Voorlopige beschouwingen Vloedkommenplan

. , 1

VOORLOOPIGE

BESC

h3U

dINGE

17

I ,

VLOEDKOMMENPLAN

'

1943

" I i

I-

I

N

Ii O

U

D.

2

beg!oald geval, bv.. ,een ~noodzakeïi j k bagi;erwerlc op den Wit&rwe~, eeno BV- liooging ven bv. 2 cm w i l l e n aanvaarden, ~ d o c l i een volgma ,yuvul, bv. een ophboging voor eon i n d u s t r i o of stad,, vmarvoor eeii vorliooginy van nog gaai1 cm wordt berekend, Jtli@SChIen n i e t toestaan. H e t

zal

zeer b s ~ w a a r ì i ' j k z i j n I

een grens t e trekken tussclien w a t wel e~n wat n i e t toelatitbaar moet worden geacht er1 d G Overheid, die daarover zSl-.i,ioeten b e s l i s s e n , $al i i i ~ e t van een

bepaalde willekeur %i j n v r ' i j t& p l e i t e n .

I n

liet algerneen werkt een k u i l &UB , xf+imend Op-.de oniwikkeling d e r s t r e e k ~ , doordat rflei een ongwbndo' toestendi

.~

,~ ~. . , .

, . ~ ~ ,

~~

als een "kuil"

i s ,

wil~iinndhaven;~ ~ 2 ,. L ~~

zejrvoorbeelü vbn een~ùergeïyi

j k

ramiimde, w&lting ~kiiirien w i j

i n

den zg.

.ïiet~ verhoogen van d e Icaiien der U i o s b ~ s c l i - ' ~ ~ t e n behoeve van d e Instandhouding dozer kuil

~~

poldars en

kun

liet^

inpolderen ~v<in nieuw land aan s t e r k e beper.king werd

.. ~ ollderworpon. Jdr. r i jzeri daqrbij',yragen aïs: w a n y i s de grens van iiet Buil-

gebfeä? of waarom

mag

h e t ' H i , j I i &mr baggeren i n d& b6nedenrivieroii z e l f wel

:I de witerstanden'

i n '

de^ kuil-nadeclig

be'invloeden? vragen, .wn'arop fpen~'a%-

~~

: , doende, antwoorden te gev6n : z i j n ,

Bi3,de~ard~i;min6.swcrkan d e r ' Zuiderzoe'werd de daar aanwezige groote is uil^ geheel. weggevaagd, -zoodat de toest:ind op da uvndäerizee nu Ifstabiell'

b.

Op de Schelge ,bezuiden Antwerpen ~ t r a c l i t men de' Wuilfl inst vlöedkomen

~~ ~

te liandhavon en rflen dornpdt z i c h do,o.rrriede' I n een reeks^ van nietbevredigende ~ :

~~

,~

~ ~~oplossir<lgen.. ' ~,~ ' ~

Eo-L liJ&t

gean

t w i j f e l d a t wanneer men

i n

bektnael een vloedkormenplan aanvaardt, men zich ~~ daarmede eindeloozei &oeili~jklieden op .den hals h a a l t ,

dan we> bestaande moeili jkliedcn bestendigt of v e r s c h u i f t , n i e t oplost.

,I\lochtanS ikai getseiciit~ worden

&en

pitin t e ontwerpen, 'waarbij ~

do^

van

I

nature

aangewezen:.v~oedl~orilme~i zaoveel mogelijk wordin benut eil de riogeli jlc-',

hei8 o p een zelcer~ econornisch voori2eel ~ E i e t b i j voorbaat u i t g e s l o t e n s c h i jnt~.

3

2. Algenieene r i c h t l i j n e n voor een vloedkormenplan,

st'roomingen GQLeid worden^.

Elen

l a a t e e r s t &e

terreinen

onderloopan~ waar.

alt

het minst hiaJoad

kan,

.vervolgens ~ d i b , ~ waar d a ~ schade nog,~ni'et zeer g r o o t w o r d t , enz, exi: t r a c h t daarmede t e ,&reikeh d a t d e b~elnngri jlcste gebieden, a l s bv. X o l l a n d benoorden Lek -'Waterweg, niiiumr.,zullm QvePstrOomen.

Deze d e f i n i t i e i s n i e t volledig genoe&, wknb het^ e s s e n t i e s l e van een Een VlO~edlcOi,lrnehplan kan men i e f i n i e e r e n ~ J . S ~ een pl an waarbi. j~ d e over- ~~ ~~ ~~ . , , . '

vleedicoimenplan i s . j u i s t d u t d e watersbaiiden> en dus üs &ijken, laag' gehouden worden

n e t l i e f s t zoo laag i ' , o g i t i jlc,

Ue

d e f i n i t i e moet &US u i , t g e b r o i d worden met d e woorden "zoodarii(; d a t oen SV-kuil o i l t s t a a t " ,

Ook ' b i j hoi; l'[r,roo.to p l a n f f van Noveiliber 1942 linn inen d e d i j k s h o o g t e n zoo-

danie i:ioi;en, d a t d e overstroomiagen, i w i n a e r doze i n z68r abnoriiiaïe g e v a l l e n , zouden voorkomen, g e l e i ü worden. Ook d a a r b i j zouden dus p o l d e r s e.d. kunnon warden aangewemn d i e iii u i t e r s t uclclzoi~ie g e v a l l e i i iiioeteri inloopen. D i t z i j n dan geen e i g e n l j . jke vïoedkomien, doch pol.dere met d i jkon v a n ongeveor 4.50

f.

liet v o r s c l i i l tusschun d i t llgrootu pltlriqr en h e t h i e r , t e bespreken vlood- :toraiietiplan is üus d a t iie% b i j liet l a n t s t e d e bedoel.j.ng; i s een uibc;eaproken

1cui.LC;cftxLetl Lc! acheppen m t ïnp;e, l i e f s t m o r l a g e , I3V-s.Ltinden.

ilan d o koum van d o p l a a t s d o r vloedkoi;unen is moil binnon v r i j enge gronzen yoboriden. :l!kmar%i jds i a h e t ï.o(&ch d a , t men do vl.oedkom zoo d i c h t

u o g e l i j k i i i j z e e weliricht, ooid;iC d o vloed[;oïf u i t zoe zoo v ï u g i:iu&!Ajk moet

worden nfgopltil;. .&renviel. h o o f t eene v e r l a g i n g 'op &wingen tifstirnd VUL den

riioiid e e n e r r i v i e r 0011 o x t r n stroom u i t zee Con gevoïge, wiiardoos d e vl.oedkoni

niet alleeri woiiiig e f f o c t i e f w q r d t , doch ook v u o l mui; water . b i n u e n g m t s wordt

gcvqord. ;:ion vlood1:oiii i!in(: duu8 grii dezo reden n i o t to d i c h t b i j zee wordeii ge- inaakt. ./uiäww,i jris Iteoí'i; i . i m d o i i i i g uuii oen vlootilcoi,i IiaLij ìie'L; ïaiidoinde van

h o t t & j g e S i e d .

, ~ ~ w u d e isi.vioron Iiubiien y r q o t e vli>etiiioi:u,icn riooclie;. &ii vloodkoin vun Uv.

LWO h a , c;ovuki i,iot oen l a t i g v4n

2 . 5 ~

t i b e r g 6 25.00ü.000

r $ .

ï s de r i v i o r die

oiitlwst i-i,oot worden 2 5 ~ 0 ~ , i ureed, iian kan 10 iciii vun d i o r i v i o r o v i : r yeIiid,de:Lü

ï I!I vorliiaf;d, woOi-.don. I:: d o r i v i e r 25ü LI imeeti, d a a lím 100 iiiii r i v i e r l.iet ge- i,iidciei.d i i l ~ v t ~ . c i . t ~ g a ,wo.rd.«ii.

&t

i.s ( h u geweiiocii'i; do brecd~Len tiisscileri d e imiidi jiten o f tiltlltins tiisscricn

d o kiidori d i e d o ~ i v l o e d moeten 4ueren,zoo siiia1:~inogeli j k t e lioudori.

I -.-.-__1_--

Von e;root b o l i i r i ~ ~ i s ooli d o j u i u t o hoo& van de .over:iuat. ï:; d e z e t o 1 . ~ ~ 8 , r i n a l o o p t de v~.oeC1:~:oi;i t o p;auvi v o l , is xi j 'te iioog, dan heeft OL> b i j eeii o 6 e i ï , ~ e - ~ , l o o jmndü v:l.ood~i;og w e i n i g ?,i jdel.iii(pc;,e eiftappilit: p l a a t s .

Sl-oelits iIl.tvoer.ige !Jerelceiiingon IwiiLen d e j u i s t e lioogteil d e r o v e r ï a t o n

OeljkïlerL en d e I i i o e i l i j h i i O i d d o e t iricli i i i o r b i j v o o r , (1-L tie ooiie sLorilivïoed

n o o i t g e l . i j l < i s e w i tieii anilor. dr 1:wi evcnwol worden aangeiiorlmu, dat tvartneer

de r i v i o s e i i tuasc:i«n do. buncli jlwn mal p;or:iadl-;t wn voldoer~d.e . g r o o t e vloedkoi.irlic;ii

. ~ . . ~.

kin@: gesteld wordeii o'p ni0.l; t e k o r t e u f s btxnden viin de ZQO, idell

iridoránnd v r i j @;,roote vorlnp;iiigcn knn teweop; hreiigori.

~~;u!nrinoor Jtot zou g(!luli!., en d o ~ i n t o i ~ j ~ i i ~ ! j o L ' o v e r liet g e h e o l a , n e t , d e r bonedoil-

4

nog s l e c h t s - e e n v r i j o n b e ~ e e k o n e n d ~ i besparing opleveren. Tolgons; d e b- ~ ~ ~

iwkening voorkomende op b l z . 100 Van mijn nota over h e t V i j e Q i l a i l d Q r i p l ~ i . . n i e t m e r dan ongeveer f 2.000.000 of

1%

$

d e r t o t a l e , k o s t e n . Z e l f s eene ?.reriaging met l.m'zou de besparing nog n i e t g r o o t genoeg-maken orn een

vloedkomnioriplan t e reohtvsardigen. Gezien .de algerteene nabpelen-aan een d e r g o l i ~ j k p ï a n ~

ver bon don^

zou^ do besparing v e e l aanzienli jlcer moeten a i j n . ~

~Dordrecht een zoo^ groote ,verlaging tewoeg t e ~Xirengein, a dat deze stad^ i n t a c t kan Ni j v e n ~ on~dat ook andere b e l a n g r l j k e ~ ~. d i jksverlioogingswerlcei~ n i e t

z~oudon behoeven t e gescl&iiüen.- bij^ Dordrecht zou h e t h a r t v a n - d e ' k u i l moeten e i j n , d a a r ~ r l e z e p l a a t s h e t laagst

van

a l l e n . , i i g t . Tn'1916 s t e e g h e t water d a a r ' t o t

3.43

+.

Thans

l i g t

de s i n d s 4.916 verhoogde waterkeering

h i e r op

3 ~ . 2 5

+.

Gesheld d a t ~ h e t geluiclen mocht riet behulp van vlOadliornnien

do waterstand beneden~.$.25~ f

.ie

houden,^ dan zou, rekenend met den d o o r

de SV-coinmissie t e Dordrecht b e c i j f e r d e stand

van

4 . / 0

f ,

de. k u i l d l & p t e ten r i i i n s t e ~ 4 . ' / 0 ~ - 3.25 e~l.45 m inoeteil b 8 ~ r a g e n ~ ; . T o e v a ï l i g l i s d i t 'ongeveer

4

d e ~ ~ d i e p t e van, dsn bestaanden ~~ Bi~esbimch!crilî,~ weïìce verkre&,,wordt .doob i.

? ~ bet overïoopen en inioopen van oflgeveer ~10.000 h a g e d e e l t e l i j k bekaad land.

het^

spreekt vanzelf d a t

bi

j bordrecht geen iO.000 li8 land ~ v o o ~ eon

vlosmom aanwezig, 3s

en

ook niet^ bahoeft b te z i j n

voor

het ~ kcwekken van g een

k u i l d i e p t e VU11 1 , 4 5

m..

Nien iran, do niiuwë vloedkorhen met tecuiisciie niiddelen

zoo etY,'eotie%% mogelijk maken en de r i v ~ i e r e n z i j n b i j 'DordTecht' ook i n i i e t algeineen smaller dan i n d e buurt van den aiesbosch. De rnogelijkl~aià oin m a t

'betreldcsli jk geringe ~vloeiilcoinoppe~loitteri-hier veel

t e

bereiken i s dus n i e t

~~

~

.Een.,groote .bespariog-kan men misscliien w r k r i jgen door^ bv. b i j

. ,

-~

~~ ~~ ~~ ~ ~~ ~~ ~~

b i j voorbaat uitg8sloten. 3;chter v o l $ t ~ u i t het voorgaande. dat onze doel- ~

s t e l l i n g f ocnwgroote, vprlaging. b i jsDi)ordrecht moet beooion, daas l i k t anders

~ ~~

~~

de moeite n i e t l o o n t . . ~ .

kunnen worden, s c h i j n t

een

vïoedkoiiirnon~Jlan voorloopig weinig aanvaardbaar.

$

j . Voor vloedkormien i n atliirrierking komeiiäe t e r r e i n e n . ~ ~

~~

Tridien Ile'~toestanden t6 Dordrecbt en B l i i d r e c h t n i e t i n t a c t gehouden

, I .

, .

_ < 1~ ~

, . _{Iiet rileest !:orflen voor. ~vloeükorninen i n ..aanmerking de^ binflen t e dijken}

. ~~

r i v i e r e n . a l s bv. :de:Oude-%iiane, Brielsciie Maas,

enz.

, De bgQzemgrOOi3te van h e t VI jeeilandenplan vers:;ckikt~ eeriigssins. van

Beschouwt

men

iil ~ ä e ~ e e r s t e p l a a t s , h e t , ~ e i B n d e n p ï & , ~ dan

i s

de d i e van h e t Viereilat&denplan.

-6

, .

, .

b i j .sCorm Op, 700 m wordt .aangenoneil. ,

I n den IBrabrrritschen Uiesbosch kan --__ na inpoldering i n den boehem, ~ groot

'100 ha, nog ongeveer~,1'~.000.000, rn5r worden geborgerl. I n de __-^_I Doode .%as opp.

2 9 0 ~ ha,^ riog ongeveer ~~.OCiO.i200 m3. :Deze

laatste

l i g t riabi j liet landwaartsche einde der benedenrivieren ei1 h e e f t ~ dus ~ t k A x i g i i u t . ~

legen^ kaden, d i e zoovoei~ liiogelijk land t e g e n ~ aeze hooge boeeemstaiiden~~zullen

beEchOj?Uen. ~ , .~

&r is h i e r b i j overal gerclíend~op voldoende liooge langs de boezems ge-

.

.~

Do K i l

i s

b e t r e k k e l i j k k o r t b en v o o r a s ' b i j s t o m v r i j diep, zooäat v e e l

water

u i t . liet breede liollanclsch Diep naar dek., overl,aa% h f j Zwi jndrsclyt z a 1

trekken. de^ nabl jheid<v&n h e t Iïollandsch~ Diep naakt, dozen overlaat belang- r i j k minder s f f e c t l e f .

Er

zou daarom,gedacht kunnen worden aan een t e vormen vloedkom op de

-

Vlakte van Ooltgensplaat tusschen den~ïïellegatäam, Tien

.Gemeten! en s t a d aan It tIaringvliet, groot ~ 3 2 0 0 ~ ha. Eet VuiLe , G a t b l i j f t : d m open, ~:zoodat de WaterbeW@ging op het.:Volkerak en op h e t tïa~ririgvii~et betrekke- l i j k weinig verandert. De:functie

van

hot

t profiel

tusschen Stad en Tien

Grnagten i s rianali j k 'Iro6fdeakelijk ? i e t . ~ v ü l l e n en ~ 1 e d l g e n . v a n de genoemde v l a k t e

t e r

grootte:. van 3200 ha, doch ~ i r i ~ h e t Vuile Gat z u l l e n baggeswerken n o o d i g . i i

jn

om h e t - opperwater zooäanig t e kunnen afvoeren d a t dB oes~ter-

~

.

cultuur in d e .TusscIiknwateren n i e t . . wordt benadeelhl. ;~~~~ ,

~ , , Hoe ~ n i i a i , d e z e kom b i j Tten Gemeten~ook niag schijnen,

z i j

, i s van betrek-

k e l i j k geringe beteekeilis t i o , ~ v . ~

de

to,wed& wateron~rraarin Z i j l i g t . Neent

men weer'=een t e bergen w~a$ers$hi.lf van 2~,50~m d i k t e , -aan kan

2 , 5 x

32OOiiia =

80 ~ n i l l . . ~ m ~ water @borgen vroraen, hetgeen overeenkomt

met

een :laag i n d e r i v i e r . y s n ~ " ' 32 ~ @fl ~l e n g t e , ~ 2 5 0 0 ~ m ~ breedte en l ~ + III d i k t e . Men mag

hier uit^ met d e noodige zeer ~ g r o a t e ~ r e s e r v i rnisschien t o t een verlaging van

6

.I& b i j ,lioerdi jk besluiten. Ook i n hek Noord Hollanùsch Diep zou nog oen^

vloeäkdrn~van 500 ha z i p ~ , t e maken.

is. o m ~ U o ~ d r e c h t , Ylieärecht

,,

enz~. -intact ,te kunnen l a t e n l í o s t ~ ongoveer 2

jaron t i j d : indien

'8

.mensohen daaraan ongestoord ~~ kunnen werken. ~NeedS ~x+erder

,kan

men een

indruk bokonen 'betkeftende. de .verlagende werking d e r overlaiitm h i j : stormvloeden, d o c h n i e t a l l a e n + x e storinvleedsberekeningeen z i j n noodie.,, o o k ~ d i e ,betrèffenEie~ de normale dagoli jksche vloeden

en

~~ de .opperwaterveri '~

d e & l l n g . b i j Lage,

normale

, e n , hoe@ rivierstanden. 8lecìits .de exacte, methode kan b i j ,storm eenlgszLna b ~ e t r o u w b a k ~ uitkomsten:verscha%fen, daar

de.

g e t i j -

li~jneri , b i j het, gebruik .van. vlo cd kom men^ p r i n c i p i e e l p van -sinuso!then vsrschi1len.

' , ~ liochten dezo VloedkorUrien

tezanen

no6 n i e t voldoende ii jn, 'dan kan

rnin

,

@ene,

berekening o inderdaad met deze ~vïoedkonmeri voldoende t e bereiken

~~ ~~ . ~~ .~ . ~ .

7

I -

desnoods d e t e r r e i n e i 1 tussciien %anti j en Beneden Narwede nop; neinen,

hoewel

inan

d i t nooäe z a l doen. Ook d e t e m e i n e n b i j h e t Zuid Maarteiisgat zoUdBn als vloed- korli g e b r u i k t kuniiaii wo!ideri, doch ook h i e r a a n k l e e f t h e t bezwsrir d a t deze ter-

r c i n e n r e e d s nagenoeg r i j p %i jii voor a g r a r i s c h e doeleinden.

--

i!;en hypo.thetisch plan irie t een aantal iiiogeïi jlie vloedkomion booogonde eene g r u o t e kuilvoriiiirig werd t e r v o o r l o o p i g e b e p a l i n g dor gedaciito op b i jlage 1 aangegeven.

De

o v e r l a a t l o n g t e is ' h i j do dtuuneii i n Sto Oude Maas, den Hollandsclien

ISssel, i n do Diesbosch4:il.Len en i n d e Uoode Kaas beperkt. B i j l a g e 2 geeft

een voorloopigan indruk van CO s i t u a t i e U i j Groo.te L i n d t , zooinede dv~arspiw- f i o l e n vun don dam. H o t s c h i jnt weiischoli jlr do o v e r s t o r t i n g zoodanig te doen p l u i i t s ilQbben, diit z i j e e r s t b i j oen b o t r o k l c e l i jlc hoo@xi s t a n d een aunvang noeiiit en dan ook n i e t fiiet seriige imi, doeh onríiidde:Lï.ijic met een d i k e e van ï in

of 1n08%. De t o p v i n den s t o m v l o e d inoet d . 8 h e t ware a f g m i i o t e n worden ei1 zu:Lks op nnclle wi jzu. .ben storinvïoed tveïko i i i e t hoogor küimit clan 5 - 2 5 rn ( b i j 1)ordreolï

levert, g e p p;ovaar op, tioch ói j nog iioogere vloeden nioot snel en good irigegrepe; Ininnen vrorden.

De

t o p vun don o v e r l a a t zou Uus op opgeveer

3,25

f kunnen ï i g g e n ,

of tie o v e r l a i i t zou ' b i j dit p e i l , of' i e t s Staar borieden,iiioeten gaan werlcen. ilwnvnriko~ti ji; i s (jodaclit aai1 «en zg. dakstuw, zooals i n I\Jederïandsch ï n t l i a wal w o r d t t o e g e p a s t ( z i e Iiiganieur no. 4 vuri 1 9 2 ' / ) , doch deze z i j n zoei' kostbaar. lioeweï geen i i i r e k t e b e d i e n i n g v e r e i s c h e n d , v o r d e r m z i j t;ocli riauwlettencl onder- houd, hotgeeii i& het oog OL! de Imtrelckeli jk garinee fre:rwwitie d e r stormvloeden

boven

3 .

25 i:i t , zou iiuiiileri l e i d e n . t o t vorwuarlooziny.

.Xon eorIvouuige, p r i n c i p l e e l , zweikke, Lmtonrieii, o f iietJiïoods houten scIiut-

t.tuf<, welke op clen ovox'lriatclaiii ujordt g e p l a a t s t en dooi' den druk v a het water,

waruieer de s.t!md van 4- 5.25 in t , b e r e i k t wordt, b e z w i j k t , i a u i t e r s t eoedltoop

en naiir liet solli j n t rnoeili j k t o # o v e r t r e f f e n wat b o d r i jfsizekorlreid en d o o l -

troPî'oridlioiü aangali.. V o o r t i l 'uvtuinoer i:mi dyriniiiiet]~iitror~ori aa@xerig t d i e met

~ > e i i u l p von oen v i o t t e r uutoimtiscri t o t ontpïoffiiiC; ì c ú r w n , riiag imn aannemen det. op het critiefo r m i o r i t rij.& zal. :M.i jvcn sta~111. Iiidiori nier1 oeli m o r g r o o t $

over-

s t o r t l e n g t e t o t z i jii bw3iidcix!(: zou liebben, zou mi z i c h i;iiBsciiieii de weolde lcuiinoii veroorl.oven een goliml. di.j?;voi:ríiígen o v e ~ * l . ~ a t te Iicrbben, niot :eer1 kruiris- îiooyte van I + 2.50 +, doch do o v e r s t o r t l e n ~ t e i s vi.ijwe1 o v e r a l , b e l i u l v e . b i j do vioaäkoiii vtiii O o l t p n s p L U a t , z e e r imperkt. den stuw u3.s voor d e ,$uaeverùetering @;oQruii:t werd i n notuurli jlc ook i';oed, d o c h uiteri,icite Iroul;'imur. , i

I

, ~~ ~~

3~

~ 4 . het ?.L--Icl begrip ~veil&ìieid I is rekbaar..

__

~' ~ ~ ' ,

den indruk worden o&lcomen, dat

de

mogolijkheicl v.an bepaalde Voordeelen aan- Boewel h e t h i e r 'bovenstaande8 all& nog een s t e r k hypo~thetisch karnkter: _. he,eft

,~

kan-

t o c h , . a l l e nadeelen van~,een~vloedkor~flen,7lan t e n s p i j t , n i o t aan

~~

, .

~~ ~ ~ w e z i g ~sckri j n t zonder dat^ a l ~ t e e s s e n t i e e l & b e l a n g a i aan worden g e t a s t . ~ De

voornaaraste verse tering en^ a l s d e Bissboschfnp~Ö~~dering, de.Viersil&dencorfl-- b i n a t i e en de^ afdahq!ing van den .iiol;Lan8scheii IJssei kunnen worden uitgevoerd, ~do~ch d e , zier bezwaarli~jke d i jksverhoogingën Gouden misschien g o d e e l t ~ & l i j k

achterwege Isuririan. b l i jven;'DordrBcht zou ' n i E t van de^ r i v i e r

behoeven^

t e worden afgesneden en d o ~ S l i e d r o c b t s c h & Uoorsteek zou^ -riet behoeven' t e worden

geniaalst. D e ' ~ K i 1 zou ' a l s 'i1iterriaI;ionale vaarweg, voorloopis: althans; b l i j v e n

bestaan. ~~ ~~ .~ ~i ~ ~ ~~

I)e .vraag of inddrdaaä deze voordeelen op ecoïioriisclie~ wijze verniezen- l i j k t k u p e n worden, :hangt af vari d e

exacte

berekening; ~~ doch kan

re&

nu g e d e e l t e l i j k beantwoord worden door er op^ t c w i jzen, dat :warineer iiien~~de

vloedkomruimte

maar

groot g&oog maakt

en

n i e t t e

hooge

eischen

s t d t

aan

de w i l i g h e i d van bepaalde gebiedeg, 'techniech veel. g is t e bereiken. ~

h e t 1 standpunt innaflen dat^ z i j YïechtS w i l treden In d! gevolg6n

van

u i t . t e ~ ~~ vo~eren waterstaatswerken en n i e t ~ i n ~ d i e - e s n e r I b o d ä m d a l i n g of-van ëen of

andere. ongunstige colflbinatie van s t o r m ; ~ast%onorfliech ~get4.j en 'hoog opper-

water. zij^ kan bv. voor den hoogst voorgekorflen vloed, d i e van ,1916,~ berekenen d a t eene ~ i e s b o ~ e ~ i y ~ p o l d e r i n g een bapáaïde verhoogirig , t e Dordrecht ~ z a l

gebruik van een zekere vloadkom, d i e d a - ~ S t a a t ~ t e r beschikking stelt. 30

tgestand t e ~ D o r d r e c h t wordt d a l n i e t - b e t e r ~

<n

n i e t ~ s l e c h t e r d & b i j

nu is.

~~

% a t deze v e i l i g h e i d

bot re ft

kan de ~SGan? a l s ~ p r i v a a t r e c + l i j k : lichaam ~~

~ ~~

~~ ~~

:

teweegbrengen^ en ~ d ; a t ~ ' &ze verhooging geneutialiseerd' ~~ kan worcien~ door hkt

" ' ~ ~ , ~ ~ ~

-

.,

'~ ' D i t i s . eon standpunt, waarb bi j i i l ë t ~ ~ d e ~ algenieen~6 econoniie~ _{w o r d t} be-

~

~~ ~~

tyokken~en waar teken

i n

t e brengen 1 s d a t de @volgen van natuurwerkingen, ~~

g&erin&instanties &iräen $ewen&ld.

. D Q

S t a u t

kan

b & t e r ~ a l l e - f a c j p n , '

scliouwen ~oni t o t ~ ~ d e ~ v o o r d e e ï i ~ g s t e ~~ uitvoering dezer . werken ~~ t e koman; . - ~ ' ~~ ~ ~

~~ a l s ~ ~ t o t ~ ~ u i t d r u k i c i n g lcornen - b i j h e t -deindalingsvraaBstuk o f h e t conib~inat2e-

.,vraags,tuk'van wind^, g e t i ~ j , en opper%ateF ~ o i ~ d e schouders-van legere ~~ x e -

d i - o waterstaatswerken te!& ~$pvolge zulïen kiehben i n

onderling'^

v&b& be-

' . : ' ~

I.

Ue Btorrnvloedscoi:uiiissie~.heeit zich o & c i l t l a a t s t e stiindp>unt- ges~$eld. ~

. ~. ~~

,~

' ~

Z i j ging u i t van 'Oe algwieeiie grondgedachte d a t s::e$eIcend~ liioet worden I&:

i e . ~ een bodmdalirig 0 % ~ z e e s p i e g e l r i jzing tot^ h e t jaar 2000,

'2,e. een ,verruimden Vlategveg, zooals deze

i n

~ 2 0 0 0 v@WdCh& iiiag wordon,

3

e. oen 13i es iios c h i n p l d o r i n g

,

4e. eenc .afdur,ii.iiiig wiii d e 8rielc;cIie Maas, Oude I,.aus, d p u i , 1io:Ll. I j s s e l en

' . Waritij ter w i l l e

ven

CIC z o u t h o u t r i j d i n g ,

50.

oen v ï o o d zoooïu ongevoer i n 1625 i s voorgokcmen.

voor

booger

mlcwenm 2

S p l i t s t iiicn do verooiiïïlelide invíoeùori op ùe SV-vorhoof:ing üan v i n d t men voor ~ o r i i g ~ kicofdstntions üc v,olgeride c i j f o r s :

voor UiesWch- i n D o l d a

3

inv1.o eù l í a t c r a taatswerken i n v ï o a d n a t u u r l i jkr: f a c t o r e n 4 voor zee@g&- ri. jzS.n& s i n d s i.1oogste

sv

l 2.t a n Y/ Clli 1'1 CIIl 14 CiIl 1 4 cin 14- c1i1

5

b l i j k o n d a t het de S t a a t slecilts weinig kost de boezem van d e oúde-Ii"aas 'cis., dar1 lioXïï-LRndsclien~ TJsiiel en de ,Biesbosckkiïlen a l s vloedkormen & e r besahiklcing t e i t o i g i n . ~ liet zou ü ~ ' problerneri eener aigenzeene boderndaLing en tii j k s p r o f i e l - verbetering, g tot nadere noodzaak b l i j k t , iiiissclilsn u i t s t e l l e n . $.9lTS algemeen

Q C O n O m i s C h gezien ka% missctiken ~~

voor

ai.6 s-tami:purit ' i e t s t e zeggen z i j n . GQ- s t e l a - d a t de t i j d gedurende welke riien~ de kuil. o g ~ d o benedenrividren z a l w i l l e n handhaven

een

eeuvj bedraagt;, dan is^ 03:

i n

d i e eeuw

(1.950.~-

2050) ' S l Q C h t S oen

geringe kans,

dat^

een vloed als d i e van 1825 (veroorzukend een s t a n d van ongeveer + . i e ~ ~ o ~ k van IjoAiZana~) ' zou vooricohen. ,

misschien

zou w een

gchade door ontstaan van f 1.000.000, doch d i t z a l ~ r n i n ~ a ï l ~ i c c h t willen aan- vaarden t e r w i l l e van een grootere bezuiniging.

~~

.~

~ , , ' ~~ . .

~ ~~

g m p e n kunnen & l e i d : worden. ~ ' , ~,

liet bovengenoamde~ bedrag van

T

ï. 000.000 is

natuurlijk

f i c t i e f . .tfanneer meïide ramp

i n

bepaalde banen l e i d t

zal.

v&moeäolijk

n i e t

zooveel snhadi be-

iioeven t e +m-aen geleden. Gezorgd moec worden d a t kiet~ eigeriïijico IIolland

VOL-

komen v S i l i g 1%. LQgt~rnen voorts de kaden van de buih&polders van de Iu'oord

~~,

lager dag U 0 d i j k e n van de Alblasserwaard,, d a n ~ h e e f t ' d ë l a a t s t e wei+$ kan#

op doorbraaic. Zorgt rfien ZOOdoQndQ Goor iolcioenr2e ~eserv~vloedkoairnen, dan ~ s c i i i j n t . d e sciiade

üi~e

rflisschieil een iceer~ per eeuw opi recat wel binnen een

'marge v a

~f

100.000 t e houden,

,Do kaden van d o buitend di jksche $elders

Cl$6mn

d a a r t o b aan .ke&3,akk?

u i t

I_ beP,eiCeningQn VOlgQndQ hoogten gebondsi2 t e z i j n . i~ h,et uuiteiidnd d i e n t "be- kaad %a z i j n , want e r ' is een g r o o t v e t s o h i l i n de f u n c t i e van de r i v i e r - oppervïnkte b i j storm en d i o d e r ' vloeäkoma~perviakto. ~ Beide cuncti~es s t a a n

l i j n r e c h t tegenover elkaar. %OU bien bvl 1 0 0 ~ h a onbeknad~lateri dan z o u ~ d i t '

. ~ b i j ' D o r d r e c h t ,

waer

de a f g e l a t e n laag liet liefst o&veer ~ 1 , 5 ~

m

a i k moet z i j n , een e x t r a vloediromoppervlnk van' ongeveer

noodig ~iiiahn. D i t is samen 160: ha l a n d

dat

aan h e t r i v i e i v a t a r w o r d t b l o o t -

gesteld. Het ines s n i j d t dus

van

twee kanten; vergrooting van d i vloedlcom be-

teelcent n i e t a l l i e n - veranialïi.ng van .de r i v i e r b i j storm, do~ch tevens'meer watëronttreklring aan cleze verkleinde

rivier.

De vQl$oräe van de polders 'die voorbesterfld . z i j n om achter&iivolgens , i n t e loop en,^ kan wanneer a l l e bereke- nin$en dienaangaande gereed z i j n , worden VaRtgGStei.d. Bier b l i j k t - ' e c h t e r '

oen der zwakke. z i jdeh

van

h e t vloedkormenyJlari: daar d e eene s t

geheel goLijk i s aap den ander, z a l nu eens liet water der bovenrivieren, dan d e opwaaiixig op ~dQn~~ZQidC&ijlCQII t a k , OT WQI. a e astronorrimìie pjeti jiioogte den

~ ~~ ~~ . 1'.'000.000

x

1 , 5

2,5 lla ~~ ~ ~~ ~ ~ ~ ~~

12

klein cl van beteekenis. ~ liet s l u i t zich d a a r b i j aan

bij

de belangen

&er

z o u t b e s t r i jding, lundwinning en scheepvaart ~ en kan ook oin d i e reden dus

als overgangsmaatregel gehuld worden.

5

7.

Orde van g r o o t t e d e r rnogelijlce

-

besparing.

een trloeddoirrflensysteam b e s l u i t e n , z e l f s n i e t a l s ove~rgan@;srnatitregel, i n - ' dien n i e t b l i j k t d a t de besparing belangrijk i s . B i j t i e . b e c i j f e r i n g

van

d e mogeii jke

besparing^

i s uitgegaan van hei; Viereiltindeiiplan, daar een vloedko~uiiensysteeni~ , b i j h e t V i jfeilandenglnn iiiinder z i n h e e f t . Voorts is

verondersteld d a t ~aene 43. jlcsverzwaring langs^ den Waterweg

-

Nieuwe Naas

~-

Lek n o i d i g

i s ,

doch langs liet Hollandsch 13iip

niet.

.~ De Biosbos~hdijken .

:

, z i j n op 5.Oû + gedacht. De dijken van & Kil, d e Noorä en d e Beneden Merweäq b l i j v e n xooala z i j zijn;^ de Sliedreohtsche Doorsteek wordt dus

n i e t geniaalct en b i j ~ Dordrecht vinden ~oolc geen werken p l a a t s .

~~ daar^ een SV-lniil steeds g r o o t s bszwai-en meebrengt zal men n i e t t o t

~~

' ' '

Dë begrootiiig -van iie% Viereilanden-vloedlco~~ien plan ( b i j i a g e 1)

v wordt

~ dan als v o l g t geranind~ op ~f 111,000.000 :

.,

-,- Z6Ér globale kost~enraiing Viereilanden-vloedlcoiiinienplan

-

l . o . Waterweg benoden WeStgeul ( 5 - e i l . p i . )

:vestgeul

-

nuis t e

iungeïanä (~ 11 ' ) Rotteriiam (opgave' gem.^)

Kroeksche haven

-

~niIond~ Noori (9-eil.pl. ~~ )

Overliat b i j Groote Lindt ( gestliiat~)~

~(

45

-e% p l . ) ~. i u s l u i t irig B&ingani " . ( b e g r o o t ) ' ~ Iiulpdarfl @pui Hartelsche Gat ,~ ( I1 ~ ) ~ , Koe&oodkanaal ( I 1 -) Steenen Haak (

~1

~~

r.o. WaCerweg beneden

~Vi

j f s i u i z e n ( 5 - e i l . p l . ) Msl'ui'bixig l-ioll.~IJss e l (geschat) ~ ~

~~ . ( ~ ~ 1 1~) ~~ Bies boschwerlcen

Aniarliant ( ~ I1 )~

Vloedkolii Tiengaieten (begroot)

'

~~

I I 3Jiaartenagat ~(~ " ~)~~

,

~ ' Dorütsche Biosbosch (gesclia%) ~~ , Verruiiaing iToord ~( f l ) . . f 3.2i0.000 f

61$.000

f 28.000.000

~f

2.153.000 ~ I I ~ f 6.000.000 f ~2.7y3.000 f 160.000 f ~ 41'/.''/'/0 f ~20..52.5.000 i? 600.000 . ~~ -f

EZT.OOO

. f ~ 6.000.000 f 8.000.000 ' ) ~ f 6.600.000~ f~ 11.265~000. f ï. 4O0.000 ~P !l.460.000 ~~ f 2.000.000

f ' 500.000

P 5U0.000

f lti.OOO.OOO

1. ~ "In eon vïoodkorii~~ensystee~i, o p w w t a l s aan geleid ov-rstrooiaiiiysl)ïan

U G h O G f t geen g r o o t r i s i c o t o z i t t e n . Z e l f s b i j het ,,groote pl.arr*i ( n o t a

Novoiiiber l34.2)

zal

nien een s y s t e e m van g e l e i d e pverstroorning wip.en t o e -

passen, i?ioch alles op een hooeor nivcdu. Timers al^ rekent man

met

een be-

~1

voiligirlg tegen s t o r m rflet

8en.

fnekwentie

--

p s r j a a r , dan kunnoi t o c h 300

nog boïangri j k hoogero vloeden ~~ voorkonienf1.

2 .

b l F jf't, do Sliedrechtsche Rgorsteek voorloopig n i e t gemaakt behoeft i e

worden en ook,.i)ordre.cht i n t a c t blijf t.^ Gesteld; dat meri d i t gedurende een

eeuw zoo zou kunnen volhouden, dan is het wel d e moeite waard er oenige lasten van t e ondervinden".

3 .

"h isoemms van het Viereilandenplan, van don ~afged,vnden-TJssel,

van

d e ~Biesboschkiïlen, van d e Doodo Nws, vim de v l a k t e van Ooïtgensplaat en

van een kribvak van het ILolla&sch Diep. bieden goedkooye.mogeli jkheden t o t h e t vornien van vloedkormien; waarom zou inen daarvan :geen gcbruik rnaken7

A l l i c h t kan aien daarmeûe verhoogendo werking eener ~ i ~ s b o s c l ~ i n p o l d e r i ~ r ~ geheel of^ g;adQQl.telijk neutraliseeren".

4. "X%n proef rnwt deze vloed:cOn~~i'.in~6:~durende~ bv. een eeuw %OU weinig be- zwaarlijk z i j n . Men zou intussciten inaatregelen Iiunnen t r e f f e n de l a t e r te

vcrhoogon 'naiidi jken door iiAddel. van een uitstervingssysteem t e zuiveren

van bebouwing en v o o r t s d e ontwikkelinl; der s t r e e k kunnen aTvsachten en leidentf.

5.

~

doch waarom moet a l l o s i n eens worden v e r r i c h t ? Men zou k c h een u i t - " H s t is V e r ï Q i d Q l i J k e o n ~ p l a n u i t t e voeren, waarbij de,kil, open

W i t e i n d e l i j k z a l h e t ,,groot& planei wel verwezenli jkt moet en^ worden,

voering kunnen indegken, waarb bi j thans reeds de voornaqnste belnrigen worden beveiligd, doch waarbi j d o minder b 6 2 & p 8 i j k e , of d5.Q w a a r b i j ~ g r o o t e rflODi1ijkhQden worden~~ondervonden, voorloopie ~ c p den achtergrond b l i j v e n . Zoo kunnen d e dijken benoorden den Waterweg

-

Lek f l i n k worden opgehoogd,^ de Vierailanden worden

t ver bon don

t o t éán e i l a n d en kan ook d e

Hollandsche I J s s e l worden afgedeWd. Niet onmiddelli j l c n o o d i g s c h i j n t de dijksverhoogirig lang61 Hollandsch Diep

-

i i a r i n g v l i e t , daar

vooruit^

t e voorspeiïan

is

d a t Gen ~ v e n t u e e ~ e ~ doorbraak hier v e e l minder zak lcosten dan de dijks9erhooging. Iinrhers

er

z i j n overal s l a p r d i jkentr.

~~ ~~

6. !'Het zou,

i n

dezen gOdaChtQngang voortredeneerend, n i e t noodig z i j n

de groote vloedkoin van 0ol.tgensplaat i n t o r i c h t e h , doch de, k l e i n e zou vernio~edeli j k riieer d a n voldoende z i j n . Desnoods kan de 4 o e d k o m b i j

'

I

.

l a n g s don Uioeboach zoudoli a l v a s t o]? oen hoogte vsn

6.50

.t kurincri worden go-

Ùracht, daar d i t b a t r e k x e l i ji: weinig iiieer 1~08.1; (nl. ~4676.000) dan b i j ophooging

t o t een h o ogt e vmi 5.00 +. ?!ion zou na do verlanding d e r Coekoiostige kribvakken

van Ziet Iiollandsch 1)Iep hoogo d i jkon omniddelli j k langs d e r i v i e r kunnen leggen (snia1î.e r i v i e r b i j s t o m i s irnrnora steeds gowerisciit) on zoolang z i c h dus i m t

-boestanden vorgenoegon d i e ongeveer met d e bestaande overeenkomn en d i e h i e r t o c h geenszins o n d r a g e l i jk a i jnil.

' I . "061 dozo w i j z e zou rmii i n ongeveer eon eeuw t i j d 8 o p liet ideonl. ecnax

g , r w t e r e veiligheid !auuien tianworkeri met, imkreklcoï.ijk weinig k o s t e n en ook

~~

der ~ s t r e e k is h e t w e n~ c lie li j k de d i jken te.vefiagen. De wegen o p deze ' ä i j k e n kunnen~,&an teveils .ór\@eder woraeri - e n daardoor minder g e v a a r l i j k .

, ~ De oprflerlcing van,& d a t heb, B i j k den boezem van het Vis!reil~nderiplan t e r beschildcing kan s t ~ a s l e n ~ , z o n d e r . e x t r a groote k o s t e n , v a l t ~ bij ~~ nadere b i -

schouwing

ook

~ n i e t ~ m e e . .:Er mo& een zekere overläatlengte gevorm& worden met

.~ daarachter ~~ son~ overstortgat ~CbiJlage , 2 ) . V o o r t s h o e t s n ~

ka den^

gemaakt worden langs den geheeles langen boezem en

zullen

;de t e r r e i n e n d i e bUiDen deze

1 ~ k a d e n ~ v a l l e n n i e t w a t e r v r & j ~ ~ 21 jn, Door d e nieuwe kiden moeten 100 ha Ran

de

agrarische ,bestmnlng

wó.räen

onttrokken, t e r w i j l 60 ha ùestaunde kaden , n i e t

&eslecht~ kunrien worden. Overigcms~ geiden d.ezelfdo bczwaren alk hierboven : voor den ~ZJsseï tverdm ~aan&voerd, nl. dat de oevers var1 t den boezem niet ~

t o t norniale ontwildceling lcuniien Icornerf.~ De extra werken ,%i$ G r o o t e i i n d t a l - leen, welke geen nut. meer hebben -zoodra ~~

het^^

tqgrootelplaa" verwexenlijkt~-

is,

worden goraamd .op f 8QO.~~OO. Daarboven inuet nien voop de doryïri-g der bater&

~' ~ v a n ~ d e ~ l b 0 h a - d i jkzate~ongeveer f 10.000 per lia rekenen- ( a l g m e e n econoiiiisóh

. 'oi j f e r ) ~ of' f ~1,600.000, omflen

2

2.400.006,~~benevens nog^ een bedrag^ voor do

~ ~ beleimering Van de, ~ontwilckeling

der^

oevers.

~~ ., . ~~ r wat ~~ h i e r voor^ äe~vlopdkorn der Oude Maas c ~ . s . wordt gez~egd g e l d t even-

~~4 zoo voor d i e der Iliesbo8chkillen'~en~ d i 6 vfm

voor de economische nadeelen b e t r e k k e l i j k e ~ g r o o t e bedragen ïiioot~en'~r~ekener1.

voren d u i d e l i j k vas.tgesteLä moetrili worden d a t liet

eia aken

van ophoogingen

en

~inp.olderiagen i n h e t ,nieuw C e ~ vonn6n kuilgobied n i e t verboden ; z a l w worden. , '

~~

k ook

zo~uden~ de, noodige o i wermclieli j k g r ï v i e r v o r b e t e k n g e n ~nie'c Ü i t g a s t e l d ~ ~ ~

,of ~opgahoudeu, DiQgan wordeq. Vooral

w in

ti jdexi Van ~ sconoii&sahen a r u k . i s t e ~ . voor~zien dat . v & r b e t e r i n g e n ~ ~ o p .zwa!iic.e

wijze

'of i r i ~ liet ~ gelie& n i e t ~zuxîer?~ worden aangev6t~'en dat :to,evïucht~ za1:worderi geriornen~~bot h e t 'in he5 beven^ . ~ .roepen &n, bepalingen betreffsnde .het verbod van ophoogen van kaden o f h e t '

'~~ z i c h ves$igeii i n bepaalde p o i d e r s ~ i n den z i n zooals ~ C e t K.B.' ~An.2938. voor

~ ~ de Bie~sboschpolders .beoogt.

~D$

.aanwezige mogeli ~~ jkheid ket ~~ &me gat met liet

'~ ., Briclere te a i l i e n

.

i&

e r tne~:.kunnen l e i d e n U0 mooili~jkheden Uij~~Do>drecht ~

~ . , ' ~~ ~~ '~ , . , ~. ~ ~~ ,~ ~~ ~ . ~~ ~~

Doods Eria4s.~

601;.

daar^ zou'irien~~

~'~ . Wamieer liet langzame u i t v o w i n g s t m p o gevolgd- z a l worilen,. z a l v a n ' t e ' ~ ~ ~~~ ~~ ~. ~ ~ , ~ , ~~ , ~

. ~ en S l i e d r e c h t , d i e voortdigend groot er^ Piorden,. ~~ p steeds v.erder. l;O verschuiven, Eoonoiiiisch bezien beteekent d i t .een ,schadepost vmn nVat. t e : onderschatten ':

~~

I,

~~ g r o o t t o ~ . ~ ~ . .

~~ 3bn nadeel

ven.

het' t r a g e ~ . p l a n

,,d.

i s ,voorts. d a t .Dordre'cht aohter twee ze~eslui~zen gomt

te

i i & n e n aoodosnde ten ~ackiter ~ s h u u % U i j :Zwi~jndreclit, wier haven: achter ~ s l e c ì i t s een . s l u i s . z a l liggen. Wanneer l a t e r . een w a t e r v r i j - ~ ~

~~

~~

3

20

~~

7.

Samenvatting.

~ . I n het voorgaande kwaiiien oenige p r i n c i p i o e i e lcweati t o r sprake, waaromtrent iiet iiioeilijlc i s omaiddelli jlc t o t o8xi j u i s t e waardoering der

pro-' en^ contra-arguiionkieh t o ~ komen.. voort ge ga en^ z a l daarori worden met

hydraulische berekoningen en andere s t u d i e s ,

. ~ Men zou eckter tol; de v o l g 6 d e voorloopige opmttingen kunnen komen: ~ ~

a.

d a t

een

vloedlcomÏ!enplan~ als u i t e i n d o l i jlc d o o l vomuurpeli j k is^,

b. d a t een best~mriing van den Irollandsaïmn T J s s o l t o t vioedkom bemiaren ~ ~ ~ ~ ~ h e e f t ,

.~ c' dat een bestemiliie; van een deel^ van iiet 1IoLlands~ch Diep ei1 van d e ~ v l a k t e '7. i

van üoitgenspîaat t o t vlohdkom nader bnaf2rzocht moet warden om een ge-

fnndserd oordeel daarover

u i t

t e spreken,

d . ~ ~ d a t eon ,bestemming

van

de ~ B i e s b o s c t k i i l e n en 0.e Doods tiaas t o t vloed-

,:coïntnen.~ bezwarqn hebben en daarenboven weinig e f f e c t zusu13.en hebben, e. ~ ~ d a t ~ . i i B t eveneens bezwaarlijk i s d e t e r r e i n e n van h e t Liaartensgat 'en

~~~ ~~ I hst V g t i t i j a l s vloedlcorii

%e

besi;eiiuri&n, ~ ,

~~

~ . ' f . d a t een iiesearnniing van Ue Oude %aas C . S . t o t vloedkon J;iisschien aanvaard

~ . ,. Ban worden, doch dat ook h i e r f i n a n c i e e l e

en

economische bezwaren % i j n ~~ ~~

~~

~.

van. n i e t geringe beieekenis,

g; dat een u i b s t e l

v&

d e dìjksverïiooging ïangs liolïandscli Diep

-

Haring- v l i e t

-

Voïlcerak vormoecle1i:jh ~~ 'aanvaard zou kunnen worden, t o t d a t d o ~ ~ toestanden, d i e ~. h i e r i;hnns op het punt^ stauri t e veranderen, @;econsól.d.-~

doerd Z L l l l e ï l Z i J n , ',

h. d a t liet systeem ~vari @&$.de overstrooiiiingen ook i n het ~ i r o o t e plan g e - ~ bruikt kuil worden v o o r &e k t e r m a t e zeldzame hoogu vloeden die. t e Zoek

van Hoilarid viiii m o r dan

3.95

c . De' d i j k e n benoorden '3ikterbvog

-

I*'ieuwe ?iiaas

-

Lek, die) Langs de klblaiiservmird~ en d i a van de Vior- of V i j f -

'

.

,

~~

' . oiianüen moeten ä<n een e;roote voilighoid bie dan en d i e ~ v a ï i een asrrbwl

buiteripoldim of^ 1;fantt jhn;len iriirider. '

I,

i.

d a t ,

iiet i n het algemeen wensc!!e;l.ljlc i s dat de breedten d e r r i v i e r e n :

tusscïlen dc d i jkeri zoo smal iriogeli jk %i j n , 'Vooral o p den z u l d e l i jlron tak ontbreekt h i e r a a n ïioc; veel.

af rdaride

~j 1 d a t h o t n i e t , of ~~no@: n i e t ] gewenscht in^ & e bundi jken ïangs d@&Úde iiliaas,

~ ~ s l a p o r ü i jken

b ï i

jven imstaan~. ï>ë wegen en

aQ

imbauwing op deze: d i jkeri ~ ~ S s o i of^ Doode lviaas ~ veoi t e verlngon. Daze zouden V:JO~lOOpig a i s

2 1

24 IFeUruarI 174j. De Boofdirigcnioirr