Praca prezentuje waloryzację wybranych obiektów i obszarów przyrody nieożywionej, w celu ukazania ich potencjału geoturystycznego. Bazując na definicjach geoturystyki, obiektu geoturystycznego oraz na krajowych i zagranicznych modelach waloryzacji obiektów geomorfologicznych, geologicznych i turystycznych opracowano model waloryzacji obiektu geoturystycznego. W celu wykazania wad i zalet opracowanego modelu przeprowadzono waloryzację pięciu potencjalnych obiektów i dwóch obszarów geoturystycznych. Wybrane obiekty reprezentują różne geologiczne i geomorfologiczne procesy, często wzbogacone o powiązania historyczne, etnograficzne i kulturowe przez co można traktować je jako grupę reprezentatywną. Pozwala to dość wszechstronnie wypróbować opracowany model. Jednym z waloryzowanych obszarów jest łemkowskie centrum kamieniarskie „Dolina Bartnego". Znajdujące się tam dzieła lokalnych kamieniarzy stanowią warty zachowania element kultury ludowej, a ich geologiczny charakter oraz bliskie sąsiedztwo kamieniołomów, z których pozyskiwano surowiec, potwierdzają zasadność wykorzystania w geoturystyce. Wybór do waloryzacji obszaru „Dolina Bartnego" poprzedziła szczegółowa inwentaryzacja łemkowskich i bojkowskich obiektów małej architektury ludowej na całym obszarze badań. Na podstawie charakterystyki mineralogicznej wybranych do analizy egzemplarzy wyodrębniono siedem różnych typów piaskowca karpackiego wykorzystywanych w wiejskim budownictwie, rzemiośle i sztuce. Ustalono również zasięg wpływu miejskich kamieniarzy cechowych na obszarach Łemkowszczyzny i Bojkowszczyzny.
The potential for development of geotourism as a form of qualified tourism in the Polish Eastern Carpathians (Beskid Niski Mts, Bieszczady Mts.)
The focus of PhD thesis is valuation of selected objects and areas of inanimate nature in order to indicate their geotourism potential. Based on definitions of "geotourism", "geotourist site" as well as valuations of geomorphological, geological and tourist sites, the model of geotourist object valuation has been worked out. Then five potential geotourist objects and two geotourist areas have been valuated to find out the advantages and disadvantages of the method. Selected objects represent different geological and geomorphological processes, usually enriched by historical, ethnological and cultural links, what makes them representative. It helps to test the model thoroughly.
The Lemko mason centre "Bartne Valley" is one of the assessing objects. Works of art by local masons, placed there, represent important element of ethnic culture worth of retaining. Their geological character and proximity of quarries with excavated material confirm the legitimacy of geotourism use. Selection of the "Bartne Valley" has been preceded by detailed inventory around the investigated area of the Lemko and the Bojko objects of small ethnic architecture. Seven different types of the Carpathian sandstones used in building, craft and art, have been identified due to mineralogical characterisation. Also the influence of municipal guild masonry has been investigated.
