Minakowski, Jerzy
"Bibliografia Warmii i Mazur za rok
1975", oprac. Tamara Wajsbrot,
Bożena Wasilewska, Olsztyn 1979 :
[recenzja]
Komunikaty Mazursko-Warmińskie nr 1-2, 75-77
1982
R E C E N Z J E
i
O M Ó W I
E
N I
A
B i b l i o g r a f i a W a r m i i i M a z u r z a r o k J375, O p r a ć . T a m a r a W a j s b r o t p r z y w s p ó ł p r a c y B o ż e n y W a s i l e w s k i e j , w o j e w ó d z k a B i b l i o t e k a P u b l i c z n a w O l s z t y n i e , O l s z t y n 1979, s s . 223, n l b , 1.
W d ru gim k w a r ta le 1981 roku u k a za ł się k o le jn y , za rok 1975, tom
Bi bl io gr afi i W a r m i i i Maz ur, d a to w a n y „O lsztyn 1979” . P o p r zed n ie tom y:
za lata 1971— 1973 (O lsztyn 1976) oraz za rok 1974 (O lsztyn 1977) u k a z a ły się d r u k iem w la ta ch 1977 i 1979, a w ię c r ó w n ie ż ze zn aczn ym , jak na b ib lio grafię bieżącą, op óźn ien iem . Tom za rok 1976 jest p r z y g o to w a n y do druku. N a d a l czekają na o p u b lik o w a n ie la ta 1965— 1970 b ib liogr afii, o p r a co w a n e w fo rm ie k a rto tek i w D zia le In fo r m a c y jn o -B ib lio g r a fic z n y m W o jew ó d zk iej B ib lio tek i P u b liczn ej w O lsztynie.
Zasięg te r y to r ia ln y bib liografii, o k reślo n y w ty tu le jako W arm ia i M a zury, ob ejm u je w zasadzie teren w o je w ó d z tw a o lsz ty ń sk ie g o sprzed refo rm y a d m in istra c y jn ej w czer w cu 1975 roku. In fo r m u je o t y m u ż y tk o w n ik a k rótka przed m o w a . W d zia le H ist or ia ob ję ty został b ib lio g r a fią r ó w n ie ż region P o w iśla oraz b y łe trzy p o w ia ty m a zu rsk ie w o je w ó d z tw a b ia ło sto ck ieg o — ełcki, g o łd ap sk i i olecki. Z n a jd u je m y w b ib lio g r a fii r ó w n ie ż p u b lik a c je d otyczące całości b. P ru s W sc ho d n ich oraz ic h części, zn ajdu jącej się po II w o jn ie św ia to w e j w g ran icach Z w ią z k u R ad zieck iego (oba w w . t y p y p u b lik a cji z n a leźć m ożna w d zia le H ist or ia i w in n y c h d ziałach b ib liogr afii, ale w ujęciu h isto ry czn y m ). T e za sa d y zasięgu te r y to r ia ln e g o są — m o im z d a n iem — słuszne. P o w in n y b y ć u tr z y m a n e r ó w n ie ż w n a stę p n y c h to m a ch bib liografii, bez w z g lę d u n a z m ia n y p o d ziału a d m in istra c y jn eg o k ra ju w 1975 roku. N ie w y o b r a ż a m sob ie b o w ie m b ib lio g r a fii r e g io n ó w W arm ii i M azur okrojonej te r y to r ia ln ie do te r e n u o b ecn ego w o je w ó d z tw a olsz ty ń sk ieg o .
B ib lio g ra fia r ejestru je p u b lik a cje w y d a n e na te r e n ie P o lsk i. Z w y d a - n ic t w za g ra n iczn y ch zn a jd u je m y w n iej (z n ie lic z n y m i w y ją tk a m i, np. poz. 355) ty lk o w y d a w n ic t w a re c e n z o w a n e w Polsce; na d o d a tek są to o p isy sk r ó cone (autor, ty tu ł, m ie js c e i rok w y d a n ia ). P o d o b n ie rzecz tra k tu je w y d a w a na p rzez W o jew ó d zk ą B ib lio tek ę P u b liczn ą -w G d ań sk u Bi bl io gr afi a P o m o
rz a Gd ań sk ie g o. Bib li o g ra fia Śląska n a to m ia st, której to m za rok 1975 u k a
zał się w 1980 roku n a k ła d e m Ś lą sk ieg o In s ty tu tu N a u k o w e g o oraz B ib lio te k i Ś lą sk iej w K a to w ic a c h , p od aje p e łn e o p isy w y d a w n ic t w z a g ra n icz n y c h d o ty c z ą c y c h reg io n u G órnego Ś lą sk a n ie z a le ż n ie od tego, czy b y ł y re c e n z o w a n e w p o lsk ic h czasopism ach. N ie w ą t p liw ie b y ły b y tru dn o ści w z a reje str o w a n iu w sz y stk ic h w y d a w n ic t w i a r ty k u łó w z czasop ism za g ra n iczn y ch (zw łaszcza takich, k tó r y c h brak w b ib lio tek a ch o lsz tyń sk ich ), n ie m n ie j w a rto b y się ch y b a o rejestrację t y c h p u b lik a cji w b ib lio g r a fii W arm ii i M azur pokusić. P o m o c n e b y ły b y , u k azu jące się w cz e śn ie j n iż p o sz c z e g ó ln e .to m y o m a w ia n e j b ib liogr afii, in n e b ib lio g r a fie k r a jo w e i zagran iczn e (pr zyk ładow o w za k resie h istorii — zam ieszczana w „Z ap iskach H isto r y c z n y c h ” se le k ty w n a
B i bl io gr afi a Hist or ii P o m o r z a W sc h o d n i e g o i Zachodniego... czy p u b lik o w a n e
w „ Z e itsch rift fü r O stfo rsch u n g ” S c h r i f t t u m z u r G es ch ich te v o n O s t - u n d
W e stp re us se n) .
U k ła d bib liografii, jak zaznaczono w p r zed m o w ie, n ie został z m ien iony. D o ty c z y to jed nak g łó w n y c h d zia łó w b ib lio g r a fii. W p o r ó w n a n iu z b ib lio g r a
76
R e c e n z j e i o m ó w i e n i afią za rok 1974 w p row ad zon o liczne z m ia n y p od d zia łó w I i II stopnia. Część ty ch zm ian w y n ik ła z ilości zebranego m a te r ia łu (o n iek tó r y ch zagadnieniach p isa n o w 1974 roku a w 1975 — n ie lub odw rotnie). P o niże j p rzed staw iam n iek tór e zm ia n y poddziałów .
S łu sz n ie p rzen iesiono g le b o z n a w stw o z działu II Ś r o d o w i s k o geograficzne.
( Pr zy r od a ) do działu V I Z aga dn ien ia gospod arc ze. W ty m ż e dziale II p ołączo
n o geo g ra fię z k ra jo z n a w stw e m i tur ystyk ą, z a p e w n e z pow od u m ałej liczb y prac śc iśle g eo graficzn ych . Jeśli taka b y ła p rzyczyna, u tw o r z y łb y m raczej jed en poddział: Geografia. Geologia, p o zostaw iając K r a j o z n a w s t w o i T u r y s
t y k ę osobno (jak w 1974 r.).
W dziale IV Histor ia w p o rów n an iu z b ib liogr afią za rok 1974 pod d ziały ch ron ologiczn e są u sta lo n e w ła śc iw ie j. Z a p ew n e błąd d rukarski sp o w o d o w a ł z a ty tu ło w a n ie p oddziału na str. 38: W a r m i a (1466— 1778) — w sp isie treści podano w ła ś c iw e ra m y chronologiczne: 1466— 1772. Z am ieszczon e tu p o zycje bibliograficzne: 341 (B orow sk i S.) oraz 342 (K um or B.) p o w in n y zn aleźć się w podziale: Opracou)<in.ta ogólne. N a u k i pom ocnicze, gd y ż d otyc zą d em o g ra fii historyczn ej. Poz. 346 ( W ę z ł o w e p r o b l e m y d z i e j ó w Pru s) n ie in fo r m u je o z a w a rto ści tego w y d a w n ic tw a . Poz. 349 (Fiedor K.) przez p o m y łk ę znalazła się w p od ok resie 1772— 1918, g d y ż d o ty c z y okresu m ię d z y w o je n n e g o . Pozycje: 370, 380, 394 i 395 z o sta ły p o tr a k to w a n e jak a r ty k u ły w w y d a w n ic t w ie z w a r tym . „Studia nad F a sz y z m e m i Zbrodniam i H itle r o w sk im i” są podserią „A cta U n iv ersita tis W r a tisla v ie n sis” . Zresztą w spisie czasopism u w z g lę d n io n y c h w b ib liografii n a s. 8 figur ują „Acta U n iv e r sita tis W ra tisla v ien sis. P race Z oologiczn e” — analogiczna podseria. P r z y poz. 374 i 392 p r z y d a ły b y się adnotacje, gd y ż ty tu ły n ie w y ja śn ia ją treści. P ozycja 375 (P a w ło w sk a J.) p o w in n a się zn aleźć w e tn ografii w zg lęd n ie w socjologii, a nie w historii. Poz. 376 (S u le w sk i W.) d o ty c zy okresu II w o jn y św ia to w e j, a n ie la t 1919— 1939, gdzie została zam ieszczona. P o zy cje 385, 386 i 403 b ib lio g r a fii dotyczą d zia łaln ości O k ręgow ej K o m isji B adania Z brodni H itle r o w sk ic h w P olsce. P r z e n ió słb y m je do d zia łu VII Zag adn ien ia społe czn e i p ol i t yc zn e, p ozo sta w ia ją c w d ziale H ist or ia odsyłacze. W p od d ziale Historia K oś ci o ła u m ieszczon o trzy a r ty k u ły B. K um ora (poz. 410— 412), które z p o w o d z e n ie m m ożn a b yło połą czyć w jedną p o zycję bibliograficzn ą.
D zia ł V Et n og r a jia p o w in ie n m ieć ty tu ł Etnografia. Folklor, gd y ż zn aj dują się w n im ró w n ież p u b lik a cje z d z ied zin y fo lk lo r y s ty k i (np. poz. 433 d o ty c zy folkloru m uzycznego: zn alazła się n ie w ia d o m o czem u w p oddziale sz tu k i lu d o w ej z a ty tu ło w a n y m : M u z y k a . Pieśni). N a to m ia st w p od d ziale o g ó l n ie jsz y m etn o g ra fii Z ag a d ni en ia ogólne um ie szczon o w ie le p ozycji tra k tu ją cy ch o arch itek tu rze i b u d o w n ic tw ie lu d o w y m , k tó r e zn aleźć się p o w in n y w p od d ziale S z t u k a lu d o w a . W ła śc iw sz y pod d ział e tn ografii zasto so w a n o w b ib lio g r a fii za rok 1974. P o d d z ia ł Pr a ce ogólne i po sz cz eg ól ne zag a d n ie n ia z a w iera w w w . tom ie m .in. prace fo lk lo r y sty c z n e oraz o m a w ia ją ce zw y c z a je i w ierze n ia (w r. 1975 te o statn ie z o sta ły w y o d r ę b n io n e jako o sob n y pod d ział etnografii). P onad to w 1974 r. u tw o rzo n o pod d ziały: L it e r a t u r a l u d o w a (w r. 1975 k ilk a p u b lik a cji d o ty c zą cy ch r ó w n ie ż tego te m a tu zn a jdu je się w p o d d ziale S z t u k a l u d o w a ) oraz S z t u k a l u d o w a (w ty m p o d d ziale w 1974 r. są u m ie szczo n e ta kż e prace trak tu jące o b u d o w n ic tw ie lu d o w y m ).
D z ia ł V I b ib lio g r a fii za rok 1975: Z ag a d ni en ia go sp od a r cz e w s p ół cz e sn e
(od 1945 r.) zo sta ł w p o ró w n a n iu z r. 1974 r o zb u d ow an y. Poddział: P r z e m y s ł ,
Recenzje i o m ó w i e n i a 7 7
g u m o w y rozszerzono na P r z e m y s ł ch e m i c z n y . P o w sta ł ró w n ie ż n o w y p od
dział In f o r m a t y k a . W poddziale: G o s p o d a r s tw o w i e j s k i e w y o d ręb n io n o u p ra w ę łąk i p a stw isk oraz ochronę roślin.
Z działu VII: Zag ad ni en ia sp oł ec zn e i p o l i t y c z n e ( w sp ół c ze s n e od 1945 r.) zn ik ł poddział: P r o b l e m y i n t e g r a c y jn e . P r o b l e m y n a r o d o w o ś c i o w e . R e p a t r i a
cja. S u g e r o w a łb y m , ze w z g lę d u n a w a żk o ść zagad n ień , u tr zy m a n ie tego p od
działu w n a stę p n y c h to m a ch b ibliografii. W idzę w n im w 1975 roku np. a r ty k u ł T. W illan a o e m ig ra n ta ch w R F N (poz. 1581), u m ie szczo n y w n o w o u tw o rzonym p o d d ziale R e w i z j o n i z m niem iec ki .
P o zo sta łe d zia ły Bibl io gr afi i W a r m i i i M a z u r za ro k 1975 n ie u le g ły w p o r ó w n a n iu z p o p rzed n im to m e m b ib lio g r a fii w ię k sz y m zm ianom .
Bibl io gr afi a W a r m i i i M a z u r za ro k 1975 rejestru je poza pracam i o p u b li
k o w a n y m i ró w n ie ż rozp raw y d ok to rsk ie i p race m a g istersk ie, obron ion e w o lsz ty ń sk iej A k a d e m ii R oln iczo-T ech n iczn ej.
Tom Biblio gr afi i z a m y k a ją in d ek sy : a lfa b e ty c z n y oraz p rzed m io to w y . W in d e k sie a lfa b e ty c z n y m (podobnie jak w tom ach Bib li og ra fii za lata 1971— 1973 i 1974) w y s tę p u je w i e l e n ie r o zw ią za n y ch k r y p to n im ó w autorów . K r y p to n im y n ie z o sta ły r ó w n ie ż rozw ią za n e w op isach b ib lio g r a ficzn y ch w zrębie g łó w n y m Bibliografii. D o ty c z y tc g łó w n ie a r ty k u łó w p u b lik o w a n y c h na ła m a ch „G azety O lsz ty ń sk ie j”.
B i bl io gr afi a W a r m i i i M a z u r za ro k 1975 r ejestru je 2680 p ozycji. Poza
p racam i o p u b lik o w a n y m i w roku 1975 zn a jdu je się w niej sporo u z u p e łn ie ń za lata 1971— 1974. B r ak jest n a to m ia st sporej liczb y p u b lik a cji z roku 1975, k tó r e trafią z a p e w n e do n a stę p n y c h tom ów .
B i bloigrafię w y d a n o w n ak ła d z ie 600 e g zem p la rzy (lata 1971— 1973 oraz 1974 — p o 800 egz.). N ie jest to n ak ład w y sta r c z a ją c y z w a ż y w sz y , iż p o w in n a ona znaleźć się w każd ej b ib lio tece n a szy c h r e g io n ó w oraz p rzyn ajm n iej w w ię k sz y c h b ib lio tek a ch poza W arm ią i M azuram i.
J e r z y M in ak ow sk i
W ł a d y s ł a w M a g n u s z e w s k i , Z a g a d k i a u t o r s k i e l i t e r a t u r y p o l s k i e p o b a r o k u . W y ż s z a S z k o ł a P e d a g o g i c z n a w Z i e l o n e j G ó r z e , Z i e l o n a G ó r a 1977, s s . 279, 29 i l u s t r a c j i n a w k l e j k a c h .
W lite ra tu rze starop olsk iej w ie le jest d zieł a n o n im o w y c h lub o au tor s t w ie n ie p e w n y m , które czekają na s w y c h badaczy. K sią żk a W. M a g n u sz e w - skiego, jest w ła śn ie próbą w y p e łn ie n ia lu k i w d z ied zin ie sta ro p o lsk iej b io- g ra fisty k i.
P r zed m io tem p ie r w sz e j części p racy są d w a a n o n im o w e u tw o r y -podróż- n ic zo -p a m iętn ik a r sk ie o ch a ra k terze osobistym : Di ari us z p e r e g r y n a c j i w ł o s
kiej , h isz pa ń sk iej , p o r t u g a l s k i e j (1595) z r e d a g o w a n y n a początk u X V II w ie k u ,
w y d a n y d r u k iem p rzez Czubka w roku 1925, oraz r ę k o p iśm ien n y Di ari us z
p o d r ó ż y w ł o s k i e j (1595) o d k r y ty przez Barycza w B ib lio te c e K órn ick iej. W roz
b u d ow an ej części drugiej (ss. 77— 247): R z e c z o a u t o rz e «O b lę ż en ia Jas nej G ó r y
C z ę s t o c h o w s k i e j » M a g n u sze w sk i za jm u je się u d o w o d n ie n ie m a u to r stw a n ie
ty lk o epopei, ale i in n y c h u tw o r ó w , k tó r e w y s z ły spod pióra teg o ż sa m eg o tw ó rcy .
T a jem n ice au to r stw a d iariu szy i O b l ęż en i a p rób ow ali w y ja śn ić w y tr a w n i b ad acze starop olsz czyzn y. J e d n a k że w o b ec z a istn ia ły c h sprzeczności sąd ów zaszła potrzeba p rzep ro w a d ze n ia rew izji d o ty c h c z a so w y c h u sta le ń i p o św ię c e nia ty m u tw o ro m n o w ej pracy.
