Przegląd stanu bezpieczeństwa w lotnictwie cywilnym w Polsce Analysis of the safety situation in polish General Aviation

Pełen tekst

(1)PRACE NAUKOWE POLITECHNIKI WARSZAWSKIEJ z. 123. Transport. 2018. Anita Linka, Marta Galant, Agnieszka Wróblewska

(2)

(3) , W ! Maszyn Roboczych i Transportu. %/>$x7!)&/%*/8/;7+ W LOTNICTWIE CYWILNYM W POLSCE ) dostarczono, VXY¡. Streszczenie: Corocznie obserwowany jest wzrost liczby operacji lotniczych w sektorze lotnictwa ogólnego – General Aviation (GA). Spowodowan .

(4) " !

(5) -"

(6) -" metody transportu. W pracy przeprowadzono anali

(7)

(8)

(9)

(10)

(11) !

(12)

(13) ¯ QFlight Information Service – '

(14) %

(15) [

(16) !

(17)

(18)

(19) y stanu lsce na ! !

(20) Komisji Badania Wypadków Lotniczych (PKBWL) oraz odniesiono je do danych +

(21) *stwa Lotniczego (EASA). Przedstawiono równ'

(22) kierunki rozwoju sektora GA w Polsce i Europie. Niniejsze oprac

(23) "! ! ! "

(24)

(25)

(26)

(27) !

(28) '"!

(29)

(30)

(31) ?

(32)

(33)

(34)

(35) . 1. +7@% '

(36)

(37) Q

(38) General Aviation, GA) –

(39) Q

(40)

(41) [ "

(42) ! ªY3]. W z "

(43) ! `

(44)

(45) (!

(46) !

(47) $

(48)

(49) !

(50) z " '

(51) a ogólnego (General Aviation operation[ "

(52) .

(53)

(54)

(55)

(56) '

(57)

(58) robkowego transportu lotniczego

(59) ªY©« " % k ! + : d *

(60) &

(61) Qang. EGAST – European General Aviation Safety Team[ !" !

(62) % + (ang. European Strategic Safety Initiative) – Europejska Strategiczna Inicjatywa Na Rzecz * ! " + Q

(63) European Aviation Safety Agency) – Europej

(64) *

(65) :

(66) '

(67)

(68) !

(69)

(70)

(71) " "

(72) -"

(73) " ! '

(74) !

(75)

(76)

(77) lotnictwo biznesowe, prace powietrzne, lotnictwo sportowe (wyczynowe) czy lotnictwo rekreacyjne. W samym lotnictwie sporto

(78) '

(79) !! '

(80) 0 .

(81) 86. Anita Linka, Marta Galant, Agnieszka Wróblewska. samolotów, balonów, szybowców, samol ' !

(82)

(83) oraz sky-surfing [3]. &!

(84) " !

(85) !!

(86)

(87)

(88)

(89)

(90) "0

(91)

(92) ' ! ! !%

(93) $& definiuje be

(94) '-0 "

(95) ! -! lub mienia jest zminimalizowa

(96) " !

(97) % ' "!

(98)

(99) !

(100)

(101) ' tego dopuszczalnego poziomu [14]. Z kolei pro% `! ' w powszechnym znaczeniu obejmuje zaspokojenie takich potrzeb jak istnienie, przetrwanie,. ' -0

(102) '

(103) -0

(104) -0 ªY©« "

(105) !

(106)

(107) '" dan !! "pienia zda

(108) '"! nych i strat (ludzkich, materialnych itp.). Ryzyko to

(109) ! mach probl ªYV« * -

(110) natomiast przez Profesora Lewitowicza jako stan, kiedy decydent wykonuje wszystkie zapla

(111)

(112) "

(113)

(114)

(115) - !-0

(116)

(117) ' " !

(118) " !

(119)

(120)

(121) !

(122) lotniczym, ani celem [12].. 2. ANALIZA RUCHU GENERAL AVIATION W POLSCE

(123)

(124) ! ! " ! 0

(125)

(126)

(127)

(128)

(129) '

(130)

(131)

(132) ! ! !

(133) -

(134) niu skali zjawiska. O ile w przestrzeni kontrolowanej istnieje koniecz

(135) -0 '

(136)

(137) ! ! ! "

(138) ramach przestrzeni niekontrolowanej nie jest to wymagane. -0 ' 0 niezarejestrowana. !

(139)

(140)

(141)

(142)

(143)

(144)

(145) " . '

(146) %

(147) Q¯

(148) %

(149) ° – FIS). ' !

(150) 0 ' (w przestrzeni niekontrolowanej)

(151) " " nia '" "!

(152) '

(153)

(154)

(155) G

(156) QG[ .

(157) rozumiane jako odnotowanie korespondencji w dowolnym momencie lotu. Nie rozdzi "! -0 %

(158)

(159)

(160) ' !

(161) ' 0 ' .

(162) "

(163)

(164)

(165)

(166)

(167) !

(168) !

(169) % " !

(170)

(171)

(172) '

(173) " ane regularnie.

(174)

(175)

(176) '

(177) !

(178) VXX–VXY©

(179) "

(180)

(181) '

(182)

(183) ! "

(184) VXY© ' ¯ ' VXX GA [12« &

(185)

(186)

(187) YV¬º

(188) ! !

(189) !

(190) -

(191) rekordowy wynik w historii polskiego FIS (rys. 1). Rejon informacji powietrznej FIR War !

(192)

(193) 0 ¯ '" !

(194)

(195) ! Olsztyn ` " VXY©

(196) ! © !

(197)

(198)

(199) Q V[ : !

(200) !

(201)

(202)

(203) V

(204) 0 '

(205) ' !

(206) !

(207)

(208)

(209)

(210) '.

(211)

(212)

(213)

(214)

(215) . 87. w poprzednim roku jest sektor warszawski. Jednak nie wynika to ze zmniejszenia ruchu,

(216)

(217) VXY©

(218)

(219)

(220)

(221) " !"'

(222)

(223) !

(224) - ¯ +% !

(225) jest

(226)

(227)

(228) &

(229)

(230) " !

(231)

(232) 0 '

(233)

(234) ¡¬º + 12,9%. 200 000. + 22,3%. 180 000 + 27,5%. 140 000 120 000. + 2,9%. - 3,8%. + 5,3%. + 2,3%. + 34,3%. 100 000 80 000 146 917. 150 369. 183 932. 172 555. 165 957. 174 789. 197 319. 20 000. 142 766. 40 000. 111 932. 60 000 93 276. Liczba operacji. 160 000. - 6,2%. 2006. 2007. 2008. 2009. 2010. 2011. 2012. 2013. 2014. 2015. 0. ) Y

(235)

(236) '

(237) %

(238) Q¯[

(239) G

(240) VXX – 2015 X : op

(241)

(242)

(243) ! ªYV]. 2014. 50 000. + 22,4%. 2015 + 18,2%. - 7,2%. Liczba operacji. 40 000 + 4%. + 37,3%. 30 000 20 000 10 000 0 ! .

(244) . Warszawa. Olsztyn. Kraków. ) V

(245)

(246) '

(247) %

(248) Q¯[

(249) G

(250)

(251) X

(252)

(253)

(254) odstawie [12]..

(255)

(256)

(257)

(258) .

(259) -0 .

(260)

(261)

(262)

(263)

(264)

(265) !

(266)

(267)

(268) !

(269) ! ! Y ! © '

(270)

(271) ! YXX.

(272) 88. Anita Linka, Marta Galant, Agnieszka Wróblewska. ' do 900.

(273)

(274) '

(275)

(276) !

(277) ! 0

(278) !

(279) Zdecydowanie bardziej obrazowym jest porównanie liczby wykonanych operacji. Postanowiono zatem 0 !

(280) ¯ ! " !

(281) !

(282) $

(283) Q$[ ! " !

(284)

(285) '

(286) - Corocznie '

(287) % nej VXX XXX operacji lotniczych [17].

(288) $ " ' lotnicze "

(289) ©X 000 operacji w ruchu krajowym [18] i © XXX ope !

(290) ! ª19« ( % ' ' ! !

(291)

(292)

(293) ' $#, zasadn" jest anali '-

(294)

(295) '

(296) '

(297)

(298) !

(299) " ! szaru w rynku transportowym.. 3. $*8&/;+%6+"x8689 NA &/%*/8/;7+0+$07!*87+*/86+*$!6

(300) "

(301) . " !!

(302) "

(303)

(304) . "!

(305) $

(306) Q$[ !

(307) * : "!

(308) *

(309) $

(310) !

(311) '

(312) !

(313) !

(314) nie i prowadzenie spraw d " "!

(315)

(316)

(317) w tym przede wszystkim tworzenie, aktualizacja i koordynacja Krajowego Programu Bez

(318) $

(319) Q`*$[ $

(320) ! !

(321) ! ! lotniczych. Do tego celu, w 2XXV

(322)

(323) '

(324) " " " ` * !

(325) !

(326) Q`*[ ` !

(327) - ! spraw transportu (od 2011 roku Ministerstwo Infrastruktury i Budownictwa). `

(328) . :!

(329) ª19], która jest prezento

(330) ! ` `

(331) %

(332) *

(333)

(334) "! Lotnictwa Cywilnego. Do 2017 roku k

(335) %

(336) ! !

(337) !

(338) !

(339) - !

(340) Q. '" !

(341) YX [ &! VXY¡ `

(342) %

(343)

(344)

(345) "

(346) "

(347) -! !

(348) '

(349) ! '

(350) incydenty i incydenty [2X« !

(351) !

(352) "

(353) " .

(354)

(355) ! !

(356) !

(357)

(358) !

(359) !

(360) !"

(361) ! -

(362) .

(363) ! !

(364) ' -

(365) '

(366) '

(367) .

(368) !

(369)

(370) "

(371)

(372)

(373) .

(374)

(375) "

(376) ! ! !

(377) ' ª2X« '

(378)

(379) !

(380)

(381) !

(382)

(383) -

(384)

(385) " '

(386) ! ! padku lotniczego [2X« :

(387) !

(388)

(389) ' !

(390)

(391)

(392)

(393) ' !

(394) "

(395) " .

(396) 0

(397) ª20]. W raportach PKBWL zachowana jest niniejsza nomenklatura..

(398)

(399)

(400)

(401)

(402) . 89. W 2017 `* 3 344 !

(403) 91 zakwalifi

(404) ! V¡ '

(405)

(406) ydenty oraz 3 225 jako incydenty lub inne

(407) ª1¬«

(408) " !

(409) 2016 !

(410) 63%, '

(411)

(412) !

(413) 7º :

(414) !

(415) 70%, !

(416) "

(417) Xº (rys. 3a). W sektorze lotnictwa ogólnego w 2017 roku zarejestrowano 617 zdarze. W porównaniu z rokiem 2016

(418) 734, zanotowano zmniejszenie tej liczby o 16% (rys. 3b). Podobnie jak w przypadku

(419) !

(420)

(421) !. Liczba incydentów

(422) Xº !

(423) "

(424)

(425) " ! w sektorze lotnictwa ogólnego do liczby wypadk '

(426) ' 0 ' nek wyn

(427) ¬©º iczba incydentów

(428) VXº w przypadku !

(429) "

(430) YXº

(431)

(432)

(433) jest w GA. 2500 2016. 2208. 2017. 1920. 2000. 1500 1305. 1000. 834. 500 149. 91. 30. 28. 0 Wypadki. * . Incydenty. + . Typ Zdarzenia Rys. 3a !

(434) w Polsce w latach 2016 – 2017 X

(435)

(436)

(437) ! ªY¬«.

(438) 90. Anita Linka, Marta Galant, Agnieszka Wróblewska. 600 2016. 522. 2017. 500. 400 296. 300. 216 200 141 100. 87 53 18. 18. 0 Wypadki. * . Incydenty. + . Typ Zdarzenia Rys. 3b !

(439) w sektorze lotnictwa ogólnego w Polsce w latach 2016 – 2017 X :

(440)

(441)

(442) ! ª19]. !

(443) -

(444) zmniejszenie liczby wypad ¯ .

(445) - ! ' !

(446)

(447) ! " wymierne rezultaty.. 4. KIERUNKI ROZWOJU LOTNICTWA OGÓLNEGO W POLSCE Obszar GA stanowi naturalne zaplecze kadrowo-organizacyjne dla innych rodzajów lotnic

(448) ! !

(449)

(450)

(451) 0 '

(452)

(453) !

(454) ! nolo !

(455) !

(456) !

(457)

(458) "

(459) " !

(460)

(461)

(462)

(463) niczych. ' !

(464)

(465)

(466)

(467) -!

(468) ¡ ! Y© + ! !

(469)

(470) ! Q!

(471) +

(472) VXY[ !

(473) !'

(474)

(475) ! ' ¡Xº

(476) !

(477)

(478)

(479) ' ª16]..

(480)

(481)

(482)

(483)

(484) . 91. Pomimo nieustannego rozwoju lotnictwa cywilnego, w tym ogólnego, unijne prawo lot

(485)

(486) !

(487)

(488) . " ""

(489) "

(490)

(491)

(492) + + ska Agencja Bez

(493) Q+[ ª13]. Jak deklaruje organizacja „lotnictwo

(494)

(495) !

(496)

(497) '

(498) + „QÈ[

(499) "

(500)

(501)

(502)

(503) ! %

(504)

(505)

(506)

(507) lotniczego EASA –

(508) `" +"

(509)

(510)

(511)

(512) stronami –

(513) !

(514) ! "

(515)

(516) ª14]. W ra " ! VXY A

(517) ! "

(518) "0 -0 '

(519) celów w tym m

(520)

(521) ! !

(522) !

(523) tralekkiego (30/06/2016), modyfikacja specyfikacji certyfikacyjnych (CS-23 i inne) !

(524) "

(525)

(526)

(527)

(528) ! !

(529)

(530)

(531) jednostek (31/12/VXY[ '

(532)

(533) !

(534) !

(535) ! " '

(536)

(537)

(538)

(539) !

(540)

(541) QXY¢XY¢VXY[ !

(542) VXY

(543) ! !

(544)

(545) ° tion Roadmap, który -' !

(546) ogólnego. !

(547) -

(548) ! VXY !

(549) " ! $

(550) * ! ) konkursy dla programu sektorowego „INNOLOT –

(551)

(552)

(553)

(554) ! dofinansowaniu ze -!

(555) + " ! "

(556) !

(557)

(558)

(559) !

(560)

(561) plementacji podzes

(562)

(563) -kontrolnych [19«

(564) V !

(565) VXY Narodowe Centrum * ! ) !

(566)

(567) © !

(568)

(569) !

(570) !

(571)

(572) "! !

(573) "

(574) ' !

(575)

(576)

(577) ' !

(578) &&# ªY6]. VXY

(579)

(580)

(581) %

(582)

(583)

(584) %

(585) !

(586)

(587)

(588) ¤

(589) VXVX !

(590) 80 mld euro w badania naukowe i innowacje (w tym 3,5–5,9 mld PLN przeznaczone zostanie

(591)

(592) %

(593) " -! -! 300 mln PLN przewidziano na inwe "

(594) -!

(595) ' nej) [18, 12]. Uruchomienie

(596)

(597) "

(598) ! "

(599)

(600) +

(601) :!

(602) ! " ! VXVX !

(603)

(604) '

(605) "

(606) +

(607) "0 ! º !

(608) ¡¬

(609)

(610)

(611)

(612) " ªYV« `

(613) '

(614) !

(615) °

(616) #( Q #

(617) ( [

(618) VXYX–VXVX ! !

(619)

(620)

(621)

(622) -!

(623)

(624)

(625)

(626) !

(627) !

(628) !

(629) skiego Lotnictwa [17« #( 0

(630)

(631) Q! Y¬ '[ !"

(632) 0

(633) !

(634) ! # . '

(635) "0

(636)

(637)

(638)

(639) '

(640) !

(641) temu to [20]:

(642) !- !'

(643) ! ! ! !

(644) ! promienia dz

(645) Q

(646)

(647) !

(648) !'

(649) [.

(650) 92. Anita Linka, Marta Galant, Agnieszka Wróblewska. "

(651)

(652) !

(653)

(654)

(655)

(656) Q

(657) !

(658)

(659) ! – liczba wy !

(660) ' [ wspomaganie rozwoju lotnictwa ogólnego w Polsce,

(661) '

(662) Q

(663) !.

(664) '

(665) [

(666) %

(667) Q

(668) "!

(669) -! -!

(670) - ! [

(671) '

(672) ' !

(673)

(674) !

(675)

(676)

(677) Y '

(678)

(679)

(680) -

(681) !

(682) - STMS "

(683)

(684)

(685) YX

(686)

(687) ©

(688)

(689) "

(690)

(691) " ! VX X !

(692) " European Personal Air Transportation System Q+#[ !

(693)

(694) .

(695) [12« $ +#

(696)

(697) !

(698)

(699)

(700) ! " !

(701)

(702) skiego systemu transportu lotniczego do europejskiego programu badawczego – European Research Area Q+)[ +% +# !" "

(703)

(704) " watnego systemu transportu lotniczego w Europie do 2020 r. [5].. 5. PODSUMOWANIE Transport lotniczy jest n !"

(705) ! !

(706)

(707) "" "

(708)

(709) ! !

(710) !

(711) ' $

(712)

(713) -

(714)

(715) i sportowemu. Lotnict

(716)

(717)

(718) !

(719) "

(720)

(721)

(722)

(723)

(724) '

(725) ! '

(726) -! "!

(727)

(728) !!

(729) "

(730) ! !

(731)

(732) ! ! , a skutki ich !

(733) !

(734) " . !

(735) !

(736) " ! !'

(737) ' !0 !

(738) "

(739) !

(740)

(741)

(742) .

(743) !

(744)

(745)

(746) '"!

(747) ! otniczych.

(748)

(749) ! !

(750)

(751)

(752)

(753)

(754) !

(755) !

(756)

(757) " ! !

(758) '" !

(759) :

(760)

(761)

(762) '

(763)

(764)

(765) . Bibliografia 1. Balcerzak T., Fellner R.: Innovation of airports and aerodromes in transport Policy of the European Union, Scientific Journal of Silesian University of Technology. Series Transport, p-ISSN:0209-3324, 2016. 2. $ `

(766) '

(767)

(768) !

(769)

(770) " VXY 3. +# $

(771)

(772) % + : ! *

(773)

(774) Q[ ª&

(775)

(776) «

(777) . ¢¢ ¢ !

(778) ! YYVXY.

(779)

(780)

(781)

(782)

(783) . 93. 4. http://www.easa.europ ! VXX VXY 5. http://www.epats.eu/ ! V XYVXY¡. 6. http://www.eurogospodarka.eu/system-transportu-malymi- ! V XYVXY¡. 7. http://www.ilot.edu.pl/GeneralAviation/dokumenty/STMS.pdf ! V XYVXY¡ 8. http://www.nauka.gov.pl/horyzont-VXVX¢ ! VXX VXY¡. 9. http://www.ncbr.gov.pl/programy-krajowe/programy-sekt¢

(784)

(785) ! VXX VXY¡. 10. . ¢¢ ¢ ¥ ¬Y ! V XYVXY¡. 11. http://www.sejm.gov.pl/sejm7.nsf/InterpelacjaTresc.xsp?key=04CEBA55 ! V XYVXY¡ 12. Lewitowicz J.: Podstawy eksploatacji statków powietrznych. Badania eksploatacyjne statków powietrznych nr 4, Wydawnictwo Instytutu Technicznego Wojsk Lotniczych, Warszawa 2007. 13. ( + *' + !

(786) !

(787) ! YVQYY[ VXYV 14. &

(788) (!

(789) !

(790) $

(791) !

(792) : "!

(793) * ! "!

(794) $

(795) VXX¬ 15. &

(796) (!

(797) !

(798) $

(799) : "

(800) ! `

(801)

(802) (!

(803) !

(804) $

(805) + .

(806) $-0 – (!

(807) !

(808)

(809) – ! "!

(810) $

(811) VXX¡ 16. ) `

(812) )

(813) : ! !arczych TOR. 17. ) É . ¯ "!

(814) °

(815) )° VXY 18. "!

(816) $

(817) '

(818) '

(819)

(820) wym – regularnym i czarterowym w latach 2013-2015. Wyd. "!

(821) $

(822) 2016. 19. "!

(823) $

(824) ! .

(825)

(826) ' .

(827) VXY© ! "!

(828) $

(829) VXY 20. Ustawa z dnia 3 lipca 2002 r. (Dz.U. 2002 Nr 130 poz. 1112), Prawo Lotnicze. Warszawa, Kancelaria Sejmu, 2002. 21.

(830) ! !

(831)

(832) " ` !

(833) `

(834) %

(835) *

(836) $

(837) VXY¡. ANALYSIS OF THE SAFETY SITUATION IN POLISH GENERAL AVIATION Summary: Every year there is an increase in the number of aircraft operations in the General Aviation (GA). This is, among other things, as a result of the greater availability and popularity of this method of transportation. The paper presents the number of general aviation operations performed on Polish territory (included data for every sector of the Flight Information Service). Then the safety situation in Poland is assessed on the basis of National Commission for Aviation Accidents Investigation (PKBWL) and referenced to the data of the European Aviation Safety Agency (EASA). Article also presents the main directions of development of the GA in Poland and Europe. The summary takes into consideration the future of general aviation in Poland. Keywords: General Aviation, aviation safety, air traffic.

(838)