Marian Płachecki
"Kpina i terror", Zdzisław Jastrzębski,
"Teksty" z.3 (1972) : [recenzja]
Biuletyn Polonistyczny 15/46, 156
(I' JANTOJJ Maria: Hermeneutyka. "Teksty" 1972 z. 2, s. 9 -18.
Autorka przedstawia krótką "hermeneutykę hermeneutyki", sztuka - i nauka zarazem - rozumienia tekstów była stałe obec na w kulturze europejskiej, a szczególnie żywa w okresach prze łomowych. Powołaniem hermeneutyki Jest objaśnianie tradycji. Zajmuje się ona tekstami największymi, "świętymi". Hermeneuta
Jest posłannikiem twórcy: uczy odbiorców czytania arcydzieł, a równocześnie stosuje wobec wyjaśnianych tekstów swoją włas ną wykładnię. Dwuznaczna Jest także funkcja hermeneutyki wo bec tradycji: strzeże jej, a przez to sama zagrożona Jest i- nercyJnością. Niebezpieczeństwo hermeneutyki dogmatyczneJ,in stytucjonalnie narzucanej, najpełniej odsłonił faszyzm.
3P/46/39 K.P.
(I' JASTRZĘBSKI Zdzisław: Knina i terror ."Teksty" 1972 z.3,
s. 59-74. *
Szkic dotyczący historycznych i społecznych wyznaczników zjawisk śmiechu w okupowanej Polsce, gdzie śmiech i drwina stały się Jedną z form oporu. Forma ta szerzyła się początko wo wśród najniższych warstw społeczeństwa i młodzieży,by prze niknąć następnie - wraz z postępującym zanikaniem stratyfika cji okupowanego społeczeństwa - również do inteligencji. Au tor daje przykłady drwiny stosowanej wobec Niemców (np. złoś liwe dopiski na plakatach', wobec uległych im rodaków (kpina - narzędziem ferowania sankcji grupy wobec Jednostek) i wre szcie - złośliwości adresowanych do okupantów (np. podszywa nie się pod niemieckie czasopisma'. Podczas wojny»dowodzi au tor, przewartościowaniu uległa stara hierarchia kategorii e stetycznych: komizm poczęto traktować Jako kategorię równo rzędną tragizmowi, a nie niższą i skojarzoną z rozrywką.
