Janusz Karolczyk
Ciebłowice Duże, gm. Tomaszów
Mazowiecki, woj. piotrkowskie, st. 1
Informator Archeologiczny : badania 22, 69-70
Inform ator A rch eo lo g iczn y J9 8 8
6 9
C h a b ie l ic e , g m . S z c z e rc ó w , w o j. p i o t r k o w s k ie ,
a t. 12_________A ZP 7 7 - 4 8 / 6 4
B a d a n ia p ro w ad ził m gr T a d e u sz ŁaszW ewlcz. Z lecił COBPGO “P olteeor" we W rocław iu, fin a n so w a ła KWB “B ełchatów ". P ierw szy se z o n b a d a ń . O s a d a lu d n o ś c i k u ltu r y p rzew orskiej, p o n a d to p o zo stało ści o s a d n ic tw a neolltycznego{?), k u ltu r y łużyckiej o ra z w czesn o śred n io w ieczn eg o .
S ta n o w is k o o d k ry te z o sta ło p rz e z ekipę p raco w n ik ó w PKZ O /P o z n a ń Je s le n lą 19 8 7 r. w tra k c ie u z u p e łn ia ją c y c h b a d a ń pow ierzchniow ych n a o b sz a rz e zag ro żo n y m w pierw szej k o le jn o śc i n a całkow ite zn iszczo n e przez realizację w kop u u d o stę p n ia ją c e g o O dkryw ki "Szczer ców" w ra m a c h rozbudow y KB W “Bełchatów ".
O d k iy te w ów czas sta n o w isk o położone J e s t n a p o łu d n io w o -w sch o d n im s k r a ju w si, n a p o g ra n ic z u z w siam i M łynki 1 G ra b e k , n a d o ść zn a c z n ie w y o d ręb n io n ej form ie terenow ej (n azw a lo k a ln a O scm sk o ), w y n iesio n ej n a w ysokość do 5 m p o n a d poziom o k o liczn y ch łą k d o lin y rzeczki Kra sów ki - dopływ u W idaw ki; s ta n o w isk o u s y tu o w a n e Je s t w p o łu d n io w o - w sc h o d n ie j p a r tu tego w y n ie sie n ia - od n ajn iż sz y c h Jego p a rtii po n iem al k u lm in a c ję . O g ó ln a p o w ierzch n ia s ta n o w is k a w ynosi ok. 9 h a .
R ato w n icze b a d a n ia w yko p alisk o w e p o p rzed zo n e zo stały w y k o n a n ie m p la n u s y tu a c y jn o · w ysokościow ego całeg o s ta n o w is k a o raz (w p artii przew id zian ej do b a d a ń w se z o n ie 1988} planlgrafU m a te ria łu zabytkow ego n a p o w ierzch n i I w ie rc e ń św id re m rę c z n y m (z p o b ra n ie m p ró b e k n a z a w a rto ś ć fosforu). W zw iązku z realizo w an ą Ju ż b u d o w ą Jed n eg o z k a n a łó w o d w a d n ia ją c y c h przez o b s z a r s ta n o w is k a w ytyczono w ykop b ad a w c z y n a o si tegoż k a n a łu . Przy u ży c iu sp y c h a c z a zd jęto n a d k ła d p ró c h n ic y o m e j z pierw szej części w y kopu - n a pow . 1 3 .7 5 a r a 1 rozpoczęto ru ty n o w e b a d a n ia w ykopaliskow e. Z dołano z a d o k u m e n to w a ć p ow ierz c h n ię 9 8 4 m 2, n a k tó rej z a re je stro w a n o 114 obiektów . W iększość z n ic h w y ek sp lo ro w an o , w ty m n ie k tó re Jed y n ie częściow o. W yróżniono n a s tę p u ją c e Je d n o s tk i k u l tu ro w o-chronologiczne:
1 - ś la d y o sa d n ic tw a neolitycznego!?) - w yłącznie luźny m a te ria ł zabytkow y, głów nie k rz e m ie n n y ,
2 - o sa d n ic tw o lu d n o ś c i k u ltu r y łużyckiej - z m ło d szy ch Taz rozw ojow ych tej k u ltu ry , p o św iad czo n e przez k ilk a ob iek tó w (Jam) o ra z lu źn y m a te ria ł zabytkow y.
3 - o sa d n ic tw o lu d n o ś c i k u ltu r y p rzew orskiej * zdecydow anie n ajliczn iej re p re z e n to w a n e w śró d źró d eł z a ró w n o n ie ru c h o m y c h . J a k 1 ru ch o m y ch . P rzew ażająca część o b iek tó w to p a le n i sk a , często o so lid n e j k o n s tru k c ji k a m ie n n e j 1 licznych w ęglach d rz e w n y c h w w y p ełn lsk u . S tw ierd zo n o p o n a d to k ilk a s iln ie zn iszczo n y ch pleców o n ie o k re ślo n y m d o tą d p rz e z n a c z e n iu 1 Je d e n piec w ap ien n ic zy . Z w raca uw ag ę całkow ity b ra k obiektów m ie sz k a ln y c h 1 n ie m a l z u p e łn a n ieo b e c n o ść ta k p o w sz e c h n y c h o b iek tó w J a k ja m y lu b d o łk i posłupow e. R u ch o m y m a te ria ł zabytkow y, tzn. n iem al w y łącznie c e ra m ik a , pozw ala d ato w ać o sa d ę , a w łaściw ie je j p ro d u key) n o -g o s p o d a rc z ą cz ę ść n a c a ły c z a s trw a n ia k u ltu r y p rzew orskiej ze zd ecy d o w an ą p rzew ag ą o k re s u p ożnorzym sklego (w ysoka frekw encja c e ra m ik i siwej}.
4 - o s a d n ic tw o w c z esn o śred n io w ieczn e · z m łodszych Гаг tego o k re s u · p o św iad czo n e J e s t przez k ilk a p a le n is k 1 sto s u n k o w o liczny lu źn y m a te ria ł zab y tk o w y w o b rę b ie w ykopu.
B a d a n ia z o sta ły p rz e rw a n e przez In w e sto ra z p o w odu b ra k u śro d k ó w (zatrzy m an ie In w e s tycji). Z dołano z b a d a ć - 1 to n ie k o m p le tn ie - Jedynie czę ść p ierw o tn ie zam ierzo n eg o Jak o d u żo w ięk szy w ykopu.
M ateriały zabytkow e o raz d o k u m e n ta c ja b ad a ń z n a jd u ją się w Pracow ni A rcheologicznej PKZ O /P o z n a ń .
B a d a n ia w in n y b y ć k o n ty n u o w a n e .
I
C ie b ło w ic e D u ż e . g m . T o m a s z ó w M a z o w ie c k i, w o j, p io t r k o w s k ie ,a t , 1
B a d a n ia prow adził m gr J a n u s z K arolczyk. F in a n s o w a ł WKZ w P io trk o wie Tryb. P iąty sezon B ad ań . C m en tarzy sk o k u ltu ry przew orskiej z o k re s u wpływów rzym skich.
B a d a n ia k o n cen tro w ały się w północnej 1 w schodniej części cm e n ta rz y sk a . P rzeb ad an o o b szar o pow ierzchni 2 0 0 m a , n a którym w yeksplorow ano 7 grobów (w tym 4 popielnicow e 1 3 Jamowe). P rz e b a d a n a część była w n iezn a czn y m sto p n iu zniszczona przez w spółczesne wkopy.
W y p o sażen ie grobów , w p o ró w n a n iu z odkry ty m i w la ta c h u b iegłych, było s to su n k o w o ubo g ie 1 nie pozw alało n a d o k ła d n ie js z e o k re śle n ie ch ronologii. G ro b y Jam o w e zaw ierały w y łącznic n iew ielkie ilości c e ra m ik i. N ajciekaw szy 1 najlepiej w y p o sażo n y był g ró b p o p ieln ico w y z aw ierający m. In. fra g m e n t s z k ła b arw y niebieskiej, dw a frag m en ty szpili szydełkow atej,
M uzeum w T om aszow ie M azow ieckim PP P raco w n ie K o n serw acji Z ab y tk ó w O d d ział w P o z n a n iu P ra c o w n ia Ar- ch eo logiez n a _______________________
70
OKRES WPŁYWÓW RZ\'M SK IC I I m ały g rz e b ie ń Jednoczęściow y, fra g m e n t szy d ła lu b Igły. W d w óch g ro b a c h popielnicow ych zn ale zio n o po Jed n y m p rz ę śli ku g lin ia n y m . W Jed n y m p rz y p a d k u g ró b byl u szk o d zo n y , a m a te ria ł ro z rz u c o n y n a z n a c z n e j p rz e s trz e n i, p o p ieln ica zach o w ała się częściow o, w śró d w y p o sa ż e n ia zn ale zio n o grot, fra g m e n t fibuli brązow ej i Igłę.M ateria! lu in y s ta n o w iła głów nie c e ra m ik a (podobnie J a k w g ro b a c h w y stąp iła w yłącznie r ę c z n a lep io n a), a z p rzed m io tó w m etalow ych: fra g m e n t fibuli brązow ej, klu cz, d w a fra g m e n ty Im aczy, w tym Je d e n m a ły c h rozm iarów o d łu g o ści ok. 11 cm , z p ły tk a m i n ie w y o d ręb n lo n y m l od u c h w y tu , zd o b io n y n a k o ń c a c h u c h w y tu rytym i, pionow ym i lin iam i.
M ateria ły z n a jd u ją się w M u zeu m w Tom aszow ic Maz. B a d a n i· b ę d ą k o n ty n u o w a n e .
C k ą a tk ó w P o ls k i, g m . C so a n ó w , w o j. w i> r»i»w »kle.
PP P raco w n ie K o n serw acji Z ab y tk ó w P ra c o w n ia A rc h e o lo g ic z n o -K o n se r w a to rs k a O d d ział w W arszaw ie.
B a d a n ia p ro w ad ziła m gr M aria K ulisiew icz-K ubie la s. F in a n s o w a ł WKZ. P ierw szy s e z o n b a d a ń . C m e n ta rz y sk o k u ltu ry p rzew o rsk iej z o k re s u wpływ ów rzy m sk ich .
S ta n o w is k o położone J e s t n a p o łu d n io w o -w sch o d n im sk ło n ie niew ielkiego p iaszczy steg o w z n ie sie n ia lew obrzeżnej, nadzalew ow ej te ra sy W isły, w odległości ok, 7 0 0 m n a z a c h ó d od z a b u d o w a ń w C ząstk o w le P o lsk im i o k. 5 0 0 m n a w sch ó d od P u szczy K am p in o sk iej,
P rz e b a d a n o o b s z a r 3 4 6 m 2. n a k tó ry m o dkryto 34 groby, w ty m 6 Jam o w y ch l 2 8 p o p ie ln i cow ych. Z ary s Ja m g robow ych n a ogół sła b o czytelne o w y p e ln ls k u brązow ej c z a s a m i b ru n a tn e j ziem i. G ro b y Jam o w e zaw ierały prze pa lone kości, d ro b n e u ła m k i c e ra m ik i o ra z frag m en ty częściow o s to p io n y c h p rzed m io tó w brązow ych I sz k la n y c h , g ro b y popielnicow e n ależ ały z aś do sto s u n k o w o b o g ato w y p o sażo n y ch . W iększość z n ich p o sia d a ła J e d n ą p opielnicę, a c z te ry g ro b y po dw ie. C e ra m ik a g ro b o w a re p re z e n to w a n a Jest głów nie przez n ac z y n ia ja jo w a te lu b e so w a te . rę c z n ie le p io n e o p o w ie rz c h n ia c h b r u n a tn o brązow ych c z ę sto se h ro p o w a e o n y c h , w y stę p u ją też fo rm y m iso w a t с o ra z Ilaszo w ate w y k o n an e n a kole g a rn c a rs k im .
Do cie k a w sz y c h n a le ż y zaliczyć g ró b 6; w w y p eln lsk u ja m y grobow ej zn alezio n o u ła m k i ce ra m ik i, 3 żela zn e w isio rk i w lad erk o w ate, 2 tró jk ą tn e o ra z dw ie po p ieln ice: J e d n a w form ie с s o w at ej rę c z n ie lep io n a I d ru g a flaszo w a ta , to czo n a n a kole o b arw ie siw ej, k tó ra zaw ierała ż e la z n ą o w aln ą s p rz ą c z k ę o ra z je d n o d z le In ą z a p in k ę z p o d w in iętą n ó ż k ą l g ó rn ą cięciw ą (lyp 158 VI gr. Alm), Na u w ag ę z a słu g u je rów nież p ochów ek 23, dw ujw pielnlcow y. W jajow atej, d u ż y c h rozm iarów popielnicy znaleziono zabytki: żelazny grot o długiej w yodrębnionej tulejce, g ro t o liściu szerokim , lau ro w ato zakończonym i krótkiej tulejce, Im acz z w ydzielonym i płytkam i, u m b o ty p u 7 a wg J a h n a , fragm enty o k u c ia tarczy, krzesiw o, p ro s to k ą tn a sp rzączk a, 4 żelazne o k u c ia w form ie p ro sto k ą tn y c h płytek połączonych poprzecznym n ilem , nóż oraz u łam k i grzeb ie n ia rogow ego wielopłytowego.
Z a b y tk i m etalow e o raz c e ra m ik a d a tu ją p rz e b a d a n ą cz ę ść c m e n ta rz y s k a n a fazę B 2 /C 1 -C 1 o k re s w pływ ów rzy m sk ich .
M a te ria ły zab y tk o w e 1 d o k u m e n ta c ja z b a d a ń z n a jd u ją się w PAK PP PKZ O /W a rs z a w a . B a d a n ia b ę d ą k o n ty n u o w a n e .
I
D ębczyno, woj. k o szaliń sk ie, st, 5 3 - p a trz w czesne średniow iecze. D rą ż g ó w K o lo n ia , g m . U łęż,w o j. lu b e ls k ie , e t . 1
U n iw e rs y te t M arli C u rle -S k ło d o w - sk lej w L u b lin ie K a te d ra A rcheologii
B a d a n ia prow adził d r A ndrzej Kokowski. F in a n s o w a ł AOBK z L ublina. P ierw szy s e z o n b a d a ń . C m e n ta rz y sk o c ia ło p a ln e k u ltu r y p rzew orskiej, c m e n ta rz y s k o k u ltu ry p o m o rsk iej, o s a d a k u ltu ry a m fo r k u listy c h , nle- d a to w a n e cm e n ta rzys ko szkieletow e - p ra w d o p o d o b n ie w c z e sn o śre d niow ieczne.
S ta n o w is k o położone Je s t n a niew ysokim , rozległym , p iaszczy sty m w y n ie sie n iu , leżącym w d o lin ie W ieprza. P ó łn o c n a część Je s t z n iszczo n a p rz e z e k sp lo ta c ję p la s k u . O d k ry ta tu c z ę ś ciow o z a c h o w a n e sz k ie le ty lu d z k ie - n le d a io w a n e o raz m a te ria ły z p o c z ą tk u e p o k i b rą z u , k u ltu r y a m fo r k u lis ty c h 1 z w czesnego śred n io w iecza, m. In. żela z n y to p ó r, k tó reg o c h ro n o lo g ię w s tę p n ie u s ta lo n o n a X-XI w. B a d a n ia rato w n icze p rz ep ro w ad zo n o w p o łu d n io w ej części s ta n o w is k a , z a k ła d a ją c w ykop o szero k o ści ok. 2 ,5 m w zdłuż k raw ęd zi w y b lerzy sk a. Z b a d a n o łącz n ie p o w ierzch n ię około 100 m 2.
P race w y k o p alisk o w e pozw oliły n a u ja w n ie n ie dw óch c m e n ta rz y s k - k u ltu ry p rzew o rsk iej i k u ltu r y p o m o rsk iej z fazy podkłoszow ej o raz p o zo stało ści o s a d y k u ltu r y a m fo r k u lis ty c h (?).
