Polityka lokalizacyjna wybranych systemów hotelowych

Andrzej Kowalczyk

POLITYKA LOKALIZACYJNA WYBRANYCH SYSTEMÓW

HOTELOWYCH

LA POLITIQUE DE LOCALISATION DES SYSTEMES

HOTELIERES CHOISIS

LOCALIZATION POLICY OF SELECTED HOTEL SYSTEMS

Artykuł dotyczy współczesnych tendencji w polityce lokalizacyjnej systemów hote­ lowych działających w skali międzynarodowej. Poza przedstawieniem jej ogólnych uwarunkowań, szerzej omówiono politykę lokalizacyjną ośmiu wybranych łańcuchów i sieci, interpretując j ą z punktu w idzenia teorii dyfuzji innowacji.

1. W PROW ADZENIE

R o z m ieszcz en ie hoteli j e s t z je d n e j stro n y ściśle z w iąz an e z p o zio m em u rb a ­ n izacji i a k ty w n o ś c ią tu ry sty c z n o -w y p o c z y n k o w ą sp o łecz eń stw a, a z drugiej stro n y z a tra k c y jn o ś c ią tu ry sty c z n ą śro d o w isk a g eo g raficzn eg o . P ierw szy z w y ­ m ien io n y ch cz y n n ik ó w sp raw ia , że ponad 2/3 św iato w ej bazy h o te lo w ej z n a j­ duje się w E u ro p ie i A m ery ce P ó łn o cn ej. D rugi n a to m ia st sp o w o d o w ał, że np. w E u ro p ie zn ac z n a część bazy h otelow ej j e s t zlo k a liz o w a n a w reg io n ie śró d ­ ziem n o m o rsk im (1 9 ,4 % całej bazy hotelow ej na św iecie i ponad 2/5 m iejsc w h o ­ telach e u ro p e jsk ic h ) i w A lpach.

P o d staw o w y m czy n n ik iem d ecy d u jący m o ro z m ie szczen iu bazy h otelow ej s ą k ieru n k i p rz em ieszczeń tu ry sty czn y ch . W o k resie 1 9 7 5 -1 9 9 6 n ajw ięk sze Zm iany w z a k re sie u d ziału w św iato w y ch p rzy jazd ach tu ry sty czn y c h n astą p iły w A zji (b e z reg io n u b lisk o w sc h o d n ie g o ) o ra z A u stralii i O cean ii (w z ro st z 4,6% do 16,0% ), j a k ró w n ie ż w E u ro p ie (sp a d e k z udziału w y n o sząceg o 6 9 ,2 % do 58,7% ).

R ó w n ie ż pod w z g lęd e m w y d atk ó w tu ry stó w A zja o ra z A u stra lia i O cean ia za n o to w a ły w o p isy w an y m o k resie n a jw ię k sz y w zrost. U dział tego reg io n u w św iato w y ch w y d atk ach tu ry sty czn y ch w y n o sił w 1975 r. zaled w ie 6,1% , a w 1996 r. aż 2 0 ,3 % . N a to m ia st w p rzypadku E u ro p y spadek udziału w y n ió sł aż 12,7% (z 6 3 ,5 % do 50,8% ).

C h o c ia ż w sto su n k u d o 1995 r. do reg io n u a z ja ty c k o -p acy ficzn eg o p rz y je ­ c h ało w n a stęp n y m roku o 7,7% tu ry stó w w ięcej (94,2 m in tu ry stó w w 1996 r.), a w ydatki tu ry stó w w zro sły o 12,8% (86,2 m ld U SD w 1996 r.), to je d n a k po­ w oli z a z n a cz a ją c y się k ry zy s g o sp o d arcz y w reg io n ie sp raw ił, że d y n am ik a p rzy jazd ó w i w y d atk ó w była m n iejsza niż w p o p rzed n ich latach (S h u n - d i c h 1996, 1997). S p o w o d o w an e to było p rzed e w szy stk im w p ro w ad ze n iem w n iek tó ry ch k rajach restry k cy jn ej polityki fin an so w ej, zm n iejszen iem się z a ­ g ra n iczn y ch fu n d u sz y na ro zb u d o w ę in frastru k tu ry tu ry sty c z n e j, ja k ró w n ież o g ra n ic z e n iam i w y n ik ają cy m i ze zb y t słab o ro zw in iętej in frastru k tu ry tra n sp o r­ to w ej (g łó w n ie zb y t p rz e c ią żo n e lotniska).

D a ją c e się z a o b se rw o w a ć w o statn ich k ilk u n astu latach zm ian y w k ie ru n ­ kach m ięd z y n a ro d o w y c h p rzem iesz cz eń tu ry sty czn y ch sp raw iły , że p o sz c z e g ó l­ ne sy stem y h o te lo w e z aczęły re w id o w ać s w o ją d o ty c h c z a so w ą p o lity k ę lo k ali­ zacy jn ą. O ile d aw n iej głów nym i rynkam i dla now ych inw estycji hotelo w y ch b y ły A m ery k a P ó łn o cn a, E u ro p a i A m ery k a Ł acińska, to p o czy n ając od lat o sie m d z ie sią ty c h c o ra z w a ż n ie jsz a sta w a ła się A zja W sch o d n ia i P o lu d n io w o - -W sc h o d n ia o ra z B liski W schód. P oniższy arty k u ł p o św ię co n y je s t o m ó w ien iu zm ian, ja k ie za sz ły w p o lity c e lokalizacyjnej w y b ran y ch łań cu c h ó w h o telo w y ch , przy czym g łó w n y n acisk zo stał p o ło żo n y na system y w y w o d zące się z Azji i A m ery k i P ó łn o cn ej.

2. POJĘCIE „POLITYKI LOKALIZACYJNEJ” ŁAŃCUCHÓW HOTELOWYCH

P rzez „ p o lity k ę lo k a liz a c y jn ą ” re a liz o w a n ą p rzez ła ń c u ch y h o telo w e m ożna ro zu m ieć zaró w n o c a ło k sz ta łt d ecy zji i d ziałań p o d ejm o w an y ch w celu w ejścia na d a n y rynek, ja k i p o cz y n an ia m ające na u w ad ze u ru ch o m ien ie (p o p rz e z w y ­ b u d o w a n ie lub n ab y cie ) w k o n k retn y m m iejscu n ow ego o b iektu. W pierw szy m p rzy p ad k u efek tem po lity k i lokalizacyjnej będ zie np. p o d jęcie d ecy zji o o tw a r­ ciu w d an y m k raju (re g io n ie ) h otelu, n a to m ia st w d ru g im i trzecim zn aczen iu k o n se k w e n c ją p o lityki lo k alizacy jn ej będ zie u sy tu o w an ie tego hotelu w k o n ­ k retnej m ie jsco w o ści o ra z na danej parceli.

W literatu rze d o ty czącej polityki lokalizacyjnej istnieje pojęcie „ryzyka p o li­ ty c z n e g o ” (an g .

political risk),

k tó re m oże być ro z u m ia n e ja k o ry zy k o (K o b - r i n 1979): (a) z którym m usi liczyć się in w esto r z p o w odu d ziałań w ła d z p ań stw o w y ch , ja k ró w n ie ż (b) ryzyko, k tó re m oże zo stać sp o w o d o w an e k o n flik ­ tam i zb ro jn y m i, zam ieszk a m i, d z ia ła ln o śc ią te rro ry sty c z n ą itp.

Ja k p o d a je S. F o r m i c a (1 9 9 6 , s. 21), g łó w n y m i p o w o d am i w y stę p o w a ­ n ia ry zy k a p o lity c z n e g o d la se k to ra h o te la rsk ie g o m o g ą być:

1) o g ra n ic z e n ia w p o d ró żo w an iu , 2) b ra k b e z p iec ze ń stw a ,

3) p o lity k a p o d atk o w a ,

4) o g ra n ic z a n ie p raw a w łasn o śc i o d n o śn ie do u słu g tra n sp o rto w y c h , n o c le ­ g ow ych i g a stro n o m ic z n y c h ,

5) w y d a w a n ie k o n cesji i licen cji o ra z o g ra n ic zan ia cen,

6) d z ia ła n ia w ram ach polityki o c h ro n y śro d o w isk a - np. o g ra n ic z e n ia b u d o ­ w lan e, o g ra n ic z e n ia d o ty c z ą c e in w esty cji h o telo w y ch , zw iązan y ch z g a stro n o ­ m ią itp.

W sz y stk ie w y m ie n io n e czynniki sp raw iają, że je d n e k raje s ą tra k to w a n e p rzez o b ce sy stem y h o te lo w e ja k o sp rzy jające now ym in w esty cjo m , inne z aś są p o strz e g a n e ja k o m ało b ez p ie c zn e d la p o d e jm o w an y c h p rzed sięw zięć.

P rz y k ład em k raju , k tó ry cieszy się u in w esto ró w zau fan iem z racji m ałeg o zag ro ż e n ia w sp o m n ian y m „ ry zy k iem p o lity c zn y m ” je s t A u stralia. Z te g o te ż p o ­ w o d u w n ie k tó ry c h reg io n ach A u stralii p o jaw iły się liczn e in w esty cje h o te lo w e w zn o sz o n e p rz e z sy stem y am ery k ań sk ie (np. IT T S h erato n C o rp ., H o lid ay Inn W o rld w id e ), fra n c u sk ie (A c c o r SA ), a z w łaszcza z ud ziałem k a p ita łu ja p o ń ­ skiego. D o ty czy to p rzed e w szy stk im stan u Q u e en slan d . G w ałto w n y w z ro st in ­ w esty cji ja p o ń s k ic h d ał się zau w aży ć w nim ju ż w p o ło w ie lat o siem d ziesiąty ch . Jed n y m z p ie rw sz y c h d u żych o śro d k ó w w y p o czy n k o w y c h w y b u d o w a n y ch p rzed e w szy stk im z m y ś lą o tu ry stach z Jap o n ii był o tw arty w 1986 r. „C a p ric o rn Iw asaki R e so rt” w Y eppoon, a na początku lat d z iew ięćd ziesiąty ch k a p itał ja p o ń s k i sp ra w o w a ł k o n tro lę nad z n a c z n ą c z ę ś c ią o b ie k tó w tu ry sty c z n o - -rek re a c y jn y c h w n ad m o rsk iej części Q u een slan d u ( V a c h e r 1994). W tym m iejscu w a rto zau w aży ć, że k ap itał ja p o ń sk i w A u stra lii był i j e s t cz ę sto lo k o ­ w an y w in w e sty c je w y stę p u ją c e pod szyldem zag ran ic zn y c h ła ń c u c h ó w - np. k a n a d y jsk ie g o sy stem u F o u r S easons H o tels & R eso rts, sieci R a m ad a In te rn a ­ tional H o tels & R e so rts (m ającej sied zib ę w U S A , ale w ch o d z ącej w sk ład N e w W orld H o tels H o ld in g L td. w H o n g k o n g u ) o ra z a u stra lijsk iej sieci P ark R oyal.

P o w y ż sz a u w a g a p o z w a la zro zu m ieć istotę p ro b lem u , k tó ra p o le g a n a tym , że a n a liz u ją c in w e sty c je w sek to rze h o tela rsk im i z w ią z a n ą z tym p o lity k ę lo k a­ lizacy jn ą, w w ielu w y p ad k ac h b ard zo tru d n o je s t o k re ślić p o ch o d zen ie in w e sto ­ w an eg o k a p ita łu . Z n a c z n a c z ę ść czo ło w y ch sy stem ó w h o telo w y ch św ia ta m a fo rm ę sp ó łe k ak cy jn y c h , w których nie ty lk o udziały, a le ró w n ie ż p ak ie ty k o n ­ tro ln e, m o g ą m ieć zag ra n ic zn e firm y, m ające sw o je sied zib y w innych k rajach n iż d a n y ła ń cu ch . O p isa n a sy tu a c ja d o ty czy z w łaszcza n iek tó ry ch czo ło w y ch sy stem ó w p ó łn o c n o a m e ry k a ń sk ic h , k tó re co p ra w d a m a ją sie d z ib y w U S A lub w K a n a d z ie , ale w ię k sz o ść u d ziałó w je s t w p o sia d a n iu grup k ap itało w y ch z J a ­ p onii (ta k b y ło do n ie d a w n a z W estin H o tels & R e so rts), W ielkiej B ry tan ii (p rz y k ład H o lid a y Inn W o rld w id e , p ó źn iejsze H o lid ay H o sp ita lity C orp. i B ass

H o tels & R e so rts) c zy z A rabii S au d y jsk iej (np. łań cu ch F o u r S easo n s & R egent H o tels & R eso rts n ależ y w 25% do k się cia A lw a le e d a bin T a la la bin A bdu- lazziza al S auda). P o n iew aż przy c o raz w iększej glo b alizacji g o sp o d ark i k w estia p o c h o d ze n ia k ap itału je s t często tru d n a do je d n o z n a c z n e g o o k reślen ia , w p re­ z en to w an y m arty k u le p rzy n a le ż n o ść n a ro d o w a d an eg o łań c u c h a h o telo w eg o z o sta ła o k re ślo n a w g kraju, w którym z n a jd u je się je g o siedziba.

B ard zo w ażn y m e le m en tem polityki lo k alizacy jn ej p ro w ad zo n ej p rzez ła ń ­ c u ch y h o telo w e je s t n iek ied y d ąż en ie do u n ik an ia d z iałan ia w w aru n k ach ostrej k o n k u ren c ji. P rzejaw em takiej polityki je s t zaw ie ran ie form alnych lub n ie fo r­ m aln y ch p o ro zu m ień o p o d ziale rynku p o p rzez d z iałan ie w innych je g o se g m en ­ tach (np. p ro w a d z e n ie p rze z sieci, k tóre zaw arły ta k ą um ow ę, h oteli o różnym ty p ie lo k alizacji, o d m ie n n y m sta n d a rd zie itd.) lub też w innych rejo n a ch św iata

T a b e l a 1

Zróżnicowanie rozm ieszczenia hoteli indyjskich łańcuchów (sieci) The Taj Group o f Hotels, The Oberoi Group, W elcomgroup Hotels, Palaces & Resorts oraz The Ashok Group na terenie

Indii w sezonie 1997/98

La différenciation de la localisation des hôtels indiens des chaînes (réseaux) The Taj Group o f Hotels, The Oberoi Group. W elcomgroup Hotels, Palaces & Resorts et The Ashok Group

sur le terrain de l’Inde dans la saison 1997/98

W yszczególnienie The Taj Group o f Hotels The Oberoi Group W elcomgroup Hotels, Palaces & Resorts I'he Ashok Group A ndamany i Nikobary - - 1 -Andhra Pradesz 2 1 2 -Arunaczal Pradesz - - - ₁ Assam - - - ₁ Bengal Zachodni 1 1 - 1 Delhi 3 2 1 8 Goa Gudżarat 3 1 I 1 -Himaczal Pradesz Karnataka 4 2 1 1 3 Kaszmir - - _{1 1} Kerala M adhja Pradesz 3 2 1 I 1 2 M aharasztra 5 2 2 1 Orisa - 2 - 2 Pondicherry - - - 1 Radżasthan 6 2 4 3 Tamilnadu 6 1 2 2 Uttar Pradesz 3 1 1 2 Razem 39 17 17 33

Ź r ó d ł o : Opracowano na podstawie: Directory. The Taj Group o f Hotels, Facilities and Services; Oberoi Hotels; India with Welcomgroup; Asian Panorama, March 1998.

czy kraju. N a p rzy k ład zie tab. I m o żn a zau w aży ć, że w śró d czo ło w y ch ła ń c u ­ c h ó w in d y jsk ich w y stęp u je pew ien p o d ział rynku w g k ry te rió w g eo g raficzn y ch . 0 ile sieć T h e A sh o k G ro u p je s t sz czeg ó ln ie ak ty w n a w D elhi, to o b e c n o ść T he Taj G ro u p o f H o te ls je s t w id o c z n a z w ła szcza w stan ach R ad ż asth an , M ah a- ra sz tra (w którym leży M u m b a j/B o m b a j), K arn atak a i T a m iln a d u , a z kolei sieć W elco m g ro tip H o tels, P alaces & R esorts m a aż c zte ry o b ie k ty (n a 17) w stan ie R ad ża sth an . W o p u b lik o w a n y c h w 1997 r. p lan ach n a lata 1 9 9 8 -1 9 9 9 T he O beroi G ro u p z a m ie rz ała o tw o rzy ć k o lejn e h o tele w stan ach K erala, M alia- rasz tra (po je d n y m ) i R a d ż a sth a n ie (d w a o b iek ty ), a W elco m g ro u p H otels, P alaces & R eso rts w stan ach M a h a rsz tra i R ad żasth an (p o je d n y m ), co do w o d zi k o n ty n u o w a n ia p rzy jętej w cześn iej polityki lo k alizacy jn ej.

P o d o b n y p o d ział rynku m iał m iejsce na początku lat d z iew ięćd ziesiąty ch w N iem czech , gdzie D o rin t H otels & R esorts A G o p a n o w a ł g łó w n ie z a c h o d n ie N iem cy , M aritim H o tels p ó łn o c n ą część k raju i teren y byłej N R D , a S teig en - b erg er H o tels A G d ziałał p rzede w szystkim w p o łu d n io w y ch i p o łu d n io ­ w o -w sc h o d n ic h rejo n a c h N ie m ie c (P e r s s o n 1991). R ó w n ież a n a liz u ją c ro z ­ m ieszcz en ie hoteli południow oafrykańskich sieci Protea H ospitality Corp. (z sie ­ d z ib ą w K ap sztad zie) i Sun In tern atio n al (z sie d z ib ą w S an d to n ) m o żn a d o s­ trzec, że d o k o n ały o ne p o d ziału rynku o b ejm u ją c e g o R ep u b lik ę P o łu d n io w ej A fryki w g k ry te rió w g eo g raficzn y ch : Sun In tern atio n al d z ia ła p rzede w szy stk im w T ra n sw a lu (g łó w n ie w P ó łn o cn o -W sch o d n iej P ro w in cji), n a to m iast P ro tea H o sp ita lity C o rp . d y sp o n u je h o telam i w całej R PA , ze szczeg ó ln y m je d n a k u w zg lęd n ie n ie m K raju P rzy ląd k o w eg o (p ro w in c je Z ach o d n i K raj P rzy ląd k o w y 1 W sc h o d n i K raj P rzy ląd k o w y ).

3. PRZYKŁADY POLITYKI LOKALIZACYJNEJ SYSTEMÓW HOTELOWYCH

Przed p rz y stąp ien iem d o an a liz o w a n ia polityki lo k alizacy jn ej d an eg o sy ste ­ mu h o te lo w e g o n ależy p a m ię tać , że a k tu aln e ro z m ieszcze n ie o b ie k tó w w ch o ­ d zący ch w sk ład d an eg o ła ń c u c h a je s t w y n ik iem p ro cesu trw a ją c e g o n iek ied y n aw et k ilk a d z ie sią t lat, w c zasie któ ry ch p o lity k a lo k a liz acy jn a m o g ła b yć w ie ­ lo k ro tn ie z m ie n ia n a w zale żn o ści od sy tu acji fin an so w ej danej sieci, od p rz e ­ m ian w g o sp o d a rc e św ia to w ej i g o sp o d ark ac h p o szczeg ó ln y ch p ań stw , od zm ian w k ieru n k a ch p rzem ieszcze ń tu ry sty czn y ch itp. P onadto w p rzy p ad k u sy stem ó w , k tóre p o w sta ły w sk u te k p o łą c z e n ia się różn y ch sieci, o b e c n e ro z m ie sz c ze n ie hoteli je s t w y p a d k o w ą ró żn y ch polityk lo k aliza cy jn y c h , ja k ie były p ro w ad zo n e w przeszło śc i p rz e z n ie z a le żn e w tym c zasie p rz ed sięb io rstw a .

A n a liz u ją c te n d e n c je w p o lity ce lo k alizacy jn ej ła ń c u c h ó w i sieci h o te lo ­ w ych d zia ła ją cy c h w skali g lo b aln ej m o żn a p osłużyć się te o rią d y fu zji in n o w a ­

cji i z g o d n ie z n ią w y ró ż n ić co n ajm n iej cztery etap y w ek sp an sji przestrzennej tych sy stem ó w :

- fazę p en etra cji,

- fa zę w c zesn ej ek sp a n sji, - fazę w łaściw ej e k sp a n sji, - fazę sto p n io w ej sta b ilizac ji.

Jak o p ią tą fazę m o żn a p rzy ją ć etap stag n acji, który je d n a k nie w iąże się ju ż z e k s p a n s ją p rzestrz en n ą.

P oniżej p rz e d sta w io n e z o sta n ą g łó w n e k ieru n k i polityki lo k alizacy jn ej kilku w y b ran y ch ła ń c u c h ó w i sieci h o telo w y ch w latach d z ie w ięćd ziesiąty ch , z a ró w ­ no d zia ła ją cy c h w skali całeg o św iata, ja k i na m n iejszy ch o b szarach . P rzy każ­ dym p rzy k ład zie zo sta n ie p o d ję ta p ró b a o k re śle n ia etapu e k sp an sji p rzestrzen ­ nej, w ja k im z n a jd u je się d a n y system h otelow y. A n alizie p o d d an o przede w szy stk im ła ń c u c h y p ó łn o c n o am e ry k ań sk ie i azjaty ck ie, g d y ż w łaśn ie łańcuchy z tych re g io n ó w w y k az y w a ły w latach d z ie w ięćd ziesiąty ch sz c z e g ó ln ą ekspan- syw n o ść.

P rzy k ład 1: A N A H o tels In te rn a tio n a l (Ja p o n ia )

Ł ań c u c h A N A H otels International (siedziba w T okio) należy do A N A E nter­ p rises L td., w y d z ie lo n e g o z ja p o ń sk ic h linii lotniczych A li N ip p o n A irw ay s Co. L td. C e c h ą c h a ra k te ry s ty c z n ą hoteli A N A H o tels In tern atio n al s ą b ard zo no­ w o cz e sn e ro z w ią z a n ia te c h n ic z n e o ra z u m iejętn e p o w iązan ie m eto d zarząd zan ia ty p o w y ch d la p rz e d się b io rstw ja p o ń s k ic h ze spo so b am i zap o ży czo n y m i od firm a m e ry k ań sk ich (S h e r i d a n 1994). O bok Japonii h o tele A N A H o tels In tern a­ tional z n a jd u ją się w S in g ap u rze, T a jlan d ii, C hińskiej R ep u b lice L udow ej, na F ilip in a c h i na G uam , w A u stra lii, w A ustrii o raz w S tanach Z jed n o czo n y ch . P o czątk i e k sp an sji A N A H o tels In tern a tio n a l s ię g a ją p rzeło m u lat o siem d zie­ siąty ch i d zie w ię ć d z ie sią ty c h . O ile w 1991 r. A N A H o tels In tern atio n al m iała 31 h o teli, to rok później 33, w 1993 r. 34, w 1994 r. 36, a w 1995 r. ju ż 38.

Jed n y m z g łó w n y ch o b sz a ró w ek sp an sji A N A H otels In tern atio n al s ą od k il­ k u n astu lat S tany Z jed n o cz o n e. P ierw szy m o biektem w U S A był w y d z ie rż a w io ­ ny za 100 m in U S D w 1988 r., a potem zaku p io n y , 6 6 7 -p o k o jo w y hotel „Le M e rid ie n ” w San F ra n c isc o (k tó ry zo sta ł p o d d an y ren o w ac ji za 28 m in U SD ). N a stę p n ie , w 1989 r., ró w n ie ż za 100 m in U SD , zo stał o tw arty w W aszy n g to n ie „A N A H otel W a sh in g to n ” , k tó ry je d n a k do lutego 1994 r. zo stał p rzekazany w zarząd W estin H o te ls & R esorts. W p o ło w ie lat d z ie w ięćd ziesią ty ch w ładze A N A H o tels In te rn atio n al przystąpiły do rozm ów n a tem at otw arcia hoteli w N o ­ w ym Jo rk u i L os A n g ele s (g d zie m ieści się d z ia ła ją ca na rynku am erykańskim A N A H o tels U S A Inc.), je d n a k do 1997 r. na te ren ie U SA nie p o w stał żaden n o w y hotel ła ń c u ch a.

W listo p a d z ie 1992 r. od d an o do użytku luk su so w y hotel w S ydney (A u stra ­ lia), k tó ry z o sta ł tak z a p ro jek to w an y , aby w szy stk ie p o k o je m iały o k n a na m a­

lo w n ic zą Z a to k ę B o tan iczn ą . R ok 1993 p rzy n ió sł d a lsz ą e k sp a n sję na k o n ty n e n ­ cie a z ja ty ck im (h o te le w P ek in ie i Si-an w C h R L o ra z w ta jla n d z k im B an g ­ koku), n a to m ia st w cze rw c u 1994 r. n a stą p iło o tw a rc ie pierw szeg o ho telu w E u ro p ie (W ied eń ). W p lan ach było ró w n ie ż u ru c h o m ien ie h o telu w L o n d y n ie, je d n a k do 1997 r. z am iar ten nie zo sta ł zrea liz o w an y . M niej w ięcej w tym sa ­

m ym c zasie (m aj 1994 r.) za c z ął działać hotel w W ak k an ai na ja p o ń sk ie j w y sp ie H o kkaido. D zięki tem u ła ń c u c h A N A H o tels In tern atio n al d y sp o n o w a ł 27 h o ­ telam i w Ja p o n ii o ra z o tw o rz y ł n o w e o b iek ty w S in g ap u rze, M anili i n a G uam . Jednym z n a jn o w szy ch o b ie k tó w A N A H o tels In tern a tio n al j e s t o d d an y do u ży t­ ku w 1996 r. 3 6 1 -p o k o jo w y hotel w O sace.

W 1996 r. A N A H o tels In tern a tio n al z ajm o w a ła 35 m iejsce n a św iato w ej liście sy ste m ó w h o telo w y ch (w tym czasie ła ń c u c h liczy ł j u ż 43 h o tele o 15 031 p o k o jach ). Je d n a k w n astęp n y m roku z 40 o b iek tam i (14 673 p o k o je) ła ń c u c h spadł n a 4 4 p o zy cję, co by ło m. in. sp o w o d o w a n e k ryzysem fin an so w y m , k tó ry d o tk n ął nie ty lk o g o sp o d ark ę ja p o ń sk ą , ale ró w n ież p a ń stw a a z jaty c k ie o d g ry ­ w ające is to tn ą ro lę w strateg ii ek sp a n sji A N A H otels In tern a tio n al.

W lo k alizacji o b ie k tó w A N A H o tels In tern atio n al m o żn a d o strzec te n d e n c ję c h a ra k te ry s ty c z n ą d la sieci zw iązan y ch z liniam i lo tn iczy m i, które w p o c z ą tk o ­ w ym o k re sie ek sp a n sji na z ag ran ic zn e rynki w pierw szej k o lejn o ści s ta ra ją się uru ch o m ić h o tele w m iastach ro zrzu co n y ch n a ró żn y ch k o n ty n en ta ch (n a og ó ł w o śro d k ach , g d zie s ą du że lo tn isk a o zn ac zen iu m ięd z y n aro d o w y m ), aby d o p ie ­ ro z czasem zag ę sz c za ć ro z m ie sz c ze n ie o b iek tó w w ram ach d an eg o regionu.

P o ró w n u ją c e k sp a n sję A N A H o te ls In tern atio n al z d z ia ła ln o śc ią innych sy s­ tem ó w h o te lo w y c h o św iato w y m z asięg u , m o żn a o k re ślić o b ecn y etap je j ro z ­ w oju ja k o m iesz czą cy się w fazie w łaściw ej ek sp an sji (zak ła d ając, że sy tu acja ja k a w y stą p iła w 1997 r. szy b k o m in ie).

Przykład 2: C D L H o tels G ro u p (S in g ap u r)

N a le ż ą cy do sin g a p u rsk ie g o k o n c ern u C ity D ev e lo p m en t Ltd. (w ła sn o ść ro ­ dziny K w ek) łań cu ch C D L H otels G ro u p je s t n a stę p c ą pow stałej w 1993 r. firm y z a rz ąd zają cej h o telam i C D L H otels In te rn atio n al (p o czątk o w o je j sie d z ib ą był H o n g k o n g ), k tó ra w p o d an y m w yżej roku m iała p o d sw oim zarząd em 28 o b iek tó w (7141 po k o i). B yły to g łó w n ie h o tele w S in g ap u rze, K u ala L u m p u r, P enangu, M an ili, T ajp ej i H on g k o n g u , ja k ró w n ież hotel „ C h e lse a ” w L o ndynie. W n astęp n y m roku C D L H o te ls In tern atio n a l p rz e ję ła 100% akcji ho telu „ G lo u ­ c este r” w L o n d y n ie o ra z „ M ille n iu m ” w N o w y m Jo rk u .

Z p rz e d sta w io n e g o w yżej w ykazu w y n ik a, że j u ż n a sam ym p o czątk u sw o ­ je g o istn ie n ia C D L H otels In tern atio n al starało się m ieć u d ziały nie ty lk o w h o ­ telach p o ło żo n y c h w A zji P o łu d n io w o -W sch o d n iej i A zji W sc h o d n ie j, ale ró w ­ nież w E u ro p ie i A m ery c e P ó łn o c n ej. T a strateg ia b y ła k o n ty n u o w a n a w n a stę p ­ nych łatach, k ie d y to C D L H o tels In te rn atio n al zn alazło się w św iato w ej c z o ­ łó w ce p rz e d się b io rstw zarz ą d za ją c y c h h o te lam i i w 1996 r. - zarz ą d za ją c 61

o b iek tam i o 15 782 p o k o jach - zajęło ó sm e m iejsce n a św ic cie (w 1995 r. m iało je s z c z e z 46 h o telam i z 9985 pokojam i d o p iero 20 pozycję).

Jak j u ż w sp o m n ia n o , o b o k o b iek tó w , w których C D L H otels In tern atio n al było je d y n ie firm ą z a rz ą d za jącą, od sam ego p o czątk u w ła d ze k oncernu były z a in te re so w an e p rz ejm o w an ie m niek tó ry ch hoteli na w łasn o ść. N a początku 1994 r. do sy stem u n ale żało 22 hoteli (w tym 19 w A zji), w 1995 r. 24 (6184 p o k o je), w 1996 r. ju ż 27 hoteli (7185 pokoi). T ym sam ym C D L H o tels In tern a­ tio n a l sta ł się je d n y m z n ajb ard ziej ek sp an sy w n y ch sy stem ó w A zji P o łu d n io w o - -W sch o d n iej (S h u n d i c h 1996). W następnym roku z aż 66 hotelam i (16 695 po k o i) - łą c z n ie z o b ie k tam i je d y n ie zarząd zan y m i - z n alazł się on ju ż na 40 po­ zycji w śró d n ajw ięk szy ch sy ste m ó w h o te lo w y ch św iata.

W 1995 r. C D L H o tels In tern a tio n al p rzejął z w ią z a n ą z irlan d zk im i liniam i lotniczym i sieć C o p th o rn e H otels (z sie d z ib ą w H orley w W ielkiej B rytanii), k tó ra po p ry w aty zacji z o sta ła w y sta w io n a p rze z rząd Irlan d ii na sp rzedaż. B yła o n a w tym cz a sie śred n iej w ielk o ści s ie c ią e u ro p e jsk ą i w 1991 r. zajm o w ała 146 m ie jsc e n a liście n ajw ię k sz y ch ła ń c u c h ó w i sieci h o telo w y ch na św iecie. Je d n a k ju ż w rok później C o p th o rn e H o te ls b y ła na 139 p o zy cji, a w 1993 r. na 136 (15 h oteli o 31 1 4 p o k o jach ). P oza W ie lk ą B ry ta n ią m iała on a h o tele we F rancji i B elgii. W planach na 1994 r. było o tw arcie hoteli w N iem czech i k o le j­ nego o b iek tu w W ielkiej B rytanii.

P raw ie w tym sam ym czasie, w listo p ad zie 1995 r., w ram ach C D L H otels In te rn atio n al u tw o rz o n a z o sta ła sieć M illen n iu m H o tels & R esorts. W je j skład w eszły m . in. d aw n e h o te le lo n d y ń sk ie „C h e lse a ” (o b e c n ie „ M ille n n iu m C h elsea K n ig h tsb rid g e ” ) o ra z „ G lo u c e ste r” (p rz em ian o w an y na „M illen n iu m G lo u c e ste r L o n d o n ” ), j a k ró w n ie ż n o w o jo rsk i hotel „M ille n n iu m ” .

T a b e l a II Rozmieszczenie hoteli łańcucha CDL Hotels Group (Singapur) w 1998 r.

La localisation des hôtels de la chaîne CDL Hotels Group (Singapour) en 1998

Kontynenty Millennium Hotels & Resorts Copthorne Hotels Quality Hotels & Resorts CDL Hotels Singapore Razem liczba % Ameryka Północna 1 - - - 1 _1,8 Australia i Oceania 4 7 18 - 29 51,8 Azja 2 - - 3 5 8,9 Europa 5 16 - - 21 37,5 Razem 12 23 18 3 56 100,0

D zięki p rz e ję c iu sieci C o p th o rn e H o tels i p o w o ła n iu M illen n iu m H o tels & R esorts, d o ty c h c z a so w y system C D L H o tels In te rn atio n al p rz e k sz tałcił się w C D L H o tels G ro u p . W je j skład w eszły C D L H o tels S in g ap o re, C o p th o rn e H o tels (3755 p o koi w 1996 r.) i M illen n iu m H o tels & R eso rts (3 4 3 0 po k o i), ja k ró w n ie ż d z ia ła ją c a na ry n k u a u stra lijsk im i n o w o zelan d zk im sieć Q u ality H o tels & R esorts.

N a jw ię c e j h o teli sy stem u C D L H otels G ro u p było w 1998 r. w N o w ej Z e ­ landii (łą c z n ie 28, w tym 18 o b ie k tó w sieci Q u ality H o te ls & R eso rts) i W ielkiej B ry tan ii (1 6 ). Po trzy h o tele zn a jd o w a ły się w S in g ap u rze (w szy stk ie sieci C D L H o tels) i F ran cji, dw a w N iem cze ch o ra z po je d n y m w A u stralii, U SA , In ­ do n ezji i na F ilip in ach . Ł ą c z n ie do system u n ależało 56 h oteli, a d w a k o lejn e za m ie rz an o o d d ać do użytku je s z c z e w 1998 r. (o b a należą ce do d z iałającej w N o w ej Z elan d ii sieci Q u a lity H otels & R esorts).

H o te le łań c u c h a C D L H otels G ro u p s ą n a og ó ł z lo k alizo w an e w o śro d k ach m ie jsk ic h , cz ę sto w w ielk ich a g lo m eracjach . T y p o w y m m iejsk im hotelem b iz­ nesow ym je s t „C o p th o rn e T a ra L o n d o n ” w londyńskiej d zieln icy K en sin g to n , k tó ry m ając 825 pokoi j e s t n ajw ięk szy m hotelem ła ń cu ch a. P od o b n y ch a ra k te r m a ją 6 2 7 -p o k o jo w y „ M ille n n iu m B ro a d w a y N ew Y o rk ” (p o ło żo n y w cen tru m M an h attan u przy sk rzy żo w an iu B ro ad w ay u i W est 4 4 st S treet) o ra z liczący 610 pokoi w sp o m n ia n y „ M ille n n iu m G lo u c e ste r L o n d o n ” n a lo n d y ń sk im W e st End. Jed n ak p ew n a część h oteli system u m a ch a ra k te r hoteli rezy d en cy jn y ch . D o tyczy to g łó w n ie o b ie k tó w sieci Q u ality H o tels & R eso rts, ja k ró w n ie ż hoteli sieci M ille n n iu m H o tels & R e so rts w Q u een sto w n i R o to ru a n a N o w ej Z elan d ii. Z kolei h o te le p o ło żo n e w są sie d z tw ie m ięd zy n aro d o w y ch p o rtó w lotn iczy ch G atw ick pod L ondynem i C h a rle s de G au lle pod P aryżem s ą typ o w y m i hotelam i tran zy to w y m i.

Z n a c z n ą czę ść hoteli ła ń c u c h a C D L H otels G ro u p s ta n o w ią o b iek ty n ie ­ d aw n o w zn iesio n e. Do starszy ch n ale ży w zn iesio n y w stylu secesji h o tel „ M il­ lennium C o m m o d o re ” w c e n tru m P aryża (przy B oulevard H au ssm an n ), który zo sta ł o tw a rty po g ru n to w n y m rem o n cie w p ołow ie 1998 r. (po p rzeb u d o w ie li­ czy 164 p o k o je).

W c h o d z ą ca w skład C D L H otels G ro u p sieć C D L H otels S in g ap o re, ob o k p o sia d a n ia trzech h oteli, z a rz ą d za ła w 1998 r. o śm io m a o b iek tam i innych ła ń ­ cu ch ó w i sieci (po d w a w H on g k o n g u , M alezji i U S A o ra z po je d n y m w S in g a­ purze i n a T a jw a n ie ). D o o b iek tó w zarząd zan y ch przez C D L H otels S in g ap o re należały m. in. „JW M arrio tt H otel H ong K o n g ” , „H otel N ik k o H ong K o n g ” , „G ran d H y att T a ip e i” , ja k ró w n ie ż hotel sieci N ovotel w P en an g u (M alezja).

B io rąc pod uw ag ę fakt za le d w ie k ilk u letn iej h isto rii o b ecn eg o system u C D L H otels G ro u p , n ależy p rzy jąć, że a n a liz u ją c je g o ek sp an sję p rz e strz e n n ą w p e r­ sp ek ty w ie teo rii dy fu zji in n o w a cji, za w ie ra się o n a n a jp raw d o p o d o b n iej m iędzy fa z ą w cz esn ej ek sp an sji a ek sp a n sji w łaściw ej.

P rzykład 3: F o u r S easo n s H o tels & R eg e n t H otels & R eso rts (K a n a d a -H o n g ­ kong)

K an ad y jsk i system F o u r S easons H otels Inc. (sied z ib a w T o ro n to ) liczył na początku lat d zie w ię ć d zie sią ty c h 23 h otele o 7300 pokojach (1991 r.). P oczy­ n ając od 1992 r. m o żn a z a o b serw o w ać je g o d y n am iczn y rozw ój, co było z w ią ­ zane z p rz e ję c iem p o siad ające j 4604 p o k o je sieci R eg en t In tern atio n al ! lo tels & R esorts (H o n g k o n g ). D zięki tem u do łań c u c h a n ależały pod k oniec 1992 r. 34 hotele o 11 894 p o k o jac h (w z ro st o 62,9% w sto su n k u do p o p rzed n ieg o roku). Były o ne z lo k a liz o w a n e w 13 k rajach (w tym 16 hoteli zn a jd o w a ło się w U SA i K an ad zie). C h o c ia ż do 1994 r. zam ierzan o u ru ch o m ić siedem no w y ch h oteli, w n a stęp n y ch latach ich liczba zw ięk szy ła się tylko do 37 (liczb a pokoi w tym czasie z m ie n ia ła się i w y n o siła w 1993 r. 12 449, w 1995 r. 12 663, aby w 1996 r. sp aść do 1 1 900). C o p ra w d a w 1996 r. h o tele R eg en t In tern atio n al H otels & R eso rts zo sta ły na ja k iś czas o d sp rz ed an e C arlso n H o sp ita lity W orld- w ide (tym sam ym liczb a o b iek tó w sp ad ła w po ło w ie 1997 r. do 30, z zaled w ie 8519 p o k o jam i), je d n a k ju ż po k ilk u n astu m iesiącach zo stały o ne p o n o w n ie p rzejęte p rzez d z ia ła ją cy od tego czasu pod n o w ą n a z w ą łań cu ch F o u r S easons & R egent H otels & R esorts, w którym je s z c z e latem teg o roku 25% ud ziałó w nabył sau d y jsk i książę A lw aleed bin T alal bin A b d u laz ziz al Saud. D zięki tem u liczba hoteli w ch o d zący ch w skład system u F o u r S easo n s & R egent H otels & R esorts w zro sła do 43: 32 o b iek ty n ale żały do sieci F o u r S easons, d ziew ięć do sieci R e g en t In tern a tio n a l H otels & R esorts, a dw a d z iałały p o za w y m ien io n y m i sieciam i ze w zg lęd u na c h lu b n e tra d y c je (4 3 0 -p o k o jo w y „R itz-C arlto n C h ic a g o ” o ra z liczący 202 p o k o je słynny „T h e P ie rre ” w N ow ym Jo rk u przy sk rzy żo ­ w aniu F ifth A ve. i E ast 6 Is t Street).

T a b e l a III Rozmieszczenie hoteli łańcucha Four Seasons & Regent Hotels & Resorts w 1998 r. La localisation des hôtels de la chaîne Four Seasons & Regent Hotels & Resorts en 1998

Kontynent

Liczba hoteli sieci Four

Seasons

Regent International

Hotels & Resorts inne razem %

Ameryka Północna 22 1 2 _{25 58.2}

Australia i Oceania - _{1 1 2,3}

Azja 6 7 - _{13 30,2}

Europa 4 - _ _{4 9.3}

Razem 32 9 2 43 100,0

Z r ó d ł o: Opracowano na podstawie: Directory. 1998 edition willi our compliments, Four Seasons Hotels & Resorts.

O b o k n o w o czesn y c h hoteli w z n iesio n y ch w latach o sie m d z ie sią ty c h i d z ie ­ w ięć d z ie sią ty c h , w skład system u w c h o d z ą ró w n ie ż o b iek ty starsze, np. u lo k o ­ w any w k laszto rz e z X V w. n iew ielk i hotel w M ed io lan ie (98 pokoi).

W o p u b lik o w a n y c h w 1998 r. p lan ach na n a jb liż sz e lata było u ru ch o m ien ie w 1999 r. n ow ych hoteli w A m m an ie, B a n g a lu r (In d ie), K airze i Szarm el Szejk (E g ip t), C a ra c a s, D u b lin ie, L as V egas, M eksyku o ra z p o n o w n e o tw a rc ie h isto ­ ry czn eg o h o telu „ G e o rg e s V ” w cen tru m P aryża.

W 1998 r. system F o u r S e aso n s & R egent H o te ls & R eso rts m iał hotele w 17 k ra jac h . N a jw ię c e j o b ie k tó w było położo n y ch w U SA (18 hoteli sieci F o u r S easo n s i je d e n R e g en t In tern atio n al H otels & R esorts). P oza trz e m a o b iek tam i w In d o n ezji o ra z p o siad ający m i po dw a h o tele K anadą, S in g ap u rem i T a jlan d ią, w p o zo stały ch p ań stw ach ła ń c u c h posiadał po je d n y m o b ie k cie (N iem cy , P o rtu ­ g alia, W ielk a B ry tan ia, W ło ch y - w E u ro p ie; T u rcja , H ongkong, Jap o n ia, M ale­ zja i T a jw a n - w A zji; M eksyk i S ain t K itts o ra z N ev is w reg io n ie karaibskim o ra z A u stralia).

N a jw ię k sz y m h o telem ła ń c u c h a je s t „T h e R egent H ong K ong” w K o u lu n , który d y sp o n u je 602 pokojam i. Ponad 500 pokoi m a ją ró w n ie ż o b iek ty sieci R e g e n t In tern atio n al H o tels & R esorts w Sydney i tajw ań sk im T ajp ej. M n iejsze s ą z re g u ły o b ie k ty sieci F o u r S easons. N ajw ięk szy m ho telem sieci je s t 4 5 0 -p o - k o jo w y „ F o u r S easo n s H otel S e a ttle ” . Ponad 350 pokoi m a ją p o n ad to o b iek ty w H o u sto n , N o w y m Jo rk u i F ilad elfii, a także w T o ro n to i V an co u v er. O b o k ho­ teli w w ielk ich ag lo m e ra c jac h , F our S easo n s & R egent H otels & R esorts d y sp o ­ n u je h o telam i rezy d e n cy jn y m i w m n iejszy ch m iejsco w o ściach tu ry sty czn y ch , np. w S an ta B arb ara, N e w p o rt B each i w C arlsb ad (d w a o b iek ty ) w stan ie K alifo rn ia, w P alm B each w stan ie F loryda, w K a ’u p u leh u -K o n a i W a ilea na H aw aja ch , na in d o n ezy jsk iej w y sp ie Bali (d w a o b iek ty ), na antyIskiej w ysep ce N ev is, c zy te ż o sta tn io o tw arty o b iek t w G oa (In d ie) nad M orzem A rabskim .

Z m ia n y o rg a n iz a c y jn e, ja k ie zaszły w o statn ich latach w ram ach system u F o u r S e aso n s & R egent H o tels & R esorts, p o z w a la ją uznać, że łań c u ch je s t n ajp ra w d o p o d o b n ie j w fazie w łaściw ej ek sp an sji. M ożna sądzić, że p rzejęcie p akietu k o n tro ln e g o akcji p rzez k ap itał saudyjski z a o w o cu je w n ajb liższej przy ­ szło ści e k s p a n s ją ła ń c u c h a n a now e rynki.

P rzy k ład 4: O m ni H o tels C orp. - T h e M arco Polo H otels (U S A -H o n g k o n g ) Jed n y m z ła ń c u c h ó w h o telo w y ch średniej w ielk o ści, który m a zasięg tran s- k o n ty n en taln y , je s t n ale żący do n ie d aw n a do W h a rf H o ld in g s Ltd. (H o n g k o n g ) system O m ni H o tels C orp. (d o 1996 r. z s ie d z ib ą w H am pton, stan N ew H am p ­ shire, U S A ), k tó ry d y sp o n o w a ł w po czątk ach lat d z ie w ięćd ziesiąty ch 45 o b ie k ­ tam i h o te lo w y m i i w 1991 r. z a jm o w a ł 32 p o zy cję n a liście n ajw ię k szy ch sy s­ tem ó w h o telo w y ch na św iecie. C o p raw d a w latach 1 9 9 4 -1 9 9 5 liczb a hoteli spadła do 41, je d n a k w 1996 r. zn o w u o siąg n ęła 45 o b iek tó w . W tym czasie ła ń ­ cuch pozbył się c zterech hoteli w U SA i dw óch w M eksyku, w zb o g acając

je d n o c z e ś n ie stan p o sia d a n ia o osiem n ow ych hoteli w U SA o ra z po je d n y m w C h R L i Indonezji.

W p o czą tk ach 1996 r. O m ni H o tels C orp. zo sta ła o d k u p io n a od k oncernu W h a rf H o ld in g s L td. p rzez R o b erta B. R o w lin g a (w ła ściciela am ery k ań sk ieg o T R T H o ld in g s Inc.). K ie ro w a n y przez niego h o ld in g zain tereso w ał się b ra n ż ą h o te la rsk ą j u ż w 1990 r. i w ciągu trzech lat nabył osiem o b iek tó w (m . in. T u cso n N a tio n a l G o lf & C o n fe ren ce R eso rts). W k ilk a m ie się c y po p rzejęciu O m ni H o tels C o rp . p rze z n o w eg o w ła śc ic ie la sie d zib a ła ń c u c h a z o sta ła p rze­ n ie sio n a ze sta n u N e w H a m p sh ire do C o rp u s C hristi w T ek sasie. W ciągu pół roku w z b o g a c ił się on o d ziew ięć hoteli i w po czątk ach 1997 r. p o sia d ał 42 h o tele w U SA i M eksyku, z których część w k ró tce sp rzed ał. N a stęp n ie dzięki p o ro zu m ien iu z s ie c ią T h e M arco P olo H o tels (sied z ib a w K oulun, H ongkong) zw ięk szy ł liczbę o b ie k tó w do 45. T y m sam ym h o tele w ch o d z ą c e w skład ła ń ­ cu c h a O m ni H o tels C o rp . by ły w p o ło w ie 1997 r. w n a stę p u jący ch krajach: 37 w U S A (o sta tn im n o w o o tw a rty m hotelem był u ru c h o m io n y w lutym 1997 r. o b iek t w K an sas C ity w stan ie M isso u ri), trzy w H on g k o n g u o ra z po je d n y m w C h R L , In d o n ezji, M ek sy k u , S in g ap u rze i W ietnam ie.

Jak w cześn iej p o d a n o n a jw ięcej hoteli system u O m ni H otels C orp. je s t w U S A , przy czym aż p onad 1/2 o b iek tó w z n a jd u je się w pob liżu d u żych lot­ n isk, a k ilk a innych w m iejsc o w o ścia ch o w ysokiej a tra k cy jn o ści tu ry sty czn ej (np. C o ral G ab les n a F lo ry d zie, C o rp u s C h risti w p o łu d n io w y m T ek sasie).

Innym ch arak tery sty czn y m zjaw isk ie m w rozw oju p rzestrzen n y m O m ni H o tels C orp. n a te re n ie U SA je s t zn a c z n a k o n c e n tra c ja o b iek tó w w stan a ch w e w sch o d n iej części k raju o ra z w T ek sasie . A ż do 1995 r. O m ni H o tels C orp. nie w y k azy w ał w ięk sz eg o za in te re so w an ia e k sp a n sją w zach o d n iej części U S A i do teg o cza su na zach ó d od M ississip p i ła ń c u c h p o sia d a ł je d y n ie cztery o b iek ty (w sz y stk ie w T e k sasie). Jed n a k ju ż w n astęp n y m roku w zach o d n iej części U SA O m ni H o te ls C orp. u ru c h o m ił h o tele w A rizo n ie, K alifo rn ii i w T e k sasie (pięć o b iek tó w ), a w p o czątk ach 1997 r. w sp o m n ian y hotel w stan ie M isso u ri. S to p ­ n io w em u p rz en o sze n iu się śro d k a ciężk o ści ła ń c u c h a O m ni H o tels C o rp . na z ac h ó d to w a rzy szy ło w y zb y cie się czterech hoteli w e w sch o d n ic h stanach: w D etro it (stan M ich ig a n ), w C h arlesto n (P o łu d n io w a K arolina), w C h arlo tte (P ó łn o c n a K a ro lin a) i w P ro v id e n c e (R h o d e Island). W tym sam ym czasie sieć O m ni H o tels C o rp . z lik w id o w a ła te ż h o tele rezy d en cy jn e w M eksyku (w Ix tap a/ Z ih u a ta n e jo w sta n ie G u errero o raz w H u atu lco w stan ie O ax aca), p o z o sta ­ w iając je d y n ie o śro d ek „O m n i C an cú n H otel & V illa s” w k u ro rcie C an cú n nad Z a to k ą M e k sy k a ń sk ą (stan Q u in ta n a R oo). W o p u b lik o w an y ch w tym czasie planach sieci na n a jb liż sz e lata było o tw arcie ju ż w 1998 r. 3 0 2 -p o k o jo w eg o „O m ni In terlo c k en H otel & C o n fe re n c e C e n tre ” w B lo o m field (stan K o lo rad o ).

N a jw ię k sz a k o n c e n tra c ja h oteli O m ni H o tels C orp. je s t n a te ren ie U SA w ag lo m erac ji D allas - F o rt W orth („O m ni D allas Park W est” , „O m ni R

ichard-son H o te l” i p o ło ż o n y w p o b liżu D allas In tern atio n al A irp o rt „O m ni M an d alay H o tel” ).

Z p rze d sta w io n y c h w yżej inform acji w y n ik a ró w n ież, że w p o lity c e loka­ lizacyjnej sy stem u O m ni H otels C orp. m o żn a było d o strz e c ten d e n c ję do sto p ­ n io w eg o p rz e n o sz e n ia z a in te re so w ań z rynku am e ry k ań sk ieg o n a rynek w sch o d - n io azjaty c k i, czeg o d o w o d em m o g ło być p a rtn e rstw o z s ie c ią T h e M a rc o Polo H o tels o ra z p lan y z m ie rz a jąc e do w y b u d o w a n ia w tym re g io n ie w n ajb liższy ch latach k ilk u n astu n o w y ch h oteli. Z m ian y w p o lity ce lo k alizacy jn ej O m ni H otels C orp. z w iąz an e były z d a ją c ą się zau w aży ć od k ilk u n astu lat co ra z w ię k sz ą ro lą A zji W sch o d n iej i A zji P o łu d n io w o -W sc h o d n iej n a m ięd zy n aro d o w y m rynku h o telarsk im , co z kolei by ło w y n ik iem c o ra z w ięk sze g o udziału teg o regionu w św iato w y m ruchu tu ry sty czn y m .

D zięki zaw artej w 1997 r. um ow ie o p a rtn e rstw ie now o u tw o rzo n y system sk ład ał się z d w ó ch sieci: O m ni H o tels C orp. - k tóra d y sp o n o w a ła w y łączn ie o b iek tam i w U SA i M eksyku - o ra z p o siad ającej sied em h oteli zlo k alizo w an y ch tylko w A zji W sch o d n iej i A zji P o łu d n io w o -W sc h o d n iej sieci T h e M arco Polo H otels. W y k o rzy stu jąc d o b rą k o n iu n k tu rę, ja k a m iała m ie jsc e w tym reg io n ie św iata je s z c z e w p o ło w ie lat d z ie w ię ć d zie sią ty c h , sieć T h e M a rco Polo H o tels m iała w p la n ie o d d an ie je s z c z e w 1998 r. hoteli na F ilip in ach (D av ao ) i w In­ d onezji (D ż a k a rta), a w 1999 r. w T a jlan d ii (B an g k o k ). W o g ło szo n y c h na p o ­ czątku 1997 r. p lan ach ro zw o ju sieci do 20 0 0 r. m iały p o n ad to zo stać w y b u d o ­ w an e cztery n o w e o b ie k ty w C h R L (P ek in , S zan g h aj, T ien cin , W u h an ), dw a w Jap o n ii (O sak a i T o k io ) o raz po je d n y m w A ustralii (S y d n ey ), na F ilip in ach (M a n ila ), w In d o n ezji (S u ra b a ja ), R ep u b lice K orei (S eu l), M alezji (K u a la L u m ­ pur), n a T a jw a n ie (T a jp e j) i w W ietn am ie (H an o i). Je d n a k z p o w odu kryzysu fin an so w eg o , ja k i ro z p o c z ą ł się w A zji P o łu d n io w o -W sc h o d n ie j, p lan y te b a r­ dzo szy b k o z o stały z m ie n io n e i ju ż w p o ło w ie 1997 r. po d an o w iad o m o ść, że w c e n traln ej części H on g k o n g u m a zostać o tw arty w 1999 r. 3 5 -p iętro w y „M a rco P o lo G ra n d ” z 330 p okojam i (o którym za led w ie k ilk a m iesięcy w c z e ś­ niej nie in fo rm o w an o ). T ym sam ym będ zie to czw arty o b iek t T he M arco Polo H o tels w H o n g k o n g u , g d zie ju ż w cześn iej w K o u lu n , w n o w o czesn y m centrum h an d lo w y m H arb o u r C ity w d zieln icy T sim S ha T su i, niem al są s ia d u ją ze s o b ą trzy d u ż e h o tele: „T h e H o n g k o n g H o tel” (665 po k o i), „T h e M arco P o lo ” (440 p o koi) i „ T h e P rin c e ” (396 pokoi).

M im o że - ja k w y n ik a z p o danych in fo rm acji - w sferze z a in tereso w ań O m ni H o te ls C o rp . były p rzed e w szy stk im U SA o ra z A zja W sc h o d n ia i A zja P o łu d n io w o -W sc h o d n ia , o so b y k ie ru ją c e łań cu ch e m u w ażały , że je g o e k sp an sja nie o z n a c z a w y łączn ie in w e sto w a n ia w now e hotele, ale ró w n ież ro z w ija n ie ak ty w n o ści p o p rz ez z a k ła d a n ie b iu r rezerw acji m iejsc. W tym zak resie zasięg działaln o śc i O m ni H o tels C o rp . byl z n a czn ie w ięk szy , g d y ż w sezo n ie 1996/97 system d y sp o n o w a ł b iu ram i re z erw acji m iejsc (p o z a U S A i w y m ien io n y m i w cześniej k ra ja m i) w A u stra lii, B razylii, K an ad zie, In diach, N o w ej Z elan d ii,

R PA o ra z w 14 p ań stw ac h E uropy. T ym sam ym m o żn a przy jąć, że o ile do n ie­ d a w n a p o lity k a lo k a liz acy jn a sy stem u O m ni H o tels C orp. była na e tap ie p en e­ tracji (o g ra n ic z en ie się do rynku w U S A ), o tyle p a rtn erstw o z T h e M arco Polo H o tels p rz e su n ę ło j ą na eta p w czesnej ek sp an sji lub naw et ek sp an sji w łaściw ej (b io rą c pod uw agę ro z m ie sz c ze n ie b iu r rezerw acji m iejsc, które m o g ą być p ierw szy m k ro k iem przed o tw arciem na danym rynku hotelu).

P rzykład 5: SM I H otels & Resorts, obecnie M eritus H otels & R esorts (S in g ap u r) Je d n y m z b ard ziej ak ty w n y ch sy stem ó w h o telo w y ch w o statn ich latach na o b szarze A zji P o łu d n io w o -W sch o d n iej i A zji W sch o d n iej je s t S in g ap o re M an- darin In tern atio n al H otels & R eso rts (S in g a p u r), zn an y do n ied aw n a pod sk ró ­ tem SM I H o tels & R eso rts. D o p ołow y lat d z iew ięćd ziesiąty ch d y sp o n o w ał on je d y n ie p ię c io m a d użym i h o te lam i o 3165 pokojach (śre d n io w hotelu były 633 po k o je). W 1996 r. w skład SM I H o tels & R eso rts w c h o d ziło ju ż 12 hoteli (4975 pokoi): trzy w S in g ap u rze (w tym liczący 40 pięter, 1 200-pokojow y „M an d arin S in g a p o re ” ), p ięć w M alezji (w tym d w a na w y sp ie L angkaw i), dw a w C hR L (P ek in i S zan g h aj) o raz je d e n na sąsiad u jące j z S in g ap u rem indo n ezy jsk iej w ys­ pie B in tan . Je d n a k j u ż w n astęp n y m roku sp rzed an o hotel n a B in tan i ośrodek w y p o czy n k o w y w M a lez ji („T am a n N e g a ra R eso rt” w stan ic P ah an g ). W u jaw ­ nio n y ch w tym o k resie p lan ach na n a jb liższe lata nadal w ięk szo ść hoteli SMI H o tels & R eso rts m iała z o stać zlo k a liz o w a n a w A zji P o łu d n io w o -W sch o d n iej: w io s n ą 1997 r. z a m ierzan o u ru c h o m ić 2 3 -p iętro w y hotel 5 -g w iazd k o w y „H ai- nan M a n d a rin ” (318 po k o i) w H ajk o u na w y sp ie H ajn an (C h R L ), a w 1998 r. hotel w H anoi. P o n ad to p ierw szy m ho telem poza reg io n em O cean u S pok o jn eg o m iał b yć w y b u d o w a n y w 1999 r. o śro d e k w ak acy jn y nad M orzem M arm ara (T u rc ja ). Je d n a k z a m ie rz en ia te zo stały tylko częścio w o zrealizo w an e. C o p raw ­ d a w 1998 r. zacz ął d z iałać „H anoi M e ritu s W e stla k e” (p o cz ątk o w o noszący n azw ę „ W e stla k e In tern atio n al H o tel” ), ale za m iar o d d an ia do użytku ho telu na w y sp ie H ajn an nie zo sta ł z re a lizo w an y . W o p u b lik o w an y ch w io sn ą 1998 r. p la­ nach ro zw o ju sieci (no szą cej ju ż n o w ą nazw ę M eritu s H o tels & R eso rts) z re­ z y g n o w an o z n ieg o , za p o w ia d a ją c w zam ian o tw arcie w 1999 r. na rynku c h iń ­ skim „ S h an to u H o te l” w m ie ście S zantou (p ro w in c ja K uangtung). Je d n a k term in ten nie został d o trz y m an y i w p lan ac h o p u b lik o w an y ch w 1999 r. o tw a rc ie h o ­ telu w S zan to u (pod z m ie n io n ą n a z w ą „ M e ritu s S h a n to u ”) zo stało p rzesu n ięte na rok 20 0 0 . N a to m ia st o tw a rc ie w sp o m n ian eg o obiek tu w T u rcji nadal zap o ­ w iad an o n a 1999 r.

B io rąc pod uw agę fakt, że SM I H otels & R esorts (czy raczej M eritus H otels & R eso rts) m a o b iek ty ty lk o w A zji P o łu d n io w o -W sch o d n iej i w C h R L , z p u n k ­ tu w id z e n ia św iato w eg o rynku h o te larsk ie g o je s t on z d ecy d o w a n ie d o p iero na e tap ie p e n e tra c ji (w 1997 r. z 5505 po k o jam i z ajm o w ał on d o p iero 139 m iejsce w śró d n ajw ię k sz y c h sy ste m ó w h o telo w y ch św iata).

P rzy k ład 6. S oulliern P acific H o tels C o rp o ratio n G ro u p (A u stra lia )

A u stra lijsk i system S o u th ern P acific H otels C o rp o ra tio n G ro u p (z sie d z ib ą w S ain t L eo n ard pod S y d n ey ) dzieli się na o b iek ty typu P ark ro y al, C e n tra i T ra- v elodge. W c h o d zące w sk ład ła ń c u c h a o b iek ty s ą n a o g ó l n ied u że i rzad k o liczą w ięcej n iż 2 0 0 pokoi. W 1996 r. n a jw ięk szy był hotel „ C e n tra M e lb o u rn e ” (384 pokoje).

W o d ró żn ien iu od w cześn ie j p rz ed staw io n y ch łań cu ch ó w , S o u th ern P acific 1 Iotels C o rp o ra tio n G ro u p należy do sy stem ó w raczej sta g n u jący ch , o czym m o ­ że św iad c zy ć fakt, że w 1991 r. m iał 68 o b iek tó w , w 1997 r. 70, a w ro k później 72 h o tele. W 1996 r. za jm o w a ł on 41 p o zy cję na św iato w ej liście n ajw ięk szy ch ła ń c u c h ó w h o telo w y ch , a w 1997 r. sp a d ł na m ie jsce 54. N iem n iej je s t b e z a p e ­ lacy jn ie najw iększym łańcuchem australijskim , gdyż następny w k o lejn o ści R yd- ges H otel G ro u p p o sia d a ł w 1996 r. zale d w ie 24 h o tele o 4420 p o k o jach (115 m iejsce n a św iecie).

T a b e l a I V Rozwój systemu Southern Pacific Hotels Corporation Group w latach 1991-1997 Le développement du système Southern Pacific Hotels Corporation Group dans les années

1991-1997

W yszczególnienie 1991 1992 1993 1995 1996 1997

Liczba hoteli Liczba pokoi

Średnia liczba pokoi w hotelu

68 12 264 180 70 12 346 176 72 12 026 167 77 13 187 171 74 12816 173 71 12 208 171 Ź r ó d ł o : Opracowano na podstawie: Hotel directory. Southern Pacific Hotels; Park Royal, Centra, Travelodge Hotels & Resorts, SPHC Group.

W 1996 r. n ajw ięcej o b ie k tó w S outhern P acific H o tels C o rp o ra tio n G ro u p z n a jd o w a ło się w A u stralii (39 h oteli, w tym : 11 w stan ie N o w a P o łu d n io w a W alia, 10 n a T e ry to riu m P ó łn o cn y m , siedem w sta n ie Q u een sla n d , p ię ć w stan ie W ik to ria o ra z po d w a w p o zo sta ły c h stan ach i w D y stry k cie F ed eraln y m ) i w N o w ej Z e la n d ii (17 ho teli). S pośród innych p ań stw i te ry to rió w z ależn y ch p o ło ż o n y ch w O cean ii h o tele ła ń c u c h a S outhern P a cific H o tels C o rp o ratio n G ro u p by ły z lo k a liz o w a n e w: P o lin ezji F ran cu sk iej (trzy ), P ap u i-N o w e j G w in ei (d w a), N o w ej K aled o n ii (d w a ) o ra z V a n u a tu i F idżi (po je d n y m ). P o n ad to do sy stem u n a le ż ą h o tele p o ło żo n e w M alezji (p ięć), Ind iach (trzy ), In d o n ezji (d w a), T ajla n d ii (d w a ) i Ja p o n ii (jed en ). Z g o d n ie z ó w czesn y m i plan am i, w 1998 r. m ia ł z o sta ć o tw a rty 4 0 0 -p o k o jo w y hotel sieci T rav elo d g e w S u rab aja (In d o n ezja). Je d n a k p ro je k ty te u legły z m ia n ie i w 1997 r. now e h o te le z o stały

o d d a n e d o uży tk u w D ża k arcie („ B u le v a r P a rk ro y a l”) i W o n o so b o (In d o n ezja) o ra z w Ipoh (M a lezja). Je d n o c z e śn ie w yzbyto się sześciu o b ie k tó w w A ustralii (z teg o p ięć w A lice S p rin g s w T ery to riu m P ó łnocnym ), p ięciu w N ow ej Z e ­ landii o ra z po je d n y m w Indiach (w B an g alu r) i Jap o n ii (w K obe). T ym sam ym , na k o n iec 1997 r. ła ń c u c h d y sp o n o w ał: 31 o b iek tam i w A u stralii, 12 w N ow ej Z e la n d ii, sz e śc io m a w M alezji, c z tere m a w Indonezji, trzem a o b iek tam i na P o li­ nezji F ra n c u sk ie j, po d w a o b iek ty m iał w P apui-N ow ej G w in ei, na N ow ej K ale­ donii i w T a jla n d ii, ja k ró w n ie ż po je d n y m hotelu w V an u atu i w Indiach.

R ok 1998 p rzy n ió sł o tw a rcie hoteli „C e n tra B risb an e H am ilton Q u a y s” w B risb an e i „P a c ific H a rb o r In tern atio n al H o tel” na Fidżi, dzięki czem u liczba h o te li w z ro sła d o 72.

O b o k h oteli b iz n eso w y ch (np. w a u stralijsk ich m e tro p o liach S yd n ey i M el­ b o u rn e, czy w m alezy jsk im K u a la L u m p u r), w skład ła ń c u c h a w c h o d z ą hotele rez y d e n c y jn e (np. n a w y b rzeż u M o rz a T a sm an a w S u rfers P arad ise, na ta jla n d z ­ kich w y sp ach P h u k et i Phi Phi, n a indo n ezy jsk iej w y sp ie B ali) o raz tran zy to w e (np. p o ło ż o n e w p o b liżu lo tn isk h o tele „A u ck lan d A irp o rt T ra v e lo d g e ” na N o ­ w ej Z e la n d ii czy „ M e lb o u rn e A irp o rt T ra v e lo d g e ” i „S y d n e y A irp o rt P ark ro y al” w A u stra lii). N ie k tó re h o tele sy stem u s ą zlo k alizo w an e w rejo n ach o d w ied za­ nych p rz e z o so b y u p ra w ia ją c e tzw . tu ry sty k ę k w a lifik o w a n ą (w tym ek o tu ry s- ty k ę), ta k było z p o siad an y m i do 1997 r. h o telam i w rejo n ie A yers R ock (o k o lice A lic e S p rin g s) na T ery to riu m P ółnocnym (g d zie poza w alo ram i k ra jo ­ b razo w y m i, tu ry stó w p rz y c ią g a ją m a lo w id ła n ask aln e ab o ry g en ó w ), czy dw o m a h o telam i p o ło żo n y m i w są sie d z tw ie M o u n t C o o k N a tio n a l Park n a N ow ej Z e ­ landii.

Jak ju ż w sp o m n ian o , S o u th ern P acific H o tels C o rp o ratio n G ro u p nie z w ięk ­ sza w ciąg u o sta tn ic h lat liczby hoteli i pokoi h o telo w y ch . C h o ciaż co ja k iś czas sp rz e d a je n ie k tó re o b iek ty , a inne k u p u je lub w zn o si od p o d staw , m o żn a przy ­ ją ć , że p o z o sta je on w faz ie sto p n io w ej stab ilizacji (eta p stag n acji o siąg n ąłb y

nie p ro w a d z ą c żad n y c h in w esty cji).

P rzy k ład 7: W y n d h am H o tels & R esorts (U S A )

W y n d h a m H o te ls & R esorts (sied zib a w D allas) m iał w 1991 r. 36 hoteli o 95 2 0 p o k o ja ch w sześciu k rajach . W n astępnych latach rozw ój sieci nie o d b ie g a ł od w cześn iej p rzy jęteg o m odelu (37 hoteli o 9762 p o k o jach w 1992 r. o ra z 43 h o te le o 10 530 p o k o ja ch w roku n astę p n y m ) i d o p iero p o ło w a lat d zie­ w ię ć d z ie sią ty ch p rz y n io sła W y n d h am H otels & R eso rts g w a łto w n ą ek sp an sję. Ju ż w 1995 r. do sieci n a leż ało 65 hoteli (17 196 po k o i), w 1996 r. 72 (18 413 pokoi, śre d n io 256 pokoi w h o telu ), w 1997 r. 81 h oteli, a w 1998 r. 87. W p la­ nach n a n a jb liż sz e lata b y ło o d d an ie do użytku 12 h oteli. O szybkim rozw oju sieci m oże św iad c zy ć z w ięk szen ie liczby p o siad an y c h pokoi w latach 1991 - 1 9 9 6 aż o 93,4% ! W o statn ich latach now e o b iek ty zo stały o tw arte m. in. w A tlan c ie (trzy ), D allas, w stan ie N e w Je rse y (d w a h o tele) i N o w y Jork,

w K a lifo rn ii (S an Jo se), j a k ró w n ie ż na P o rto ry k o i w S ain t T h o m as na A m e­ ry k ań sk ich W yspach D ziew iczych.

W 1998 r. aż 79 hoteli (9 0 ,8 % ) było zlo k a liz o w an y ch na te ren ie U SA . Z n a jd o w a ły się o ne g łó w n ie w dużych ag lo m eracjach m iejsk ich - np. w A t­

lancie (sied em ho teli), L os A n g eles i C h icag o (po sześć), D allas i P h o en ix (po cztery ) itd. N ajw ięcej h o teli W yn d h am H otels & R eso rts było w stan ie K ali­ fornia, n a to m ia st w c h ę tn ie o d w ied zan y m przez tu ry stó w stan ie F lo ry d a były tylko trzy h o te le (co m oże w y d aw ać się dziw ne - n a H aw ajach sieć nie d y s­ p o n o w ała żad n y m o b iek tem ). P oza g ran icam i U SA do sieci n ależały po dw a o środki w y p o czy n k o w e na Ja m a jc e i P o rto ry k o , a tak że po je d n y m ho telu w K a ­ nadzie, S ain t L ucia, A ru b ie i A m ery k ań sk ich W yspach D ziew iczy ch . S ieć tw o ­ rz ą trzy ty p y hoteli:

- W y n d h am H o tels (w 1998 r. 22 o b iek ty w U SA i trzy za g ran icą) w ysokiej k lasy h o te le m iejsk ie,

- W yn d h am G ard en H o tels (54 o b iekty, w y łączn ie na te ry to riu m U S A ), h o ­ tele zb liż o n e sw oim c h arak terem i p o ło ż en iem do h oteli tran zy to w y ch (u sy tu o ­ w ane na p rz e d m ieściach o raz kolo lotnisk),

- W yn d h am R esorts (trzy w U SA i pięć za g ran icą) - ty p o w e h o tele rezy- d en cy jn e.

N a jw ię k sz y m h o telem sieci były w 1998 r. „W y n d h am A n ato le H o te l” w D allas (1 6 2 0 p o koi), „W y n d h am F ranklin P laza H o tel” w F ilad elfii (758 p o ­ koi) i „ W y n d h am H otel a t L os A n g eles A irp o rt” (591 pokoi).

P o n iew aż, j a k ju ż w sp o m n ian o , w n ie k tó ry ch w ażn y ch regionach tu ry sty c z ­ nych U SA nie było d o ty c h cza s hoteli sieci W yndham H otels & R esorts, w plan ach ro zw o ju na n a jb liż sz e lata je s t m . in. u ru c h o m ien ie czterech o b iek tó w na F lo ry d z ie. P o n ad to p lan o w an e je s t o tw arc ie d w óch hoteli w stan ie M issouri o ra z po je d n y m w K an sa s, T e n n essee, N eb ra sce, W irg in ii, T e k sasie i O hio.

B io rąc pod uw agę fakt, że e k sp a n sja p rzestrzen n a W yn d h am H o tels & R eso rts o g ra n ic z a się do te re n u U SA o ra z K anady i b asen u M orza K araib sk ieg o , tru d n o u zn ać, że je g o p o lity k a lo k a lizacy jn a w k ro czy ła w fazę w łaściw ej e k s­ p ansji. T ym sam ym m o żn a p rzy jąć, że p o zo staje o n a na eta p ie w czesnej e k sp an sji, acz k o lw iek fuzja w 1997 r. z wielkim am eiykańskim koncernem za jm u ­ ją c y m się d o ty c h c z a s ry n k iem n ie ru c h o m o śc i i p o w sta n ie w ten sp o só b P atriot

A m erican H o sp ita lity C o rp ./W y n d h am In tern atio n al Inc., m o g ą być p ierw szym krokiem do e k sp an sji na n ow e rynki.

P rzykład 8: G ru p o S o l/M e lia (H iszp an ia)

P oczątki h isz p a ń sk ieg o system u G ru p o S o l/M e lia s ię g a ją 1956 r., kiedy to G ab riel E sc a rre r zało ży ł w P alm a de M a llo rca p rz ed sięb io rstw o H o teles M allo rq u in es. Do 1976 r. d z iałało ono w y łąc zn ie na B alearach i d o p ie ro później zaczęło o tw ie ra ć h o tele na W yspach K an ary jsk ich i w k o n ty n en taln ej części H iszpanii. W 1990 r. ła ń c u c h G ru p o Sol (n a z w a o b o w ią z u ją c a do p o ło w y lat

d z ie w ię ć d zie sią ty c h ) m iał 155 hoteli o 40 717 po k o jach (śred n io w ho telu były 263 p o k o je). C h o c ia ż w n astęp n y m roku liczba hoteli sp ad ła do 150 (40 150 po k o i), to je d n a k k o le jn e lata p rzy n io sły łań cu ch o w i G ru p o Sol g w a łto w n y - w p o ró w n an iu z innym i łań cu ch am i e u ro p ejsk im i - ro zw ó j, p o ró w n y w aln y je d y n ie z fran cu sk im A c c o r SA. Ju ż w 1992 r. p o siad ał on 156 hoteli (49 sieci M elia i 107 sieci S ol), k tó re były ro zrzu co n e w 16 k rajach . Je d n ak aż 123 h o tele, czyli 7 8 ,8 % , były z lo k alizo w an e na te re n ie H iszpanii. W n astęp n y m roku do sy stem u n a leż ało 165 o b iek tó w (łączn ie 43 178 pokoi), w 1994_r. j u ż 175 (46 500 p o k o i), w 1995 r. 185 (46 825 po k o i), a w 1996 r. aż 203 h o tele (47 371 pokoi). P rzeciętn y hotel G ru p o S o l/M e lia liczył w 1996 r. 233 po k o je, co w p o ­ ró w n an iu z sy tu a c ją sp rzed kilku lat o zn aczało zw ięk szen ie się liczby hoteli o m niej n iż 2 0 0 pokojach. Pod koniec 1997 r. z 224 hotelam i (52 359 pokoi) w 25 k rajach system zajm o w ał 14 p o zy cję na św iatow ej liście n ajw ięk szy ch ła ń c u ­ ch ó w i sieci h o telo w y ch .

O d czasu w y jśc ia po za E uropę, tra d y cy jn ie głów nym ry n k iem zag ran iczn y m był d la G ru p o Sol o b sz a r A m eryki Ł aciń sk iej. Jed n ak n a początku lat d z ie w ię ć ­ d z iesiąty ch w strateg ii sy stem u dał się zau w aży ć w y raźn y w z ro st z a in te re so ­ w a n ia ryn k iem azja ty ck im . W krótkim czasie w A zji P o łu d n io w o -W sc h o d n iej p o w stały o b ie k ty sieci M elia n a w y sp ie Bali (In d o n ezja), w B angkoku i H ua H in (T a jla n d ia ), w K u ala L u m p u r (M a le z ja ) i w S in g ap u rze, a w 1992 r. G ru p o Sol n ab y ła od IT T S h erato n C orp. h o tele w A lice S prings i D arw in (sp rz e d a ją c j e d ­ n o c ześn ie „S ol J o m tie n ” koło P attay a w T a jlan d ii). C h o ciaż w latach 1993 - 1 9 9 4 w y b u d o w a n o n o w e h o tele w D żak arc ie i Y o g y ak arta o raz na w y sp ie B atam (In d o n e z ja ), to je d n a k w n astęp n y ch latach e k sp a n sja G ru p o S o l/M elia n a rynku azja ty ck im n iec o o słab ła. W tym czasie sp rzed an o ró w n ież o ba h o te ­ le w A u stralii i łań cu c h G ru p o S o l/M elia n adal był je d n y m z n ieliczn y ch w ie l­ kich sy ste m ó w h o te lo w y ch nie d y sp o n u jący ch żadnym o b iek tem ho telo w y m w A u stralii i O ceanii.

W 1998 r. do G ru p o S o l/M elia należało ju ż 225 h oteli, z k tó ry ch 62,7% z n a jd o w a ło się w H iszp a n ii (5 5 ,1 % w szy stk ich o b iek tó w sieci Sol i 53,0% hoteli sieci M elia). O z n a c z ało to w y raźn y w zro st w strateg ii ro zw o ju łań c u c h a z a in te re so w a n ia rynkam i za g ran ic zn y m i, gdyż je s z c z e k ilk a lat w cześn iej ponad 3/4 w szy stk ich h oteli z n a jd o w a ło się w H iszpanii.

O b o k H isz p an ii, n ajw ięce j o b iek tó w G ru p o S o l/M elia p o siad ał w B razylii (1 6 h o teli, czyli 7,1% w sz y stk ich o b ie k tó w ), P ortugalii i Indonezji (p o 11 o b ie k ­ tów , czyli po 4 ,9 % p o siad an y c h h o teli) o raz w K olum bii (10 ho teli, 4,4% w szy stk ich p o sia d an y ch hoteli na św iecie). S pośród p o zo stały ch p ań stw na uw ag ę zasłu g u ją: K uba (o siem h oteli), N iem c y i M eksyk (po siedem hoteli), T u rc ja (p ięć h o teli) o ra z K o stary k a, M aro k o i T u n e z ja (po cztery h o tele). W arto zau w aży ć sto su n k o w o m a łą liczbę h oteli G ru p o S o l/M elia na k o n ty n en c ie e u ro ­ pejskim (n ie licząc oczyw iście H iszpanii i Portugalii), gdzie jed y n e o b iek ty w c h o ­ d zące w sk ład system u s ą zlo k alizo w an e w N iem czech , F rancji i A ndorze.

T a b e l a V Rozmieszczenie hoteli systemu Grupo Sol/M elia (Hiszpania) w 1998 r.

La localisation des hôtels du système Grupo Sol/M elia (Espagne) en 1998

Kontynent Liczba hoteli Razem %

sieć Sol sieć Melia inne

Afryka 5 8 - 13 5,8 Ameryka Południowa 16 9 1 26 11,5 Ameryka Północna 8 11 2 21 9,3 Australia i O ceania - - - - -Azja 13 10 1 24 10,7 Europa 76 62 3 141 62,7 Razem 118 110 7 225 100,0

Ź r ó d ł o : Opracowano na podstawie: Urlaub auf der Sonnenseite. Der Katalog für die Ex­ perten, Sol Melia.

W u ja w n io n y c h w 1997 r. planach na n a stęp n y rok by ło o d d an ie do użytku trzech h o teli w Izraelu, po dw a h o tele w P ortugalii (m . in. o d d an y do użytku w końcu roku 1 2 0 -p o k o jo w y „Sol Inn E x p o P o rto ” w P o rto ) i B razylii o ra z j e d ­ nego h o telu w T u n ezji. N a to m ia st w 1999 r. p lan o w an o u kończyć trzy h o tele w E g ip cie , d w a w B razylii o ra z po je d n y m h o telu w Izraelu i w T u n ezji. O z n a ­ cza to, że c h o c ia ż nadal p rio ry teto w y m rynkiem z ag ran iczn y m d la G rupo S o l/M e lia m a być A m ery k a Ł a ciń sk a, n ajb liższ e lata p rz y n io są w z ro st ek sp an sji na za n ie d b y w a n y m d o ty c h c z a s rynku o b e jm u jący m B liski W sch ó d i A fry k ę P ó ł­ nocną.

W stru k tu rz e ła ń c u c h a 52,4% o b iek tó w należało do sieci Sol, a 4 4 ,4 % do sieci M e lia (p o z o sta łe h o tele sta n o w ią je d y n ie 3,2% ). S p o śró d h oteli sieci Sol n ajw ięce j by ło o b ie k tó w ty p u Sol H oteles (67, czyli 5 6 ,8 % w szy stk ich hoteli sieci Sol). D o lu k su so w eg o ty p u Sol E lite n ale żało 17 h oteli (1 4 ,4 % ), Sol C lub 13 h oteli (1 1 ,0 % ), a h oteli k lasy ekonom icznej ty p u Sol Inn było 21 (1 7 ,8 % ). R ó w n ież w śró d o b iek tó w sieci M elia n ajw ięcej było h oteli typu M elia H o teles (70, czyli 70% w szy stk ic h o b iek tó w sieci M elia). O b iek tó w o pod w y ższo n y m k o m fo rc ie ty p u M e lia C o n fo rt było 26 (2 6 % ), a luksusow ych G ran M elia tylko cztery (4 % ).

A n a liz u ją c n ie sła b n ą c ą e k sp a n sję G ru p o S o l/M elia w różnych rejo n ach ry n ­ ku św iato w eg o , n ależy p rzy jąć, że je s t o na od kilku lat w fazie w łaśc iw ej e k s­ pansji. Je d n o c z e śn ie tru d n o uznać, że zb liż a się do etapu sto p n io w ej stab iliz acji. Z d an ie m e k sp e rtó w j e s t to je d y n y , o b o k fran cu sk ieg o ła ń c u c h a A c c o r SA, system h o te lo w y z E u ro p y , k tó ry j e s t w stan ie w y trzy m ać ry w a liz a c ję z ła ń c u ­ cham i z U S A ( D e l a C r u z , W o l c h u k 1998).