów własnoci w mln zł Sektor. 1999. 2007. 2008. Dynamika 1999–2007 Dynamika Łcznie

(12) rednio 2007–2008 96,47% 12,06% 9,31%. Prywatny. 625 370 1 228 653 1 342 988. Publiczny Udział sektora prywatnego w ogółem Prywatny. 720 639. 832 562. 888 418. 15,53%. 1,94%. 6,71%. 46,50%. 59,60%. 60,19%. 28,17%. 3,52%. 0,99%. 1 440. 6 765. 8 104. 369,79%. 46,22%. 19,79%. OCHRONA Publiczny ZDROWIA Udział sektora prywatnego w ogółem. 20 701. 34 028. 36 595. 64,38%. 8,05%. 7,54%. 6,50%. 16,80%. 18,13%. 158,46%. 19,81%. 7,92%. OGÓŁEM. ródło: Główny Urzd Statystyczny, Inwestycje i rodki trwałe w gospodarce narodowej Cz II. Warto rodków trwałych w gospodarce narodowej, Tabl. 2. Stan i ruch rodków trwałych – warto brutto, GUS 2001, 2009, 2010, www.stat.gov.pl, pozyskano 30.08.2010. Bardziej szczegółowe analizy pokazuj, zmian wartoci brutto rodków trwałych w podziale na sektory oraz poszczególne składniki majtkowe. Dane na ten temat zawarto w tabeli 6 (poniej) i tabeli 7 (na nastpnej stronie). Tabela 6. Stan rodków trwałych dla publicznego sektora ochrona zdrowia – warto brutto (biece ceny ewidencyjne) w mln zł stan na 31.XII Wyszczególnienie Ogółem Budynki i budowle Maszyny, urzdzenia techniczne i narzdzia

(13) rodki transportu Pozostałe. 1999. 2007. 20 701 12 603. 34 028 18 876. Dynamika 1999–2007 Dynamika 2007– Łcznie

(14) rednio 2008 36 595 64,38% 8,05% 7,54% 20 417 49,77% 6,22% 8,16%. 7 579. 14 221. 15 163. 87,64%. 10,96%. 6,62%. 488 31. 924 6. 1 010 5. 89,34% -80,65%. 11,17% -10,08%. 9,31% -16,67%. 2008. ródło: Główny Urzd Statystyczny, Inwestycje i rodki trwałe w gospodarce narodowej Cz II. Warto rodków trwałych w gospodarce narodowej, Tabl. 2. Stan i ruch rodków trwałych – warto brutto, GUS 2001, 2009, 2010, www.stat.gov.pl, pozyskano 30.08.2010. Dane zawarte w tabeli 6 wskazuj, e w sektorze publicznym w ochronie zdrowia dynamika wzrostu wartoci rodków trwałych w latach 1999–2007 w zalenoci od składnika majtku była zrónicowana, cho zrónicowanie to nie było silne, a w kolejnym roku jeszcze bardziej zmalało. Zmianie uległa jednak dynamika wartoci poszczególnych składników majtku. Szybciej wzrasta-.

(15) 113. Studies & Proceedings of Polish Association for Knowledge Management Nr 39, 2011. ła warto budynków i budowli, spadła dynamika wzrostu maszyn, urzdze technicznych i narzdzi oraz (w mniejszym stopniu) rodków transportu. Tabela 7 Stan rodków trwałych dla niepublicznego sektora ochrona zdrowia – warto brutto (biece ceny ewidencyjne) w mln zł stan na 31.XII Dynamika 1999–2007 Wyszczególnienie Ogółem Budynki i budowle Maszyny, urzdzenia techniczne i narzdzia

(16) rodki transportu Pozostałe. 1999. 2007. 2008. Łcznie. Dynamika 2007–

(17) rednio 2008 46,22% 19,79% 89,39% 14,49%. 1 440 298. 6 765 2429. 8 104 2 781. 369,79% 715,10%. 990. 3220. 3 844. 225,25%. 28,16%. 19,38%. 151 1. 1115 1. 1 477 2. 638,41% 0,00%. 79,80% 0,00%. 32,47% 100,00%. ródło: Główny Urzd Statystyczny, Inwestycje i rodki trwałe w gospodarce narodowej Cz II. Warto rodków trwałych w gospodarce narodowej, Tabl. 2. Stan i ruch rodków trwałych – warto brutto, GUS 2001, 2009, 2010, www.stat.gov.pl, pozyskano 30.08.2010. Sektor niepubliczny osignł duo wiksz dynamik wzrostu ni sektor publiczny. W okresie 1999–2007 dynamika wzrostu wartoci budynków i budowli przekroczyła 700% (sic!), niewiele nisz odnotowano w rodkach transportu. Najmniejsz, cho w dalszym cigu znacznie przekraczajc dynamik sektora publicznego odnotowano w odniesieniu do maszyn, urzdze technicznych i narzdzi. Okres 2007–2008 to istotne wyhamowanie tempa wzrostu – o ponad połow w stosunku do redniorocznej wartoci tego wskanika z lat 1999–2007. Najwikszy spadek dynamiki odnosił si do budynków i budowli, najmniejszy – do maszyn, urzdze technicznych i narzdzi. Natomiast dynamika wzrostu wartoci rodków transportu zmniejszyła si o ponad połow i ukształtowała si na poziomie dynamiki wzrostu ogółem14. 4. rodki trwałe uzyskane z działalnoci inwestycyjnej Odpowiadajc na pytanie o to w jakim stopniu posiadany zasób jest odnawiany przeanalizowano stan i struktur rodków trwałych uzyskanych z działalnoci inwestycyjnej w analizowanym okresie.. 14. Ze wzgldu na nisk warto pozycji „Pozostałe” nie została ona poddana analizie..

(18) 114 Aleksandra Kaczor, Marcin Kautsch Rok 2008 – zmiana trendów inwestycyjnych w ochronie zdrowia?. Tabela 8. rodki trwałe uzyskane z działalnoci inwestycyjnej w mln zł Wyszczególnienie Ogółem Ochrona zdrowia Udział ochrony zdrowia w ogółem. 1999. 2007. 2008. 115 765 1 590. 184 303 3 900. 210 561 4 558. 1,37%. 2,12%. 2,16%. Dynamika 1999–2007 Łcznie

(19) rednio 59,20% 7,40% 145,28% 18,16% ---. Dynamika 2007–2008 14,25% 16,87%. ---. ---. ródło: Główny Urzd Statystyczny, Inwestycje i rodki trwałe w gospodarce narodowej Cz II. Warto rodków trwałych w gospodarce narodowej, Tabl. 3. Warto brutto rodków trwałych uzyskanych z działalnoci inwestycyjnej według grup rodków trwałych; GUS 2001, 2009, 2010, www.stat.gov.pl, pozyskano 30.08.2010. W latach 1999–2007 warto rodków trwałych uzyskanych z inwestycji w ochronie zdrowia rosła prawie dwuipółkrotnie szybciej ni w gospodarce ogółem. Natomiast w kolejnym roku dynamika ta dla ochrony zdrowia spadła, a dla gospodarki jako całoci wzrosła prawie dwukrotnie, co sprawiło, e osignła poziom dynamiki zbliony do tego, jaki odnotowała ochrona zdrowia, cho w dalszym cigu był on mniejszy. Znajc rozkład rzeczowy rodków trwałych uzyskanych z inwestycji warto zwróci uwag na ródła finansowania. Tabela 9 prezentuje warto rodków trwałych uzyskanych z inwestycji w podziale na sektor publiczny i prywatny. Tabela 9 rodki trwałe uzyskane z działalnoci inwestycyjnej Sektor. OGÓŁEM. 1999. 2007. 2008. Dynamika 1999–2007 Łcznie

(20) rednio. Dynamika 2007– 2008. Prywatny. 75 798. 131 542. 146 637. 73,54%. 9,19%. 11,48%. Publiczny Udział sektora prywatnego w ogółem Prywatny. 39 967. 52 760. 63 923. 32,01%. 4,00%. 21,16%. 65,48%. 71,37%. 69,64%. -. -. -. OCHRONA Publiczny ZDROWIA Udział sektora prywatnego w ogółem. 284. 1 230. 1 583. 333,10%. 41,64%. 28,70%. 1 306. 2 670. 2 976. 104,44%. 13,06%. 11,46%. 17,86%. 31,54%. 34,72%. -. -. -. ródło: Główny Urzd Statystyczny, Inwestycje i rodki trwałe w gospodarce narodowej Cz II. Warto rodków trwałych w gospodarce narodowej, Tabl. 3. Warto brutto rodków trwałych uzyskanych z działalnoci inwestycyjnej według grup rodków trwałych; GUS 2001, 2009, 2010, www.stat.gov.pl, pozyskano 30.08.2010. Dane przedstawione w powyszej tabeli wskazuj, e badana wielko w okresie 1999–2007 miała dodatni dynamik, przy czym w sektorze prywatnym była prawie dwukrotnie (gospodarka ogółem) i ponad trzykrotnie (ochrona zdrowia) wysza w porównaniu z sektorem publicznym..

(21) 115. Studies & Proceedings of Polish Association for Knowledge Management Nr 39, 2011. Kolejny rok przyniósł zmian w odniesieniu do gospodarki ogółem. Nastpił imponujcy wzrost dynamiki ww. wskanika dla sektora publicznego, do 21,15%, czyli ponad piciokrotny; dla sektora prywatnego odnotowano wzrost o ponad 2 punkty procentowe. Wydaje si, e przyczyn powyszego było korzystanie przez oba sektory ze rodków unijnych. W ochronie zdrowia nastpił spadek tempa wzrostu zarówno w sektorze publicznym jak i prywatnym, przy czym sektor prywatny w dalszym cigu osignł najwysz dynamik wzrostu omawianego wskanika. Sektor prywatny chtnie inwestuje w infrastruktur ochrony zdrowia, a ilo pienidzy wydawana z roku na rok jest coraz wysza. W 2008 r. ponad 1/3 rodków trwałych uzyskanych z inwestycji w ochronie zdrowia pochodziła od prywatnych inwestorów (dla przypomnienia: sektor prywatny posiada nieco ponad 18% zasobów – tabela 5). Z prywatnego kapitału w 2008 pochodziło 1 583 mln zł rodków trwałych. Majc na wzgldzie stosunkowo niskie nakłady inwestycyjne na rodki trwałe w ochronie zdrowia, naley stwierdzi , e wydatki prywatne wpływaj korzystnie na rozwój brany. Dynamika nakładów inwestycyjnych pochodzcych z sektora prywatnego jest bardzo wysoka: 333,1% w latach 1999–2007, tj. 41,64% redniorocznie oraz 28% w okresie 2007–2008. Analizujc rodki trwałe uzyskane z inwestycji warto zwróci uwag na zakres rzeczowy inwestycji oddanych do uytkowania. Tabela 10 przedstawia pozyskane rodki trwałe w podziale na trzy podstawowe kategorie. W ochronie zdrowia lata 1999–2007 to okres intensywnego inwestowania w rodki transportu oraz budynki i budowle. Dynamika wzrostu dla ww. pozycji była ok. 3–3,5 razy wysza ni w przypadku maszyn, urzdze technicznych i narzdzi. Kolejny rok przyniósł jednak istotne zmiany. Dynamika wskanika w odniesieniu do rodków transportu wzrosła jeszcze bardziej do poziomu ponad 50%. Wzrost odnotowano te w odniesieniu do maszyn urzdze technicznych i narzdzi. Budynki i budowle odnotowały istotny spadek dynamiki w stosunku do okresu poprzedniego. Tabela 10. rodki trwałe uzyskane z działalnoci inwestycyjnej w ochronie zdrowia w mln zł Dynamika 1999–2007 Wyszczególnienie Ogółem Budynki i budowle Maszyny, urzdzenia techniczne i narzdzia

(22) rodki transportu. 1999. 2007. 2008. Łcznie. Dynamika 2007–

(23) rednio 2008 18,18% 16,87% 29,54% 10,74%. 1 589 512. 3 900 1 722. 4 558 1 907. 145,44% 236,33%. 985. 1 844. 2 138. 87,21%. 10,90%. 15,94%. 89. 334. 513. 275,28%. 34,41%. 53,59%. ródło: Główny Urzd Statystyczny, Inwestycje i rodki trwałe w gospodarce narodowej Cz II. Warto rodków trwałych w gospodarce narodowej, Tabl. 3. Warto brutto rodków trwałych uzyskanych z działalnoci inwestycyjnej według grup rodków trwałych; GUS 2001, 2009, 2010, www.stat.gov.pl, pozyskano 30.08.2010. Dynamika zmian rodków trwałych uzyskanych z działalnoci inwestycyjnej w analizowanych sektorach w ochronie zdrowia zdecydowanie si róniła, co pokazuj tabela 11 (poniej) i tabela 12 (na nastpnej stronie)..

(24) 116 Aleksandra Kaczor, Marcin Kautsch Rok 2008 – zmiana trendów inwestycyjnych w ochronie zdrowia?. Tabela 11. rodki trwałe uzyskane z działalnoci inwestycyjnej w publicznym sektorze ochrony zdrowia w mln zł stan na 31.XII Dynamika 2007–

(25) rednio 2008 13,06% 11,46% 19,88% 17,23%. Dynamika 1999–2007 Wyszczególnienie Ogółem Budynki i budowle Maszyny, urzdzenia techniczne i narzdzia

(26) rodki transportu i inne. 1999. 2007. 2008. Łcznie. 1 306 493. 2 670 1 277. 2 976 1 497. 104,44% 159,03%. 765. 1 276. 1 371. 66,80%. 8,35%. 7,45%. 48. 117. 108. 160,00%. 20,00%. -7,69%. ródło: Główny Urzd Statystyczny, Inwestycje i rodki trwałe w gospodarce narodowej Cz II. Warto rodków trwałych w gospodarce narodowej, Tabl. 3. Warto brutto rodków trwałych uzyskanych z działalnoci inwestycyjnej według grup rodków trwałych; GUS 2001, 2009, 2010, www.stat.gov.pl, pozyskano 30.08.2010. Zachowanie publicznych i prywatnych inwestorów w ochronie zdrowia w roku 2008 okazało si by diametralnie róne. Publiczny inwestor pozyskujc rodki trwałe płoył nacisk na uzyskanie z inwestycji rodków trwałych w postaci budynków i budowli, oraz maszyn i urzdze (dynamika odpowiednio 17,23% i 7,45%). Dynamika w zakresie tych rodków trwałych jest na podobnym poziomie jak w latach poprzednich. Publiczny sektor zrezygnował z zakupów rodków transportu – dynamika ich zakupu była ujemna na poziomie -7,69% i róniła si od tendencji wyznaczonej w latach poprzednich, kiedy to dynamika rednioroczna była na poziomie 20%. Tabela 12. rodki trwałe uzyskane z działalnoci inwestycyjnej w niepublicznym sektorze ochrony zdrowia w mln zł stan na 31.XII Dynamika 1999–2007 Wyszczególnienie Ogółem Budynki i budowle Maszyny, urzdzenia techniczne i narzdzia

(27) rodki transportu. 1999. 2007. 2008. Łcznie. 1 583 333,10% 410 2 125,00%. Dynamika 2007–

(28) rednio 2008 41,64% 28,70% 265,63% -7,87%. 284 20. 1 230 445. 220. 568. 768. 158,18%. 19,77%. 35,21%. 44. 217. 404. 393,18%. 49,15%. 86,18%. ródło: Główny Urzd Statystyczny, Inwestycje i rodki trwałe w gospodarce narodowej Cz II. Warto rodków trwałych w gospodarce narodowej, Tabl. 3. Warto brutto rodków trwałych uzyskanych z działalnoci inwestycyjnej według grup rodków trwałych; GUS 2001, 2009, 2010, www.stat.gov.pl, pozyskano 30.08.2010. Natomiast prywatny inwestor zdecydowanie zwikszył zakupy rodków transportu – dynamika 86,18% jest to wzrost prawie dwukrotnie wikszy ni we wczeniejszych latach. Zrezygnował z pozyskiwania rodków trwałych z inwestycji w zakresie budynków i budowli – dynamika w tym zakresie była ujemna (-7,87%) i zdecydowanie róniła si od tendencji z lat poprzednich. W tatach 1999–2007 dynamika wyniosła w sumie 2125,0% (sic!) – redniorocznie 265,63%. Zwikszeniu uległa te dynamika rodków trwałych oddanych do uytku w zakresie maszyn, urzdze tech-.

(29) 117. Studies & Proceedings of Polish Association for Knowledge Management Nr 39, 2011. nicznych i narzdzi – w latach wczeniejszych redniorocznie wynosiła 19,77%, natomiast w roku 2008 wyniosła 35,21%. 5. Stopie zuycia rodków trwałych Pozyskiwanie rodków trwałych z inwestycji bezporednio przekłada si na stopie zuycia rodków trwałych. Szczegóły w tym zakresie zawarto w tabeli poniej. Tabela 13. Stopie zuycia rodków trwałych w gospodarce ogółem i w ochronie zdrowia w % Wyszczególnienie Ogółem Ochrona zdrowia. 1999 47,2 44,6. 2007 45,5 46,4. 2008 45,4 46,2. Zmiana w punktach procentowych 1999–2007 2007–2008 Łcznie

(30) rednio -1,7 -0,2 0,1 1,8 0,2 -0,2. ródło: Główny Urzd Statystyczny, Inwestycje i rodki trwałe w gospodarce narodowej Cz II. Warto rodków trwałych w gospodarce narodowej, Tabl. 9 (15). Stopie zuycia rodków trwałych według sekcji i działów w 1999, 2007, 2008 R. Stan w dniu 31 XII, GUS 2001, 2009, 2010, www.stat.gov.pl, pozyskano 30.08.2010. Zmiany stopnia zuycia rodków trwałych w badanym okresie s niewielkie. W roku 2008 stopie zuycia rodków trwałych w gospodarce wyniósł 45,4%, a w ochronie zdrowia 46,2%. Wskanik stopnia zuycia w gospodarce jako całoci zmniejszył si – uległ poprawie o 1,7 punktu procentowego. Natomiast rok 2008 przyniósł nieznaczne pogorszenie tego wskanika – o 0,1 punktu procentowego. W sektorze ochrony zdrowia stopie zuycia rodków trwałych zwikszył si – uległ pogorszeniu o 1,8 punktu procentowego w latach 1999–2007, nieznacznej poprawie (o 0,2 punktu procentowego) uległ w roku 2008.

(31) rodki trwałe w ochronie zdrowia coraz bardziej si „starzej”. Stopie zuycia w poszczególnych kategoriach rodków trwałych jest róny – co wynika, midzy innymi, z odmiennych stawek amortyzacyjnych stosowanych w poszczególnych grupach. W ochronie zdrowia inwestycje w budynki i budowle przynosiły w latach 1999–2007 realn popraw w tej kategorii – stopie zuycia zmniejszył si z 35,4% do 29,5% (5,9 punktu procentowego), tendencja ta została utrzymana w 2008 – w porównaniu do roku 2007 stopie zuycia budynków i budowli zmniejszył si o 0,8 punktu procentowego. Podobna sytuacja dotyczy rodków transportu, ich stopie zuycia uległ poprawie z 54,3% do 44,2% (10,1 punktu procentowego) a w 2008 poprawie o 1,0 punkt procentowy. W kategorii „maszyny, urzdzenia techniczne i narzdzia” zasób rodków trwałych ulega systematycznemu „starzeniu”, poziom zuycia zwikszył si z 57,8% do 67,4% (9,6 punktu procentowego), a w roku 2008 osignł poziom 68,0% (pogorszenie o 0,6 punktu procentowego w odniesieniu do roku 2007). Zestawianie ww. zjawisk przedstawiaj tabele 14 i 15..

(32) 118 Aleksandra Kaczor, Marcin Kautsch Rok 2008 – zmiana trendów inwestycyjnych w ochronie zdrowia?. Tabela 14. Stopie zuycia rodków trwałych w gospodarce ogółem w %. Wyszczególnienie Ogółem Budynki i budowle Maszyny, urzdzenia techniczne i narzdzia

(33) rodki transportu. 1999. 2007. 2008. 47,2 41,6 58,4 57,5. 45,5 37,2 61,5 55,3. 45,4 37,1 61,1 54,8. Zmiana w punktach procentowych 1999–2007 2007–2008 Łcznie

(34) rednio -1,7 -0,2 -0,1 -4,4 -0,6 -0,1 3,1 0,4 -0,4 -2,2 -0,3 -0,5. ródło: Główny Urzd Statystyczny, Inwestycje i rodki trwałe w gospodarce narodowej Cz II. Warto rodków trwałych w gospodarce narodowej, Tabl. 9 (15). Stopie zuycia rodków trwałych według sekcji i działów w 1999, 2007, 2008 R. Stan w dniu 31 XII, GUS 2001, 2009, 2010, www.stat.gov.pl, pozyskano 30.08.2010. Tabela 15. Stopie zuycia rodków trwałych w ochronie zdrowia w %. Wyszczególnienie. Ogółem Budynki i budowle Maszyny, urzdzenia techniczne i narzdzia

(35) rodki transportu. 1999. 2007. 2008. 44,6 35,4 57,8 54,3. 46,4 29,5 67,4 44,2. 46,2 28,7 68 43,2. Zmiana w punktach procentowych 1999–2007 Łcz

(36) red- 2007–2008 nie nio 1,8 0,2 -0,2 -5,9 -0,7 -0,8 9,6 1,2 0,6 -10,1 -1,3 -1. ródło: Główny Urzd Statystyczny, Inwestycje i rodki trwałe w gospodarce narodowej Cz II. Warto rodków trwałych w gospodarce narodowej, Tabl. 9 (15). Stopie zuycia rodków trwałych według sekcji i działów w 1999, 2007, 2008 R. Stan w dniu 31 XII, GUS 2001, 2009, 2010, www.stat.gov.pl, pozyskano 30.08.2010. 6. Podsumowanie Warto rodków trwałych w ochronie zdrowia w roku 2008 wyniosła 44 699 mln zł, co stanowiło 2% wszystkich rodków trwałych w gospodarce. Był to stosunkowo niewielki odsetek ogólnego majtku polskiej gospodarki. Jednoczenie w ochronie zdrowia przybywało i przybywa stosunkowo wicej rodków trwałych, ni w całej gospodarce. Zestawienie podsumowujce omawiane tendencje przedstawiono w tabeli 16..

(37) 119. Studies & Proceedings of Polish Association for Knowledge Management Nr 39, 2011. Tabela 16 Zbiorcze dane dotyczce wartoci rodków trwałych oraz rodków trwałych uzyskanych z inwestycji w sektorze ochrony zdrowia Wyszczególnienie sektor ochrony zdrowia Warto rodków trwałych brutto 2007 [mln zł] Warto rodków trwałych brutto 2008 [mln zł] Dynamika wartoci rodków trwałych brutto w okresie 1999–2007 [%] łcznie Dynamika wartoci rodków trwałych brutto w okresie 1999–2007 [%] rednio Dynamika wartoci rodków trwałych brutto w okresie 2007–2008 [%]

(38) rodki trwałe uzyskane z działalnoci inwestycyjnej 2007 [mln zł]

(39) rodki trwałe uzyskane z działalnoci inwestycyjnej 2008 [mln zł] Dynamika rodków trwałych uzyskanych z działalnoci inwestycyjnej w okresie 1999–2007 [%] łcznie Dynamika rodków trwałych uzyskanych z działalnoci inwestycyjnej w okresie 1999–2007 [%] rednio Dynamika rodków trwałych uzyskanych z działalnoci inwestycyjnej w okresie 2007–2008 [%] Stopie zuycia rodków trwałych 2007 [%] Stopie zuycia rodków trwałych 2008 [%] Zmiana stopnia zuycia w okresie 1999–2007 [punkty procentowe] łcznie Zmiana stopnia zuycia w okresie 1999–2007 [punkty procentowe] rednio Zmiana stopnia zuycia w okresie 2007–2008 [punkty procentowe]. 40 793 44 699. 21 305 23 197. Maszyny, urzdzenia techniczne i narzdzia 17 442 19 006. 84,2. 65,1. 103,5. 204,9. 10,5. 8,1. 12,9. 25,6. 9,60. 8,90. 9,00. 21,60. 3 900. 1 722. 1 844. 334. 4 558. 1 907. 2 138. 513. 145,4. 236,3. 87,2. 275,3. 18,2. 29,5. 10,9. 34,4. 16,90. 10,70. 15,90. 53,60. 46,4 46,2. 29,5 28,7. 67,4 68. 44,2 43,2. 1,8. -5,9. 9,6. -10,1. 0,2. -0,7. 1,2. -1,3. -0,2. -0,8. 0,6. -1. Ogółem. Budynki i budowle.

(40) rodki transportu i pozostałe 2 046 2 487. ródło: Główny Urzd Statystyczny, Inwestycje i rodki trwałe w gospodarce narodowej Cz II. Warto rodków trwałych w gospodarce narodowej, Tabl. 9 (15). Stopie zuycia rodków trwałych według sekcji i działów; Tabl. 2. Stan i ruch rodków trwałych – warto. brutto, Tabl. 3. Warto brutto rodków trwałych uzyskanych z działalnoci inwestycyjnej według grup rodków trwałych w 1999, 2007, 2008 R. Stan w dniu 31 XII, GUS 2001, 2009, 2010, www.stat.gov.pl, pozyskano 30.08.2010. W ochronie zdrowia nominalnie najwiksz warto rodków trwałych stanowi budynki i budowle. W tym zakresie obserwuje si tendencj wzrostow: rok 2008 przyniósł nieznaczne zwikszenie dynamiki tego wzrostu – rednia warto budynków i budowli w okresie 1999–2007 zwikszała si o 8,14%, natomiast w 2008 – o 8,88%. Najwysz dynamik zaobserwowano.

(41) 120 Aleksandra Kaczor, Marcin Kautsch Rok 2008 – zmiana trendów inwestycyjnych w ochronie zdrowia?. w kategorii rodki transportu i pozostałe, co nie uległo zmianie w roku 2008 w porównaniu do lat wczeniejszych. Równie w rodkach trwałych uzyskanych z inwestycji najwysza dynamika dotyczyła rodków transportu, a rok 2008 był wrcz spektakularny pod tym wzgldem – poniewa inne wskaniki dynamiki uległy nieznacznemu zwikszeniu lub wrcz zmniejszeniu – a jedynie ten zwikszył si znaczco osigajc 53,59%. Nominalnie najwikszy wolumen inwestycji dotyczy majtku ruchomego w postaci maszyn, urzdze technicznych i narzdzi. Sektor publiczny najwicej rodków finansowych ma ulokowanych w budynkach i budowlach, a najdynamiczniej zwiksza zasób rodków transportu.

(42) rodki trwale uzyskane z działalnoci inwestycyjnej to przede wszystkim budynki i budowle, równie w tej kategorii odnotowano najwysz dynamik wzrostu rodków trwałych. Z kolei sektor prywatny najwicej rodków finansowych ma ulokowanych w maszynach, urzdzeniach technicznych i narzdziach; najszybciej zwiksza warto rodków trwałych w kategorii budynki i budowle.

(43) rodki trwałe uzyskane z działalnoci inwestycyjnej to głównie maszyny urzdzenia techniczne i narzdzia, a najwysz dynamik wzrostu rodków trwałych z inwestycji odnotowano w kategorii budynki i budowle. Bardzo niskie nakłady inwestycyjne na rodki trwałe w ochronie zdrowia sprawiaj, e wydatki prywatne znaczco wpływaj na rozwój ochrony zdrowia. Dynamika nakładów inwestycyjnych pochodzcych z sektora prywatnego jest bardzo wysoka.

(44) rodki te stanowi a 1/3 nakładów ogółem, przy jedynie 18% posiadanych zasobów. Rok 2008 był dla gospodarki polskiej i wiatowej rokiem szczególnym – wtedy bowiem rozpoczł si kryzys, którego skutki s wci odczuwalne. Warto wic odpowiedzie na pytanie: jakie przełoenie na stan i warto rodków trwałych uzyskanych z inwestycji miały zmiany spowodowane kryzysem? Dynamika wzrostu rodków trwałych uzyskanych z działalnoci inwestycyjnej dla gospodarki jako całoci w 2008 była dwukrotnie wysza ni rednia dynamika w poprzednich latach. Moe to wynika z finalizacji duych inwestycji finansowanych z funduszy unijnych czy te z chci zamknicia inwestycji w zwizku z grob pogłbiania si kryzysu. Takich zjawisk nie obserwuje si w rodkach trwałych oddanych od uytkowania w sektorze ochrony zdrowia. Dynamika jest w zasadzie na niezmienionym poziomie (odnotowano nieznaczny spadek). W tym wzgldzie – ochrona zdrowia jako cało nie odczuła i nie zareagowała na pocztki kryzysu. Jego pocztkowa faza objawiła si w prywatnej ochronie zdrowia zdecydowanie wikszym ni we wczeniejszym okresie zakupem rodków transportu. Mona to tłumaczy chci zakupu samochodu „na firm” póki sytuacja finansowa spowodowana kryzysem nie jest zła lub „ucieczk” w relatywnie mało kosztowne inwestycje. Zdecydowanie zrezygnowano z zakupu budynków i budowli – co równie wiadczy o reakcji na kryzys – inwestorzy obawiali si e działalno. moe nie przynie dochodu lub wrcz nie bdzie moliwoci jej kontynuowania – std nie lokowali rodków w trudno zbywalne aktywa jakimi s budynki i budowle. Wpływ na to moe mie. równie relatywnie niskie obłoenie łóek w Polsce. Jednoczenie w dobie kryzysu – przy bankructwach firm – pojawia si wolna przestrze przeznaczona do komercyjnego wynajmu, któr równie mona wykorzystywa do prowadzenia działalnoci medycznej. Cz rodków, które nie zostały przeznaczone na zakup budynków/lokali ulokowano w urzdzeniach czyli aparaturze medycznej i technicznej – która cechuje si mobilnoci, a działalno z jej wykorzystaniem mona prowadzi w rónych miejscach, zgodnie z aktualnym zapotrzebowaniem. Powysze tendencje szczególnie s widoczne w prywatnym sektorze. Analizujc udział sektora prywatnego w inwestowaniu w ochronie zdrowia warto przytoczy. opini Ogólnopolskiego Zwizku Pracodawców Prywatnej Słuby Zdrowia, który stwierdza. i.

(45) 121. Studies & Proceedings of Polish Association for Knowledge Management Nr 39, 2011. sektor prywatny jest w stanie ponosi nawet wysze nakłady na infrastruktur w ochronie zdrowia, jednak brak stabilnej sytuacji w sektorze sprawia, e prywatni inwestorzy niechtnie podejmuj to ryzyko, ponadto brak jest narzdzi, którymi mona by skutecznie wspiera inwestycje w ochronie zdrowia15. W literaturze mona te znale stwierdzenia, e inwestycje, a w szczególnoci udział kapitału prywatnego w systemie ochrony zdrowia, przynosi korzyci tak dla pacjentów, jak i systemu ochrony zdrowia w całoci16. Problemem jest wic brak stabilnoci, a nie niech. potencjalnych inwestorów. Jak wykazano bowiem powyej, ju obecnie ponosz oni znacznie wiksze nakłady na inwestycje, ni wynikałoby to z wartoci posiadanych przez nich rodków trwałych. A zmiany, jakie odnotowano w roku 2008, cho pokazuj spowolnienie wczeniejszej dynamiki nie s drastyczne i mona je tłumaczy trendami jakie odnotowały gospodarki na całym wiecie. %LEOLRJUDILD 1.. Centrum Systemów Informacyjnych Ochrony Zdrowia, Biuletyn statystyczny Ministerstwa Zdrowia 2009, Warszawa 2009. 2. Centrum Systemów Informacyjnych Ochrony Zdrowia, Opieka zdrowotna w liczbach 1999 r., Warszawa 2000. 3. Czapiski J., Panek T. (red.), Diagnoza społeczna 2009. Warunki i jako ycia Polaków, Rada Monitoringu Społecznego, Warszawa 10.09.2007. 4. Czapiski J., Panek T., (red.), Diagnoza społeczna 2005. Warunki i jako ycia Polaków, Wysza Szkoła Finansów i Zarzdzania w Warszawie, 10.01.2006. 5. Główny Urzd Statystyczny, Inwestycje i rodki trwałe w gospodarce narodowej Cz II. Warto rodków trwałych w gospodarce narodowej w 1999, 2007, 2008 R., Warszawa 2001, 2009, 2010, www.stat.gov.pl, pozyskano 30.08.2010. 6. Główny Urzd Statystyczny, Narodowy Rachunek Zdrowia za 2008 r. Notatka informacyjna Departamentu Bada Społecznych GUS – materiał na konferencj prasow w dniu 23 lipca 2010 r. www.stat.gov.pl, pozyskano 01.09.2010. 7. Główny Urzd Statystyczny, Podstawowe dane z zakresu ochrony zdrowia w 2008 r., GUS, Warszawa 2009. 8. Główny Urzd Statystyczny, Rocznik Statystyczny 2005, GUS, Warszawa 2006. 9. Główny Urzd Statystyczny, Podstawowe dane z zakresu ochrony zdrowia w 1999 r., GUS, Warszawa 2000. 10. Kozierkiewicz A., Misiski W., Sonierz A., Teluk T., Raport o ochronie zdrowia w Polsce – Co zrobi, aby nowoczesna medycyna była dostpna dla pacjentów?, Instytut Globalizacji, http://www.globalizacja.org/raport-wtz.pdf, grudzie 2006, pozyskano 2009-04-05. 11. Ogólnopolski Zwizek Pracodawców Prywatnej Słuby Zdrowia, http://www.medycynaprywatna.pl/program_zwiazku.html, pozyskano 2009-04-05 12. Ogólnopolskie Stowarzyszenie Niepublicznych Szpitali Samorzdowych, http://www.szpitalesamorzadowe.pl/szpitale.html, pozyskano 5.01.2009, 2.09.2010.. 15. 16. Ogólnopolski Zwizek Pracodawców Prywatnej Słuby Zdrowia, http://www.medycynaprywatna.pl/program_zwiazku.html, pozyskano 2009-04-05. Ogólnopolski Zwizek Pracodawców Prywatnej Słuby Zdrowia, http://www.medycynaprywatna.pl/program_zwiazku.html, pozyskano 2009-04-05..

(46) 122 Aleksandra Kaczor, Marcin Kautsch Rok 2008 – zmiana trendów inwestycyjnych w ochronie zdrowia?. 13. Ustawa z dnia 16 listopada 2006 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz o zmianie niektórych innych ustaw, Dz. U.2006.217.1588. 14. Ustawa z dnia 29 stycznia 2004 r. Prawo zamówie publicznych; Dz.U.2004.19.177. 2008 – CHANGE IN INVESTMENT TRENDS IN HEALTH CARE SYSTEM? Summary In the presented paper authors undertake the issue of fixed assets in health care: their financing level, elements of infrastructure in which investments are being made and shares of public and private sector in these investments. Investments were shown in the perspective of owned infrastructure, fixed assets (public / private), their structure and amortization. The paper presents a continuation of research conducted for the period of 1999–2007. In 2008 trends observer before changed, the dynamics on investments decreased, though still – in most of the analyzed ratios were higher for health care than for the whole economy. Keywords: health care, investments, public sector, private sector. Marcin Kautsch Instytut Zdrowia Publicznego Wydział Nauk o Zdrowiu Uniwersytet Jagielloski Collegium Medicum Ul. Grzegórzecka 20, 31-530 Kraków e-mail: marcin.kautsch@gmail.com Aleksandra Kaczor Audytor wewntrzny Urzd Miasta Krakowa.

(47)