Biuletyn katechetyczny

Margarita Sondej, Józef Krawiec,

Ryszard Kotowski, Wiktor

Lechocki, Paweł Ludwig,

Władysław Kubik

Biuletyn katechetyczny

Collectanea Theologica 55/2, 93-113

55(1985) fase. II

BIULETYN KATECHETYCZNY

Z a w a r to ś ć : I. W Y C H O W A N IE DO Ż Y C IA W R O D Z IN IE N A S Z C Z E B L U K A T E C H IZ A C JI D Z IE C I W W IE K U P R Z E D S Z K O L N Y M . M odel w y c h o w a n ia do ż y c ia w ro d z in ie w to k u k a te c h e z y d la d z ie c i c z te ro le tn ic h , .p ięcio letn ich i sz e śc io le tn ic h . II. R A D O S C Z M A R T W Y C H W S T A N IA W „P R Z E K A Z IE A U D IO W IZ U A L N Y M ” . S p o tk a n ie s tu d e n tó w k a te c h e ty k i K U L i A T K . 1. F o ­ to g r a f ia w k a te c h e z ie . — 2. „ M o n ta ż a u d io w iz u a ln y ” w k a te c h e z ie . — 3. M e­ d y ta c ja — je j ro d z a je i m o ż liw o śc i z a s to s o w a n ia w k a te c h e z ie . * I. W Y C H O W A N IE D O Ż Y C IA W R O D Z IN IE N A S Z C Z E B L U K A T E C H IZ A C JI D Z IE C I W W IE K U P R Z E D S Z K O L N Y M W o s ta tn ic h d z ie s ią tk a c h l a t o p ra c o w a n o w P o ls c e w ie le ró ż n y c h k a te c h e z p rz e z n a c z o n y c h d la dziec i w w ie k u p rz e d s z k o ln y m . K ró tk ie g o o m ó w ie n ia ty ch że, w r a z z p o d a n ie m ty tu łó w z b io ró w k a te c h e z o ra z ic h a u to ró w , do k o ­ n a ł k s. W ła d y s ła w K u b i k S J w a r t y k u le s ta n o w ią c y m w p ro w a d z e n ie do w y d a n e g o o s ta tn io p o d rę c z n ik a d la k a te c h iz a c ji d z ie c i n a jm ło d s z y c h p t. J e z u s C h r y s tu s z n a m i Ł W o p a rc iu o te n w ła ś n ie p o d rę c z n ik p ra g n ie m y u k a z a ć sw eg o r o d z a ju m o d e l w y c h o w a n ia dziec i do ż y c ia w ro d z in ie . W y b ó r te n z o sta ł p o d y k to w a n y fa k te m , że w s p o m n ia n y p o d rę c z n ik z a w ie ra m a te r i a ły p rz e z n a c z o n e n a tr z y k o le jn e la t a k a te c h iz a c ji, a w ię c p o z w a la w y o d rę b n ić p e w n e e ta p y w p ro c e s ie w y c h o w a n ia do ży cia w ro d z in ie . P o n a d to p o b ie ż n e z a p o z n a n ie się z in n y m i m a t e r i a ła m i d la k a te c h iz a c ji dziec i n a jm ło d s z y c h u p o w a ż n ia n a s do s tw ie rd z e n ia , że n ie m a w n ic h ta k i c h e le m e n tó w o d n o śn ie do ro z w a ż a n e g o z a g a d n ie n ia , k tó r e n ie b y ły b y u w z g lę d n io n e w a n a liz o w a n y c h p rz e z n a s m a te r ia ła c h . 1. M o d el w y c h o w a n ia do ż y c ia w ro d z in ie w to k u k a te c h e z y d la dziec i c z te ro le tn ic h P o d rę c z n ik J e z u s C h r y s tu s z n a m i, to m I, u d o s tę p n io n y k a te c h e to m w r o k u 1983, z a w ie r a d w a c ią g i k a te c h e z . P ie r w s z y p rz e z n a c z o n y je s t d la u c z n ió w c z te ro le tn ic h , w z g lę d n ie d la u c z n ió w u c z e s tn ic z ą c y c h p o ra z p ie r w s z y w k a t e c h i z a c j i 2. O b e jm u je o n 21 k a te c h e z p r z e w id z ia n y c h p r o g r a ­ m e m o ra z p ię ć k a te c h e z d o d a tk o w y c h do p rz e p r o w a d z e n ia w n a jb a r d z ie j o d p o w ie d n im te r m in ie i o k o lic z n o śc ia c h w e d łu g u z n a n ia k a te c h e ty . W n io s k u ­ ją c n a p o d s ta w ie b r z m ie n ia te m a tu , d w ie w ś r ó d w y m ie n io n y c h k a te c h e z p o ­ d e jm u ją w sp o só b b e z p o ś r e d n i te m a ty k ę r o d z i n n ą 3, k ilk a n a s tę p n y c h p o s ia d a w y r a ź n y z w ią z e k z z a g a d n ie n ia m i ż y c ia r o d z i n n e g o 4, a w ięk szo ść sp o ś ró d

* R e d a k to r e m n in ie js z e g o b ile ty n u j e s t k s. W ła d y s ła w K u b i k S J, W a r ­ s z a w a -K ra k ó w . 1 J e z u s C h r y s tu s z n a m i. P o d r ę c z n ik d la k a te c h iz a c ji d zie c i n a jm ło d s z y c h , to m I, p r a c a z b io ro w a p o d re d . k s . W ła d y s ła w a K u b i k a S J , W a rs z a w a 1983. O d tą d b ę d z ie s to s o w a n y s k r ó t JC h z n . C y fra r z y m s k a o zn aczać b ę d z ie p ie rw s z y , d ru g i lu b tr z e c i c y k l k a te c h e z , p ie r w s z e c y fr y a r a b s k ie — k o le jn y n u m e r k a te c h e z y , c y fr y a r a b s k ie po ś r e d n ik u — o d p o w ie d n ie stro n ic e . 2 W . K u b i k S J , P r z e d m o w a , w : J C h z n , to m I, 7. 3 J C h z n I, 1 i 2. 4 J C h z n I, 13, 14, 15.

94

k a te c h e z z d a je się n ie u w z g lę d n ia ć in te re s u ją c e g o n a s z a g a d n ie n ia . P o g łę b io ­ n a le k t u r a o m a w ia n y c h k a te c h e z d o p ro w a d z a je d n a k do s tw ie rd z e n ia , że d o ­ sło w n ie w k a ż d e j je d n o s tc e k a te c h e ty c z n e j m o ż n a o d k ry ć p e w n e e le m e n ty w y c h o w a n ia dzieci do ż y c ia w ro d z in ie , n a w ią z u ją c e do ic h o so b isty c h do­ św ia d c z e ń , k tó r e — j a k w ie m y — m a ją sz czeg ó ln y w p ły w n a k s z ta łto w a n ie się lu d z k ie j i c h rz e ś c ija ń s k ie j o so b o w o ści d z ie c k a 5.

C ało ść p r o b le m a ty k i z w ią z a n e j z w y c h o w a n ie m do ży cia w ro d z in ie , z a ­ w a r te j w o m a w ia n e j części p o d rę c z n ik a J e z u s C h r y s tu s z n a m i, p rz e k a z u je s ię d z ie c k u p rz y p o m o c y d o b ra n y c h o d p o w ie d n io o p o w ia d a ń p o p rz e z p o d s u ­ w a n ie c h rz e ś c ija ń s k ie g o sp o s o b u p rz e ż y w a n ia ś w ią t o ra z n a d ro d z e k s z ta ł­ to w a n ia o k re ś lo n y c h p o s ta w w o b ec c z ło n k ó w ro d z in y . a. W y c h o w a n i e d o ż y c i a w r o d z i n i e p r z y p o m o c y o p o w i a d a ń

D ziecko w w ie k u 3— 5 l a t o d z n a c z a się sz c zeg ó ln ie b u jn ą i ż y w ą w y o b ra ź ­ n ią . P rz e ż y w a tr e ś ć o p o w ia d a ń . U to ż sa m ia się z p o s ta c ia m i w y s tę p u ją c y m i w u t w o r a c h 6. D a le k o p o s u n ię ta id e n ty fik a c ja zm u sz a d z ie c k o w p e w n y m m o m e n c ie do p o d e jm o w a n ia o k re ś lo n e j d e c y z ji lu b z a ję c ia o d p o w ie d n ie j p o ­ s ta w y 7. S tą d o p o w ia d a n ia m a ją n a p e w n o p o z y ty w n y w p ły w n a k s z ta łto w a n ie się p o s ta w . K a te c h e z y d la dziec i c z te ro le tn ic h z a w ie r a ją k ilk a o p o w ia d a ń , p o d e jm u ­ ją c y c h te m a ty k ę ży cia w ro d z in ie . W k a te c h e z ie tr z e c ie j, z a ty tu ło w a n e j Bóg je s t m o im ś w i a t ł e m8 n a tr a f i a m y n a o p o w ia d a n ie , k tó r e m oże p rz y b liż y ć d z ie c io m z a g a d n ie n ie p o ś w ię c e n ia się ro d zicó w , sz c z e g ó ln ą m iło ść m a tk i, k t ó ­ re j dziec i d o św ia d c z a ją k a ż d e g o d n ia . N a s tę p n e o p o w ia d a n ie , z a p ro p o n o w a n e z o k a z ji u ro c z y s to ś c i W s z y s tk ic h Ś w ię ty c h , w o p a rc iu o w z ó r św . T e re sy , u k a z u je d ziec io m o d w ro tn ą s t r o n ę o m a w ia n e g o w y ż e j z a g a d n ie n ia . U ś w ia d a ­ m ia im o b o w ią z e k m iło ś c i w s to s u n k u do ro d z ic ó w , k tó r a m a się p rz e ja w ia ć w p o s łu s z e ń s tw ie , s p r a w ia n iu ra d o ś c i, u s łu ż n o śc i i d o b ro c i w n a p r a w ia n iu z ł a 9. D o k a te c h e z y tr z y n a s te j, n o s z ą c e j t y t u ł K o g o u c ie s z y n a sza p o m o c, w p ro w a d z o n o aż c z te r y o p o w ia d a n ia , d o ty c z ą c e ró ż n y c h f o r m p o m o cy ś w ia d ­ czo n ej p rz e z d z ie c k o ro d z ic o m i in n y m d o m o w n ik o m 10. M ó w iąc o z n a c z e n iu o p o w ia d a ń w p ro c e s ie k s z ta łto w a n ia p o s ta w p o tr z e b ­ n y c h do ż y c ia w ro d z in ie , w a r to p o d k re ś lić , że p o d s u w a n e w o m a w ia n y m p o d rę c z n ik u p rz y k ła d y u w z g lę d n ia ją w y m a g a n ia p sy c h o lo g ii i p e d a g o g ik i. Z a w ie r a ją b o w ie m p o z y ty w n e p r z y k ła d y p o s tę p o w a n ia , z ro z u m ia łe i b lis k ie d ziec io m , p o ró w n y w a ln e z ic h w ła s n y m i b e z p o ś r e d n im i d o ś w ia d c z e n ia m in . b. W y c h o w a n i e d o ż y c i a w r o d z i n i e p o p r z e z c h r z e ś c i j a ń s k i s p o s ó b p r z e ż y w a n i a ś w i ą t K a te c h e z y d ru g ie j g r u p y te m a ty c z n e j, z a ty tu ło w a n e j J e z u s je s t n a szą ra d o ścią , z a w ie r a ją sz e re g e le m e n tó w w y c h o w a w c z y c h , u m o ż liw ia ją c y c h k s z ta łto w a n ie u m ie ję tn o ś c i ż y c ia w ro d z in ie . N a jp ie r w s ą to k a te c h e z y z w ią ­

s W . K u b i k S J , Z a d a n ia i tre ść r e lig ijn e g o w y c h o w a n ia m a łe g o d z ie c ­ ka , w : J C h z n , to m I, 23. ‘ S. B i e l e c k a , P s y c h o lo g ic z n o - d y d a k ty c z n e a s p e k t y p r a c y w y c h o w a w ­ c ze j, w : J C h z n , to m I. 51. 7 S. B e r g , K u r z e lite r a r is c h e T e x te f ü r d e n R e lig io n s u n te r r ic h t, to m I, S tu ttg a r t, 1971, 6— 7. 8 J C h z n I, 3; 136— 137. » J C h z n I, 9; 178. 10 J C h z n I, 13; 208— 209. 11 H . M y s t k o w s k a , R o z w ija m y m o w ą i m y ś le n ie d z ie c k a w w ie k u p r z e d s z k o ln y m , W a rs z a w a 1974, 50— 60.

za n e ze ś w ię ta m i B ożego N a ro d z e n ia , k tó r e m a j ą w d r a ż a ć u c z n ió w w d o s trz e ­ g a n ie re lig ijn e g o w y m ia r u ś w ią t.

Z d a ją c so b ie s p r a w ę , że d zieck o w w ie k u p rz e d s z k o ln y m p r z y s w a ja sobie p o d a n e tr e ś c i p rz e d e w s z y s tk im p o p rz e z z m y sło w e s p o s trz e g a n ie i o so b iste d o ­ św ia d c z e n ia 12, w k a te c h e z ie d z ie s ią te j, z a ty tu ło w a n e j S tr o im y c h o in k ę , ś p ie ­ w a m y k o lę d y , a u to r z y p r o p o n u ją o d p o w ie d n i w y s tr ó j s a li i w y tw o rz e n ie w n ie j św ią te c z n e g o n a s tr o ju . Z w r a c a ją u w a g ę , że dziec i p o w in n y b r a ć u d z ia ł w u b ie r a n iu c h o in k i i p o d z iw ia ć , n ie m a l k o n te m p lo w a ć ju ż p rz y s tro jo n ą c h o in k ę . W to k u d z ia ła n ia i a tm o s fe r z e r o z r a d o w a n ia m o ż n a im d o p ie ro p o ­ w ied zie ć, że p r z y c z y n ą n a s z e j ra d o ś c i j e s t p rz y jś c ie P a n a J e z u s a n a ziem ię, f a k t je g o n a ro d z e n ia i o b ecn o ści w ś ró d n a s . S łu c h a n ie , śp ie w a n ie , a w szcze­ g ó ln o ści in s c e n iz a c ja k o lę d y m oże p o g łę b ić i u tr w a l ić w d ziec iach tę ra d o ś ć i pom ó c im n a sw ó j sp o só b p rz e ż y w a ć ta je m n ic ę w c ie le n ia .

W o m a w ia n e j k a te c h e z ie a u to r z y p o d rę c z n ik a p rz e w id z ie li jeszcze d o d a t­ k o w y e le m e n t m e to d y c z n y , k tó r y m a n a c e lu u m o c n ie n ie e m o c jo n a ln e j w ięzi m ięd zy dziećm i. Z a p ro p o n o w a li m ia n o w ic ie w s p ó ln e w y k o n a n ie ozdo b n eg o ła ń c u c h a n a c h o in k ę . K a ż d e d zieck o m a p rz y g o to w a ć p rz y p o m o cy d o ro sły ch k ilk a o g n iw , a b y je w łą c z y ć w je d e n d łu g i ła ń c u c h . Z p u n k tu w id z e n ia p s y ­ ch o lo g iczn eg o n a le ż y p o z y ty w n ie o cen ić p o w y ż sz ą p ro p o z y c ję . D zieci c z te ro ­ le tn ie c h ę tn ie p o d e jm u ją p r a c e p r z y w s p ó łu d z ia le osób d o r o s ły c h 13, a tego ty p u d z ia ła n ia p o m a g a ją im p rz e z w y c ię ż y ć e g o c e n try c z n e n a s ta w ie n ie i s to p ­ n io w o o tw ie r a ją je n a o to c z e n ie 14. A u to rz y p o d rę c z n ik a p r a g n ą p rz e d łu ż y ć te n m o m e n t w y c h o w a w c z y p o z a s a lk ę k a te c h e ty c z n ą . P ro s z ą w ię c ro d zicó w , b y d o p u śc ili sw o je d ziec i do s tr o je n ia c h o in k i w d o m u , a p rz y te j o k a z ji p o ­ ro z m a w ia li z n im i o w ie lk ie j ra d o ś c i p ły n ą c e j z n a ro d z e n ia P a n a J e z u s a . R a ­ zem z d zieć m i p o w in n i się ta k ż e z a sta n o w ić , czy n ie m o ż n a b y p rz y g o to w a ć n ie s p o d z ia n k i z o k a z ji ś w ią t d la o k re ś lo n e j o so b y sp o z a ro d z in y lu b z a p ro s ić j ą do s i e b ie 15.

K a te c h e z a n a s tę p n a , z a ty tu ło w a n a J e z u s j e s t n a s z ą ra d o ścią , m a n a celu u tr w a le n ie p r z e ż y w a n e j r a d o ś c i o raz p o g łę b ie n ie św ia d o m o śc i, że ź ró d łe m te j ra d o ś c i je s t J e z u s C h ry s tu s . P o d c z a s te j k a te c h e z y p ro p o n u je się in s c e n iz a c ję k o lę d y P ó jd ź m y w s z y s c y do s ta je n k i. B io rą w n ie j u d z ia ł z a ró w n o d zieci, ja k i ro d zice. I n s c e n iz a c je m a ją d u że z n a c z e n ie w y c h o w a w c z e . D o s ta r c z a ją w ie le p rz y je m n o śc i, w z b o g a c a ją p rz e ż y c ia dzieci, u m o ż liw ia ją e k s p r e s ję . O d tw a r z a ­ ją c s t a n y u c z u c io w e b o h a te r ó w , w y s tę p u ją c y c h w d a n e j in sc e n iz a c ji, dzieci g łę b ie j p rz e ż y w a ją i le p ie j z a p a m ię tu ją tr e ś ć i k o le jn o ś ć p o sz c z e g ó ln y c h w y ­ d a rz e ń le. In s c e n iz a c ja w y k o n a n a w e sp ó ł z ro d z ic a m i m oże w zn ac z n y m s to p n iu p rz y c z y n ić się do u m o c n ie n ia w ię z i u c z u c io w y c h p o m ię d z y dziećm i i ro d z ic a m i. D la te g o w a r to ją ta k ż e o rg a n iz o w a ć w d o m u ro d z in n y m , z w ła sz ­ cza w c z a sie ś w ią t.

P o d k o n ie c o m a w ia n e g o s p o tk a n ia k a te c h e ty c z n e g o p rz e w id z ia n y je s t m o ­ m e n t w r ę c z e n ia d ro b n y c h u p o m in k ó w , o b ra z k ó w lu b sz o p e k , z ró w n o c z e sn y m p rz y p o m n ie n ie m , że p o d o b n e n ie s p o d z ia n k i „ p o d c h o in k ę ” p o w in n y dzieci p rz y g o to w a ć d la ro d z ic ó w i p o s ta r a ć s ię b y ć d la n ic h p ra w d z iw ą ra d o ś c ią . O m a w ia s ię z d z ie ć m i k o n k r e tn e p ro p o z y c je n ie s p o d z ia n e k d la ro d zicó w . A u to ­ rz y p o d rę c z n ik a z w r a c a ją ta k ż e u w a g ę ro d z ic ó w n a z n a c z e n ie p rz y jm o w a n ia ży c z liw y c h g e stó w ze s tr o n y dzieci o ra z ra d o s n e j a tm o s f e r y w dom u, w k tó ­ re j d ziec k o n a jle p ie j się r o z w ija i d o jr z e w a 17.

12 S. S z u m a n, P sy c h o lo g ia w y c h o w a w c z a w ie k u d ziecięceg o , W a rs z a w a 1947. 2—8. 13 M. P r z e t a c z n i k o w a , W ie k p r z e d s z k o ln y , w : P sy c h o lo g ia r o z w o ­ jo w a d zie c i i m ło d z ie ż y , p o d re d . M . Ż e b r o w s k i e j , W a rs z a w a 1975, 417. 14 T a m ż e , 493. 15 J C h z n I, 10; 188— 192. 13 H . M y s t k o w s k a , dz. c y t., 121— 138. 17 J C h z n I, 11; 194— 198.

P o d o b n ie j a k p rz e d ś w ię ta m i B ożego N a ro d z e n ia , ró w n ie ż p rz e d W ie lk a ­ n o c ą k a te c h e z a d la c z te ro la tk ó w w p ro w a d z a z w y c z a j c h rz e ś c ija ń s k ie g o ś w ię to ­ w a n ia w ro d z in ie . A u to rz y p o d rę c z n ik a z w r a c a ją u w a g ę n a o so b isty w k ła d d zieci w p rz y g o to w a n ie do ś w ią t. P o d s u w a ją ró ż n e f o r m y w łą c z e n ia się w p r a c e d o m o w e, a b y w m ie s z k a n iu b y ło p r z y je m n ie i u ro c z y ś c ie . P rz y g o to ­ w u ją w r a z z d z ie ć m i p r o s te k o sz y c z k i n a ś w ię c o n e i w y ja ś n ia ją , że w W ie lk ą

S o b o tę, czy li W ig ilię P a s c h a ln ą , u m ie sz c z o n e w k o sz y c z k a c h p o k a r m y z o s ta n ą w k o śc ie le p o św ię c o n e . W W ie lk ą N ie d z ie lę , k tó r a je s t d n ie m n ie z w y k łe j r a ­ d ości z p o w o d u z m a r tw y c h w s ta n ia P a n a J e z u s a , c a ła ro d z in a w s p ó ln ie sp o ­ ż y je p o św ię c o n e p o k a rm y . W szy scy b ę d ą s ię d z ie lić ja j k ie m i s k ła d a ć sobie n a jle p s z e ż y c z e n ia , n a z n a k , że się k o c h a ją . P o d c z a s k a te c h e z y ta k ż e je s t p r z e ­ w id z ia n y u ro c z y s ty m o m e n t s k ła d a n ia so b ie ży c z e ń i d z ie le n ia s ię św ię c o n y m ja jk ie m . C hcąc, b y dziec i le p ie j p rz e ż y ły p r a w d ę , że ź ró d łe m r a d o ś c i p a s c h a l­ n e j je s t C h ry s tu s Z m a rtw y c h w s ta ły , a u to r z y p o d rę c z n ik a p r o p o n u ją u m ie s z ­ cz e n ie n a s to le n a czas ż y czeń f ig u r k i C h r y s tu s a z m a r tw y c h w s ta łe g o o raz o d e g ra n ie z ta ś m y m a g n e to fo n o w e j p ie ś n i w ie lk a n o c n e j18. O p isa n e sp o so b y p r z e ż y w a n ia r a d o ś c i p a s c h a ln e j, m o g ą s ta n o w ić d o b ry w z ó r c h rz e ś c ija ń s k ie g o ś w ię to w a n ia w ro d z in ie . W k a te c h e z ie c z te r n a s te j z a ty tu ło w a n e j M i e jm y o tw a r te o c z y19 n a t r a ­ f ia m y na. d o b re o p ra c o w a n ie sp o s o b u o b c h o d z e n ia im ie n in k o le ż a n e k i k o le ­ gów z p rz e d s z k o la . S p r a w ę o b c h o d z e n ia im ie n in w ro d z in ie n a ty m e ta p ie ro z w o ju d z ie c k a o g ra n ic z y li a u to r z y do k r ó tk ie j w z m ia n k i. W y d a je się, że p rz e p r o w a d z a ją c tę k a te c h e z ę , tr z e b a b y ro z p o c z ą ć od n a w ią z a n ia do im ie n in m a m u si, ta tu s ia , czy in n y c h osób z ro d z in y i p o d k re ś lić ś w ią te c z n y c h a r a k t e r teg o d n ia. D o p ie ro w o p a rc iu o te d o ś w ia d c z e n ia w y n ie s io n e z d o m u r o d z in ­ n eg o n a le ż a ło b y m ó w ić z d zieć m i o s p o s o b a c h o b c h o d z e n ia u ro c z y s to śc i im ie ­ n in o w y c h w p rz e d s z k o lu . U ro c z y sto śc i im ie n in w ro d z in ie s tw a r z a ją w ie le s y tu a c ji w y c h o w a w c z y c h , a ró w n o c z e ś n ie u m o ż liw ia ją p o g łę b ie n ie w ięzi w s p ó ln o to w y c h i z te g o ty t u łu w a r to je w k a te c h e z ie w y k o rz y s ta ć . Z a g a d n ie ­ n ie im ie n in m a tk i w y s tę p u je w p ra w d z ie w d ru g im r o k u k a te c h iz a c ji, w k a t e ­ c h e z ie p o św ię c o n e j M a tc e B o żej, a le s k o ro w p ie r w s z y m r o k u k a te c h iz a c ji m ó w i się o im ie n in a c h k o le ż a n e k i k o leg ó w , ty m b a r d z ie j n a le ż a ło b y u k a z a ć p o tr z e b ę ś w ię to w a n ia im ie n in w d o m u z u w a g i n a p o tr z e b ę w y k o rz y s ta n ia w j a k n a js z e rs z y m z a k re s ie d o św ia d c z e ń w y n ie s io n y c h z ży cia ro d z in n e g o .

A u to rz y p o d rę c z n ik a p r a g n ą ta k ż e w p ro w a d z a ć dziec i w p rz e ż y w a n ie na sp o só b c h rz e ś c ija ń s k i k a ż d e j n ie d z ie li. W c e lu g łęb szeg o z ro z u m ie n ia c e n tr a l­ n e g o m o m e n tu n ie d z ie li, k tó r y m je s t w s p ó ln e u c z e s tn ic z e n ie w e M szy ś w ię te j, p r o p o n u ją z o rg a n iz o w a n ie p o d czas k a te c h e z y s k ro m n e g o p o s iłk u . P o p rz e d z o n y s p e c ja ln y m w p ro w a d z e n ie m , u w z g lę d n ia ją c y m p rz e ż y c ia z w ią z a n e ze w s p ó l­ n y m sto łe m ro d z in n y m , p o s iłe k te n m a n a c e lu o ży w ić w d z ie c ia c h d o ś w ia d ­ c z e n ie w s p ó ln o ty . D o p ie ro w o p a rc iu o d o św ia d c z e n ie w sp ó ln e g o s to łu a u to ­ rz y p o d rę c z n ik a s t a r a j ą s ię p rz y b liż y ć d z ie c io m w y m o w ę s to łu e u c h a ry s ty c z ­ nego. K ie r u ją te ż z a c h ę tę do ro d z ic ó w , a b y p r z y n a jm n ie j w n ie d z ie lę s ta r a li się o rg a n iz o w a ć p o s iłe k d la c a łe j ro d z in y , p o łą c z o n y z m o d litw ą czy w s p ó l­ n y m śp ie w e m p rz e d i p o je d z e n iu . S t a r a ją się u ś w ia d o m ić ro d z ic o m i d z ie ­ ciom , że w s p ó ln y p o s iłe k od n a jd a w n ie js z y c h c z a só w b y ł sy m b o le m je d n o ś c i, z g o d y i m iło śc i m ię d z y l u d ź m i 20. U o g ó ln ia ją c n a s z e ro z w a ż a n ie , tr z e b a p o w ie d z ie ć , że p ro p o n o w a n e w k a t e ­ c h e z ie d la c z te ro la tk ó w sp o s o b y ś w ię to w a n ia , s ta n o w ią w a ż n y e le m e n t w y ­ c h o w a n ia do ży cia w ro d z in ie . K o n c e n tr u ją u w a g ę d z ie c k a n a o so b ie J e z u s a w J C h z n I, 20; 2 5 4 ^2 5 7 . w J C h z n I, 14; 214— 216. 20 T. C h r o m i k SJ , W. K u b i k S J , S a k r a m e n ta ln a u c z ta je d n o ś c i i m i ­ łości, w : P a sch a n o s tr u m , p r a c a z b io ro w a p o d re d . J . C h a r y t a ń s k i e g o S J , P o z n a ń - W a r s z a w a - L u b lin 1966, 175.

C h ry s tu s a i u k a z u ją G o ja k o w sp ó ln e źró d ło ra d o ś c i c a łe j ro d z in y . S tw a r z a ją o k a z ję do z w ró c e n ia u w a g i n a p o trz e b ę w y s iłk u w s z y s tk ic h c z ło n k ó w ro d z in y , a w ię c i dzieci w tw o r z e n iu a tm o s fe r y ra d o ś c i. U czą m y ś le n ia o in n y c h , d z ie ­ le n ia się z in n y m i ra d o ś c ią , ż y c z liw o śc ią i w d z ię c z n o śc ią .

c. W y c h o w a n i e d o ż y c i a w r o d z i n i e p o p r z e z k s z t a ł t o w a n i e o k r e ś l o n y c h p o s t a w

w o b e c j e j c z ł o n k ó w

A u to rz y p o d rę c z n ik a J e z u s C h r y s tu s z n a m i p o ś w ię c a ją w ie le u w a g i k s z ta łto w a n iu u dziec i od n a jw c z e ś n ie js z y c h l a t o k re ś lo n y c h p o s ta w w o b e c in n y c h , a z w ła sz c z a w o b e c osób n a jb liż s z y c h . N a p ie r w s z y m s p o tk a n iu k a t e ­ c h e ty c z n y m p r a g n ą u ś w ia d o m ić d ziec io m m iło ść, j a k ą ic h ro d z ic e d a rz ą , p o ­ św ię c e n ie i tr u d , j a k i k a ż d e g o d n ia p o d e jm u ją . R ó w n o c z e ś n ie c h c ą w d z ie ­ c ia c h k s z ta łto w a ć p o s ta w ę w d z ię c z n o śc i w o b e c B oga i w o b e c ro d zicó w . W p ro ­ w a d z a ją w ty m c e lu w s p ó ln ą m o d litw ę d z ię k c z y n n ą za ro d z ic ó w o ra z p ro p o ­ n u ją , a b y dzieci p o d e sz ły do o b e c n y c h n a k a te c h e z ie ro d z ic ó w , czy o p ie k u n ó w , u ś c is k a ły ic h i u c a ło w a ły , w y ra ż a ją c im w te n sp o só b w d z ię c z n o ść 21. Z a g a d ­ n ie n ie k s z ta łto w a n ia p o s ta w y w d z ię c z n o śc i w y s tę p u je ta k ż e w k a te c h e z ie D zie ń św ię te g o M ik o ła ja — d n ie m ra d o ści. A u to rz y k a te c h e z y p ro p o n u ją , a b y s a m „św . M ik o ła j” w sp o só b s e rd e c z n y i w y r a ź n y z a c h ę c ił dzieci do p o d z ię ­ k o w a n ia ro d z ic o m za to, że u m o ż liw ili im to s p o tk a n ie i p rz y g o to w a li p ię k n e d a r y **. Z u w a g i n a to, że p o z y ty w n e s ta n y e m o c jo n a ln e , ja k ra d o ść , z a d o w o ­ le n ie czy z a c h w y t z w ię k s z a ją zd o ln o ść s p o s trz e g a n ia i z a p a m ię ta n ia o ra z

a k ty w iz u ją u w a g ę i m y ś le n ie d ziec k a w w ie k u p r z e d s z k o ln y m 2S, z a c h ę ta do w d z ię c z n o śc i w y p o w ie d z ia n a p rz e z „św . M ik o ła ja ” n a p e w n o g łęb o k o z a p a d n ie w s e r c e i m oże w y w rz e ć w p ły w n a p o s tę p o w a n ie dzieci w ży ciu ro d z in n y m .

W d a ls z y c h k a te c h e z a c h a u to r z y p o d rę c z n ik a p r z y b liż a ją d ziec io m n o w e a s p e k ty z w ią z a n e z p o s ta w ą w d zięczn o ści. W k a te c h e z ie d w u n a s te j, p t. K ie ­ d y k o c h a m y J e zu sa ? , s t a r a j ą się im u św ia d o m ić , że w d z ię c z n o ść tr z e b a w y ­ r a ż a ć n ie ty lk o s ło w a m i, a le ta k ż e s t a r a ć się w m ia r ę m o ż liw o śc i p o d e jm o w a ć p ra c e sa m o o b słu g o w e i in n e d ro b n e z a ję c ia p o rz ą d k o w o -g o s p o d a rc z e , b y w y ­ rę c z y ć w te n sp o só b r o d z i c ó w 24. W k a te c h e z ie n a s tę p n e j, z a ty tu ło w a n e j K ogo b a rd zo u c ie s z y n a sz a p o m o c, a u to r z y n a w ią z u ją do z n a n y c h p rz e ja w ó w tr o s k i i m iło ści ro d z ic ó w o ra z z a c h ę c a ją dziec i do o k a z y w a n ia s w e j w d zięczn o ści, n ie ty lk o ro d zico m , a le ta k ż e w s z y s tk im c z ło n k o m ro d z in y , bo od w s z y s tk ic h d o św ia d c z a ją w ie le d o b ra 25. D o św ia d c z e n ie p o k a z u je , że p o s ta w a w d zięczn o ści w d u ż y m s to p n iu u ła tw ia ży cie w e w s p ó ln o c ie o ra z c z y n i je m iły m . S tą d p o ­ z y ty w n ie n a le ż y o cen ić f a k t, że w o m a w ia n y m p o d rę c z n ik u t a k w ie le u w a g i p o św ię c a się z a g a d n ie n iu w d r a ż a n ia u c z n ió w do w d z ię c z n o śc i.

O b o k p o s ta w y w d z ię c z n o śc i a u to r z y s t a r a j ą się k s z ta łto w a ć w d ziec iach p o c z u c ie b e z p ie c z e ń s tw a i p o s ta w ę z a u f a n ia w o b e c ro d z ic ó w i o sób b lis ­ k ich . Z a g a d n ie n iu te m u p o ś w ię c a s ię p r a w ie c a łą d r u g ą je d n o s tk ę te m a ty c z n ą . U ś w ia d a m ia się w n ie j d z ie c k u z n a c z e n ie w s p ó ln o ty ro d z in n e j. W n ie j je s t o to czo n e m iło śc ią , p rz e ż y w a p o czu cie b e z p ie c z e ń s tw a , w te j w sp ó ln o c ie n ic złego n ie m oże m u s ię p r z y d a r z y ć M. P o tr z e b a p o c z u c ia b e z p ie c z e ń stw a je s t, z d a n ie m N. H ., I l g i e w i c z — p o d s ta w o w ą p o tr z e b ą d z ie c k a . D ziecko p ra g n ie

21 J C h z n I, 1; 118— 124.

** J C h z n I, D z ie ń ś w ię te g o M ik o ła ja — d n ie m ra d o ści, k a te c h e z a d o d a tk o ­ w a ; 269. 23 M . K w i a t k o w s k a , R o z w ó j p s y c h ic z n y d zie c i, w : R o z w ó j i w y c h o ­ w a n ie d z ie c k a w w i e k u p r z e d s z k o ln y m , o p ra c o w a n ie z b io ro w e , W a rs z a w a 1970, 208. 24 J C h z n I, 12; 201— 204. 25 J C h z n I, 13; 206— 209. 23 J C h z n I, 2; 126— 131.

98

p e w n o śc i, że w p r z y k r e j s y t u a c ji zaw sz e z n a jd z ie o p a rc ie , p o m o c i ra d ę . D ziecko n ie m o że żyć w lę k u , w s ta n ie tr w a łe g o n a p ię c ia , w p o c zu ciu z a g ro ­ żen ia . T a k i s t a n m ó g łb y s ię p rz e ro d z ić w s ta łe r e a k c je lę k o w e i w p ły w a ć h a ­ m u ją c o n a je g o r o z w ó j 27.

W a n a liz o w a n y c h k a te c h e z a c h u w z g lę d n ia się ró w n ie ż z a g a d n ie n ie k s z t a ł­ to w a n ia p o s ta w y s z a c u n k u w o b e c ro d z ic ó w i in n y c h osób. W to k u k a te c h e z y c z te r n a s te j, z a ty tu ło w a n e j M ie jm y o tw a r te serce, z a c h ę c a się dzieci, a b y sa m e p iln ie o b s e rw o w a ły , j a k ro d z ic e w d o m u p r a c u j ą 28, a p o d c z a s n a s tę p n e j k a ­ tech e zy , n o sz ą c e j ty tu ł: M ie jm y o tw a r te o c zy , p rz e w id z ia n a je s t ro z m o w a , w k tó r e j z a m ie rz a się d z ie c io m u ś w ia d o m ić o g ro m p ra c d o m o w y c h , ja k ie r o ­ d zice o ra z in n i c z ło n k o w ie ro d z in y c o d z ie n n ie p o d e jm u ją d la ic h d o b ra . C h ce się im ta k ż e u k a z a ć m o ż liw o ść w łą c z e n ia się w tę p r a c ę 29. W y k o n y w a n ie ró ż ­ nego ro d z a ju p r a c y w p ły w a p o z y ty w n ie n a k s z ta łto w a n ie się p o c z u c ia o d p o ­ w ie d z ia ln o śc i, a p o n a d to s tw a r z a o k a z ję do o sią g n ię ć i su k c e s ó w w d z ia ła n iu , k tó r e m o g ą p o z y ty w n ie w p ły w a ć n a ro z w ó j o so b o w o ści d z ie c k a . Z a s p o k a ja ją b o w ie m p o tr z e b ę u z n a n ia sp o łeczn eg o , k tó r a dość s iln ie u d zie c k a się p r z e j a ­ w i a 30. A u to rz y n ie z a p o m in a ją ta k ż e o in n y m w a ż n y m z a g a d n ie n iu . W k a ­ te c h e z ie p ią te j u k a z u ją d z ie c k u o so b y z n a jb liż s z e g o o to c z e n ia ja k o lu d z i u f a ­ ją c y c h B ogu, a z a ra z e m m o g ą c y c h s ta n o w ić w z ó r do n a ś l a d o w a n i a sl.

W k a te c h e z ie s z e s n a s te j, J e z u s fr a s o b liw y , a u to r z y z w r a c a ją u w a g ę n a k o n iecz n o ść k s z ta łto w a n ia w d z ie c ia c h p o s ta w y w s p ó ło d c z u w a n ia , u c z y n ie n ia ich w ra ż liw y m i n a c h o ro b y i c ie r p ie n ia . Z a c h ę c a ją dzieci w p r o s t i p rz e z r o ­ d zicó w do p o d e jm o w a n ia d r o b n y c h u s łu g w o b e c c h o ry c h i c ie r p ią c y c h 32. M oże w ty m m ie js c u ro d z ić s ię p y ta n ie , czy d ziec k o c z te ro le tn ie je s t zd o ln e do z a j­ m o w a n ia p o s ta w y w sp ó ło d c z u w a n ia ? N a p y ta n ie to z n a jd u je m y o d p o w ied ź w a r t y k u le M. P r z e t a c z n i k o w e j , k tó r a w o p a rc iu o p rz e p ro w a d z o n e b a d a n ia s tw ie rd z a , że d z ie c k o ju ż od 3 r o k u ż y c ia s t a je się is to tą z d o ln ą do p rz e ż y w a n ia u c z u ć g łę b o k ic h i c o ra z b a rd z ie j ś w ia d o m y c h83 i d la te g o m o żn a i tr z e b a w n im ta k ie u c z u c ia k s z ta łto w a ć . A u to rz y p o d rę c z n ik a c h c ą ró w n ie ż p o p rz e z k a te c h e z ę k s z ta łto w a ć w d z ie ­ c ia c h zd o ln o ść p o z n a w a n ia sie b ie , k tó r e j w in n a to w a rz y s z y ć p o s ta w a s k r u c h y i n a w ró c e n ia . S ą b o w ie m p rz e k o n a n i, że is tn ie je m o żliw o ść p r z y n a jm n ie j ro z ­ poczęcia ju ż w w ie k u p rz e d s z k o ln y m p r a c y n a d so b ą , m ó w ią c in a c z e j p ro c e s u o d k r y w a n ia s a m e g o sie b ie i s a m o re a liz a c ji, czy li k s z ta łto w a n ia w ła s n e j o so b o ­ w o ś c i84. W z w ią z k u z ty m w k a te c h e z a c h o s ie m n a s te j i d z ie w ię tn a s te j, z a ty ­ tu ło w a n y c h : Co p o tr a fię zro b ić sam ? o ra z Co p o tr a fię w sobie zm ie n ić ? , w o p a rc iu o p r a k ty c z n e s y tu a c je z a c z e rp n ię te z ży cia i p e w n e g o ro d z a ju r a c h u n e k s u m ie n ia , s t a r a j ą się p o m ó c d z ie c k u p o z n a ć w ła s n e b łę d y o ra z s p o ­ so b y i f o r m y ic h n a p r a w ia n ia . F o rm y te n ie o g ra n ic z a ją s ię do sło w n eg o p rz e p r o s z e n ia , a le u w z g lę d n ia ją te ż z a g a d n ie n ie n a p r a w ie n ia zła p rz e z p o ­ z y ty w n ą z m ia n ę p o s tę p o w a n ia czy te ż p o d e jm o w a n ie d ro b n y c h d z ia ła ń p r z e ­ c iw n y c h do p o p e łn io n y c h b łę d ó w . A u to rz y p rz y b liż a ją ró w n ie ż d ziec io m p o ­ z y ty w n e p rz y k ła d y , k tó r e m o g ą ro z b u d z ić i w z m o c n ić w n ic h z a u fa n ie w e w ła s n e s iły o ra z w m o ż liw o ść p o p ra w y 85.

27 N . H a n - I l g i e w i c z , P o tr z e b y p s y c h ic z n e d z ie c k a , W a rs z a w a 1957, 25 49. 28 J C h z n I, 14; 219. 29 J C h z n I, 15; 222— 227. 30 N. H a n - 1 1 g i e w i с z, dz. c y t., 91. 31 J C h z n I, 5; 148— 152. 82 J C h z n I, 16; 233— 237. 83 M. P r z e t a c z n i k o w a , a rt. c y t., 490.

34 W . K u b i k SJ , Z a d a n ia i tr e ś ć r e lig ijn e g o w y c h o w a n ia m a łe g o d z ie c ­ ka , a rt. c y t., 31.

99

O m a w ia ją c p o szczeg ó ln e e le m e n ty w y c h o w a n ia dziec i c z te ro le tn ic h do ży cia w ro d z in ie tr z e b a k o n ie c z n ie zaz n a c z y ć , że a u to r z y p o d rę c z n ik a J e z u s C h r y s tu s z n a m i z d a ją s o b ie s p r a w ę , iż p ro p o n o w a n e p rz e z n ic h fo r m y w y ­ c h o w a n ia do ż y c ia w r o d z in ie n a t r a f i a j ą w w ie lu w y p a d k a c h n a p rz e s z k o d y u tr u d n ia ją c e lu b w p r o s t u n ie m o ż liw ia ją c e ic h r e a liz a c ję . W w ie lu b o w ie m r o ­ d z in a c h dziec i s ą p o z b a w io n e c a łk o w ic ie lu b c z ę ścio w o m iło śc i i tr o s k i ro d z i­ c ie ls k ie j. N a le ż ą do n ic h w d u ż e j m ie rz e dzieci z ro d z in a lk o h o lik ó w , z r o ­ d z in n ie p e łn y c h lu b ro z b ity c h , czy te ż z ro d z in , k tó r e c h a r a k t e r y z u j e b r a k h a rm o n ii w s ty lu w y c h o w a n ia a lb o z b y tn i a u to r y ta r y z m . W z w ią z k u z ty m p ro p o n u ją , a b y ju ż od p ie rw s z e g o s p o tk a n ia k a te c h e ta s t a r a ł się d o strz e c te dzieci i o to czy ł je s p e c ja ln ą tr o s k ą i m iło śc ią . J e g o p rz y ja c ie ls k i s to s u n e k m o że w y ró w n a ć w p e w n y m s to p n iu z a s y g n a liz o w a n e b r a k i i u m o ż liw ić d o ­ św ia d c z e n ie lu d z k ie j m iło ści. C h cąc w y p e łn ić to z a d a n ie , k a te c h e ta m u si p o z n a ć ro d z in y dzieci, n a w ią z a ć z n im i k o n ta k t, w p rz e c iw n y m ra z ie p r a c a jeg o m oże p o z o sta ć b e z s k u te c z n a 39.

2. M o d e l w y c h o w a n ia do ż y c ia w ro d z in ie w to k u k a te c h e z y d la dzieci p ię c io le tn ic h

D ru g i c ią g k a te c h e z , p rz e z n a c z o n y d la d z ie c i p ię c io le tn ic h , z a w ie ra 22 k o ­ le jn e je d n o s tk i te m a ty c z n e o ra z c z te ry je d n o s tk i d o d a tk o w e . N a o g ó ln ą liczbę 26 k a te c h e z tr z y p o d e jm u ją w s p o s ó b b e z p o ś r e d n i te m a ty k ę z w ią z a n ą z ż y ­ ciem r o d z i n n y m 37. P o z o s ta łe je d n o s tk i, p o d o b n ie ja k w p ie rw s z y m ciągu, p ra w ie w s z y s tk ie n a w ią z u ją w p e w ie n s p o s ó b d o ż y c ia w ro d z in ie . W w ie lu w y p a d k a c h p o ru s z a n e z a g a d n ie n ia s ą sw eg o r o d z a ju p o w tó rz e ­ n ie m lu b u tr w a le n ie m z n a n y c h ju ż d ziec io m tr e ś c i z p ie rw s z e g o r o k u k a te c h i­ z a c j i 38. M ożna je d n a k d o strz e c sz e re g e le m e n tó w , s ta n o w ią c y c h z n a c z n e u b o ­ g a c e n ie w s to s u n k u do tr e ś c i w y c h o w a n ia , z a w a r ty c h w k a te c h e z ie d la dzieci c z te ro le tn ic h . a. W y c h o w a n i e d o ż y c i a w r o d z i n i e p r z y . p o m o c y o p o w i a d a ń P r z y k ła d y o p o w ia d a ń o te m a ty c e z ż y c ia ro d z in n e g o m o ż n a sp o tk a ć w k a te c h e z ie sz ó s te j: Z J e z u s e m k o c h a m y n a jb l i ż s z y c h39 o ra z w k a te c h e z ie tr z y n a s te j: J e s te ś m y d z ie ć m i B o ż y m i ω. O b y d w a o p o w ia d a n ia n a w ią z u ją do z n a n y c h u c z n io m tr e ś c i, p o s z e rz a ją c je o p e w n e n o w e a s p e k ty . U k a z u ją im ro d z in ę , w k tó r e j p a n u je ra d o ś ć , w z a je m n a m iło ść i tr o s k a ze s tro n y dzieci o n ie p r z y s p a rz a n ie ro d z ic o m z m a r tw ie ń i k ło p o tó w .

b. W y c h o w a n i e d o ż y c i a w r o d z i n i e p o p r z e z c h r z e ś c i j a ń s k i s p o s ó b

p r z e ż y w a n i a ś w i ą t

K o n ty n u o w a n y p ro c e s w y c h o w a n ia dziec i do ż y c ia w ro d z in ie p o p rz e z c h r z e ś c ija ń s k i sp o só b ś w ię to w a n ia z a w ie ra w s to s u n k u do p ie rw s z e g o c ią g u k a te c h e z n o w e e le m e n ty . Z o k a z ji u ro c z y s to śc i W s z y s tk ic h Ś w ię ty c h u ś w ia d a ­ m ia się d ziec io m is tn ie n ie w ię z i z c z ło n k a m i ic h ro d z in , k tó r z y ju ż u m a r l i 41. P o d czas k a te c h e z y p rz e d B ożym N a ro d z e n ie m o rg a n iz u je się w s p ó ln ą z r o ­

aa W p r o w a d z e n ie do k a te c h e z y n r 1, J C h z n I, 118.

37 J C h z n II, 6, 11 o ra z k a te c h e z a d o d a tk o w a , z a ty tu ło w a n a N a sze n ie s p o ­ d z ia n k i dla m a m y i ta ty . 38 P o r. W . K u b i k S J , P r z e d m o w a , w : JC h z n , to m I, 7. 39 J C h z n II, 6; 357. 40 J C h z n II, 13; 417. 41 J C h z n II, 10; 387. 7·

100

d z ic a m i w ie c z e rz ę w ig ilijn ą , k tó r a m a n a c e lu u ła tw ić z ro z u m ie n ie re lig ijn e g o s e n s u ś w ią t o ra z u k a z a ć , j a k n a le ż y p rz e ż y w a ć w ie c z e rz ę w ig ilijn ą w d o m u r o d z i n n y m42 o ra z j a k p rz y g o to w y w a ć d a r y „ p o d c h o in k ę ” « . K a te c h e z a d z ie ­

w ię tn a s ta , z a ty tu ło w a n a A lle lu ja , J e z u s ż y je , w p ro w a d z a dziec i w z n a c z e n ie s y m b o li litu r g ic z n y c h , z w ią z a n y c h ze ś w ię ta m i p a s c h a ln y m i, a le p r a w ie w c a le n ie n a w ią z u je do p rz e ż y ć r o d z in n y c h 44. B yć m o że, a u to r z y p o d rę c z n ik a z a ­ k ła d a ją , że e le m e n ty te z o s ta ły m o cn o w y a k c e n to w a n e i u tr w a lo n e w p rz e ż y ­ c ia c h d z ie c k a p rz y p o m o c y k a te c h e z p rz e z n a c z o n y c h d la dziec i c z te ro le tn ic h .

c. W y c h o w a n i e d o ż y c i a w r o d z i n i e p o p r z e z k s z t a ł t o w a n i e o k r e ś l o n y c h p o s t a w

w o b e c j e j c z ł o n k ó w

K a te c h e z a d la dziec i p ię c io le tn ic h p o d e jm u je n a d a l z a g a d n ie n ie k s z ta łto ­ w a n ia p o s ta w w s t o s u n k u do c z ło n k ó w ro d z in y , p o d s u w a ją c d ziec io m co ra z b a rd z ie j k o n k r e tn e i b o g a te ś r o d k i (sposoby). O m a w ia ją c z a g a d n ie n ie n a ś la d o ­ w a n ia C h r y s tu s a w J e g o p o ś w ię c e n iu się d la lu d z i (np. k a te c h e z a p ię tn a s ta ) a u to r z y p r a g n ą ro z w ija ć w u c z n ia c h p o s ta w ę w s p ó ło d c z u w a n ia . P r o p o n u ją w ty m c e lu z o rg a n iz o w a n ie z d z ie ć m i z a b a w y w d o m u , w k tó r y m c h o ru je b a b c ia . W to k u z a b a w y p ro w a d z ą dziec i do u ś w ia d o m ie n ia so b ie , że c z ło w ie ­ k o w i c h o re m u tr z e b a o k a z y w a ć w sp ó łc z u c ie , z ro z u m ie n ie , a n a w e t zd o b y ć się n a p rz e z w y c ię ż e n ie le n is tw a i eg o izm u , a b y c h o re m u usłużyć, i s tw o rz y ć ja k n a jle p s z e w a r u n k i p o w r o tu do z d r o w i a 45. P o tr z e b a r u c h u i d z ia ła n ia ta k m o c n o z a k o d o w a n a w p sy c h ic e d z ie c k a n a jb a r d z ie j s ię u r z e c z y w is tn ia w z a ­ b a w ie . W e d łu g S z u m a n a z a b a w a j e s t sp e c y fic z n ą f o r m ą a k ty w n o ś c i d z ie c k a 4e. N a le ż y w ię c p o z y ty w n ie o cen ić k a te c h e z ę p rz e d s z k o ln ą p r o p o n u ją c ą z a b a w ę , o c z y w iśc ie o d p o w ie d n io d o b r a n ą p o d w z g lę d e m tr e ś c i i d o s to so w a n ą do z a m ie rz o n y c h c e ló w w y c h o w a w c z y c h .

Z a g a d n ie n ie k s z ta łto w a n ia p o s ta w y w s p ó ło d c z u w a n ia p o w ra c a p o n o w n ie w k a te c h e z ie s z e s n a s te j i d w u d z ie s te j. P o d s u w a się w n ic h m o ty w a c ję r e l ig i j­ n ą . P o d k r e ś la się, że tr o s k a o c h o re g o je s t p r z e ja w e m m iło ś c i w s to s u n k u do s a m e g o P a n a J e z u s a 47, o ra z p o d a je p rz y k ła d y p rz e z w y c ię ż a n ia c h ę c i do z a ­ b a w y n a rz e c z z a o p ie k o w a n ia się m ło d sz y m b ra c is z k ie m , a b y p o m ó c c h o re j m a m u s i

Z a g a d n ie n ie ś w ia d c z e n ia p o m o c y w p r a c a c h d o m o w y c h łą c z ą a u to r z y w k a te c h e z ie d la dziec i 5 -le tn ic h z u k a z y w a n ie m p o tr z e b y p rz e z w y c ię ż a n ia s ie b ie o ra z re z y g n a c ji z w ła s n y c h p la n ó w i u p o d o b a ń 49, a b y p o m ó c d zieciom w k o n ty n u o w a n iu ro z p o c z ę te g o ju ż w p ie r w s z y m r o k u k a te c h iz a c ji p ro c e s u s a m o re a liz a c ji — p r a c y n a d so b ą.

W d a ls z y m c ią g u w y c h o w u je s ię dziec i do s z a c u n k u w o b e c p r a c y ro d z i­ có w i s ta rs z y c h , do m iło ś c i i w d z ię c z n o śc i. W k a te c h e z ie s ie d e m n a s te j, z a ty ­ tu ło w a n e j T o w c a le n ie ta k ie tr u d n e , p r o p o n u je się, a b y dziec i w y k o n a ły k o ­ szy czek , k tó r y m m o g ą s p r a w ić ro d z ic o m czy in n y m o so b o m w ro d z in ie dużo ra d o ś c i. W y k o n a n ie n ie s p o d z ia n k i z m y ś lą o b lis k ic h m o że p rz y c z y n ić się do z a is tn ie n ia d o ś w ia d c z e n ia w ię z i z n a jb liż s z y m i d z ie c k u o so b a m i i ra d o ś c i z p o d ję te g o d la n ic h w y s iłk u . N a p o d ło ż u w y tw o rz o n e g o d o św ia d c z e n ia ro z m o ­ 49 J C h z n II, 11; 3 9 7 ^ 0 1 . 49 J C h z n II , 12; 404. 44 J C h z n II, 19. 48 J C h z n II, 15; 433— 434. 49 S. S z u m a n , O c z y n n ik a c h k s z ta łtu ją c y c h p s y c h ik ę d z ie c k a w w ie k u p r z e d s z k o ln y m , w : M a te r ia ły do n a u c za n ia p s y c h o lo g ii, p o d re d . L. W o ł o- s z y n o w e j , S e r ia II, to m I, 59. 47 J C h z n II, 16; 437— 439. 48 J C h z n II, 20; 463. 49 J C h z n I I , 20; 463.

101

w a z a p ro p o n o w a n a w te j k a te c h e z ie n a te m a t p o m o c y w d o m u b ęd zie w w ię k s z y m s to p n iu a n g a ż o w a ć dziec i i o sią g n ie p e łn ie js z y sk u te k . N ależy p o n a d to z a u w a ż y ć , że w ro z m o w ie te j u w z g lę d n ia się ta k ie fo r m y po m o cy , k tó r y c h n ie p ro p o n o w a n o jesz c z e w p ie r w s z y m r o k u k a te c h iz a c ji, ja k n p . z a ­ o p ie k o w a n ie s ię m ło d sz y m ro d z e ń s tw e m , n a k r y w a n ie do s to łu , z m y w a n ie n a ­ czy ń , s ta ła tr o s k a o p o r z ą d e k w k ą c ik u z z a b a w k a m i it p. 50 T a k ż e w w ie lu in n y c h k a te c h e z a c h m o ż n a s p o tk a ć p o d o b n e w s k a z a n ia n a te m a t ś w ia d c z e n ia p o m o cy , s p r a w ia n ia ra d o ś c i c z ło n k o m ro d z in y i o k a z y w a n ia im w d z ię c z ­ n o śc i 51. Z u p e łn ie n o w y m e le m e n te m w y c h o w a n ia do ż y c ia w ro d z in ie , u w z g lę d n io ­ n y m w k a te c h e z ie d la dziec i 5 -le tn ic h , je s t p ro p o z y c ja p rz e p r o w a d z e n ia w d o ­ m u n a r a d y n a t e m a t o b o w ią z k ó w d z ie c i52. W to k u p r a c y z d zieć m i p ię c io le t­ n im i m o ż n a się p rz e k o n a ć , że is tn ie je r e a l n a m o ż liw o ść p o d ję c ia ta k i c h n a ­ r a d . D zieci m a ją d u żo tr a f n y c h p o m y słó w , d o ty c z ą c y c h p o m o c y w p ra c a c h d o m o w y ch . R o z u m ie ją ju ż p o tr z e b ę w s p ó łd z ia ła n ia z ro d z ic a m i, a tr u d n e w p r a k ty c e p ro b le m y p o tr a f ią ro z w ią z y w a ć s p r a w ie d liw ie 53.

C zęściej p o ja w ia się ró w n ie ż w d ru g im r o k u k a te c h iz a c ji w sp ó ln a m o d litw a p o d czas k a te c h e z y , k tó r e j p rz e d m io te m s ą p ro b le m y ży cia r o d z in ­ nego, ja k p ro ś b a o u n ik a n ie i u m ie ję tn e ro z w ią z y w a n ie k o n flik tó w z ro d z e ń ­ s tw e m , o u m ie ję tn o ś ć p rz e p r o s z e n ia za n ie t a k ty i p rz y k r o ś c i o raz g o to w o ść n ie s ie n ia p o m o cy w s z y s tk im c z ło n k o m r o d z i n y 54. W k a te c h e z ie sz ó ste j, z a ty ­ tu ło w a n e j Z J e z u s e m k o c h a m y n a s z y c h n a jb liż s z y c h , z n a jd u je się a ż 9 w e z ­ w a ń m o d lite w n y c h , d o ty c z ą c y c h ró ż n y c h a s p e k tó w ży cia r o d z in n e g o 55.

T a k w ię c o g ó ln a n a w e t a n a liz a k a te c h e z d la d z ie c i 5 -le tn ic h u k a z u je w y ­ ra ź n ą k o n ty n u a c ję i u b o g a c e n ie te m a ty k i w y c h o w a n ia do ży cia w ro d z in ie w s to s u n k u do tr e ś c i z a w a r te j w p ie r w s z y m c ią g u je d n o s te k k a te c h e ty c z n y c h d la k a te c h iz a c ji dzieci n a jm ło d s z y c h .

3. M odel w y c h o w a n ia do życia w rodzinie w toku k a tech ezy d la d zieci sześcio le tn ich

C ią g k a te c h e z d la s z e ś c io la tk ó w — w y d r u k o w a n y w I I to m ie p o d rę c z n ik a J e z u s C h r y s tu s z n a m i — o b e jm u je 24 je d n o s tk i te m a ty c z n e i 5 je d n o s te k do­ d a tk o w y c h , p rz e z n a c z o n y c h n a ró ż n e o k o liczn o ści, j a k im ie n in y k s. p ro b o s z ­ cza, n a b o ż e ń s tw o ró ż a ń c o w e , ty d z ie ń m is y jn y i ty d z ie ń m iło s ie rd z ia o raz św ię to „ b a rb ó r k o w e ” .

K a te c h e z y o b ję te z a s a d n ic z y m p r o g r a m e m z o s ta ły z re d a g o w a n e p od w s p ó ln y m ty tu łe m P r z y sto le B o żeg o sło w a i C iała C h r y s tu s o w e g o . M a ją w ię c n a c e lu p rz y g o to w a ć dziec i n a sp o só b d la n ic h d o s tę p n y do o w ocnego u c z e s tn ic tw a w E u c h a ry s tii. S tą d p r o f il w y c h o w a n ia do ży cia w ro d z in ie , p ro p o n o w a n y w te j części, je s t p o w ią z a n y z o g ó ln y m c e le m k a te c h e z .

a. W y c h o w a n i e ; d o ż y c i a w r o d z i n i e z w i ą z a n e z w p r o w a d z e n i e m d z i e c k a

w l i t u r g i ę s ł o w a B o ż e g o

W p ro w a d z e n iu dzieci w litu r g ię sło w a B ożego p o ś w ię c a się p o c z ą tk o w y c h dz ie w ię ć k a te c h e z . A u to rz y p o d rę c z n ik a p r a g n ą w y c h o w a ć d ziec k o do s łu c h a

-50 J C h z n II, 17; 444— 445.

51 J C h z n II, 9, 21, 22 o ra z k a te c h e z y d o d a tk o w e ; N a sze n ie s p o d z ia n k i dla m a m y i ta ty , K o m u s p r a w ię ra d o ść w d n iu ś w . M ik o ła ja , 486— 493; 493— 500.

52 J C h z n II, 17; 445— 446.

53 J . W a 1 с z y n a, K s z ta łto w a n ie p o s ta w sp o łe c z n o -m o r a ln y c h d zieci w w ie k u p r z e d s z k o ln y m , W a rs z a w a 1978, 192— 195.

54 J C h z n II, 5; 352. 55 J C h z n II, 6; 359.

n ia i p r z y jm o w a n ia sło w a B ożego z w ia r ą o ra z g o to w o śc ią p ó jś c ia za gło sem B oga, czy li c h c ą u k s z ta łto w a ć w n im u m ie ję tn o ś ć d a w a n ia B ogu o d p o w ied zi n a u s ły s z a n e sło w o B o ż e 5·. W re a liz a c ji z a m ie rz o n e g o c e lu c zęsto n a w ią z u ją do ży cia w ro d z in ie . W k a te c h e z ie p ie r w s z e j z a c h ę c a ją dziec i i ro d zicó w , a b y s t a r a l i się w s p ó ln ie u c z e stn ic z y ć w e M szy ś w ię te j 57. W k a te c h e z ie n a s tę p n e j, m a ją c e j n a c e lu p rz y b liż y ć f a k t g ro m a d z e n ia s ię lu d z i w k o śc ie le o ra z w p r o ­ w a d z ić w a k t p o je d n a n ia , k tó r y d o k o n u je się n a p o c z ą tk u k a ż d e j M szy ś w ię ­ te j, a u to r z y p o d rę c z n ik a o d w o łu ją się do d o św ia d c z e ń , ja k ie u c z n io w ie m ogli ju ż zd o b y ć p o d c z a s p o d e jm o w a n ia r a z e m z ro d z ic a m i gości, p r z y czym u w z g lę d n ia ją te ż ta k ie s y tu a c je , k tó r e w y m a g a ją u p rz e d n ie g o a k tu p r z e p r o ­ sz e n ia i p o je d n a n ia . P o n a d to p r z e w id u ją k o n k r e tn y a k t p r z e p r o s z e n ia o b ec­ n y c h n a k a te c h e z ie ro d z ic ó w czy o p ie k u n ó w o ra z w y k o n a n ie r y s u n k u , p r z e d ­ s ta w ia ją c e g o ro d z in ę p r z y w sp ó ln y m s t o l e M. N a le ż y z a u w a ż y ć , że s a m o d z ie l­ n y r y s u n e k d z ie c k a je s t n a jb a r d z ie j ro z p o w s z e c h n io n ą i o d p o w ie d n ią fo r m ą e k s p r e s ji i p r a w d z iw ą p o tr z e b ą d z ie c k a . W r y s u n k u n a jł a tw ie j d z ie c k u w y ­ ra z ić w s z y stk o , co w id z i i p rz e ż y w a . D la te g o w p r a c y k a te c h e ty c z n e j dzieci p rz e d s z k o ln y c h tr z e b a go j a k n a jc z ę ś c ie j s to so w a ć i tr a k to w a ć ja k o m e to d ę u tr w a l a n ia i p o g łę b ia n ia w ia d o m o ś c i i p rz e ż y ć d z ie c k a 59 W p ro w a d z a n ie d z ie c k a w c z y ta n ie sło w a B ożego w k o ś c ie le i n a k a te c h e ­ zie p r a g n ą a u to r z y ró w n ie ż o p ie ra ć n a d o ś w ia d c z e n ia c h z ży cia ro d z in n e g o . W z w ią z k u z ty m p ro p o n u je się, a b y ro d z ic e w p r o w a d z a li w d o m u w s p ó ln ą m o d l it w ę 60, p o d c z a s k tó r e j u w z g lę d n ia lib y ta k ż e te k s ty p s a l m ó w el, o ra z cz y ­ t a l i P is m o Ś w ię te ·*. A u to rz y p o d rę c z n ik a u w z g lę d n ia ją ró w n ie ż z a g a d n ie n ie o d p o w ie d z i n a u s ły s z a n e sło w o B oże. S u g e ru ją , a b y dziec i p rz y g o to w y w a ły d a r o fia rn y , n a k tó r y p o w in n y się s k ła d a ć k o n k r e t n e a k ty p o m o cy , z ro z u m ie ­ n ia d la p r a c y s ta rs z y c h , w d z ię c z n o śc i i w sp ó łc z u c ia ·*. P r z y te j o k a z ji z a c h ę ­ c a ją , a b y ro d z ic e w y ja ś n ia li d z ie c k u , że p o d c z a s M szy ś w ię te j d o k o n u je się w y m ia n a d a ró w p o m ię d z y B o g iem i c z ło w ie k ie m o ra z k o rz y s ta li z te j w y m ia ­ n y d a ró w p o p rz e z o so b iste p e łn e u c z e s tn ic tw o w e M szy ś w ię te j M, zw ła sz c z a , że p r z y k ła d ro d z ic ó w s ta n o w i n a jle p s z y sp o só b w y c h o w a n ia d zieck a.

b. W y c h o w a n i e d o ż y c i a w r o d z i n i e z w i ą z a n e z w p r o w a d z e n i e m d z i e c i

w l i t u r g i ę E u c h a r y s t i i

W p ro w a d z e n ie do u c z e s tn ic tw a w litu r g ii E u c h a r y s tii ro z p o c z y n a ją a u to ­ rz y p o d rę c z n ik a o d u w r a ż liw ie n ia dziec i n a z a g a d n ie n ie s k ła d a n ia B ogu d z ię k c z y n ie n ia , łą c z ą c j e z p rz e ż y w a n ie m ra d o ś c i. W y c h o w u ją c dziec i do c h rz e ś c ija ń s k ie g o p rz e ż y w a n ia a d w e n tu w ro d z in ie , ra d o s n e o c z e k iw a n ie w ią ż ą w ś w ia d o m o śc i dziec i ze s p o tk a n ie m z P a n e m J e z u s e m , zw ła sz c z a p o d ­ czas M szy ś w ię te j B o ż o n a ro d z e n io w e j. Z e w n ę trz n y m w y r a z e m ra d o s n e g o o c z e k iw a n ia j e s t w ie n ie c a d w e n to w y , w y k o n a n y n a jp i e r w p rz e z d z ie c i n a k a te c h e z ie , a n a s tę p n ie p rz e z c a łą ro d z in ę w d o m u . R o d z in a m a s ię p rz y n im s p o ty k a ć n a w s p ó ln ą m o d litw ę , c z y ta n ie P is m a Ś w ię te g o o ra z d z ie le n ie się sw o im i, zw ła sz c z a r a d o s n y m i p r z e ż y c ia m iM. 59 W. K u b i k S J, W p r o w a d z e n ie do p ie r w s z e j g r u p y te m a ty c z n e j, w : J C h z n I I I , 306. 57 J C h z n I I I , 1; 314. 53 J C h z n II I, 2; 319— 322. 59 S. B i e l e c k a , a rt. c y t., 61— 62. “ J C h z n I I I , 4; 342. 31 J C h z n II I, 5; 351. « J C h z n I I I , 6; 360— 361 o ra z 8; 373— 374. 63 J C h z n I I I , 8; 371—373 o ra z 9; 379. 34 J C h z n I I I , 9; 379. 35 J C h z n I I I , 10; 386— 393.

W n a s tę p n e j k a te c h e z ie p o w ra c a z a g a d n ie n ie p rz y g o to w a n ia d a r u o fia r­ nego. D a r te n , z w ią z a n y z M szą ś w ię tą i p rz e ż y w a n ie m ś w ią t B ożego N a ro ­ d zen ia , d o ty c z y p rz e d e w s z y s tk im ro d z ic ó w o ra z in n y c h n a jb liż s z y c h osób, dla k tó r y c h d zieci p o w in n y p rz y g o to w a ć n ie s p o d z ia n k i, n ie ty lk o w fo r m ie m a ­ te r ia ln e g o p re z e n tu , a le ta k ż e p o m o cy , tr o s k i o s ta w a n ie s ię le p s z y m itp. 09 W szelk ieg o r o d z a ju n ie s p o d z ia n k i b a rd z o p o z y ty w n ie d z ia ła ją n a w z m o c n ie n ie w ięzi m ię d z y p o sz c z e g ó ln y m i c z ło n k a m i ro d z in y o ra z p rz y c z y n ia ją się do w z ro s tu w s p ó ln e j ra d o ś c i. D o sp o tę g o w a n ia ro d z in n e j ra d o ś c i B o ż o n a ro d z e ­ n io w e j m oże się te ż p rz y c z y n ić re a liz a c ja p ro p o z y c ji z a m ie sz c z o n e j w k a t e ­ ch ezie d w u n a s te j, p o d s u w a ją c e j, a b y d z ie c i p rz y d y s k r e tn e j p o m o cy ro d zicó w z o rg a n iz o w a ły w d o m u p r o s te „ ja s e łk a ” 97.

K a te c h e z a , z a ty tu ło w a n a D z ię k i s k ła d a jm y P a n u B o g u n a s z e m u , s ta n o w i b e z p o ś re d n ie p rz y g o to w a n ie do u c z e s tn ic tw a w li tu r g ii E u c h a ry s tii. D la w y tw o rz e n ia w d z ie c k u d o św ia d c z e n ia d z ię k c z y n ie n ia , k tó r e s ta n o w i is to tę E u c h a ry s tii, a u to r z y w p r o w a d z a ją o p o w ia d a n ie , p r z e d s ta w ia ją c e b a rd z o sz c z ę ś liw ą w n u c z k ę , k tó r a o tr z y m a ła od s w e j b a b c i p a c z k ę i ra z e m z m a m u s ią z a s ta n a w ia się, w ja k i sp o só b m ogłaby, n a jle p ie j b a b c i p o d z ię k o w a ć 98. P r z e ­ p ro w a d z o n a a n a liz a o p o w ia d a n ia i p o s ta w ie n ie k il k u p ro b le m o w y c h p y ta ń

m oże z m o b iliz o w a ć dziec i do s k o n f ro n to w a n ia s w o je j p o s ta w y w s to s u n k u do ro d zicó w , czy in n y c h osób, o b d a rz a ją c y c h ich d o b re m , a ta k ż e w o b ec B oga.

K o le jn a ro z m o w a z d ziećm i, z a p ro p o n o w a n a w k a te c h e z ie c z te r n a s te j, n a te m a t p o c h w a ły ro d z ic ó w , o ra z z a c h ę ta s k ie r o w a n a do ro d z ic ó w , a b y p o ­ r o z m a w ia li z d z ie ć m i o s p o s o b a c h c h w a le n ia B oga, s ta n o w i d la d zie c k a d o b re p rz y g o to w a n ie do z ro z u m ie n ia p o c h w a ln e g o c h a r a k t e r u M szy ś w ię te j " , a ró w ­ n o c z e śn ie m o że u ś w ia d o m ić d z ie c k u p o z y ty w n e c e c h y ro d z ic ó w , co n ie je s t b ez z n a c z e n ia d la k s z ta łto w a n ia się p o s ta w d ziec k a.

P o p rz e z d a ls z e k a te c h e z y c h c ą a u to r z y w p ro w a d z ić dziec i w ta je m n ic ę m ę k i i ś m ie rc i P a n a J e z u s a . P r z y te j o k a z ji p r a g n ą w y c h o w y w a ć d ziec i do p rz e ż y w a n ia s w o ic h c ie r p ie ń i p rz y k ro ś c i, d o z n a w a n y c h w d o m u ro d z in n y m , ja k o w y ra z u m iło śc i do P a n a J e z u s a , k tó r y ró w n ie ż d la n a s c i e r p i a ł 70. W o k re s ie Ś w ią t W ie lk a n o c n y c h a u to r z y p r a g n ą u k a z a ć d ziec io m p a s c h a l­ n y w y m ia r E u c h a ry s tii. W y k o rz y s tu ją w ty m c e lu e w a n g e lic z n e o p o w ia d a n ie 0 O s ta tn ie j W ie c z e rz y i z a c h ę c a ją , a b y ro d z ic e z o rg a n iz o w a li w d o m u p o d o b n ą w ie c z e rz ę 71. D o św ia d c z e n ie w s p ó ln e j u c z ty ro d z in n e j je s t w a ż n y m e le m e n te m w y c h o w a n ia do ż y c ia ro d z in n e g o i s ta n o w i n a tu r a l n ą p o d s ta w ę do p e łn ie js z e ­ go z ro z u m ie n ia w p rz y s z ło śc i u c z ty e u c h a ry s ty c z n e j. K a te c h e z a 22 s ta n o w i sw e g o ro d z a ju p o d s u m o w a n ie p ro c e s u w p r o w a ­ d z a n ia dziec i do u c z e s tn ic tw a w E u c h a r y s tii i z a w ie r a p o d a d re s e m ro d z ic ó w p ro ś b ę , a b y u m o ż liw ili d z ie c io m c h rz e ś c ija ń s k ie p r z e ż y w a n ie n ie d z i e li72. N a ­ to m ia s t k a te c h e z a p o św ię c o n a ta je m n ic y P ię ć d z ie s ią tn ic y u k a z u je u c z n io m D u c h a Ś w ię te g o ja k o S p ra w c ę d o b ra , k tó r e d o k o n u je się w ro d z in a c h 1 w n ic h sa m y c h . T o D u c h Ś w ię ty p o m a g a ro d z ic o m k o c h a ć s w o je dzieci i p o św ię c a ć się d la n ic h , a d ziec io m p o m a g a b y ć d o b ry m i d la sw y c h ro d z i­ ców i d la w s z y s tk ic h w d o m u . S tą d p rz y w s p ó ln y m p o s iłk u ro d z in n y m n ie m o żn a z a p o m n ie ć o m o d litw ie do D u c h a Ś w ię te g o 7S.

R e a s u m u ją c r o z w a ż a n ia n a te m a t e le m e n tó w w y c h o w a n ia do ży cia w r o ­ d zin ie, z a w a r ty c h w p o d rę c z n ik u J e z u s C h r y s tu s z n a m i, tr z e b a p o w ied zie ć,

99 J C h z n I I I , 11; 395— 396. 97 J C h z n II I, 12; 408. 98 J C h z n II I , 13; 412— 413. 98 J C h z n II I, 14; 419—422. 70 J C h z n II I, 17; 449—450. 71 J C h z n II I , 19; 468; 20, 472— 476. 72 J C h z n II I, 22; 489. 78 J C h z n II I, 23; 497—498.

104

że a u to r z y p o d rę c z n ik a p o ś w ię c a ją dużo u w a g i te m u z a g a d n ie n iu . W sposób sy s te m a ty c z n y i k o n s e k w e n tn y w p r o w a d z a ją dziec i w p ro b le m a ty k ę życia ro d z in n e g o , u b o g a c a ją c s to p n io w o te n p ro c e s , z g o d n ie z ro z w o je m p sy c h ic z ­ n y m d z ie c k a , z a ró w n o w e le m e n ty tre ś c io w e , j a k i m e to d y c z n e . K a ż d y k a te c h e ta z d a je so b ie je d n a k s p r a w ę , że n ie m o ż n a o p ra c o w a ć j a ­ k ie g o ś je d n e g o id e a ln e g o m o d e lu w y c h o w a n ia do ż y c ia w ro d z in ie . S tą d z a ­ s y g n a liz o w a n e s p o r a d y c z n ie p rz e o c z e n ia a u to r ó w p o d rę c z n ik a w te j d z ie d z i­ n ie m a ją z a z a d a n ie u w r a ż liw ia ć k a te c h e tó w n a p o tr z e b ę w ła s n e j in i c ja t y ­ w y o d n o śn ie do sp o so b ó w w y c h o w a n ia do ży cia w ro d z in ie , w zale żn o ści' od w a ru n k ó w i p o tr z e b d a n e j g ru p y k a te c h e ty c z n e j. s. M a r g a rita S o n d e j O SU , K r a k ó w II. R A D O Ś Ć Z M A R T W Y C H W S T A N IA W „ P R Z E K A Z IE A U D IO W IZ U A L N Y M ” S p o tk a n ie s tu d e n tó w k a te c h e ty k i K U L i A T K S p o tk a n ie o d b y ło się 9 m a ja 1984 ro k u . G o s p o d a rz a m i b y li ty m ra z e m s tu d e n c i A T K . Z e w z g lę d u n a k ło p o ty lo k a lo w e , p o ś n ia d a n iu w sto łó w c e w g m a c h u A TK , u c z e s tn ic y s p o tk a n ia u d a li się do s a li p rz y k o ściele św . Z y g m u n ta , g d z ie o g o d z in ie 10.30 ro z p o częło się s y m p o z ju m p o św ię c o n e z a g a d n ie n iu ś r o d k ó w a u d io w iz u a ln y c h w k a te c h e z ie w z a s to s o w a n iu do t e ­ m a tu : ra d o ś ć z m a r tw y c h w s ta n ia .

W s p o tk a n iu o b o k s tu d e n tó w o b u w y ż sz y c h u c z e ln i u c z e s tn ic z y li ró w n ie ż p ro fe s o ro w ie k a te c h e ty k i K U L i A T K : k s . p ro f, d r h a b . J a n C h a r y t a ń s k i S J , k s. p ro f, d r h a b . M ie c z y sła w M a j e w s k i SD B, k s. d r W ła d y s ła w К u - b i fc S J i k s. d r R o m a n M u r a w s k i SD B. N a ro z p o c z ę c ie s p o tk a n ia p r z y ­ b y ł ta k ż e d z ie k a n W y d z ia łu T eo lo g iczn eg o A T K , k s. p ro f , d r h a b . J a n Ł a c h , k tó r y p o w ita ł w s z y s tk ic h z e b ra n y c h , w s k a z u ją c n a a k tu a ln o ś ć te m a ty k i s p o t­ k a n ia i życząc z e b ra n y m o w o c n e j w y m ia n y d o św ia d c z e ń . Z g o d n ie z p r z y j ę ty m p r o g r a m e m w k r ó t k ic h r e f e r a t a c h p rz e d s ta w io n o n a jp ie r w m o żliw o ść z a s to s o w a n ia w k a te c h e z ie fo to g ra fii, p rz e ź r o c z y i m e d y ­ ta c ji, a n a s tę p n ie p rz e p r o w a d z o n o k o n k r e t n e ć w ic z e n ia w o p a rc iu o w s k a z a ­ n e ś r o d k i n a k a n w ie z a g a d n ie n ia : ra d o ś ć z m a r tw y c h w s ta n ia . P ie r w s z y r e f e r a t, n a t e m a t m o ż liw o śc i z a s to s o w a n ia f o to g ra fii w k a te c h e ­ zie, z a p r e z e n to w a ł p r z e d s ta w ic ie l A T K , k s. R y s z a rd K o t o w s k i . R e f e r e n t o m ó w ił z a g a d n ie n ie a k ty w iz a c ji u c z n ió w p o p rz e z w p ro w a d z e n ie do p ro c e s u n a u c z a n ia f o to g r a f ii o r a z p r z e d s ta w ił sp o so b y w y k o r z y s ta n ia je j n a k a te c h e ­ zie. K o n k r e tn e ć w ic z e n ia p r z e p r o w a d z ił k s. A n d rz e j W o j c i e c h o w s k i S J W ty m c e lu p o d z ie lił z e b ra n y c h n a 10 g ru p lic z ą c y c h po 6— 7 osób. K a ż d y z u c z e s tn ik ó w z a ję ć w y b ie r a ł sp o ś ró d ro z ło ż o n y c h z d ję ć je d n o , k tó r e w jego in d y w id u a ln y m o d c z u c iu m o g ło w y ra ż a ć s y m b o lic z n ie ra d o ś ć z m a r tw y c h w s ta ­ n ia. N a s tę p n ie k a ż d a z g r u p p o d czas w s p ó ln e j d y s k u s ji u s ta la ła , k tó r e ze zd jęć n a jle p ie j je j z d a n ie m o b r a z u je o m a w ia n y te m a t. W y b ra n e z d ję c ie p r e ­ z e n to w a n o w s z y s tk im z e b ra n y m , u z a s a d n ia ją c je g o w y b ó r i- z a p is u ją c je d n y m h a s łe m lu b k r ó t k im z d a n ie m je g o tr e ś ć n a ta b lic y . R e f e r a t d ru g i, p o ś w ię c o n y z a g a d n ie n iu w y k o r z y s ta n ia p rz e ź ro c z y w -kate­ ch ezie p r z e d s ta w ił r e p r e z e n ta n t K U L , k s . W ik to r L e - c h o c k i SD B . A u to r s k u p ił się n a p o ję c iu ję z y k a a u d io w iz u a ln e g o , w k tó r y m n a p ie r w s z y p la n w y s u w a się o b ra z z je g o c h a r a k te r y s ty c z n ą s y m b o lik ą . Z w ró c ił n a s tę p n ie u w a ­ gę n a z n a c z e n ie u m ie ję tn o ś c i o d c z y ty w a n ia sy m b o lik i. P r z e d e w s z y s tk im p o ­ w in ie n ją p o sią ść k a te c h e ta , p o s łu g u ją c y się o b ra z e m . W a ż n y m e le m e n te m ję z y k a a u d io w iz u a ln e g o j e s t -dźw ięk. Z d a n ie m a u to r a , p rz e ź ro c z a w k a te c h e z ie m ogą być s to s o w a n e w ró ż n e j fo r m ie : s a m o d z ie ln ie ja k o i l u s t r a c ja l u b d o k u ­