Problemy mierzenia równowagi na rynku pracy

A C T A U N I V E R S I T A T I S L O D Z I E N S I S _________________ FOLIA OECONOMICA 3 3 . 1983________________

E l ż b i e t a K ry ń sk a *

PROBLEMY MIERZENIA RÓWNOWAGI NA RYNKU PRACY

I n t e g r a l n ą c z ę ś c ią p o l i t y k i ekonom icznej państw a J e s t p o l i ­ ty k a z a tr u d n ie n i a , k t ó r e j przedm iotem J e s t r a c jo n a ln e gospo d aro­ w anie zasobam i s i ł y ro b o c z e j o ra z k s z ta łto w a n ie poziom u i s tr u k ­ t u r y k w a l i f i k a c j i odpow iednio do p o tr z e b w y n ik a ją c y c h z celów rozw oju sp o łe c z n o -g o s p o d a rc z e g o 1. J e j podstawowymi zasadam i s ą i

- z a sa d a p e łn e g o z a t r u d n i e n i a , - z a s a d a r a c jo n a ln e g o z a tr u d n ie n i a .

Na te m a t o k r e ś l e n i a p o j ę c i a p e łn e g o z a tr u d n ie n i a w l i t e r a ­ tu r z e p o l s k i e j za ry so w a ły s i ę t r z y ró ż n e s ta n o w is k a 2 « zachowaw­ c z e , um iarkowane i r a d y k a ln e . Ja k o k ry te riu m z a k w a liflk o w u ją c e p o s z c z e g ó ln e o k r e ś l e n i a do powyższych s ta n o w isk J . P i e tr u c h a p r z y j ą ł s to p ie ń p o w ią z a n ia z mającymi c h a r a k t e r rynkowy d e f i n i ­ c ja m i b u rż u a z y jn y m i, przenoszonym i w większym lu b m niejszym s to p n iu n a g r u n t g o s p o d a rk i s o o j a l l s t y c z n e j . Według sta n o w isk a zachowawczego, i s t n i e n i e p e łn e g o z a tr u d n ie n i a J e s t ś c i ś l e uwarun­ kowane s y tu a c j ą n a rynku p r a c y , a w ięc etanem i s t n i e n i a bądź n i e ­ i s t n i e n i a b e z ro b o c ia , m ierzonego sto su n k ie m l ic z b y osób poszuku­ ją c y c h p ra c y do o g ó ln e j l ic z b y z a tru d n io n y c h w g o s p o d a rc e . W tym przypad ku mamy do c z y n ie n ia z mechanicznym p r z e n ie s ie n ie m d e f i ­ n i c j i p e łn e g o z a tr u d n ie n i a z ekonom ii b u r ż u a z y jn e j^ .

* Mgr, s t . a s y s t e n t w Z a k ła d z ie P la n o w a n ia i P o l i t y k i Ekono­ m ic z n e j I n s t y t u t u P o l i t y k i R e g io n a ln e j UŁ.

1 W. B a k a , S. G ó r a , Z. K n у z i а к, K. P o r ­ w i t , P lanow anie g o s p o d a rk i n a ro d o w e j, Warszawa 1978, s . 342.

2 J . P i e t r u c h a , Podstawowe problem y t e o r i i z a tr u d ­ n i e n i a , Warszawa 1979, s . 124.

^ Jďf S o b c z a k , Rynek p ra c y w P o ls c e Ludow ej, Warszawa 1971, s . 7 0i W. S z u b e r t , S t u d ia z t e o r i i i p o l i t y k i za­ t r u d n i e n i a , Warszawa 1958, s . 95-9 8.

S tan o w isk o um iarkowane n a w ią z u je do s y t u a c j i n a rynku p rae y w sp osó b p o ś r e d n i, a b e z p o śre d n io - do zasobów s i ł y r o b o c z e j. P e łn e z a t r u d n i e n i e , w edług te g o s ta n o w is k a , o zn acza s y tu a c j ą , gdy każdy człow iek z d o ln y do p ra c y i c h c ąc y pracow aó może zna­ le ź ć p r a c ą w stosunkow o k ró tk im czasie**. Innymi słow y - J e s t to s t a n p e łn e g o i produktyw nego w y k o rz y s ta n ia zasobów s i ł y robo­ c z e j lu b pew ien s ta n równowagi rynku p r a c y ^ . A w ią c , pomimo pew­ n e j m o d y fik a c ji i i n n e j i n t e r p r e t a c j i , w dalszym c ią g u n a p la n p ie rw s z y wysuwane J e s t z a g a d n ie n ie równowagi n a rynku p r a c y .

S tan o w isk o r a d y k a ln e a b s tr a h u je c a łk o w ic ie od s y t u a c j i na ry n ku p r a c y , z a s tę p u ją c p o j ę c i e p e łn e g o z a tr u d n ie n i a nowym p o ję ­ ciem " p e łn e g o w y k o rz y s ta n ia zasobów p r a c y - 6 . J e s t t o á c i á l e zw iązan e z planowym urucham ianiem p r z e z państw o re z e rw s i ł y ro ­ b o c z e j i k sz ta łto w a n ie m optym alnego p u ła p u w sp ó łc zy n n ik a aktyw­ n o ś c i zawodowej p o sz c z e g ó ln y c h gru p l u d n o ś c i. J a k k o lw ie k s ta n o ­ w isko ra d y k a ln e g e n e r a ln i e o d c in a k w e s tię p e łn e g o z a t r u d n i e n i a od z a g a d n ie ń k s z ta łto w a n ia s i ę równowagi n a rynku p r a c y , wydaje nam s i ę , i ż i s t n i e j ą je d n a k pewne p u n k ty e ty c z n e pom iędzy tymi dwoma problem am i w omawianym u j ę c i u . I s t n i e j e p r z e c i e ż dość ś c i ­ s ł y zw iązek pomiędzy zmianami a k ty w n o ści zawodowej l u d n o ś c i i J e j p o s z c z e g ó ln y c h grup s p o łe c z n y c h a k s z ta łto w a n ie m s i ę podaży s i ­ ł y r o b o c z e j.

I s t n i e n i e p e łn e g o z a tr u d n ie n i a J e s t warunkiem koniecznym , a l e n i e w y starczający m ra c jo n a ln e g o z a tr u d n ie n i a . Pod p o jęciem ra c jo n a ln e g o z a tr u d n ie n i a rozumiemy p e łn e w y k o rz y s ta n ie c z y n n i­ k a lu d z k ie g o w p r o c e s i e p ra c y i p raw idłow e ro z m ie s z c z e n ie zaso­ bów lu d z k ic h , p rz y n o s z ą c e w k o n se k w e n c ji najw yższy p r z y r o s t do­ chodu narodowego n a J e d n o s tk ę c z a su i Jednego z a tru d n io n e g o j o z n a cz a ono ta k ż e zgodność z a tr u d n ie n i a z k w a lif ik a c ja m i i umie­ j ę t n o ś c ia m i lu d z i o r a z tr o s k ę o t o , aby p r a c a z a s p o k a ja ło ic h

4

M. K a b a j , System z a t r u d n i e n i a , [w s ] S p o łe cz n e a s p e k ty rozw oju z a tr u d n ie n i a , Warszawa 1974, s . ЗА 1 j M. K a b a J , E le ­ m enty p e łn e g o i ra c jo n a ln e g o z a tr u d n ie n i a w g o sp o d a rc e s o c j a l i ­ s t y c z n e j , Warszawa 1972, s . 47) B a k a , G ó r a , K n у z i a k . P o r w i t , op, c i t . , s . 342.

^ K a b a j , E lem enty . . . , s . 4 7 .

P i e t r u c h a , op. c i t . , s . 124; podobne stan o w isk o r e p r e z e n t u j e ta k ż e M. O lę d z k i, p o r . M. O l ę d z k i , P o lity k a z a t r u d n i e n i a , Warszawa 1978, s . 2 2 -2 3 .

7

a s p i r a c j e i d ą ż e n i a '. S ta n t a k i tra k tu je m y Jako I d e a l n y , w p ra k ­ t y c e tru d n y do o s i ą g n i ę c i a i u trz y m a n ia . Na rynku p ra c y bowiem n a s t ę p u j ą nSżnokierunkow e zmiany w ie lk o ś c i o ra z s t r u k t u r y podaży i p o p y tu n a s i ł ę ro b o c z ą . Rynek p r a c y J e s t n i e j a k o soczew ką, w k t ó r e j s k u p ia ją s i ę z je d n e j s tr o n y - e f e k ty s z e ro k o p o j ę t e j p o l i t y k i sp o łe c z n o -e k o n o m ic z n e j p a ń s tw a , a z d r u g ie j - In dy w idu al­ n e p r e f e r e n c j e l u d z i , będąoe w m n ie js z e j lu b w ię k s z e j m ierze j e j sk u tk ie m .

Celem n in ie js z e g o opraco w an ia J e s t omówienie p ro b le m a ty k i równowagi na rynku p r a c y w a s p e k c ie j e j u j ę c i a kw antytatyw riego. Z w olennicy sta n o w isk a zachowawczego 1 um iarkowanego w z a k r e s ie o k r a ś l a n i a p e łn e g o z a t r u d n i e n i a , k o n s tr u u ją m iary s t o p n i a równo­ wagi n a rynku n a p o d s ta w ie ln f o r m a o ji d o ty cz ą c y ch l ic z b y osób p o sz u k u ją o y c h p r a c y . M iary t e s ta n o w ią J e d n o c z e ś n ie podstaw ę do oceny i s t n i e n i a b ą d i _On i e i s t n i e n i a s ta n u p e łn e g o z a tr u d n ie n ia .P o d -stawowym w skaźnikiem J e s t s to s u n e k p rocentow y l i c z b y osób po­ s z u k u ją c y c h p r a c y , z a re je s tro w a n y c h w o rg a n a c h p o ś re d n ic tw a p r a ­ c y , do p r z e c ię tn e g o z a tr u d n ie n i a w g o sp o d a rc e n aro do w ej w danym momencie czasowym:

x - j r 100% g d z ie :

X - l i c z b a osób p o sz u k u ją c y c h p r a c y , z a re je s tro w a n y c h w o rg an ach p o ś re d n ic tw a p r a c y ,

Z - w ie lk o ś ć z a t r u d n i e n i a .

Na p o d s ta w ie t e j m ia ry M, KabaJ w y ró ż n ił t r z y m odele t e o r e t y ­ czn e p e łn e g o z a tr u d n ie n i a ^ :

1. Model maksymalnego z a t r u d n i e n i a , gdy x e ( 0 ; 0 , 5 ) .

7 i

M. K a b a J , R a c jo n a ln e z a t r u d n i e n i e , [w :] P o l i t y k a go­ s p o d a rc z a P o ls k i Ludow ej, c z . 1, Warszawa 1965, s . 190.

0 P om ijany w tym m ie js c u omówienie Innego w sk a ź n ik a p e łn e g o z a t r u d n i e n i a , w y ra ż ają ce g o s i ę wzorem:

Z

z " I T T

gdyż ła tw o udow odnić, i ż w skaźnik te n J e s t k o m binacją w sk aźn ik a x . ^ К a b a j , E lem enty . . . , s . 6 7 -7 9 .

2. Model optym alnego z a tr u d n ie n i a , gdy x e С 0 , 5 ; 1 , 5 ) . 3 . Model m inim alnego z a tr u d n ie n i a , gdy x € ( 1 , 5 ; 2 , 0 ) .

P rz e k r o c z e n ie p r z e z w skaźnik x w a r to ś c i 2 ,0 # w sk azu je na s ta n n ie p e łn e g o z a t r u d n i e n i a , a w ięc s t a n braku równowagi na rynku p r a c y . W yznaczenie ś c i s ł y c h g r a n i c d l a w sk aźn ik a x J e s t k o n s tr u k c ją t e o r e ty c z n ą , k t ó r e j w a rto ś ć m ery to ry czn a J e s t wypad­ kową w iedzy t e o r e ty c z n e j i d ośw iadczeń p ra k ty c z n y c h osoby kon­ s t r u u j ą c e j 10. D yskusyjne w ydaje nam s i ę Je d y n i* z a k ła d a n ie n i e ­ ja k o a p r i o r i ś c i s ł e g o ujem nego zw iązku k o r e la c y jn e g o pomiędzy l i c z b ą osób p o sz u k u ją c y c h p ra c y a l i c z b ą wolnych m ie js c p ra c y , le ż ą c e g o u podstaw p r z y to c z o n e j k l a s y f i k a c j i . Z a k ła d a ją c t e o r e ­ t y c z n i e , może z a i s t n i e ć s y t u a c j a , w k t ó r e j m ałej l i c z b i e osób p o s z u k u ją c y c h p rac y ŕ model 1) to w arzy szy J e d n o c z e ś n ie m ała l i c z b a w olnych m ie js c p ra c y ( n p . w skutek d łu g o tr w a łe j s t a g n a c j i g o sp o d a r­

c z e j ) . Trudno w tak im przy pad k u mówić o d e f i c y c i e s i ł y ro b o c z e j i w s z y s tk ic h w y n ik a ją c y c h z n ie g o ko n sek w en cjach .

P o ja w ia s i ę d a l e j p y t a n i e , czy p e łn e z a tr u d n ie n i e С a b s t r a ­ h u ją c w tym momencie od Je g o ś c i s ł y c h g r a n i c ) może być t r a k t o ­ wane Ja k o s ta n nSwnowagi n a rynku p ra c y ? W w arunkach dynamicz­ n i e r o z w ij a ją c e j s i ę g o s p o d a rk i, p rz y równoczesnym w ystępow aniu m a le ją c y c h p rz y ro s tó w zasobów s i ł y r o b o c z e j, d o c h o d z i do s y tu a ­ c j i , w k t ó r e j n i s k i e j podaży s i ł y ro b o c z e j to w a rz y sz y wysoki p o p y t n a n i ą . Warunek I s t n i e n i a p e łn e g o z a tr u d n ie n i a J e s t s p e ł­ n io n y , a równowagi n a rynku p ra c y n i e ma, bo z o s t a j e zachw iana r e l a c j a podażow o-popytow a. J e s t t o s y t u a c j a , z k t ó r ą m ieliśm y do c z y n ie n ia w k r a j u w l a t a c h s ie d e m d z ie s ią ty c h . Prow adzona konse­ k w e n tn ie od początków i s t n i e n i a P o l s k i Ludowej p o l i t y k a z a tr u d ­ n i e n i a n a k ie ro w a n a b y ła n a r e a l i z a c j ę k o n s ty tu c y jn ie zagwaran­ tow anego praw a do p r a c y . Odbywało s i ę t o n ie j e d n o k r o t n ie drogą zm uszan ia J e d n o s te k g o sp o d a rc z y c h dp z a tr u d n ie n i a w ię k s z e j l i c z ­ by o s ó b , n i ż w y nik ało t o z i s t n i e j ą c e g o p o te n c ja łu p ro d u k cy jn e g o . P ro w adzen ie p r z e z d łu g i o k re s s z e r o k ie g o f r o n tu ln w e s ty c y jn e

-10 W. S z u b e rt uw aża, i ż ze stanem n ie p e łn e g o z a tr u d n ie n i a mamy do c z y n ie n ia , gdy w skaźnik te n p r z e k r a c z a 3-5%; S z u ­ b e r t , op. c i t . , s . 9 7 . J . Mahl p r z y jm u J e ,iż z a c h w ia n ie równo­ w agi n a rynku p ra c y n a s tę p u j e p rz y p rz e k r o c z e n iu p r z e z t e n wskaź­ n ik w a r to ś c i 1 ,7 # ; J . M a h l , Problem y z a tr u d n ie n i a i rynku p r a c y w województwie wrocław skim w l a t a c h 1956-1960, Wrocław 1965, s . 28.

g o , n a k tó r y w, a s p e k c ie p o l i t y k i z a tr u d n ie n i a p a tr z o n o p r z e z p ry zm a t równowagi n a rynku p ra c y J e d y n ie w z a k r e s ie z a tr u d n ie n i a p e łn e g o , d o p ro w ad ziło do z a c h w ia n ia sto s u n k u m iędzy popytem na s i ł ę ro b o cz ą a j e j p o d a ż ą . Z achodzi w ię c , w wypadku b a d a n ia sy­ t u a c j i n a rynku p r a c y , k o n iec z n o ść s to s o w a n ia m ierników łą c z ą c y c h w s o b ie o b ie t e w ie lk o ś c i (p o d a ż i p o p y t n a s i ł ę r o b o c z ą ) . M ier­ n ik ie m tak im J e s t l i c z b a z a re je s tro w a n y c h wolnych m ie js c p ra c y p r z y p a d a ją c a na Je d n ą osobę p o s z u k u ją c ą p r a c y 11: g d z ie : Y - l i c z b a wolnych m ie js c p r a c y , X - l i c z b a osób p o s z u k u ją c y c h p r a c y , z a re je s tro w a n y c h w o rg an a c h p o ś re d n ic tw a p r a c y . P rz y jm u ją c za podstaw ę k l a s y f i k a c j i powyższy w sk a ź n ik , H. J ę - d ru s z c z a k w y o d rę b n iła modelowe u k ła d y w y stę p u ją c e n a re g io n a ln y c h ( l o k a l n y c h ) ry n kach p r a c y :

- d e f i c y t u s i ł y ro b o c z e j ( y > 1 , 2 ) , - nad m iaru s i ł y ro b o c z e j ( y < 0 , 8 ) ,

- zrównoważonej r e l a c j i p o py tu i podaży s i ł y ro b o c z e j ( 0 , 8 < у ^ 1 , 2 ) .

W ąskie ramy d l a s ta n u równowagi p r z y j ę t e z o s t a ł y d l a t e g o , i ż p o z w a la ją na w y o d rę b n ie n ie s y t u a c j i , k t ó r a J $ s t I d e n ty c z n a ze stanem c a łk o w ite j równowagi lu b mu n a j b l i ż s z a 13. P o z a nim i i s t n i e j e n ad m iar lu b d e f i c y t s i ł y r o b o c z e j. Mogą mieć one ró żn e n a s i l e n i e i mogą s i ę o d d a la ć lu b z b li ż a ć do s ta n u rów now agi. Na­ l e ż y zw rócić uwagę, że te n ( pow szechn ie sto so w an y ) w sk aźnik ma sw ój s e n s m ery to ry czn y J e d y n ie w ted y , gdy X jt 0 . W przeciw nym ^ • z y p a d k u , tz n . gdy b r a k J e s t osób p o sz u k u ją c y c h p r a c y , p o s łu

-Ц $ P o s łu g iw a n ie s i ę tym w skaźnikiem d l a o k r e ś l a n i a s y t u a c j i n a rynku p ra c y s u g e r u je m. i n . A. R a j k i e w i c z , P o l i t y ­ k a z a t r u d n i e n i a a program ow anie zmian w ro z m ie s z c z e n iu s i ł wy­ tw ó rcz y c h w g o sp o d a rc e s o c j a l i s t y c z n e j , [w : ] T e o re ty c z n e problem y ro z m ie s z c z e n ia s i ł w ytw órczych. Warszawa 1965, s . 166.•

1?

H. J ę d r u s z c z a k , Z a tr u d n ie n ie a p rze m ia n y spo­ łe c z n e w P o ls c e w l a t a c h 1944-1960, Wrocław 1972, s . 166.

ż e n ie s i ę nim d l a oceny s k a l i b rak u równowagi n a rynku p r a c y Je sv n ie m o ż liw e .

Porów nanie w ie lk o ś c i podaży i p o p y tu n a s i ł ę ro b o c z ą J e s t ró w n ież podstaw ą k o n s t r u k c j i Innego w sk a ź n ik a , w y ra ż ają ce g o s ię wzoremi

d - Y '2 -X 1000 (1 )

g d z ie :

Y - l i c z b a wolnych m ie js c p r a c y ,

X - l i c z b a osób p o sz u k u ją c y c h p r a c y , z a re je s tro w a n y c h w org an ach p o ś re d n ic tw a p r a c y ,

Z - z a tr u d n ie n i e w g o sp o d a rc e u s p o łe c z n io n e j .

W p rzy p adk u te g o w sk a ź n ik a , punktem o d n i e s i e n ia porów nania podaży i p o p ytu n a s i ł ę ro b o cz ą j e s t w ie lk o ść z a t r u d n i e n i a , p r z e z co do konuje s i ę Jego o b ie k ty w iz a c ja , a tym samym m o żli­ wość dokonyw ania porównań s y t u a c j i n a ry n k ach p r a c y o różnych s k a la c h .

Podstawową z a l e t ą w s z y s tk ic h p rz e d s ta w io n y c h m ia r j e s t ł a ­ tw ość o b l i c z a n i a i s y n te ty c z n e u j ę c i e . C h a r a k te r te g o u j ę c i a b ę d z ie s i ę z m ie n ia ł Je d n ak w wadę w raz ze w zrostem s k a l i ( o b s z a ­ r u ) badanego rynku p r a c y . W s k a l i c a łe g o k r a ju w a r to ś c i ty c h w skaźników będą s ta n o w iły wypadkową s y t u a c j i n a p o sz c z e g ó ln y c h lo k a ln y c h ry n k ach p r a c y ( n i e z a l e ż n i e od t e g o , i ż ry n ek ogólno­ narodow y n i e J e s t sumą p o jed y n czy ch rynków lo k a ln y c h ) . P rz y wy­ stę p o w a n iu je d n o c z e ś n ie w Jednych r e g io n a c h nadwyżek, a w innych d e fic y tó w s i ł y ro b o c z e j w sk a ź n ik i t e , o b lic z a n e d l a c a łe g o k ra ­ j u ja k o m iary s y n te t y c z n e , wskażą J e d y n ie n a i s t n i e n i e przew agi je d n y c h t e n d e n c j i nad d ru g im i. J e s t to s z c z e g ó ln ie w ażne. J e ś l i w k r a j u w y stę p u je d u ża l i c z b a " a u ta r k ic z n y c h " , lo k a ln y c h ry n ­ ków p r a c y , k tó ry c h z a m k n ięc ie J e s t wynikiem i s t n i e j ą c y c h o g r a n i­ c z eń w d o w oln ości p rze p ły w u s i ł y r o b o c z e j.

I s t o t n ą spraw ą j e s t z a g a d n ie n ie k s z ta łto w a n ia s i ę s y t u a c j i w ram ach p o sz c z e g ó ln y c h p rz e k ro jó w rynku p r a c y : w edług p ł c i , kwa­ l i f i k a c j i i grup zawodów. Ponownie - g lo b a ln a równowaga m ierzo ­ n a w y so k o ścią p o jed y n c z y c h wskaźników o d z w ie rc ie d la j e d y n ie s y - t u a c j ę g lo b a ln ą , n i c n i e mówiąc o i s t n i e n i u bądź n i e i s t n i e n i u równowagi w z a k r e s ie ty c h ż e p rz e k ro jó w rynku p ra c y .

Równowaga rynku p r a c y J e s t w ięc stanem wielowarstwowym , a rów now ażenie w ie lk o ś c i g lo b a ln y c h n i e w yklucza b ra k u równowagi n a ry n k a c h cząstk o w y ch . W tym a e n a ie J e a t t o k a t e g o r i a a n a l i ­ ty c z n a n i e m ająca i s t o t n e g o se n su u t y l i t a r n e g o . 0 równowadze o g ó ln e j rynku p ra c y o s ią g a n e j w p r a k t y c e , możemy roówlć wówczas, gdy s k a l a odchyleń od równowagi w p o s z c z e g ó ln y c h Jego p rz e k ro ­ j a c h (p rz e s trz e n n y m , w edług p ł c i , k w a l i f i k a c j i i gru p zawodów) n i e p ro w a d z i do r o z s z e r z a n i a a ię z a k łó c e ń n a Inne p r z e k r o je .

Dodatkowym czy n n ik iem u tru d n ia ją c y m b a d a n ie a y t u a c j l na ry n ­ ku p r a c y J e s t f a k t , i ż głównym źró d łem in f o r m a c ji s ą spraw ozda­ n i a w ydziałów z a t r u d n i e n i a i spraw s o c ja ln y c h urzędów wojewódz­ k ic h z z a k re s u p o ś re d n ic tw a p r a c y . S to p ie ń a d e k w a tn o śc i w sz y st­ k ic h omówionych m ia r równowagi J e s t w p ro a t p r o p o rc jo n a ln y do s to p ­ n i a w y łą c z n o ś c i i n s t y t u c j i p o ś re d n ic tw a p ra o y . J e ż e l i i s t n i e j ą m o żliw o śc i p o sz u k iw a n ia p ra c y г pom inięciem ty c h i n s t y t u c j i , a z t a k ą s y tu a c j ą m ieliśm y i mamy do c z y n ie n ia w P o ls c e w c h w ili o b e c n e j, n a le ż y u w z g lę d n ić t o w przep ro w adzany ch b a d a n ia c h . Na­ l e ż a ło b y p o sta w ić w tym momencie p y t a n i e , czy i n a I l e ocena równowagi n a rynku p ra c y może być dokonywana J e d y n ie n a p o d s ta ­ w ie danych p o ś re d n ic tw a p ra c y ?

Na s k u te k s k ru p u la tn y c h k o n t r o l i odpow iednich komórek w ydzia­ łów z a tr u d n ie n i a i spraw s o c ja ln y c h r e a ln o ś ć z g ło s z e ń wolnych m ie js c p ra c y J e s t b l i s k a r z e c z y w i s to ś c i, a w ięc w ie lk o ś ć У z ty c h ź r ó d e ł można u zn ać z a podstaw ę a n a l i z . N a to m ia s t o k r e ś l e ­ n i e podaży s i ł y r o b o c z e j

( x )

J e s t u tru d n io n e z dwóch względów» n i e w s z y s tk ie osoby p o s z u k u ją c e p ra c y s ą z a r e je s tr o w a n e w o rg a ­ n a c h p o ś re d n ic tw a p r a c y i n i e w s z y s tk ie osoby z a r e je s tr o w a n e r z e ­ c z y w iś c ie p o s z u k u ją p r a c y . Trudne J e s t w ięc do u s t a l e n i a , Ja k im i p o te n c ja ln y m i pracow nikam i d y sp o n u je ry n ek p ra c y i w Jakim s to p ­ n i u p o trz e b y g o s p o d a rk i w tym z a k r e s ie mogą być s p e łn i o n e .

Sprawą d a ls z ą J e s t d y sk u sy jn e z a g a d n ie n ie s t o p n i a pokrywa­ n i a s i ę obszarów o f i c j a l n e j s t a t y s t y k i z w ią za n e j ze s t r u k t u r ą p o d z ia łu a d m in la tra c y jn e g o k r a j u z faktycznym z a s ię g ie m p r z e ­ strzen n y m obszarów lo k a ln y c h rynków p r a c y . J e s t t o Je d n ak b a r i e

-P o r. t W. B a k a , P lanow anie ry n k u , "G ospodarka Planowa" ♦ 1978, n r 1, s . 11} J . M u J ż e 1 , In s tru m e n ty k s z ta ł to w a n i a

г а , k t ó r e j p r z e k r o c z e n ie n i e J e o t m ożliw e, p rz y n a jm n ie j w I s t n i e ­ ją c y c h o b ie k ty w n ie w arunkach.

I l u s t r a c j ę s t a t y s t y c z n ą n aszy ch rozw ażań s ta n o w ią dane Wy­ d z i a ł u Z a tr u d n ie n ia 1 Spraw S o c ja ln y c h U rzędu M ia s ta Ł odzi do­ ty c z ą c e z a tr u d n ie n i a i p o ś re d n ic tw a p r a c y na t e r e n i e wojewódz­ twa m ie js k ie g o łó d z k ie g o . P rzy czym n i e J e s t naszym zamiarem d o k o n an ie oceny s y t u a c j i n a rynku p r a c y województwa m ie js k ie g o ł ó d z k ie g o 15, a J e d y n ie p ró b a w e r y f i k a c j i i em p iry cz n a ocena p r z y d a tn o ś c i p o sz c z e g ó ln y c h w skaźników , p r z y ję ty c h Jak o m iary równowagi rynku p r a c y .

Z e e ta w ie n ie w skaźników p r z y ję ty c h p r z e z n a s Ja k o m iary rów­ nowagi n a rynku p r a c y d l a województwa m ie js k ie g o łó d z k ie g o w analizow anym o k r e s i e z a w ie ra t a b . 2.

B rak J e s t m a te ria łó w s ta ty s ty c z n y c h z l a t m iędzy sp isa m i kadrow ym i, d o ty c z ą c y c h k s z ta łto w a n ia s i ę w ie lk o ś c i z a tr u d n ie n i a pracow ników na s ta n o w is k a c h r o b o tn ic z y c h i n ie r o b o tn ic z y c h . Z te g o w zględu m u sie liśm y zrezygnować z p ró by z a s to s o w a n ia d la ty c h gru p zawodowych m ia r równowagi o p a rty c h na w ie lk o ś c i za­ t r u d n i e n i a . Jed y n ą m ia rą mogącą sta n o w ić podstaw ę oceny równowa­ g i n a rynku p ra c y w p r z e k r o ja c h grup zawodowych pracow ników na s ta n o w is k a c h ro b o tn ic z y c h i n ie r o b o tn ic z y c h J e s t w t e j s y t u a c j i w skaźn ik y . Jego k s z ta łto w a n ie s i ę w l a t a c h 1976-1979 p r z e d s ta w ia t a b . 3 .

P ie rw s z ą uwagą. J a k a nasuwa s i ę p rz y p o d ję c iu p ró b y a n a liz y m ia r równowagi w k o le jn y c h l a t a c h badanego o k re s u , s ą r e la ty w ­ n i e duże r ó ż n ic e m iędzy n im i С w o b r ę b ie ty c h samych grup wskaź­ n ik ó w ). W takim p rzy p ad k u n i e można p o słu ż y ć s i ę o c z y w iśc ie ś r e d n i ą Jako m ia rą o p i s u j ą c ą , a s k u p ić s i ę n a le ż y r a c z e j na o c e n ie pewnych g e n e ra ln y c h p ra w id ło w o śc i i i c h uwarunkowań.

Z a n a li z y danych z a w a rty c h w t a b . 1 w ynika, l ż od s tr o n y po­ p y tu n a s i ł ę ro b o cz ą С w olne m ie js c a p r a c y ) mamy do c z y n ie n ia w każdym przyp adk u z większym zapotrzebow aniem na męską n i ż n a ko­ b i e c ą s i ł ę ro b o cz ą o r a z z większym zapotrzebow aniem n a pracow­ ników n a s ta n o w is k a c h r o b o tn ic z y c h n i ż n ie r o b o tn ic z y c h . B ęd zie

i £

Omówienie s y t u a c j i n a łódzkim rynku p ra c y można z n a le ź ć w o praco w an iu J . P e n с a , T en d en cje rozwojowe łó d z k ie g o rynku p r a c y i ic h im p lik a c je d l a p o l i t y k i z a t r u d n i e n i a , " Z e sz y ty Nauko­ we U n iw e rs y te tu Ł ó dzkiego" 1978, s e r . I I I , n r 32, s . 3 -2 0 . \

T a b e l a 1 Z a tr u d n ie n ie i p o ś re d n ic tw o p ra c y w w ojew ództw ie m ie jsk im łódzkim w l a t a c h 1976-1979 i _{Z a tru d n ie n ie ® ( Z)} P o ś re d n ic tw o pracy*5 m ężczy­ ź n i z a r e je s tr o w a n i po­ s z u k u ją c y p ra c y С X) w olne m ie js c a p ra c y ( r ) W y sz c z e g ó ln ie n ie _{гаzem k o b ie ty}

гаzem _{c z y ź n i}męż­ _{b i e t y}ko­ razem _{c z y ź n i}męż­ _{b i e t y}ko­

1 2 3 . 4 5 6 7 8 9 10 Ogółem 1976 511 017 257 105 253 912 337 63 324 3 390 2 203 1 187 1977 506 805 253 083 253 722 531 170 361 3 82<ł 2 475 1 У»9 1978 499 847 248 431 251 416 278 46 232 4 520 2 828 1 692 1979 436 865 241 985 244 880 143 37 106 9 278 5 998 3 280 P raco w n icy n a s t a ­ n o w isk a ch n i e ­ r o b o tn ic z y c h 1976 188 36 152 349 207 142 1977 144 49 95 123 69 54 1978 112 16 96 275 153 122 1979 59 32 27 806 475 331 P ro b le m y m ie rze ni a ró w n o w a g i na ry n k u p ra c y

T abela 1 ( c d . } L» OB 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 R o b o tn icy 1976 • 199 27 172 3 041 1 996 1 045 1977 387 121 266 3 701 2 406 1 295 1978 166 30 136 4 245 2 675 1 570 1979 84 5 79 8 472 5 523 2 949 w tyms w y k w a lifik o w a n i 1976 81 18 63 1 927 1 480 447 1977 94 27 67 1 880 1 507 373 1978 32 6 26 1 826 1 341 485 1979 24 5 19 756 478 278

a S ta n w d n iu 31 X II bez u c z n ió w , bez sezonowo i dorywczo z a tr u d n io n y c h , dane o b e jm u ją pracow ników p e łn o z a tr u d n io n y c h o r a z n ie p e łn o z a tru d n io n y c h w głównym m ie js c u p r a c y .

S ta n w końcu ro k u , dane W ydziału Z a tr u d n ie n ia i Spraw S o c ja ln y c h Urzędu M ia s ta Ł o d z i. Ź r ó d ł o : R ocznik s t a t y s t y c z n y województwa m ie js k ie g o łó d z k ie g o 1978- Łódź 1978{ R ocznik s t a t y s t y c z n y województwa m ie js k ie g o łó d z k ie g o 1979, Łódź 1979; R o czn ik s ta t y s ty c z n y wojewódz­ tw a m ie js k ie g o łó d z k ie g o 1980, Łódź 1980. K li b ie ta K ry ń s k a

T a b e l a 2 M iary równowagi na rynku p ra c y

województwa m ie js k ie g o łó d z k ie g o w l a t a c h 197b-1979 W y szc z e g ó ln ie n ie Rok X _{Vz У} d Ogółem 1976 0 ,0 7 6 0,9992 8 ,8 5 ,8 8 1977 0 ,1 0 5 0 ,9 9 9 0 7 ,2 6 ,5 0 1978 0 ,0 5 6 0,9994 16,3 6 ,4 9 1979 0 ,0 2 9 0 ,9 9 9 7 6 4 ,9 18,76 K o b ie ty 1976 0 ,1 2 8 0 ,9 9 8 7 3 ,7 3 ,4 0 1977 0 ,1 4 2 0 ,9 9 8 6 3 ,7 3 ,8 9 1978 0 ,0 9 2 0,9991 7 ,3 5,81 1979 0 ,0 4 3 0 ,9 9 9 6 3 0 ,9 12,96 M ężczyźni 1976 0 ,0 2 5 0,9998 3 5 ,0 8 ,4 3 1977 0 ,0 6 7 0 ,9 9 9 3 1 4 ,6 9 ,0 9 1978 0 ,0 1 9 0 ,9 9 9 8 6 1 ,5 1 1 ,0 7 1979 0 ,0 1 5 0 ,9 9 9 8 162,1 24,63

Ż r ó d ł o : O b lic z e n ia w łasne n a p o d sta w ie t a b . 1.

t o m ia ło sw oje o d z w ie r c ie d le n ie w k s z ta ł to w a n i u s i ę p o s z c z e g ó l­ n y ch wskaźników w g r u p ie ro b o tn ik ó w - mężczyzn o r a z w e k s t r e ­ m alnych za ch w ia n iac h r e l a c j i podażow o-popytow ej w t e j g r u p ie .

W ś w i e t l e rozw ażań te o r e ty c z n y c h g e n e r a ln ie można s tw ie r ­ d z i ć , i ż n a rynku p r a c y województwa m ie js k ie g o łó d z k ie g o w l a ­ t a c h 1976-1979 m ieliśm y do c z y n ie n ia z s y tu a c j ą p e łn e g o z a tr u d ­ n i e n i a . Wskaźnik x d l a żadnego z l a t te g o o k resu n i e p rz e k ro ­ c z y ł g r a n i c z n e j w a r to ś c i 2% ( t a b . 2 ) , w żadnym z b ad anych p r z e ­ k ro jó w . W skaźniki x g lo b a ln e z a w ie r a ją s i ę w g r a n ic a c h p r z y j ę ­ t y c h p r z e z M. K abaja z a model maksymalnego z a t r u d n i e n i a , po dobnie J a k i w sk a ź n ik i d o ty c z ą c e rynku p ra c y k o b i e t i m ężczyzn. C z y li można mówić o i s t n i e n i u równowagi badanego rynku p r a c y w s e n s ie i s t n i e n i a s ta n u p e łn e g o z a t r u d n i e n i a , o czym św ia d c z ą ta k ż e wy­ s o k ie , z b liż o n e do 1 w a r to ś c i w sk aźn ik a V , ś c i ś l e skorelow anego z r e s z t ą z m ia rą x . S y tu a c ję n a le ż a ło b y o c e n ić w ięc ja k o wysoce z a d o w a la ją c ą z p u n k tu w id z e n ia k o n s ty tu c y jn ie zagw arantow anego

T a b e l * 3 K s z ta łto w a n ie s i ę w sk aźnik a у w g ru p ac h p o sz u k u ją c y c h p ra c y

n a sta n o w isk a c h ro b o tn ic z y c h i n ie r o b o tn ic z y c h w w ojew ództw ie m iejsk im łódzkim w l a t a c h 1976-1979

W y szc z e g ó ln ie n ie Rok Ogółem M ężczyźni K o biety

P raco w n icy n a s ta n o w is k a c h n ie r o b o tn ic z y c h 1976 1,86 5 ,7 5 0 ,9 3 1977 0 ,3 6 1,41 0 ,5 5 1978 1 ,0 9 9 ,5 6 1,2 7 1979 13,66 14,84 12,25 R o b o tn icy 1976 15 ,3 7 3 ,9 6 ,0 8 1977 9 ,6 1 9 ,9 4 ,8 7 1978 2 5 ,6 8 9 ,2 11,54 1979 1 00,9 1 1 0 4,6 37,33 z te g o :

w ykw alifikow ani 1976 2 3 ,8 8 2 ,2 7,1

1977 2 0 ,0 5 5 ,8 5 ,6 1978 57,1 2 2 3,5 1 8 ,7 1979 3 1 ,5 9 5 ,6 1 4 ,6 n iew y k w a lifik o w an i 1976 9 ,4 5 7 ,3 5 ,4 9 1977 6 ,2 9 ,6 4 ,6 3 1978 18,1 5 5 ,6 9 ,8 6 1979 1 2 8 ,6 4 4 ,5 Ź r ó d ł o : O b lic z e n ia w łasne n a p o d s ta w ie t a b . 1.

praw a do p ra c y członków s p o łe c z e ń s tw a , k tó r z y ch cą i mogą p ra c o ­ wać. F o rm a ln ie w ięc w skaźnik x n i e b u d z i i s t o t n y c h z a s t r z e ż e ń . D o p iero a n a l i z a w skaźników łą c z ą c y c h w s o b ie w ie lk o ś c i podaży i p o p y tu n a s i ł ę ro b o cz ą ( у i d ) s u g e r u je g e n e ra ln e podw ażenie s to s o w a n ia w s z y s tk ic h m ierników przyjm ow anych Jak o oceny równo­ w agi n a rynku p r a c y , p rz y o b e c n ie i s t n i e j ą c e j b a z ie danych f a ­ k to g r a f ic z n y c h . W s z c z e g ó ln o ś c i w p rzy p adk u w sk aźnik a у mamy do c z y n ie n ia n i e ty lk o z wysoką je g o d y s p e r s j ą , a l e w a rto ś c ia m i bezw zględnym i n eg u jący m i je g o p rz y d a tn o ś ć m e ry to ry c z n ą . W p r z y

-pedku ekstrem alnym d o ch o d zi do s y t u a c j i , gdy n a Jednego ro ­ b o tn ik « ( m ężczyznę) z a re je s tro w a n e g o w b iu r z e p o ś re d n ic tw a p ra c y w końcu roku 1979 o c z e k iw a ło o k o ło 1105 m ie js c p r a c y . J e s t to wynikiem f a k t u , i ż z a re je s tro w a n y c h w tym c z a s ie b y ło p i ę c i u r o ­ b o tn ik ó w p o sz u k u ją c y c h p r a c y , a w olnych m ie js c p r a c y d l a męż­ czy zn na sta n o w isk a c h ro b o tn ic z y c h b y ło 5523. W przypadk u robo­ tn ik ó w n iew y k w alifik o w an y ch - m ężczyzn, w tymże roku n i e można by­ ł o w o g ó le o b lic z y ć w skaźnik a y , pon iew aż w b iu r z e p o ś re d n ic tw a p ra c y n i e b y ł z a re je s tro w a n y żaden k an d y d a t do p r a c y , a wolnych m ie js c p ra c y b y ło 5045. N ie is to tn o ś ó w ie lk o ś c i X Jak o postaw y oceny w ie lk o ś c i podaży s i ł y ro b o c z e j z a c i ą ż y ł a w decydującym s to p n iu na w a r to ś c i m e ry to ry c z n e j t e j m ia ry . Te same uwagi za­ s a d n ic z o odnoszą s i ę ró w n ież do m iary d . Jako z a w i e r a ją c e j rów­ n i e ż w ie lk o ść X. J e ż e l i Jednak pominąć w tym momencie w arto ść poznaw czą m iary d , a p r z e j ś ć do j e j oceny f o r m a ln e j, t o okaże s i ę , i ż w ykazuje ona z n a c z n ie n iż s z y s to p ie ń d y s p e r s j i n i ż m iara y . J e s t t o wynikiem p r z y j ę c i a Jako p u n k tu o d n i e s i e n i a ró ż n ic y pcyniędzy popytem 1 p o d a ż ą s i ł y ro b o c z e j w ie lk o ś c i z a t r u d n i e n i a . U s t a l e n i e ta k ie g o p u n k tu o d n i e s i e n ia u m o żliw ia je d n o c z e ś n ie p rz e p ro w a d z e n ie porównań s ta n u równowag rynków p r a c y o różnych s k a la c h . Um ożliwia ró w n ież a n a liz ę s y t u a c j i , w k t ó r e j n i e r e ­ j e s t r u j e s i ę podaży s i ł y ro b o c z e j ( X - OJ. Dodatkowo, po odpo­ w ie d n ic h p r z e k s z t a ł c e n i a c h , można w y ra z ić w skaźnik d Jak o z a le ż ­ ność pom iędzy w ie lk o ś c ia m i x 1 у :

d - x (y - 1) ( Z )

Z aw iera w ięc w s o b ie ró w n o cześn ie i porów nanie r e l a c j i popy- towo-podażowych i ocenę s ta n u i s t n i e n i a hądź n i e i s t n i e n i a p e ł ­

nego z a tr u d n ie n i a . Powyższe sta n o w i o p r z y j ę c i u p r z e z n a s mia­ r y d w p o s t a c i rów n an ia ( 1 ) ja k o podstaw ow ej k o n s t r u k c j i 'fo rm u ły b a d a n ia s y t u a c j i na rynku p r a c y .

P rz e d sform ułow aniem warunków te o r e ty c z n y c h przyjm ujem y t r z y z a ło ż e n ia w stęp n e. W ś w i e t l e dotych czasow ych rozw ażań n a le ż y p r z y j ą ć , i ż a n a l i z a równowagi n a rynku p ra c y w inna być p r z e ­ prow adzana p rz y s p e ł n i e n i u n a s tę p u ją c y c h warunkowi

- odrębnego b a d a n ia p o sz c z e g ó ln y c h r e g io n a ln y c h ( l o k a l n y c h ) rynków p r a c y ,

- b a d a ni a równowagi w ramach lo k a ln y c h rynków p ra c y w I c h po­ s z c z e g ó ln y c h p r z e k r o ja c h ( według p ł c i , k w a l i f i k a c j i 1 grup za­ wodów ) ,

- u z u p e łn ie n ia i n f o r m a c ji s ta t y s ty c z n y c h i n s t y t u c j i p o ś re d n i­ ctw a p r a c y , d o ty c z ą c y c h k s z ta łto w a n ia s i ę w ie lk o ś c i podaży s i ł y r o b o c z e j, dro gą szacunków lu b w y sp ecjalizo w an y ch m etod s t a t y ­ s ty c z n y c h .

Z g odnie z tym i z a ło ż e n ia m i, w sk aźnik d Jako m ia ra równowagi n a rynku p r a c y , ma i s t o t n y s e n s w przy padku z a s to s o w a n ia go do b a d a n ia lo k a ln e g o rynku p r a c y . O b lic z a n y w in ie n być d l a po­ s z c z e g ó ln y c h p rz e k ro jó w rynku p r a c y , s t ą d z a c h o d z i k o n iec z n o ść p o s łu g iw a n ia s i ę n i e jednym , a l e c a ł ą k l a s ą wskaźników d , będą­ c y ch p o d staw ą k o n s t r u k c j i m a c ie rz y D: D? . d 11 d 1 2 ... ^ m d 21 d2 2 ... d an • • • • • * • • • dn1 dn 2 ...^ m

P o je d y n cz y e le m e n t m ac ierz y D*5, d ^ j b ę d z ie obliczonym według fo rm u ły ( 1 ) w skaźnikiem s y t u a c j i n a lokalnym rynku p r a c y po­ s z c z e g ó ln y c h osób tw o rzą c y c h podaż s i ł y r o b o c z e j, r e p r e z e n t u ją ­ cych o k r e ś lo n ą p ł e ć , poziom k w a l i f i k a c j i i zawód. K o le jn e su b - s k r y p ty o z n aczają»

p - p r z e k r o je w edług p ł c i ,

i - p r z e k r o je w edług poziomu k w a l i f i k a c j i ( i - 1 , 2 . . . n ) , J - p r z e k r o je w edług grup zawodów ( j - 1, 2 . . . m).

0 równowadze w z a k r e s i e k s z ta łto w a n ia s i ę p o p y tu i podaży s i ł y r o b o c z e j, będziem y m ó w ili wówczas, gdy d la

b ę d z ie z a c h o d z iła n ie ró w n o ś ć :

Л {Co - e>) < d P , < ( o + 0 ) }

рД . З i J

każdego p , i , j

( 3 )

g d z ie 0 j e s t pewną w ie lk o ś c ią m ożliw ą do w yzn aczenia w wyniku p rz e p ro w a d z e n ia w ie lo k ro tn y c h a n a l i z s ta t y s ty c z n y c h , zw eryfikow a­ nych n a g r u n c ie p o l i t y k i z a tr u d n ie n i a .

N ierów ność. O ) fo rm u łu je warunek i s t n i e n i a równowagi n a rynku p r a c y w Jednym momenoie czasowym. Równowaga dynam iczna wymaga dodatkow ego p rz e b a d a n ia szeregów czasow ych m acierzy D^.

W z a le ż n o ś c i od p o tr z e b ~1 m o żliw o ści r e g io n a ln y c h , s to p n io ­ w anie poziomów k w a l i f i k a c j i C n ) i s t r a t y f i k a c j a g ru p zawodów (m ) u l e c mogłyby w ię k s z e j lu b m n ie js z e j a g r e g a c ji lu b d e z a g r e g a c j i. W s z c z e g ó ln o ś c i Je d en z p rz e k ro jó w może z o s ta ć p o m in ię ty (m - 0 lu b n - 0 ) , a wówczas przedm iotem a n a l i z s ta ły b y s i ę elem enty n i e m ac ierz y , a w e k to ra ГP. J e ż e l i zaś p o m in ię te z o s ta ły b y oba p r z e k r o j e , t o :

ľP - dp

J e s t t o l i c z b a w y z n a c z ają ca s ta n równowagi podażow o-popyto­ wej m ę s k ie j i k o b ie c e j s i ł y r o b o c z e j. Równowagę g lo b a ln ą o tr z y ­ mamy e lim in u ją c s u b s k ry p t p .

Mankamentem fo rm u ły (3 ) J e s t o d erw an ie p o j ę c i a równowagi na lokalnym rynku p ra c y od oceny s ta n u i s t n i e n i a p e łn e g o z a tr u d n ie ­ n i a ( x ) , k tó ry J e s t celem nadrzędnym . N a le ża ło b y stosow ać więc Ja k o J e j u z u p e łn ie n ie w skaźnik p e łn e g o z a tr u d n ie n i a .

Podsumowując: o równowadze na lokalnym rynku p ra c y można bę­ d z i e mówić wówczas, gdy:

1) I s t n i e j e s ta n p e łn e g o z a tr u d n ie n i a ( 0 < x < 2 ) o ra z p rz y n a d rz ę d n o ś c i pow yższego,

2) n i e w y stę p u ją d y s p ro p o rc je g lo b a ln e i w p o sz c z e g ó ln y c h p r z e k r o ja c h rynku p ra c y w z a k r e s ie k s z ta łto w a n ia s i ę podaży i p o p y tu n a s i ł ę ro b o c z ą , a więc s p e łn io n a J e s t fo rm u ła ( 3 ) .

P rz e d te o re ty k a m i i p rak ty k a m i zajm ującym i s i ę p ro b le m aty k ą rynku p ra c y s ta n ę ło b y w ięc w c h w ili o b e c n e j z a d a n ie u s t a l e n i a w ie lk o ś c i p a ra m e tru 9 , k t ó r a b y ła b y adekw atna do i s t n i e j ą c e j sy­ t u a c j i s p o łe c z n e j i g o s p o d a rc z e j o r a z p o d ję c ie p r a c m ających na c e lu r e a l n e o k r e ś l e n ie lu b oszacow anie w ie lk o ś c i podaży s i ł y r o b o c z e j.

16

J a k w ykazaliśm y t o w c z e ś n ie j (ró w n a n ie ( 2 ) ) , fo rm u ła ( 1 ) z a w ie ra powyższy w sk a ź n ik , le c z te c h n ik a dokonywania o b lic z e ń z a c i e r a Jed n ak m ożliw ość a n a liz y w sk aźn ik a p e łn e g o z a tr u d n ie n i a b e z p o ś re d n io z form uły ( 1 ) .

E l ż b i e t a K ryńska

PROBLEMS OF MEASURING EQUILIBRIUM IN LABOUR MARKET

The aim o f th e a n a l y s i s was to c o n s t r u c t c o n d it io n s th e f u l ­ f i l m e n t o f w hich d e te rm in e s a c c e p tin g t h e s i t u a t i o n i n th e l a b o u r m ark et as an e q u ilib r iu m s t a t e . A s t a r t i n g p o i n t f o r th e a n a l y s i s was p ro v id e d by b a s ic p r i n c i p l e s o f th e employment po­ l i c y i . e . th e p r i n c i p l e s o f f ü l l and r a t i o n a l em ploym ent. The l a b o u r m ark et c o n s t i t u t e s a f o c a l p o i n t f o r e f f e c t s o f th e employment p o l ic y and i n d i v i d u a l p r e f e r e n c e s o f p e o p le f in d in g t h e i r way i n t o th e la b o u r m ark e t. In t h i s way th e s i t u a t i o n in t h e l a b o u r m arket i s an im p o rta n t i n d i c a t o r o f r e a l i z a t i o n o f t h e employment p o l ic y p r i n c i p l e s . In t h e a r t i c l e t h e a u th o r re v ie w s and t r i e s t o a s s e s s t h e m easurem ents o f e q u ilib r iu m i n t h e la b o u r m ark et a s a p p lie d i n th e o r y and p r a c t i c e . T h is a s s e s s m e n t was made from th e p o i n t o f view o f t h e i r e m p iric a p p l i c a t i o n on th e b a s i s o f s t a t i s t i c a l d a ta c o l l e c t e d in man­ pow er o f f i c e s In Lodz u rb a n a d m i n i s t r a t i v e p ro v in c e i n th e y e a rs

1976-1979. I t allo w e d t o s e l e c t and n e x t employ one o f th e measu­ re m e n ts a s an e le m e n t c r e a t i n g a system o f c o n d it io n s a llo w in g t o m a in ta in e q u ilib r iu m in th e la b o u r m a rk e t.