• Nie Znaleziono Wyników

Popularne imiona w Łodzi

N/A
N/A
Protected

Academic year: 2021

Share "Popularne imiona w Łodzi"

Copied!
25
0
0

Pełen tekst

(1)

A C T A U N I V E R S I T P T I S L O D Z I E N S I S _______________________FOLIA LINGUI ST I CA 15, <987______________________

E l ż b i e t a U m i i f e k a - T y t o ń

POPULARNE IMIONA W ŁODZI

J a k k o l w i e k z n a c z e n i e r e j e s t r o w a n i a u ż y w a l n o ś c i p e w n y c h i m i o n , i c h p o p u l a r n o ś c i i s z e r o k o r o z u m i a n e j mody i m i e n n i c z e j d o s t r z e g a ­ n o j u ż d a w n o , t o j e d n a k o n o m a s t y k a p o l s k a s p o r a d y c z n i e p o d e j m o ­ w a ł a p r o b l e m a t y k ę i m i o n w s p ó ł c z e s n y c h . D o p i e r o o d n i e d a w n a , w z w i ą z k u z d o k o n u j ą c y m s i ę w o s t a t n i c h l a t a c h r o z w o j e m s o c j o l i n — g w i s t y k i , d a j e s i ę z a o b s e r w o w a ć p e w n e z a i n t e r e s o w a n i e b a d a n i a m i i m i o n w a s p e k c i e s o c j o l o g i c z n y m . I s t n i e j e j u ż k i l k a o p r a c o w a ń d o t y c z ą c y c h s o c j o l o g i c z n e g o a s p e k t u f u n k c j o n o w a n i a i m i o n w w i e l ­ k i c h m i a s t a c h P o l s k i : w K r a k o w i e , O p o l u , S z c z e c i n i e o r a z w C z ę ­ s t o c h o w i e2 . N i n i e j s z y a r t y k u ł ma n a c e l u w z b o g a c e n i e d o t y c h c z a s o w y c h u - s t a l e ń o w y n i k i b a d a ń d o k o n a n y c h n à t e r e n i e Ł o d z i . Do a n a l i z y w y k o r z y s t a n o a k t a u r o d z e n i a z l a t 1 9 0 0 , 1 9 2 0 , 1 9 3 8 , 1 9 6 0 , 1 9 7 9 , s p o r z ą d z a j ą c z k a ż d e g o r o k u l i s t ę 1000 i m i o n w y b i e r a n y c h , z uwacri n a d u ż e r ó ż n i c e w o b j ę t o ś c i ź r ó d e ł , d r o g ą l o s o w ą . W y m i e n i o n e l a ­ t a n i e z o s t a ł y w y b r a n e p r z y p a d k o w o . Rok 1900 t o m n i e j w i ę c e j d a ­ t a u r o d z e n i a n a j s t a r s z y c h m i e s z k a ń c ó w m i a s t a . D w u d z i e s t o l e t n i e n a o g ó ł p r z e r w y , a w i ę c o d p o w i a d a j ą c e w z a s a d z i e j e d n e m u p o k o l e n i u , ' P o r. H. B o r e k , S o c j o l i n g w i s t y c z n e a s p e k t y i m i e n n i c tw a , "Onomasti -ca" 1978, XXI I I , s . 163-175.

2 Por. J . B u b a k , im io n a m odne, " Onomast i ca" 1978, XXI I I , s. 177-182; S. G a j d a , s o c j o l o g i a im io n na p r z y k ł a d z i e O pola i o k o l i c y . " S t u d i a Ś l ą ­ s k i e " 1973, S e r i a nowa XXI I I , s . 267-296; S. F o l f a s i ń s k i , Im ie n ­ n ic tw o w C z ę s to c h o w ie w r . 1 9 4 6 , 1 9 4 7 , 1 9 4 8 , " Życi e Częstochowy" p a ź d z i e r n i k 19^7, n r 9- 10, s t y c z e ń 1948, nr 24- 25, s t y c z e ń 1949, n r 11-12; t e n ż e , I m ie n n ic tw o C zę sto c h o w y w ro k u 1 9 5 8 . N a jw ię c e j j e s t A n d r z e jó w , M o łg o r z a t i E l ­ ż b i e t , "Nad Wartą" 1959, nr 2, s. 7.

3 N in ie js z y a r ty k u ł stanowi fragment rozprawy d o k to rs k ie j p t. rmiona ł o ­ d z i a n , n ap isan ej pod kierunkiem p ro f. dr habi I . M arii Kam ińskiej w U n iw ersy­ t e c ie Łódzkim.

(2)

p o w i n n y u w y p u k l i ć n o w e t e n d e n c j e w d o b o r z e i m i o n . S t a r a n i a o w z g l ę d n ą j e d n o l i t o ś ć g e o g r a f i c z n ą i s p o ł e c z n ą z e b r a n e g o m a t e r i a ł u u z e w n ę t r z n i ł y s i ę w d o b o r z e p a r a f i i i u r z ę d ó w , w k t ó r y c h e k s c e r - p o w a n o m a t e r i a ł . D l a c e l ó w p o r ó w n a w c z y c h s i ę g a n o t a k ż e d o ma­ t e r i a ł u p o c h o d z ą c e g o z D z i a ł o s z y n a " * . C z y n i o n o t a k w ó w c z a s , g d y n a l e ż a ł o z e s t a w i ć s t a n i m i e n n i c t w a w w i e l k i m m i e ś c i e z e s t a r e m z a o b s e r w o w a n y m w ś r o d o w i s k u m a ł o m i a s t e c z k o w y m . L i c z b a i m i o n n a d a w a n y c h w p o s z c z e g ó l n y c h l a t a c h j e s t r ó ż n a . W c a ł y m z e b r a n y m m a t e r i a l e w y s t ę p u j e o g ó ł e m 386 i m i o n ( 1 9 8 ż e ń ­ s k i c h i 1 8 8 m ę s k i c h ) . B a r d z o n i e r ó w n y j e s t s t o p i e ń w y k o r z y s t a n i a p o s z c z e g ó l n y c h i m i o n . C z ę s t o ś ć w y s t ę p o w a n i a j e d n y c h j e s t z n a c z n a , i n n e s p o t y k a s i ę s p o r a d y c z n i e . Z d a r z a s i ę , ż e p o p u l a r n o ś ć t y c h s a m y c h i m i o n u l e g a n i e k i e d y z a s a d n i c z y m z m i a n o m . T a k n p . i m i ę H elena, u t r z y m u j ą c e s i ę w 1 9 0 0 i 1920 r . n a d r u g i m m i e j s c u , z a j ­ m u j e w r o k u 1938 a ż d w u d z i e s t ą p i ą t ą l o k a t ę . Z m i a n y p o p u l a r n o ś c i , a c o z a ty m i d z i e - i c z ę s t o ś c i u ż y c i a p o s z c z e g ó l n y c h i m i o n , b y w a j ą p o c h o d n ą o k r e ś l o n y c h f a k t ó w k u l t u r o ­ w y c h i s t a n o w i ć m o g ą o d z w i e r c i e d l e n i e w p ł y w u , j a k i f a k t y t e w y ­ w a r ł y n a p s y c h i k ę i u m y s ł y l u d n o ś c i . R z e c z j a s n a , n i e k a ż d y w z r o s t p o p u l a r n o ś c i p o s z c z e g ó l n e g o i m i e n i a l u b z a n i e c h a n i e j e g o u ż y w a ­ n i a m o ż n a w y j a ś n i ć o k r e ś l o n y m f a k t e m z ż y c i a k u l t u r a l n e g o , l i ­ t e r a c k i e g o a n a w e t s p o ł e c z n e g o b a d a n e g o ś r o d o w i s k a . C z ę ś c i e j ma- г.y ’o c z y n i e n i a z t e n d e n c j a m i o g ó l n y m i , k t ó r e k a ż ą w y b i e r a ć i - m i o a s z c z e g ó l n e g o r o d z a j u , n p . u w a ż a n e d a w n i e j z a c h ł o p s k i e (B a r­ t o s z , J a k u b ), o b c o b r z m i ą c e ( A n g e lik a ), r z a d k o u ż y w a n e (D o m in ik a ). J e d n a k ż e w z g r o m a d z o n y m m a t e r i a l e z a o b s e r w o w a n o z a l e ż n o ś c i , k t ó ­ r e w s k a z u j ą n a w p ł y w k o n k r e t n y c h f a k t ó w n a z m i a n y p o p u l a r n o ś c i d a n y c h i m i o n . S i l n i e u w i k ł a n e w t r a d y c j ę r e l i g i j n ą j e s t i m i ę M aria. W e d ł u g J a n a B y s t r o n i a 7 , j e s z c z e w I p o ł . XIX w. m i a ł o o n o c h a r a k t e r n i e -** D ane z 1900 i 1920 r . p o c h o d z ą z p a r . P o d w y ż s z e n ia Św. K r z y ż a w t o d z i . O b e jm o w a ła w ó w czas t e r e n , n a k t ó r y m d z i ś z n a j d u j e si( ę c e n t r a l n a c z ę ś ć m i a s t a . M a t e r i a ł z 1938 r . p o c h o d z i p o n a d to j e s z c z e z p a r . Sw. J ó z e f a i Sw . S t a n i s ł a w a K o s t k i , p o w s t a ł y c h na t e r e n i e d a w n ie j n a le ż ą c y m do p a r . P o d w y ż s z e n i a S w . K r z y ­ ż a . Dane z a ro k I9 6 0 p o c h o d z ą z USC t ó d ź - P o l e s i e , a z a 1979 - z USC t ó d i - S r ó d - mi e ś c i e .

^ P o r . E . U m i ń s к a , Im io n a m e tr y k a ln e m ie szk a ń có w o k o l i c D z ia ło ­ s z y n a , " O n o m a s t ic a " 1 9 8 3 , X X V I I I , s . 1 3 3 -163.

^ P e ł n e w y k a z y im io n z a w ie r a in d e k s z a m ie s z c z o n y na k o ń c u .

(3)

z w y k ł y , p r e t e n s j o n a l n y , g d y ż j a k o c z c i ą o t o c z o n e , p r z e z d ł u g i e w i e k i n i e b y ł o u ż y w a n e j a k o i m i ę c h r z e s t n e . R ó w n i e ż w p r z e w o d n i k u o n o m a s t y c z n o - h a g i o g r a f i c z n y r n c z y t a m y : " I m i ę w d a w n e j P o l s c e n i e b y ł o u ż y w a n e z e w z g l ę d u n a f a k t s z c z e g ó l n e j c z c i , j a k ą o t a c z a n o o s o b ę M a t k i B o ż e j . W ź r ó d ł a c h z X I I w. (.1 1 6 7 ) p o j a w i a j ą s i ę z a ­ p i s y : Maria, Marusza, Masza, Maszka, a l e p o c h o d z ą o n e z R u s i C z e r ­ w o n e j , g d z i e p r a w o s ł a w n i u ż y w a l i t e g o i m i e n i a . W P o l s c e w ł a ś c i ­ w e j u ż y w a n o f o r m p o c h o d z ą c y c h o d t e g o i m i e n i a , t a k i c h j a k n p . g Marianna, Maryna i t p . " Z a p e w n e g r u n t o w n e , ź r ó d ł o w e b a d a n i a u ż y c i a i m i e n i a Maria w p r z e s z ł o ś c i p o z w o l i ł o b y u ś c i ś l i ć , a m o ż e s k o r y g o w a ć p o w y ż s z e s ą ­ d y . N i e m n i e j j e d n a k w y d a j e s i ę , ż e m o ż n a p r z y j ą ć i s t n i e n i e ś c i ­ s ł e g o z w i ą z k u s t o p n i a u ż y c i a i m i e n i a Maria i f o r m o d n i e g o p o ­ c h o d n y c h , n p . Marianna. W m i a r ę u p o w s z e c h n i a n i a s i ę i m i e n i a Ma­ r i a , i m i ę Marianna s t a j e s i ę c o r a z r z a d s z e , u t r z y m u j e s i ę o n o d ł u ż e j we w s i a c h , z w ł a s z c z a t a m , g d z i e k s i ę ż a , s t a r y m z w y c z a j e m , n i e c h ę t n i e p a t r z y l i n a u ż y w a n i e i m i e n i a M a rii. P r a w i d ł o w o ś ć t ę o b s e r w u j e m y j e s z c z e w n a s z y m m a t e r i a l e . W 1 9 0 0 r . w Ł o d z i i w D z i a ł o s z y n i e i m i ę Marianna z a j m o w a ł o p i e r w s z e m i e j s c e p o d w z g l ę ­ dem c z ę s t o ś c i u ż y c i a . W n a s t ę p n y c h l a t a c h w Ł o d z i j e g o p o p u l a r ­ n o ś ć d o ś ć s z y b k o m a l e j e : w 1 9 2 0 r . j e s t n a ósmym m i e j s c u , w 1 9 3 8 - n a d w u d z i e s t y m s i ó d m y m , p o w o j n i e n i e w y s t ę p u j e w c a l e . W D z i a ­ ł o s z y n i e n a t o m i a s t d ł u ż e j u t r z y m u j e s i ę n a c z e l e l i s t : w r o k u 1 9 2 0 i 19 3 6 - n a p i e r w s z y m m i e j s c u , w 19 6 0 r . j e s t j e s z c z e s z ó s t e d o p i e r o w 1 9 7 9 r . p o d w p ły w em mody m i e j s k i e j z u p e ł n i e w y c h o d z i z u ż y c i a , j e d n o c z e ś n i e w z r a s t a p o p u l a r n o ś ć i m i e n i a Maria: w 1 9 0 0 r . - n a c z t e r n a s t e j p o z y c j i , p o t e m k o l e j n o n a d z i e s i ą t e j i t r z e c i e j . W D z i a ł o s z y n i e z n ó w i n a c z e j n i ż w Ł o d z i : i m i ę t o w c i ą ż n a l e ż y d o s p o r a d y c z n i e w y s t ę p u j ą c y c h . W y r a ź n i e z a t e m w i d a ć , ż e n a p o p u l a r ­ n o ś ć i m i o n Maria i Marianna w z n a c z n y m s t o p n i u w p ł y n ą ł i c h k u l ­ t o w y c h a r a k t e r . J e d n o c z e ś n i e w a r t o z a u w a ż y ć , ż e m i e s z k a ń c y w i e l ­ k i e g o m i a s t a s z y b c i e j z a r z u c a j ą t r a d y c j ę , n i ż t o ma m i e j s c e w ś r o d o w i s k u w i e j s k i m i m a ł o m i a s t e c z k o w y m . N a p o p u l a r n o ś ć i m i e n i a w p ł y n ą ć m o ż e w z r o s t k u l t u o k r e ś l o n e g o ś w i ę t e g o . D u ż e z n a c z e n i e d l a z w y c z a j u i m i e n n i c z e g o o k r e s u p r z e d ­ w o j e n n e g o m i a ł a k a n o n i z a c j a w 19 3 8 r . ś w . A n d r z e j a B o b o l i . W O H. F r o s S . I . , F. S o w a , T w o je i m i ę . P r z e w o d n ik o n o m a s ty c z n o - - h a g i o g r a f i c z n y , Kraków 1975, s .

(4)

399-Ł o d z i z a r ó w n o w r o k u 1 9 0 0 j a k i 1 9 2 0 n i e z a n o t o w a n o t e g o i m i e ­ n i a , n a t o m i a s t w 1938 r . i m i ą A n d rze j z n a l a z ł o s i ę o d r a z u n a D i e r w s z y m m i e j s c u i p o z o s t a w a ł o n a n i m r ó w n i e ż w i 9 6 0 r . , p o cz y m j e g o p o p u l a r n o ś ć z a c z ę ł a s i ę z m n i e j s z a ć : w 1979 r . A n d rzeja z a n o t o w a n o n a d w u d z i e s t e j d z i e w i ą t e j p o z y c j i . W Ł o d z i w b a d a n y m o k r e s i e n i e d a s i ę z a o b s e r w o w a ć z a l e ż n o ś c i m i ę d z y p o p u l a r n o ś c i ą p o s z c z e g ó l n y c h i m i o n a p a t r o n i m i ą k o ś c i o ł ó w ł ó d z k i c h . Z n a c z n e u t r u d n i e n i e w t e j m i e r z e s t a n o w i f a k t , i ż k o ­ ś c i o ł y ł ó d z k i e m a j ą z a p a t r o n ó w ś w i ę t y c h , k t ó r y c h i m i o n a z a w s z e b y ł y w P o l s c e d o ś ć p o p u l a r n e : ś w . św . S t a n i s ł a w a , W o j c i e c h a , K a z i m i e r z a , J ó z e f a , P i o t r a i P a w ł a , F r a n c i s z k a , A n t o n i e g o , J a n a C h r z c i c i e l a , A nnę i T e r e s ę . P o r ó w n u j ą c l i s t y n a j p o p u l a r n i e j s z y c h p i ę t n a s t u i m i o n z k o l e j ­ n y c h l a t , z a u w a ż a m y z n a c z n e r ó ż n i c e m i ę d z y p o s z c z e g ó l n y m i l i ­ s t a m i . W 1920 r . n a l i ś c i e i m i o n ż e ń s k i c h p o j a w i ł o s i ę s z e ś ć n o ­ w y ch i m i o n w s t o s u n k u d o r o k u 1 9 0 0 , w 1 9 3 8 r . j e s t j u ż o s i e m n o w y c h i m i o n w p o r ó w n a n i u z r o k i e m 1 9 2 0 . W I 9 6 0 r . - t a k ż e o s i e m , a w 1979 - a ż d z i e s i ę ć i m i o n . Na l i s t a c h i m i o n m ę s k i c h w 1920 r . p o j a w i ł y s i ę z a l e d w i e c z t e r y no w e i m i o n a w p o r ó w n a n i u z r o k i e m 1 9 0 0 , w 1 9 3 8 - s i e d e m n o w y c h i m i o n t r a f i ł o d o p i e r w s z e j p i ę t n a ­ s t k i , w 1960 - d z i e s i ę ć i m i o n , a w 1 9 7 9 r . - j e d e n a ś c i e . P o w y ż ­ s z e z e s t a w i e n i e w s k a z u j e n a n i e c o s z y b s z e t e m p o z m i a n w o s t a t n i c h l a t a c h n a c z o ł o w y c h p o z y c j a c h l i s t m ę s k i c h w o b e c w i ę k s z e j s t a ­ ł o ś c i l i s t ż e ń s k i c h . W a r t o d o d a ć , ż e n a w s z y s t k i c h l i s t a c h i m i o n ż e ń s k i c h w p i e r w s z e j p i ę t n a s t c e m i e ś c i s i ę i m i ę Anna. N i e z n a j ­ d u j e m y n a t o m i a s t i m i e n i a m ę s k i e g o , k t ó r e g o d u ż a p o p u l a r n o ś ć u t r z y ­ m y w a ł a b y s i ę p r z e z c a ł y b a d a n y o k r e s . P o d o b n e w y n i k i o t r z y m a m y z p r z e p r o w a d z e n i a a n a l o g i c z n e g o p o r ó w n a n i a l i s t u ł o ż o n y c h w e d ł u g o - g ó l n e j c z ę s t o ś c i u ż y c i a i m i o n , n i e t y l k o n a p o z y c j i p i e r w s z e j . P o w y ż s z e p o r ó w n a n i a d o w o d z ą w z r a s t a j ą c e g o t e m p a z m i a n w z a ­ k r e s i e p o p u l a r n o ś c i p o s z c z e g ó l n y c h i m i o n . Momentem p r z e ł o m o w y m w o m a w ia n y m o k r e s i e b y ł a d r u g a w o j n a ś w i a t o w a . Z n a c z n e z m i a n y w l a t a c h p o w o j e n n y c h w o b y c z a j o w o ś c i , i n t e n s y w n e r u c h y m i g r a c y j n e l u d n o ś c i , g w a ł t o w n y r o z w ó j o ś w i a t y i ś r o d k ó w m a s o w e g o p r z e k a z u s p r a w i ł y , ż e i t e m p o z m i a n z a s o b u i m i o n u ż y w a n y c h u l e g ł o wzmo­ ż e n i u . Z e s t a w i o n e p r z y k ł a d o w o t y l k o l i s t y p i ę c i u n a j c z ę ś c i e j w y s t ę -9 p u j ą c y c h i m i o n w r e j e s t r a c h p r z y t o c z o n y c h p r z e z J . B y s t r o n i a p o - B y s t r o ń, op. c i t . , s. 69-9I •

(5)

Imiona n a j c z ę ś c i e j wy s t ę puj ą c e w s p i s a c h w ci ą g u wieków ( na podst awi e m a t e r i a ł u h i s t o r y c z n e g o pr zyt oczonego p r z e z J . B y s t r o n i a )

Ip.

Data

1390 1508 1528 1564 1580 1676 XVI11 w. 1820 1921

Imi ona męski e ■0

0

1 M ik o ła j Jan S t a n is ła w Jan Jan Jan J a n Jan S t a n is ła w

с Ol n

2 Jan M ik o ła j Jan M a ciej S t a n i s ł a w S t a n i s ł a w W o jc ie c h J ó z e f Ja n A

3 P i o t r S t a n i s ł a w M a c ie j W o jc ie c h M ik o ła j A n d r z e j J a ku b A n to n i J ó z e f

8 4 S t a n i s ł a w A n d r z e j M ik o ła j A n d r z e j J a k u b W o jc ie c h A n d r z e j W in c e n ty W ła d ysła w t

5 J a k u b J a k u b J a k u b J a ku b P i o t r P aw eł S t a n i s ł a w Ig n a c y K a z im ie r z 0CL

N

Imiona ż e ń s k i e

1 M a ł g o r z a t a Anna brak brak Anna K a ta r z y n a M arianna brak brak

o K a t a r z y n a K a t a r z y n a danych danych K a t a r z y n a Z o f i a Anna danych danych

3 Anna E l ż b i e t a B arbara Anna Mari anna

4 D o r o ta Barbara Jadwig a H a rianna R o z a lia

5 E l ż b i e t a Jadwig a E l ż b i e t a E l ż b i e t a K a ta r z y n a

(6)

k a z u j ą u t r z y m u j ą c ą s i ę p o p u l a r n o ś ć n i e k t ó r y c h i m i o n w c i ą g u w i e ­ ków ( z o b . t a b . l ) . I m i ę Jan z n a j d u j e s i ę n a p i e r w s z e j l u b d r u g i e j p o z y c j i , p o ­ c z ą w s z y o d r o k u 13 9 0 a ż p o 1 9 2 1 . P o d o b n i e s t a ł ą w y s o k ą p o z y c j ę u t r z y m u j e i m i ę S ta n is ła w . N a w i ę k s z o ś c i l i s t p o w t a r z a j ą s i ę i m i o ­ n a A n d r z e j, J a k u b , M ik o ła j, P io t r i W o j c i e c h ^ . Z n a j d u j e m y j e r ó w ­ n i e ż w ś r ó d n a j p o p u l a r n i e j s z y c h i m i o n w Ł o d z i . W 1900 r . n a p i e r ­ w s z e j p o z y c j i j e s t i m i ę J ó z e f , z a r a z p o n i m S ta n is ła w , i m i ę Jan j e s t s i ó d m e ; w 1 9 2 0 r . j e s t j u ż s z ó s t e , J ó z e f - c z w a r t e , S t a n i ­ sław - n a d a l n a d r u g i m m i e j s c u . W 1 9 3 8 r . p i e r w s z e m i e j s c e z a j m u ­ j e i m i ę A n d r z e j, p o n i m Jan i z a r a z J a n u e z, i m i ę S ta n i e ła u j e s t ó s m e , J ó z e f - t r z y n a s t e . B r a k w ś r ó d p i e r w s z e j p i ę t n a s t k i t a k p o p u l a r n y c h w d a w n y c h w i e k a c h i m i o n : M ik o ła j, P i o t r , Jakub i Woj­ c ie c h . D o p i e r o w 1 9 6 0 r . i m i ę P i o t r j e s t d r u g i e , t u ż p o A n d rze ju ; w 1 9 7 9 r . z a j m u j e p i e r w s z ą p o z y c j ę . Na l i s t ę p i ę t n a s t u n a j p o p u ­ l a r n i e j s z y c h w 1 9 7 9 r . i m i o n t r a f i ł y t e ż : M a d e j , W o jciech , Jakub. S p i s y k o b i e t b y ł y c z y n i o n e r z a d z i e j i z a z w y c z a j s z c z u p l e j s z e , t o t e ż m a t e r i a ł p o c h o d z i z k i l k u z a l e d w i e l a t . I t u r ó w n i e ż o b ­ s e r w u j e m y n a c z e l e p o s z c z e g ó l n y c h l i s t u t r z y m u j ą c e s i ę s t a l e t e s a m e i m i o n a . P o c z ą w s z y o d 1 9 3 0 r . , a ż p o w i e k X V I I I n i e z m i e n n i e p o p u l a r n e s ą i m i o n a : Anna, K a ta rzyn a , E l ż b i e t a , B arbara, Jadw iga, a p o d k o n i e c t e g o o k r e s u r ó w n i e ż Marianna.

W Ł o d z i o d p o c z ą t k u w i e k u u t r z y m u j e s i ę w ś r ó d n a j p o p u l a r n i e j ­ s z e j p i ę t n a s t k i i m i ę Anna. P o z o s t a ł e i m i o n a t r a f i a ł y n a l i s t ę z e z m i e n n y m s z c z ę ś c i e m . W 190 0 r . z n a j d u j e m y j e s z c z e i m i ę Marianna - n a p i e r w s z e j p o z y c j i ; w 1 9 2 0 - Jadw iga n a m i e j s c u c z w a r t y m , Ma­ ria n n a - n a p o z y c j i ó s m e j . W 1 9 3 8 r . d r u g i e n a l i ś c i e b y ł o i m i ę Barbara, p i ą t e - Jadwiga i c z t e r n a s t e - E lż b i e t a ; t o o s t a t n i e z a ­ j ę ł o w 19 6 0 r . p o z y c j ę c z w a r t ą , i m i ę Barbara z a ś p r z e s u n ę ł o s i ę n i ż e j - n a m i e j s c e ó s m e . D o p i e r o w 1 9 7 9 r . t r a f i a n a l i s t ę i m i ę K atarzyna.

Również t e same imiona n a l e ż ą пг począt ku XV i XVI w. do n a j c z ę s t s z y c h wśród s t udent ów Akademii Krakowskiej ( z a p i s a n y c h w Album s tu d lo s o r u m ) ; w l a ­

t a c h 1400-1411 wśród imion ojców n a j c z ę ś c i e j wys t ę puj ą : M i k o ł a j , J a n , p i o t r , A n d r z e j , J a k u b , P a w eł; imiona synów: M i k o ł a j , J a n , P i o t r , M a c ie j, J a k u b , P a w eł, M a rcin ; w l a t a c h 1450-1458 odpowiednio na c z e l e l i s t y Imion _ ojców znajduj emy: J a n , M i k o ł a j , P i o t r , M a c ie j, A n d r z e j , J a k u b , M a rc in ; synów z a ś : J a n , M i k o ł a j , P i o t r , M a r c in , J a k u b , M a c ie j, A n d r z e j ) i w l a t a c h 1500-1504 n a j c z ę s t s z e imiona ojców t o: J a n , M i k o ł a j , M a c ie j, J a k u b , M a r c in , p i o t r ; zaś synów: J a n , M i k o ł a j , J a k u b , M a c ie j, M a rc in . ( M . K a r p l u k ó w n a , z badań n a d p o ls k im n a zew n ictw e m osobowym XV i p o c z . XVI w. "Onomasti ca" 1957,

(7)

J a k z a ś w i a d c z a j ą r e j e s t r y p r z y t o c z o n e p r z e z J . B y s t r o n i a , p o ­ p u l a r n o ś ć n i e k t ó r y c h i m i o n t r w a o d 5 w i e k ó w . N a t o m i a s t w o s t a t ­ n i m p o n a d p ó ł w i e c z u p i e r w s z y c h p i ę t n a ś c i e n a j p o p u l a r n i e j s z y c h i - m i o n u l e g ł o c a ł k o w i t e j w y m i a n i e . J e d y n y w y j ą t e k s t a n o w i w c i ą ż u - t r z y m u j ą c e s i ę i m i ę Anna. M o ż n a z a r y z y k o w a ć t w i e r d z e n i e , ż e g ł ó w ­ nym r e g u l a t o r e m u k ł a d u i m i o n n a l i s t a c h j e s t m o d a , a t a z m i e n i a s i ę z e w z r a s t a j ą c ą s z y b k o ś c i ą . S t a n i s ł a w G a j d a z a p r o p o n o w a ł m a ­ t e m a t y c z n y j e j w y r a z w p o s t a c i w s k a ź n i k a b ę d ą c e g o i l o r a z e m c z ę ­ s t o ś c i u ż y c i a i m i e n i a j a k o p i e r w s z e g o d o c z ę s t o ś c i j e n o u ż y c i a w o g ó l e ' 1 . N a z w a ł g o " w s k a ź n i k i e m m o d n o ś c i " i m i e n i a . Z a s t o s o w a n i e o w e g o w s k a ź n i k a p o z w a l a n a o d d z i e l e n i e p o j ę ć c z ę s t o ś c i u ż y c i a i m o d y . P o p u l a r n o ś ć c z ę s t o n i e i d z i e w p a r z e z m o d ą . C z ę s t o ś ć u - ż y c i a i m i e n i a u w a r u n k o w a n a j e s t w i e l o m a c z y n n i k a m i , w ś r ó d k t ó ­ r y c h n i e b a g a t e l n ą r o l ę o d g r y w a t r a d y c j a . P r z y k ł a d e m i m i e n i a p o ­ p u l a r n e g o o d ł u g i e j t r a d y c j i j e s t M aria. W 193 8 r . z n a j d u j e s i ę o n o n a t r z e c i e j p o z y c j i p r z y n i e w i e l k i m w s k a ź n i k u 0 , 3 8 , w 19 6 0 r . j e s t j u ż n a c z w a r t e j p o z y c j i , a w s k a ź n i k z m n i e j s z y ł s i ę d o 0 , 1 9 . W c i ą ż p o p u l a r n e i m i ę Anna n i g d y n i e n a l e ż a ł o d o i m i o n m o d n y c h ; w 1 9 3 8 r . b y ł o s z ó s t e p r z y w s k a ź n i k u 0 , 5 0 , w 19 6 0 - t r z e c i e i w s k a ź n i k w z r ó s ł d o 0 , 6 4 , a w 1 9 7 9 r . - p i e r w s z e p r z y w s k a ź n i k u 0 , 6 2 . W r o k u 19 6 0 n a j m o d n i e j s z y m s t a ł o s i ę i m i ę Iwona ( s z ó s t e m i e j s c e i w s k a ź n i k 0 , 9 2 ) , a w 1 9 7 9 - A neta ( c z t e r n a s t e m i e j s c e i 0 , 9 1 ) o r a z A gata ( p i ę t n a s t e m i e j s c e i l ) . I m i ę Iwona w 1 9 3 8 r. b y ł o 8 1 , a A n eta i A gata w 1 9 6 0 w o g ó l e n i e w y s t ą p i ł y . A n a l o g i c z n i e z a l e ż n o ś c i t r a d y c j i i mody u w i d a c z n i a j ą s i ę w śród i m i o n m ę s k i c h . I m i e n i e m o w z g l ę d n i e s t a ł e j p o p u l a r n o ś c i j e s t J e ­ r z y : w 1 9 3 8 r . z a j m u j e c z w a r t ą p o z y c j ę p r z y w s k a ź n i k u 0 , 7 2 , a w 1 9 6 0 - j e d e n a s t ą p o z y c j ę z e w s k a ź n i k i e m . 0 , 5 2 . W r o k u 1 9 6 0 n a j ­ m o d n i e j s z y m i i m i o n a m i m ę s k i m i b y ł y : D ariusz ( z a j m u j ą c e w 1 9 3 8 r . c z t e r d z i e s t ą s z ó s t ą p o z y c j ę ) i J a ro s ła w ( n i e w y s t ę p u j ą c e w ó w c z a s w c a l e ) . W r o k u 1 9 7 9 n a j b a r d z i e j m o d n e i m i ę t o M ich a ł, k t ó r e w r o k u 1 9 6 0 z n a j d o w a ł o s i ę j e s z c z e n a d a l e k i e j , s z e ś ć d z i e s i ą t e j p o ­ z y c j i . T a k w i ę c w y m i a n a u ż y w a n e g o z a s o b u i m i o n , p r z y n a j m n i e j w z a k r e s i e i m i o n z n a j d u j ą c y c h s i ę n a c z e l e l i s t , d o k o n u j e s i ę p r z e ­ d e w s z y s t k i m d z i ę k i m o d z i e . T o o n a w p r o w a d z a w u ż y c i e c o r a z t o n o w e i m i o n a . I n t e r e s u j ą c e b y ł o b y p r z e ś l e d z e n i e , w j a k i m s t o p n i u m o d a i m i e n

(8)

-T a b e l a 2 0 0

Imiona nadawane n a j c z ę ś c i e j jako pie r w s z e w Łodzi , Opolu, Krakowie , S z c z e c i n ie

Pozycja

na l i ś c i e Częstochowa Opole Szczeci n Kraków Łódź

imion w danym roku 1958 1959 1974 1975 1975 I960 1979 Imiona męskie m

1 Andrzej Andrzej P io t r Marci n Tomasz Andrzej P i o t r N -c r

f t

2 Marek Je r z y Andrzej Robert P i o t r P i o t r Mi c h a ł Û»

с

3 Zbi gni ew Janusz Tomasz Rafał Paweł Grzegorz Marci n 3

3%

4 K rz y sz to f K rzy szto f K rzysztof Paweł Rafał K rz y s z t o f Tomasz 7CШ

1 5 6 J e r z y Ja nusz Pi o t r Marek Robert Dari usz P i o t r Tomasz Grzegorz Marci n Paweł Sławomi r R afał K rz y sz to f 4 r * С З ч

7 Grzegorz J ó z e f Adam Mari usz K rzy szto f Marek Adam

8 Jan Jan Grzegorz A r tu r Mari usz Jacek Przemysław

9 W o jciech Zbi gni ew Marek K rzy szto f Dari usz Dari usz Robert

1 0 Jacek Ryszard R afał D ariu sz Łukasz J a r o s ł a w Łukasz

1 1 Tadeusz Joachi m Jacek Radosław A r tu r J e r z y Paweł

12 J a r o s ła w Henryk Marci n Grzegorz Marek Zbi gniew Mariusz

13 Ryszard Waldemar A rtu r Adam Mi c h a ł Mi rosła w Maci e j

14 Mi rosła w Bernard Paweł S e b a s t i an Maci e j Ryszard Wojci ech

15 Sławomi r Stani sław Mar i usz Cezari usz Wojciech T omasz Jakub

Imiona żeńskie

1 M ałgorz ata Mari a Anna Agni eszka Agni eszka M ałgorzata Anna

2 E l ż b i e t a Krystyna Mari a Mon i ka Anna Ewa Agni eszka

3 Anna J o l a n t a Katarzyna M ał gorzat a Katarzyna Anna Katarzy na "О

о

4 Mari a Ewa M ałgorzata K atarzyna Mon i ka E1 żbi e t a Mon i ka TJс

й>

5 Ewa Anna Joanna M a g d a le n a M ałgorzata Jol a n ta Joanna 3

ft

6 Barbara M ał gorzata Ewa Sylwi a Joanna 1 wona Magdalena 3

О

7 Grażyna Barbara Agni eszka Joanna Magdalena Dorota M ał gorzata 3О)

г

8 J o l a n ta E lżbi e t a Beata Aneta Iwona Barbara Marta ff

8 .

9 Bożena U rszula Magdalena Anna Ewa Mario la Aleksandra N

10 Krystyna Bożena 1 wona Ewa Renata Grażyna Ewa

11 Iwona T e re sa E 1 żbi e t a Beata Dorota Danuta Karol i na

12 Urszu la Grażyna Jol a n ta Aleksa ndra Beata Krystyna Dorota

13 T e re sa 1 rena Teresa Dorota Aneta U rs zula Sylwi a

14 Danuta Dorota Barbara 1 wona Sylwi a Mari a Aneta

15 Hal i na Gabri e 1 a Sylwi a Iz a b e l a E lżbi e t a Joanna Agata

(9)

n i c z a j e s t z j a w i s k i e m l o k a l n y m , a w j a k i m ma o n a z a s i ę g o g ó l n o ­ p o l s k i . O p r a c o w a n i e s t a t y s t y c z n e s p i s ó w i m i o n z r ó ż n y c h c z a s ó w i 12 t e r y t o r i ó w p o s t u l o w a ł j u ż J . B y s t r o r f . N i e s t e t y , do d n i a d z i ­ s i e j s z e g o t a k i e o p r a c o w a n i e n i e p o w s t a ł o . B y s t r o r i j e d y n i e t y t u ­ ł e m p r z y k ł a d u p o d a j e n i e c o c h a r a k t e r y s t y c z n y c h d l a p e w n y c h o k o l i c z e s p o ł ó w , ' ' k t ó r e p o z w a l a j ą nam p r z e k o n a ć s i ę o r ó ż n o r o d n o ś c i l o ­ k a l n e j i m i o n " . W o s t a t n i c h c z a s a c h p o w s t a ł o k i l k a a r t y k u ł ó w z a j m u j ą c y c h s i ę z a g a d n i e n i e m m ody i m i e n n i c z e j n a o k r e ś l o n y m t e r e n i e . D a n e p r z y t o ­ c z o n e w t y c h a r t y k u ł a c h , z w ł a s z c z a d o t y c z ą c e i m i o n n a j p o p u l a r ­ n i e j s z y c h , p o z w a l a j ą c h o ć w c z ę ś c i z e s t a w i ć j e z e s o b ą . N a p o d ­ s t a w i e p r a c S t a n i s ł a w a G a j d y , H e n r y k a B o r k a , J ó z e f a B u b a k a s p o ­ r z ą d z o n o t a b . 2 1 3 . W y n i k a z n i e j , ż e o b e c n i e l i s t a n a j p o p u l a r ­ n i e j s z y c h i m i o n j e s t w d u ż y m s t o p n i u w s p ó l n a d l a c a ł e g o k r a j u , p r z y n a j m n i e j w o d n i e s i e n i u d o w i e l k i c h m i a s t ( p o r . t a b . 3 ) . T a b e l a 3

Liczba zgodności imion wśród p i ę t n a s t u n a j p o p u l a r n i e j s z y c h na w s z y s t k i c h l i s t a c h

Liczba zgodności imion

Li s t y imi on żeński ch męski ch

1958- I96O 1974-1979 I958- I96O 1974-1979

Opole i Łódź 11 8 7 9

Opole i Szczeci n brak danych 10 brak danych 12

Opole i Kraków • 1 II 11 Il II 11

Łódź i Szczeci n Il II 12 Il II 9

Łódź i Kraków Il II 11 Il II 11

Szczeci n i Kraków Il II 13 Il II 10

Opole i Cz ę s t o ­

chowa 12 brak danych 8 brak danych

Łódź i Częstochowa 12 Il II 11 Il II

12

B y s t r o ń. oo. c i t . , s . 65.

Uzupeł ni eniem t a b e l i n i e c h będą dane p r z yt oc z one w n o t a t c e prasowej pochodzące z Katowic. N a j p o p u l a r n i e j s z e imiona w Katowicach w 1975 r . t o : T o m a sz, M a r c in , G r z e g o r z , K r z y s z t o f , S e b a s t ia n o r a z A g n ie s z k a , K a ta r z y n a , M a g d a len a , J o a n n a , B e a ta , Anna ( .N a jp o p u l a r n i e j s z e im io n a w K a to w ic a c h, "Ży­ c i e Warszawy" 1975, nr 60) .

(10)

L i c z b a z g o d n o ś c i m i ę d z y p o s z c z e g ó l n y m i l i s t a m i p i ę t n a s t u n a j ­ p o p u l a r n i e j s z y c h i m i o n j e s t b a r d z o w y s o k a i w y n o s i w o s t a t n i m o - k r e s i e 1 9 7 4 - 1 9 7 9 o d 8 d o 1 3 . W o d n i e s i e n i u d o w c z e ś n i e j s z y c h l a t m o ż n a d o k o n a ć a n a l o g i c z n e g o p o r ó w n a n i a d a n y c h z O p o l a z 1959 r . , C z ę s t o c h o w y z 1 9 5 8 r . i Ł o d z i z 1 9 6 0 r . W y n i k i s ą p o d o b n e . L i c z ­ b a z g o d n o ś c i m i ę d z y l i s t a m i i m i o n ż e ń s k i c h w y n o s i 1 1 - 1 2 , a mę­ s k i c h 7 - 1 1 . W a r t o z a u w a ż y ć , ż e we w s z y s t k i c h t r z e c h m i e j s c o w o ­ ś c i a c h n a p i e r w s z y m m i e j s c u w e d ł u g p o p u l a r n o ś c i z n a j d u j e s i ę An­ d r z e j , n a c z w a r t y m - K r z y s z to f ; w C z ę s t o c h o w i e i Ł o d z i j e d n a k o w o n a j p o p u l a r n i e j s z e s ą w t y m c z a s i e M a łg o rza ty , n a t r z e c i e j p o z y c j i z n a j d u j e s i ę n a o b u l i s t a c h Anna. N i e c o i n a c z e j w y p a d a p o r ó w n a n i e p i ę t n a s t u n a j p o p u l a r n i e j s z y c h i m i o n z Ł o d z i i D z i a ł o s z y n a ( p o r . t a b . 4 ) . L i c z b a z g o d n o ś c i m i ę ­ d z y l i s t a m i i m i o n ż e ń s k i c h w a h a s i ę o d 5 d o 9 , m ę s k i c h o d 7 d o 9 . T a b e l a 4

Li czba zgodności imion wśród p i ę t n a s t u n a j p o p u l a r n i e j s z y c h w Łodzi I D z i a ł o s z y n i e

Rok

Liczba zgodności imion

ż e ń s k i c h męski ch 1900 7 7 1920 8 7 1936 i 1938 7 7 I960 5 6 1979 9 9 N a j w i ę k s z a z b i e ż n o ś ć l i s t ł ó d z k i c h i d z i a ł o s z y ń s k i c h i s t n i a ł a w r o k u 19 7 9 i w y n o s i ł a w o b u r o d z a j a c h 9 , n a j m n i e j s z a z a ś w r o ­ k u 19 6 0 ( 5 w ś r ó d i m i o n ż e ń s k i c h i 6 w ś r ó d m ę s k i c h ) , w ś w i e t l e t y c h f a k t ó w n a s u w a s i ę w n i o s e k , ż e m oda n a o k r e ś l o n e i m i o n a j e s t w p r a w d z i e z j a w i s k i e m o g ó l n o p o l s k i m , l e c z w s z e r s z y m z a k r e s i e u n i ­ f i k u j e d u ż e o ś r o d k i m i e j s k i e , p o z o s t a w i a j ą c n i e c o w t y l e m a ł e m i a s t e c z k a i w s i e . O c z y w i ś c i e , p r z y p u s z c z e n i e t o c z e k a n a w e r y f i ­ k a c j ę p o p r z e z s z e r z e j , n i ż t u t a j t o u c z y n i o n o , z a k r o j o n e b a d a n i a m a t e r i a ł u z e ś r o d o w i s k a w i e j s k i e g o w r ó ż n y c h p u n k t a c h k r a j u . Z a s ó b i m i o n u ż y w a n y c h w k o l e j n y c h l a t a c h z m i e n i a s i ę . C z ę ś ć

(11)

i m i o n u l e g a z a p o m n i e n i u , n a i c h m i e j s c e p o j a w i a j ą s i ę n o w e . W b a ­ d a n y m o k r e s i e u d z i a ł i m i o n n o w y c h , t z n . t a k i c h , k t ó r e n i e w y s t ę ­ p o w a ł y w p o p r z e d n i m w y b r a n y m d o a n a l i z y r o k u , z b i e g i e m l a t w y­ r a ź n i e s i ę z w i ę k s z a . I t a k w 1920 r . i m i o n a n i e w y s t ę p u j ą c e w 19 0 0 r . s t a n o w i ł y 37 ,9% i m i o n ż e ń s k i c h i 3 5 ,7 % m ę s k i c h , z a ś w 1979 r . o d p o w i e d n i o : 4 6,2% i 47%. P e w n e z a ł a m a n i e l i n i i w z r o s t u o b s e r w u j e s i ę , p o r ó w n u j ą c l a t a 19 3 8 i 1 9 6 0 . J e d n o c z e ś n i e w y r a ź ­ n i e w z r a s t a u d z i a ł su m y u ż y ć i m i o n n o w y c h w g l o b a l n e j s u m i e u ż y ć w s z y s t k i c h i m i o n w y s t ę p u j ą c y c h w d a n y m r o k u n a p o z y c j i i m i e n i a p i e r w s z e g o . W 192 0 r . s u m a u ż y ć n o w y c h i m i o n ż e ń s k i c h w y n o s i ł a 14,3% g l o b a l n e j s u m y , w 196 0 r . i m i o n a n o w e s t a n o w i ł y 3 5 , 3 % , z a ś s u m a i c h u ż y ć w z r o s ł a j u ż d o 2 7 ,5 % su m y g l o b a l n e j . W z a k r e s i e i - m i o n m ę s k i c h r z e c z p r z e d s t a w i a s i ę p o d o b n i e : w 19 2 0 r . i m i o n a now e s t a n o w i ł y 35,7 % w s z y s t k i c h i m i o n m ę s k i c h , s u m a i c h u ż y ć w y ­ n o s i ł a z a l e d w i e 8 , 5 % , a j u ż w 1 9 3 8 r . l i c z b y t e w y n o s i ł y o d p o ­ w i e d n i o 34,9 % i 2 3 , 3 % . W 1 9 6 0 r . n i e w i e l k a l i c z b a i m i o n n o w y c h ( 1 6 , 7 % ) b y ł a u ż y t a w 9,1 % g l o b a l n e j sum y u ż y ć . Z n a c z n i e w z r o s ł o te m p o z m i a n n a l i s t a c h w o s t a t n i c h l a t a c h , c z e g o dowodem p o r ó w ­ n a n i e l i s t z 19 6 0 i 1979 r . P o j a w i e n i e s i ę n a l i ś c i e n o w e g o i m i e n i a r z a d k o z w i a s t u j e p o ­ w a ż n i e j s z e z m i a n y w u k ł a d z i e i m i o n w n a s t e p n v c h l a t a c h . C z ę s t o i m i ę t a k i e p o i a w i a s i ę p r z y p a d k o w o i n i e p o w t a r z a s i ę w i ę c e j . Do t a k i c h n a l e ż ą p o j a w i a j ą c e s i e w c a ł y m z e b r a n y m m a t e r i a l e t y l k o r a z w r o k u 1 9 0 0 : Ferdynand. H eliu d or, Ksawery, 'la k a rt, T e le s fo r , Wa­ le r ia n , Wilhelm, Zygfryd; w 19 2 0 r . : A d o lf, Bonawentura, Borysław, Fa­ bian, Firm in, H ila ry , Lubomir, l a r o e l i , Wieńczysław; v 19 3 8 r . : Emi­ lia n , E u zeb iu sz, K o rn e liu sz, 'H ron, tliem irosław , S a tu rn in , Sylwan, S z c z ę ­ sny, Z e lisła w ; w 196 0 r . : Ewaryst, Narcyz, Nikodem. W ś r ó d i m i o n ż e ń ­ s k i c h j e d n o k r o t n i e w c a ł y m m a t e r i a l e w y s t ę p u j ą : w 190 0 r . : A lb e r­ tyna, Amalia, Btandyna, Florcmtyna, L e o n ilia , Ludgarda, 'ta r c e la , M arcelina, H elid a; w 192 0 r . : Benona, Gertruda, H ildegarda, Konrada, Kunegunda, Sy lw estra , Zenobia; w 19 38 r . : A dela, Benedykta, Bernadeta, Bogna, Ce­ lin a , Leonida, L u krecja , 'lorc.janna, ’-lia, Sydonia, T e o fila , W irginia; w I 9 6 0 r . : Androna, A r ie ta , Brygida, Klementyna, Ludmiła, M arnerita, Mar­ g i t , M a rietta , Marlena, Mira. W w i ę k s z o ś c i s ą t o i r i o n a o d d a w n a w P o l s c e z n a n e , l e c z n i g d y n i e b y ł y o n e p o p u l a r n e . J a k o p o ś w i a d ­

c z o n e w ś r e d n i o w i e c z n y c h ź r ó d ł a c h , a l e r z a d k o w y s t ę p u j ą c e n o t u j ą 1 4

(12)

B ry g id a , B ern a d eta , B e n e d y k ta , Ludgarda, Kunegunda, M a rcelin a i Zenobia. Z n a c z n a I c h c z ę ś ć w e s z ł a w u ż y c i e z a s p r a w ą l i t e r a t u r y , a l e i c h f r e k w e n c j a n i g d y n i e b y ł a d u ż a ; s ą t o : C e lin a , L u k r e c ja , L udm iła, M arojanna, S y d o n ia , T e o f i l a i V ir g in ia . W c z a s a c h n a j n o w s z y c h w ś r ó d i m i o n s p o r a d y c z n i e w y s t ę p u j ą c y c h p e w n ą c z ę ś ć s t a n o w i ą o b c e o d p o ­ w i e d n i k i p o p u l a r n y c h i m i o n p o l s k i c h : M a r g e rita , M a r g it, M a r ie tta . Z n a c z n y j e s t u d z i a ł i m i o n t r u d n y c h d o o b j a ś n i e n i a 1 '’ . Do t a k i c h z a l i c z y ć t r z e b a i m i o n a : Androna, A r ie t a , B landyna, L e o n il ia , M elida i Mia. P o d o b n i e p r z e d s t a w i a j ą s i ę s p o r a d y c z n i e w y s t ę p u j ą c e w m a t e ­ r i a l e i m i o n a m ę s k i e . W i ę k s z o ś ć z n i c h z n a n a j e s t o d d a w n a w P o l ­ s c e , l e c z z a w s z e n a l e ż a ł y d o i m i o n r z a d k i c h . J e d y n i e o d w ó c h : Nikodem i W alerian c z y t a m y u J . B y s t r o n i a , ż e d a w n i e j b y ł y " d o ś ć c z ę s t e " . W l a t a c h n a m n a j b l i ż s z y c h b r a k i m i o n o b c o b r z m i ą c y c h . C z ę ś c i e j n a t o m i a s t s p o t y k a m y n a p o c z ą t k u w i e k u i m i o n a o b c e , s i l ­ n i e z w i ą z a n e z t r a d y c j ą n i e m i e c k ą . S ą t o : A d o lf, Ferdynand, W il­ helm i Z y g fr y d . S p o ś r ó d i m i o n ż e r i s k i c h d o t a k i c h z a l i c z y ć m o ż n a j e d y n i e i m i o n a H ild eg a rd a i G e rtm d a . W ś r ó d m ę s k i c h i m i o n r z a d k o u ż y w a n y c h z n a j d u j e m y r ó w n i e ż i m i o n a d w u c z ł o n o w e : Lubom ir, B orysław , W ieńczysław , N iem iro sła w i Z e li e ła u . T r z y z n i c h u ż y t e z o s t a ł y w w e ­ r s j i n i e p o p r a w n e j : B orysław z a m . B o r z y s ła u , Z e l i s ł a o z a m . ź e l i s ł a u i W ieńczysław z a m i a s t W ięcesław ( t o o s t a t n i e w t a k i e j w ł a ś n i e b ł ę d n e j f o r m i e u t r w a l i ł o s i ę w p o l s k i e j t r a d y c j i i m i e n n i c z e j ) . N i e j a s n ą f o r m ą j e s t i m i ę z z a p r z e c z e n i e m : N iem iro sła w . B y ć m oże p o ś w i a d c z o n e w z a b y t k a c h i m i ę N ie m ir, s t a ł o s i ę p o d s t a w ą do d a l ­ s z e j d e r y w a c j i 1*3 . P r z e ą l ą d a j ą c p o d k ą t e m r o d z i m o ś c i l i s t y i m i o n u ż y w a n y c h w Ł o ­ d z i w l a t a c h 1 9 0 0 - 1 9 3 8 , a w i ę c w c z a s i e d u ż e g o p r z e m i e s z a n i a l u d n o ś c i p o l s k i e j i n i e m i e c k i e j , t r z e b a s t w i e r d z i ć , ż e o b e c n o ś ć o b c e g o s y s t e m u i m i e n n i c z e g o w z n i k o m y m s t o p n i u w p ł y n ę ł a n a r e p e r ­ t u a r i m i o n u ż y w a n y c h w t y m m i e ś c i e p r z e z j e g o p o l s k i c h m i e s z k a ń ­ c ó w . I m i o n a t r a d y c y j n i e n i e m i e c k i e p o j a w i a j ą s i ę n a p o s z c z e c - ó l - n y c h l i s t a c h s p o r a d y c z n i e i n a b a r d z o o d l e g ł y c h p o z y c j a c h . W 1 9 0 0 r . B e r ta z a j m u j e c z t e r d z i e s t ą p o z y c j ę , w 1 9 3 8 r . n a s z e ś ć

-1 ^ N ie n o tu ją ic h o becnie dostępne p o ls k ie s p is y im ion.

Po r. M. M a 1 e c , R o d zim y w zó r d e r y w a c y jn y a z a p o ż y c z o n e im io n a o - so b o w e , [w :] O p u scu la P o l o n o - S l a v i c a , Wrocław 1979. s. 221-224; także P. Z w o l i ń s k i , F u n k c ja s ło w o tw ó r c z a e le m e n tu - s ł a w w s t a r o v o l - s k i c h im io n a c h o so b o w y c h , " B iu le t y n P o lsk ie g o Towarzystwa Językoznawczego" 1950, t . X, s. 166-185.

(13)

d z i e s i ą t y m i s z e ś ć d z i e s i ą t y m p i e r w s z y m m i e j s c u z n a j d u j ą s i ę Ger­ tr u d a i H ild eg a rd a . N a l i s t a c h i m i o n m ę s k i c h w 19 0 0 r . z n a j d u j e m y n a t r z y d z i e s t e j c z w a r t e j p o z y c j i M aksym iliana, n a c z t e r d z i e s t e j Ferdynanda, n a s z e ś ć d z i e s i ą t e j t r z e c i e j - Z y g fryd a i n a s z e ś ć d z i e ­ s i ą t e j s i ć d m e j - W ilhelm a. W 20 l a t p ó ź n i e j n a p i ę ć d z i e s i ą t y m t r z e c i m m i e j s c u n o t u j e m y A d o lfa , a n a s i e d e m d z i e s i ą t y m c z w a r t y m - E r n e s ta . I m i o n a t r a d y c y j n i e n i e m i e c k i e " n i e c o c z ę ś c i e j n a d a w a n o c h ł o p c o m n i ż d z i e w c z ę t o m . W o b u j e d n a k w y p a d k a c h b y ł y t o f a k t y j e d n o s t k o w e i i m i o n a t e n i e w e s z ł y n a s t a ł e w u ż y c i e . N i e w p ł y ­ n ę ł y tym. samym n a r o z w ó j i k s z t a ł t o w a n i e s i ę z a s o b u i m i e n n i c z e g o w Ł o d z i . Z d a r z a s i ę , ż e i m i o n a w pewnym o k r e s i e r z a d k i e , w y s t ę p u j ą c e z a l e d w i e j e d n o - l u b d w u k r o t n i e , r o b i ą n a g l e s w o i s t ą " k a r i e r ę ” . T a k d z i a ł o s i ę z i m i e n i e m A g n ie szk a w y s t ę p u j ą c y m r a z w 1 9 0 0 r . , 2 r a z y w 1 9 3 8 r . i r a z w 1 9 6 0 r . ; z a t o w 1979 r . - a ż 47 r a z y , d z i ę k i c z e m u z n a l a z ł o s i ę n a d r u g i e j p o z y c j i . P o d o b n i e k s z t a ł t o ­ w a ł a s i ę w c i ą g u l a t f r e k w e n c j a i m i o n : K a ta rzyn a , M a łg o rza ta , Ma­ g d a len a . I m i ę K a ta rzyn a , w y k o r z y s t a n e d o n o m i n a c j i w 1 9 0 0 r . t y l ­ k o r a z , w 1 9 2 0 r . w o g ó l e n i e o d n o t o w a n e , w 1 9 3 8 r . r ó w n i e ż n i e w y s t ę p u j e j a k o i m i ę p i e r w s z e , w 1960 r . p o j a w i a s i ę 5 r a z y , z a ś w 19 79 r . a ż 42 r a z y . P o p u l a r n e w 19 79 r . i m i ę Magdalena ( n a d a n e 25 d z i e w c z y n k o m ) , b y ł o w 1 9 6 0 r . u ż y t e p i ę c i o k r o t n i e , z a ś w l a ­ t a c h 1 9 3 8 , 19 2 0 i 1 9 0 0 n i e o d n o t o w a n o g o w c a l e . P o p u l a r n o ś ć i - m i e n i a M ałgorzata p r z y p a d a n a r o k 1960 , w y s t ę p u j e o n o w ó w c z a s n a p i e r w s z y m m i e j s c u - w y k o r z y s t a n e d o n o m i n a c j i 53 r a z y . V? 19 79 r . p o p u l a r n o ś ć t e g o i m i e n i a n i e c o s p a d a , l e c z p o j a w i a s i ę o n o d o ś ć l i c z n i e ( 1 9 r a z y ) , c o d a j e mu s i ó d m ą p o z y c j ę n a l i ś c i e . L e c z j e ­ s z c z e w 1 9 3 8 r . o d n o t o w a n e z o s t a ł o t y l k o r a z , z a ś w c a l e n i e z n a j d u j e m y g o n a l i s t a c h z p o p r z e d n i c h l a t . N i e c o m n i e j s z ą " k a r i e r ę " z r o b i ł y n a r a z i e i m i o n a : Iw ona, S y l ­ wia i J o la n ta . I i r d ę S y lw ia p o j a w i a s i ę w m a t e r i a l e z 1 9 7 9 r . 12 r a z y , w 19 6 0 r . z a n o t o w a n o j e r a z , w 1 9 3 8 r . - 2 r a z y , n a w c z e ­ ś n i e j s z y c h l i s t a c h n i e w y s t ę p u j e . I m i ę Iw o n a , z a n o t o w a n e w 1 9 6 0 r . 22 r a z y , we w c z e ś n i e j s z y c h b a d a n y c h l a t a c h n i e p o j a w i ł o s i ę (w 1 9 3 8 r . n a d a n o j e j a k o d r u g i e ) , o b e c n i e w y k o r z y s t a n e z o ­ s t a ł o t y l k o 3 r a z y . I m i ę J o la n ta w y s t ę p u j e w 1 9 6 0 r . 26 r a z y ( p i ą t a p o z y c j a ) , w c z e ś n i e j n i e o d n o t o w a n e n a l i s t a c h , z a ś w 1 9 7 9 r, j e g o o b e c n o ś ć z a z n a c z y ł a s i ę t r z y k r o t n y m u ż y c i e m . O b e c n i e w z r a ­ s t a p o p u l a r n o ś ć i m i o n : J u s ty n a , "Paulina, Dominika.

(14)

O m a w ia n e p o w y ż e j i m i o n a ż e ń s k i e w w i ę k s z o ś c i z a l i c z a j ą s i ę d o i m i o n b a r d z o p o p u l a r n y c h w d a w n e j P o l s c e . Do t a k i c h n a l e ż ą : A g n ie­ s z k a , K a ta rzyn a , M a łg o rza ta , Magdalena. W a r t o z a u w a ż y ć , ż e dw a p i e r w s z e b y ł y b a r d z o c z ę s t e w ś r ć d l u d u . T o t e ż o i l e w Ł o d z i n a p o c z ą t k u XX w. w y s t ę p u j ą o n e z a l e d w i e r a z , t o w D z i a ł o s z y n i e w t y m samym c z a s i e i - m i ę A g n ie sz k a z a n o t o w a n o 3 r a z y , z a ś K a ta rzyn a - a ż 13 r a z y , c o d a j e c z w a r t ą p o z y c j ę n a l i ś c i e . P o z o s t a ł e i m i o n a w c h o d z ą c e o s t a t n i o w modę z n a n e b y ł y w P o l s c e o d d a w n a , l e c z n i g d y n i e n a l e ż a ł y d o b a r d z o p o p u l a r n y c h . Z a t e m w s u m i e s ą t o i m i o n a s t a r e , k t ó r e n a p e w i e n c z a s w y s z ł y z u ż y c i a , l u b r z a d k i e , d a w n i e j n i e c o c z ę ś c i e j u ż y w a n e , z c z a s e m n i e m a l z a p o m n i a n e . O b e c n i e , p o d ł u g i e j p r z e r w i e , w r a c a j ą n a l i s t y i m i o n p o p u l a r n y c h , c h ę t n i e u ż y w a n y c h . W ś r ó d i m i o n m ę s k i c h s y t u a c j a p r z e d s t a w i a s i ę a n a l o g i c z n i e . I m i ę Tomasz, z a j m u j ą c e w 19 7 9 r . c z w a r t e m i e j s c e ( u ż y t e 34 r a z y ) , w r o k u 19 0 0 w y s t ą p i ł o t y l k o r a z , p o d o b n i e w 1 9 3 8 r . , z a ś w 19 2 0 r . - z a l e d w i e 2 r a z y . Z n a j d u j ą c e s i ę w 1 9 7 9 r . n a t r z e c i e j p o z y c j i i m i ę Marcin ( w y s t ę p u j ą c e 34 r a z y ) , n i e f i g u r u j e n a l i s t a c h z l a t w c z e ś n i e j s z y c h , z a ś i m i ę R a fa ł - o b e c n i e n a p i ą t y m m i e j s c u 25 r a z y ) - w y s t ą p i ł o r a z w I 9 6 0 r . , w c z e ś n i e j z a ś w c a l e . W 1979 r . i m i ę K r z y s z t o f w y s t ę p o w a ł o w m a t e r i a l e 23 r a z y , a w 19 6 0 r . - 29 r a z y ( c z w a r t a p o z y c j a n a l i ś c i e ) , w c z e ś n i e j z a n o t o w a n o j e t r z y ­ k r o t n i e , w p o z o s t a ł y c h l a t a c h w c a l e . I m i ę R o b e r t, d z i e w i ą t e w 1 9 7 9 r . ( 1 6 r a z y ) , z a n o t o w a n o w 1 9 6 0 r . 2 r a z y , a w 19 3 8 - r a z . D z i e s i ę ć r a z y u ż y t e w 19 79 r . i m i ę B a r tło m ie j w y s t ą p i ł o w 1 9 3 8 r . j e d y n i e r a z i n a l i s t a c h z p o z o s t a ł y c h l a t n i e z n a l a z ł o s i ę , p o d o b n i e Jakub - w 1979 r . n o t o w a n e 10 r a z y , n i e w y s t ę p u j e w p o z o s t a ł y c h l a t a c h . S ą t o , p o d o b n i e j a k w w y p a d k u i m i o n ż e ń s k i c h , i m i o n a o d d aw ­ n a z n a n e , n i e g d y ś c z ę s t o u ż y w a n e , n p . z a l i c z a n e t u p r z e z j . B y - s t r o n i a : Tomasz, M arcin, K r z y s z t o f i Jakub. D ł u g ą t r a d y c j ę p o s i a ­ d a j ą t e ż i m i o n a : R a fa ł i R o b e rt, l e c z d o t ą d b y ł y z a w s z e n a d a w a n e d o ś ć r z a d k o . T r u d n o s t w i e r d z i ć , c z e m u p r z y p i s a ć n a l e ż y o d ś w i e ż a n i e s t a r y c h , d a w n o t e m u p o p u l a r n y c h i m i o n i p r z y w r a c a n i e i c h do c z ę s t e g o u ż y ­ c i a . B y ć m o ż e n i e b e z z n a c z e n i a j e s t f a k t , ż e p r z e z o k r e s p r z e r ­ wy w s t o s o w a n i u p o p u l a r n e g o n i e g d y ś i m i e n i a u l e g a j ą w pewnym s t o ­ p n i u z a t a r c i u w s z e l k i e s k o j a r z e n i a z w i ą z a n e z t y m i m i e n i e m , n p . i m i o n K a ta rzyn a c z y Ja ku b , p o p u l a r n y c h we w s i a c h , u n i k a l i m i e s z ­ k a ń c y m i a s t , a p o t e m , p o d w p ły w e m m ody m i e j s k i e j , r ó w n i e ż c o r a z

(15)

r z a d z i e j s t o s o w a n o j e we w s i a c h . Z c z a s e m i m i o n a t e s t a w a ł y s i ę c o r a z r z a d s z e , p r z e z c o z y s k i w a ł y n a n e u t r a l n o ś c i , s t o p n i o w o z a ­ t r a c a ł y p i ę t n o i m i o n w i e j s k i c h ; w r e s z c i e p o w r ó c i ł y d o u ż y c i a , zy­ s k u j ą c a t r a k c y j n o ś ć j e s z c z e d z i ę k i s w e j w z g l ę d n e j n o w o ś c i , r z a d ­ k o ś c i . Z a s ó b i m i o n u ż y w a n y c h d o n o m i n a c j i r o z w i j a s i ę w g ł ó w n e j m i e ­ r z e p r z e z w y m i a n ę j e g o c z ę ś c i . W a r t o z a t e m p r z y j r z e ć s i ę , j a k i e i m i o n a w c h o d z ą o b e c n i e w u ż y c i e . S p o ś r ó d 38 i m i o n ż e ń s k i c h , k t ó r e p o j a w i ł y s i ę w l a t a c h p o w o ­ j e n n y c h ( p r z e d r o k i e r r 1S60 w z e b r a n y m m a t e r i a l e w o g ó l e n i e w y­ s t ę p u j ą ) z n a j d u j e m y : 1) o b c o j ę z y c z n e o d p o w i e d n i k i z n a n y c h u n a s o d d a w n a i m i o n : Aneta : Anna, A n g elika : A n ie la , Bjanka : Blanka, Karina : Katarzyna, M argerita || Margit : M ałgorzata, M ariola || Marlena : Maria, Żaneta : Janina )

2 ) f o r m y s p i e s z c z o n e w f u n k c j i i m i o n m e t r y k a l n y c h : M a rietta : Maria, Maja : Maria, Marzena : Maria, Mira : M irosława, Nina : Janinaf

3 ) i m i o n a z n a n e w P o l s c e o d d a w n a , a l e z a w s z e b a r d z o r z a d k o 1 8

u ż y w a n e : Brygida, C e le sty n a , Dominika, Edyta, P ilir> ina, G a b riela , Ma­ rty n a ;

4 ) i m i ę n i e g d y ś c z ę s t e : Beata;

5 ) i m i o n a n i e n o t o w a n e p r z e z B y s t r o n i a : D aria, J u l i t a , K a lin a , Kinga, K laudia, L a u n , !u iu a , P a tr y c ja , Pau la, W inieta;

6 ) i m i o n a o s o b l i w e : Androna, A r ie ta , Dagmara, Inga, I w in n , 7 ) i m i ę s ł o w i a ń s k i e : M ilen a . J a k w i d a ć , w ś r ó d i m i o n ż e ń s k i c h p a n u j e m oda n a o b c o b r z m i ą c e . Z g o d n i e z n i ą w p r o w a d z a s i ę o b c o j ę z y c z n e o d p o w i e d n i k i s t a r y c h , z n a n y c h i u ż y w a n y c h o d w i e k ó w w P o l s c e i m i o n t y p u Maria, Małgorza­ ta , Katarzyna, Janina. R ó w n i e ż i n n e i m i o n a w p r o w a d z o n e do n a s z e g o z a s o b u i m i e n n i c z e o o n a l e ż ą n a Z a c h o d z i e d o g r u p y i m i o n p o p u l a r ­ n y c h ( n p . K laudia, Paula, P a tr y c ja , L uiza i t d . ) . N i e b e z z n a c z e ­ n i a w u p o w s z e c h n i a n i u s i ę mody n a i m i o n a o b c e l u b o b c o b r z m i ą c e p o z o s t a j e k i n o i t e l e w i z j a . S ł a w n e g w i a z d y k i n a z a c h o d n i e g o ( n p . C l a u d i a C a r d i n a l e ) , b o h a t e r k i g ł o ś n y c h f i l m ó w , c z y p o p r o s t u i - m i o n a b o h a t e r ó w s e r i a l i o g l ą d a n y c h w t e l e w i z j i c z y t a n e w i e l o k r o ­ t n i e p r z e z l e k t o r a o d d z i a ł u j ą n a w y o b r a ź n i ę w i d z ó w , z w ł a s z c z a m ł o ­ d y c h .

17 Punkty 1 i 2 wg S ło w n ik a i m i o n , o p r a ć . W. Janowowa i i n . , Wrocław 1975. 1 h

(16)

Z a s ó b i m i o n m ę s k i c h w m n i e j s z y m n i e c o s t o p n i u u l e o a w y m i a n i e . W 1960 i 1 9 7 9 r . p o j a w i ł o s i ę 2 7 i m i o n n o w y c h , n i e w y s t ę p u j ą c y c h we w c z e ś n i e j s z y c h b a d a n y c h l a t a c h . B r a k w ś r ó d n i c h i m i o n n i g d z i e w s ł o w n i k a c h a n i s p i s a c h i m i o n n i e n o t o w a n y c h . Z n a j d u j e n y n a t o ­ m i a s t : 1 9 1) i m i o n a s t a r e a l e z a w s z e r a c z e j r z a d k i e : A n a to l, C e za ry , Damian, Daitid, Edgard, G a b r ie l, J u l i u s z , K am il, K r y s t ia n , M odest, N or­ b e r t , O lg ie r d , O ska r;

2 ) i m i o n a d a w n i e j d o ś ć c z ę s t e ( t r z y p i e r w s z e - z w ł a s z c z a w ś r ó d l u d u ) : B ła ż e j , J a k u b , Szymon o r a z D a n iel i S e b a s tia n . L udowy c h a ­ r a k t e r ma t a k ż e s k r ó c o n a f o r m a B a r tło m ie ja - B artosz-,

3 ) i m i ę o b c e n a g r u n c i e p o l s k i m : P a tr y k ;

4 ) i m i o n a s ł o w i a ń s k i e : D obrosław, Domarad, M iło s z , Radosław. W ś r ó d n o w y c h i m i o n m ę s k i c h s ą 4 i m i o n a s ł o w i a ń s k i e , p o d c z a s g d y w ś r ó d ż e ń s k i c h b y ł o j e d n o . P r z e w a ż a j ą i m i o n a o d d a w n a z n a n e w P o l s c e , c h o ć r z a d k o u ż y w a n e . D a j e s i ę z a u w a ż y ć n a w r ó t d o z a ­ p o m n i a n y c h , n i e g d y ś p o p u l a r n y c h i m i o n t z w . ' w i e j s k i c h : B ła ż e j , J a k u b , Szymon. N i e o b s e r w u j e s i ę w ś r ó d i m i o n m ę s k i c h mody n a i - m i o n a o b c o b r z m i ą c e . R e a s u m u j ą c , n a l e ż y s t w i e r d z i ć , ż e i m i o n a , k t ó r e w e s z ł y w o - s t a t n i c h l a t a c h d o u ż y c i a , w w i ę k s z o ś c i m a j ą o d p o w i e d n i k i w w i e l u j ę z y k a c h e u r o p e j s k i c h . Z u w a g i n a w z r a s t a j ą c e k o n t a k t y m i ę d z y n a ­ r o d o w e c o r a z c z ę ś c i e j p o s z u k i w a n e s ą i m i o n a z n a n e i w ł a ś c i w e c a ­ ł e m u k r ę g o w i k u l t u r y e u r o p e j s k i e j . S k r a j n y m p r z e j a w e m t e j s a m e j t e n d e n c j i j e s t n a d a w a n i e d z i e c i o m p o l s k i m o b c o j ę z y c z n y c h f o r m i - m i o n u n a s z n a n y c h i p o p u l a r n y c h . J a k s i ę z d a j e , j e s t t o p r z e j a w s z e r s z e g o z j a w i s k a - z a f a s c y n o w a n i a n a s z e g o s p o ł e c z e ń s t w a k u l t u r ą z a c h o d n i ą . Z d e c y d o w a n i e b a r d z i e j " r o d z i m y " c h a r a k t e r z a s o b u i m i o n m ę s ­ k i c h , j e g o m n i e j s z a o t w a r t o ś ć n a z a g r a n i c z n e " n o w i n k i " , n a modę n a i m i o n a o b c o j ę z y c z n e u w i d a c z n i a s i ę r ó w n i e ż w t r a k c i e a n a l i z o ­ w a n i a r o z p o w s z e c h n i e n i a i m i o n s ł o w i a ń s k i c h . I m i o n a t e s t a j ą s i ę c o r a z m n i e j p o p u l a r n e . Z b o g a t e g o i c h z a s o b u d o d z i ś p o z o s t a ł a w u ż y c i u t y l k o n i e w i e l k a c z ę ś ć . N a w s z y s t k i c h l i s t a c h z n a l a z ł o s i ę 26 r ó ż n y c h i m i o n m ę s k i c h i 17 ż e ń s k i c h , z k t ó r y c h 15 j e s t u r o ­ b i o n y c h o d i m i e n i a m ę s k i e g o . W O p o l u w c i ą g u b a d a n e g o d w u d z i e ­ s t o l e c i a 1 9 4 9 - 1 9 6 9 w y s t ą p i ł y 32 i m i o n a m ę s k i e i 21 ż e ń s k i c h Wg B y s t r o m a , op. c i t . G a j d a , op. c i t . , s. 286.

(17)

C z ę s t o ś ć w y s t ę p o w a n i a i m i o n t e j g r u p y w y k a z u j e w y r a ź n e t e n d e n c j e s p a d k o w e . W Ł o d z i w 1900 r . 2 6 ,5 % now o n a r o d z o n y c h c h ł o p c ó w o - t r z y m a ł o i m i o n a s ł o w i a ń s k i e , a w 19 7 9 r . j u ż t y l k o 1 2 , 4 % . W a n a ­ l o g i c z n y m o k r e s i e o d p o w i e d n i e o d s e t k i d o t y c z ą c e i m i o n ż e ń s k i c h w y n o s i ł y 1 3,7% i 2 , 5 % . W O p o l u p o w y ż s z e w i e l k o ś c i s p a d ł y z 2 0 ,2 % w 1 9 4 9 r . d o 9,8% w 1 9 6 9 r . P o s t ę p u j ą c y o d l a t o d w r ó t o d i m i o n s ł o w i a ń s k i c h j e s t z j a w i s k i e m o s z e r s z y m z a s i ę g u . O b s e r w u j e j e S . G a j d a w O p o l u . D a j e s i ę o n o r ó w n i e ż z a u w a ż y ć w D z i a ł o s z y n i e . S ł u s z n a j e s t z a p e w n e s u g e s t i a S . G a j d y : " [ . . . ] u c i e c z k a o d i m i o n s ł o w i a ń s k i c h w y d a j e s i ę b y ć p r z e j a w e m o g ó l n i e j s z e j t e n d e n c j i do u ż y w a n i a i m i o n n i e z a b a r w i o n y c h n a r o d o w o . W z r a s t a j a c a l i c z b a k o n ­ t a k t ó w m i ę d z y n a r o d o w y c h s p r z y j a s z e r z e n i u s i ę i m i o n p o w s z e c h n y c h 2 1 w c a ł y m e u r o p e j s k i m k r ę g u k u l t u r o w y m " C h a r a k t e r ź r ó d e ł w y k o r z y s t a n y c h d o e k s p l o r a c j i n i e p o z w a l a n a p r z e ś l e d z e n i e p o p u l a r n o ś c i p o s z c z e g ó l n y c h i m i o n w p r z e k r o j u s p o ­ ł e c z n y m . T y l k o w o d n i e s i e n i u do m a t e r i a ł u p o w o j e n n e g o m o ż n a s i ę 0 t a k ą a n a l i z ę p o k u s i ć . J e j w y n i k i w s k a z u j ą n a u n i f i k u j ą c y w p ły w m o d y . R o z k ł a d c z ę s t o ś c i u ż y c i a i m i o n w o b u g r u p a c h : r o b o t n i c z e j 1 i n t e l i g e n c k i e j j e s t b a r d z o p o d o b n y . I m i o n a z n a j d u j ą c e s i ę n a c z e l e l i s t y i m i o n n a j p o p u l a r n i e j s z y c h w Ł o d z i w d a n y m c z a s i e , r ó w n i e ż n a l i s t a c h i m i o n p o p u l a r n y c h w d a n e j g r u p i e s p o ł e c z n e j z a j m u j ą c z o ł o w e m i e j s c e . Z n a m i e n n y j e s t f a k t , ż e i m i o n a n o w e , w c h o d z ą c e d o p i e r o w m o d ę . t y p u : P a tr y c ja , A n g e lik a , Ol-impia, A neta i t d . w y s t ę p u j ą z j e d n a k o w y m n a s i l e n i e m w o b u g r u p a c h s p o ł e c z n y c h . N a l e ż y d o d a ć , że z e b r a n y m a t e r i a ł n i e o b e j m u j e l u d n o ś c i n a p ł y w o ­ w e j . N a s u w a s i ę w i ę c s p o s t r z e ż e n i e , ż e b a r d z i e j d e c y d u j ą c y m c z y n ­ n i k i e m w p ł y w a j ą c y m n a d o b ó r i m i e n i a d z i e c k a j e s t m i e j s c e z a m i e ­ s z k a n i a n i ż p o c h o d z e n i e s p o ł e c z n e r o d z i c ó w . W k s z t a ł t o w a n i u mody n a i m i o n a z a c h o w u j e j e s z c z e p e w n e z n a c z e n i e o p o z y c j a w i e ś - m i a ­ s t o , p r z y z a c i e r a n i u s i ę r ó ż n i c s p o ł e c z n y c h . P o g l ą d t e n p o t w i e r ­ d z a S . G a j d a : " D o s t r z e g a s i ę p e w n e z b i e ż n o ś c i m i ę d z y w y s t ę p o w a ­ n i e m i m i o n w g r u p i e c h ł o p ó w i r o b o t n i k ó w z a m i e s z k a ł y c h n a w s i o -r a z m i ę d z y r o b o t n i k a m i z a m i e s z k a ł y m i w m i e ś c i e i i n t e l i g e n c j ą 2 2 w i e j s k ą i m i e j s k ą " T am ż e , l o c . c i t . ^ T am że, s . 2 8 0 .

(18)

W N IO SKI I m i o n a n a d a w a n e n a j c z ę ś c i e j w o k r e ś l o n y m c z a s i e , z u p ły w e m l a t z m i e n i a j ą s i ę . O s t a t n i o t e m p o z m i a n w z a k r e s i e p o p u l a r n o ś c i p o ­ s z c z e g ó l n y c h i m i o n z n a c z n i e w z r o s ł o . W o s t a t n i m p o n a d p ó ł w i e c z u p i ę t n a ś c i e n a j p o p u l a r n i e j s z y c h i m i o n u l e g ł o c a ł k o w i t e j w y m i a n i e . W a r t o z a z n a c z y ć , ż e o b e c n i e l i s t a i m i o n n a j p o p u l a r n i e j s z y c h j e s t w s p ó l n a w d u ż y m s t o p n i u d l a c a ł e g o k r a j u , p r z y n a j m n i e j w o d n i e ­ s i e n i u do w i e l k i c h m i a s t . Ś l e d z ą c z m i e n i a j ą c ą s i ę p o p u l a r n o ś ć p o s z c z e g ó l n y c h i m i o n , i c h r e p e r t u a r i z m i a n y d o k o n u j ą c e s i ę w t y m z a k r e s i e , n i e s p o s ó b n i e z a o b s e r w o w a ć ś c i e r a n i a s i ę dwu p r z e c i w s t a w n y c h t e n d e n c j i : z j e d n e j s t r o n y - d ą ż e r i i a d o n a d a w a n i a i m i o n o r y g i n a l n y c h , n i e s z a b l o n o w y c h , r z a d k o s p o t y k a n y c h , z d r u g i e j z a ś - w y w o ł a n e g o w pływ em mody n a ś l a ­ d o w n i c t w a i s e r y j n e g o n i e m a l n a d a w a n i a t y c h s a m y c h i m i o n r ó ż n y m d z i e c i o m . P r z e j a w e m p i e r w s z e j z w y m i e n i o n y c h t e n d e n c j i j e s t f a k t , ż e o k . 1 / 3 o g ó l n e j l i c z b y i m i o n u ż y t y c h d o n o m i n a c j i w y s t ę p u j e j e d n o s t k o ­ w o. S ą t o w i ę c i m i o n a o r y g i n a l n e , r z a d k o s p o t y k a n e ; i s t n i e j e z n a ­ c z n e p r a w d o p o d o b i e ń s t w o , ż e w o k r e ś l o n y m ś r o d o w i s k u b ę d ą o n e n i e ­ p o w t a r z a l n e . R ó w n i e ż d ą ż e n i e m d o o r y g i n a l n o ś c i m o ż n a t ł u m a c z y ć swe­ g o r o d z a j u " m n o ż e n i e i m i o n " p r z e z s t o s o w a n i e o b c y c h o d p o w i e d n i k ó w z n a n y c h i p o p u l a r n y c h i m i o n ( n p . M a rg it, M a r g e r ita ) l u b u ż y w a n i e j a ­ k o i m i o n m e t r y k a l n y c h - s p i e s z c z o n y c h f o r m o d i m i e n n y c h ( n p . Maja, N i n a ) . O b s e r w a c j a p o w y ż s z y c h p o s u n i ę ć p r o w a d z ą c y c h d o z w i ę k s z e n i a z a s o b u i m i o n m e t r y k a l n y c h n a s u w a p y t a n i e , d l a c z e g o w o b e c t e g o n i e p o s z e r z y ć r e p e r t u a r u i m i o n o i n n e d o t y c h c z a s r z a d k o l u b w c a l e n i e u ż y w a n e , k t ó r e f i g u r u j ą w k a l e n d a r z a c h . S p r z e c i w i a s i ę t e m u d r u g a z w y m i e n i o n y c h t e n d e n c j i z m i e r z a j ą c a do s z e r o k i e g o u p o w s z e c h n i e n i a n i e w i e l k i e j g r u p y i m i o n a k t u a l n i e mo­ d n y c h . Z t e j p r z y c z y n y n a ś l a d o w n i c t w o , w z o r o w a n i e s i ę n a i n n y c h , c h ę ć u p o d o b n i e n i a s i ę d o k o g o ś u z n a n e g o , s ł a w n e g o l u b t y l k o p r y w a t ­ n i e ł u b i a n e g o o d g r y w a j ą z n a c z n ą r o l ę w k s z t a ł t o w a n i u s i ę mody i - m i e n n i c z e j . U p o d s t a w t a k i e g o p o s t ę p o w a n i a l e ż y d o ś ć p o w s z e c h n a o b a w a , b y s i ę z b y t n i o n i e w y r ó ż n i a ć n a t l e s w e g o ś r o d o w i s k a . P o r ó w n a n i e z a s o b u i m i o n m ę s k i c h i ż e ń s k i c h , i c h p o p u l a r n o ś c i i b o g a c t w a r e p e r t u a r u p o z w a l a s t w i e r d z i ć b o g a t s z y z a s ó b i m i o n ż e ń ­ s k i c h n i ż m ę s k i c h , a t a k ż e s z y b s z e t e m p o z m i a n w t y m r e p e r t u a r z e .

Cytaty

Powiązane dokumenty

Справочник личных имен народов РСФСР, под ред.. Даль, Толковый словарь живого великорусского языка,

305 male names and 215 female names, which are represented as the Ukrainian equivalents in the Czech dictionary (Knappová, 2017), have been recorded in the Ukrainian dictionaries

Przedstawione referaty dawały przegląd prac badawczych prowadzonych w zakresie historii nauki i techniki, nie był to jednak przegląd zbyt czytelny, a przy tym mimo

Na 71 żeńskich imion można wskazać 10 onimów, które stanowią żeński odpowiednik męskiego imienia znaj- dującego się w spisie dominikanów z XVII i XVIII wieku (por..

Dziekan kieruje na urlop od zajęć studenta, który uzyskał zgodę na ponowny wpis na ten sam semestr (powtarzanie semestru) w kolejnym roku akademickim.. O udzielenie urlopu od

Dziekan kieruje na urlop od zajęć studenta, który uzyskał zgodę na ponowny wpis na ten sam semestr (powtarzanie semestru) w kolejnym roku akademickim, do czasu rozpoczęcia

Prodziekan kieruje studenta na urlop od zajęć w związku z udzieleniem zgody na ponowny wpis na ten sam semestr (powtarzanie semestru) w kolejnym roku akademickim – do czasu

a) studiuje na dwóch lub więcej kierunkach,.. Prodziekan, na wniosek studentki w ciąży lub studenta będącego rodzicem, udziela zgody na odbywanie studiów stacjonarnych w trybie