K
R
O
N
I
K
A
U ROCZYSTE ZE B R A N IE R E D A K C JI „K W A R T A L N IK A H IST O R II N A U K I I T E C H N IK I"
W num erze 4/1979 „K w artalnika H istorii N au k i i T echniki^ została opublikow ana autobiografia naukow a profesora Stanisław a L orentza. Była on a ju ż ósm ą (po autobiografiach: W ładysława Tatarkiew icza. Tadeusza Czeżowskiego, Jerzego K onorskiego, Tadeusza Bilikiewicza, Tadeusza K ielanow skiego, K saw erego Rowińskiego, K azim ierza K uratow skiego) w cyklu ukazującym się w naszym czasopiśmie od roku 1976, którego celem je st prezentacja tych najcenniejszych dla historyków nauki m ateriałów źródłowych, jakim i są w spom nienia wy bitnych uczonych.
D nia 23 lutego 1980 roku odbyła się tradycyjna ju ż uroczystość wręczenia specjalnego num eru „K w artalnika” — zawierającego au to b io g rafię— jej A utorow i. U roczystość ta znalazła piękną i odpow iadającą je j w pełni opraw ę w stylowym w nętrzu Starej P om arańczam i na terenie Parku Łazienkowskiego.
Zebranie zostało uśw ietnione przybyciem znakom itych gości — M ałżonki profesora L orenza, jego przyjaciół, w spółpracowników i uczniów. W uroczystości uczestniczyli też zaproszeni goście K o m itetu Redakcyjnego „K w artalnika” — historycy nauki. Profesor L orentz zyskał — ja k podkreślił w swoim przem ówieniu — jeszcze je d n ą okażę do spotkania z bliskim i m u
osobam i, z którym i związał się w różnych okresach życia.
Z ebranych pow itała R edaktor Naczelny „K w artalnika H istorii N auki i T echniki” — docent Irena Stasiew icz-Jasiukowa; w swym przem ówieniu w ydobyła to , co wydało się jej, w sylwetce Jubilata najistotniejsze: otóż jego postawę — naukow ca otw artego zawsze n a problem y i potrzeby współczesnego życia; jego osobisty przykład urzeczywistnienia n au k i aktyw nej, mającej ścisły związek z życiem i czerpiącym z niego inwencję do dalszej pracy n au k o wej. M ów iła też o koncepcji Profesora — jeszcze z la t przedw ojennych, kiedy spraw ow ał funkcję G łów nego K onserw atora w województwie wileńskim, zabezpieczenia zabytków regionu, przede wszystkim zaś zam ku w T rokach i katedry wileńskiej. D o tego właśnie okresu jego życia naw iązyw ała też artystyczna część program u. Stanowił j ą odczytany przez p ro feso ra A leksandra Bardiniego fragm ent z książki W ładysław a Syrokom li W ycieczki p o Litwie
w promieniach od Wilna.
Jak o pierwszy spośród zebranych zabrał głos profesor Ja n Zachwatowicz. N aw iązując d o działalności Profesora związanej z konserw acją zam ku w T rokach podkreślił odw agę przed sięwzięcia i głębokie zaangażow anie osobiste świadczące o prawdziwym um iłow aniu swej pracy (prof. L orentz zaciągnął wówczas ryzykow ną pożyczkę w banku n a cel prow adzenia prac przy zam ku).
Profesor K azim ierz M ichałowski zw rócił uwagę n a to , że Profesor działając jak o konserw ator i organizator, nigdy nie przestał być jednocześnie naukow cem , spraw dzającym w praktyce słuszność swych hipotez i w ykorzystującym swoje osiągnięcia naukow e w dzia łalności rewaloryzacyjnej.
P rofesor Zdzisław Libera, składając najserdeczniejsze życzenia w im ieniu zespołu redak cyjnego „W ieku Oświecenia” , podkreślił olbrzym ie zasługi Profesora dla poznania i zrozu
658 Kronika
m ienia „stylu Stanisława A ugusta” w architekturze W arszawy przyczyniając się do wzbogacenia nas/ej wiedzy o kulturze wieku Oświecenia.
D o k to r A ldona Bartczakowa ja k o jedna z uczestniczek sem inarium doktorskiego S. L orentza wyraziła wdzięczność dla Profesora za jego w kład w kształcenie osobowości naukow ej adeptów historii sztuki.
Profesor A leksander Gieysztor, który był uczniem Profesora L orentza jeszcze przed wojną, w gim nazjum , dostosow ując się w swej oracji do nastroju płynącego w głównej mierze z genius loci oraz odczytanego przez profesora Bardiniego tekstu — stał się wyra zicielem gorących uczuć Polaków , a szczególnie, m ieszkańców Stolicy dla Profesora, którego —< ja k się wyraził — zaanektow ała na własność Syrena. Podkreślił jego niezm ierną aktyw ność intelektualną i organizacyjną, k tó ra pozwala sądzić, że również przyszłość pojm uje jak o dalsze zaangażow ane działanie n a różnych polach.
W imieniu redakcji „V arsavianów ” głos zabrała redaktor K azim iera C alińska; Profesor L orentz jest anim atorem cieszącej się dużą popularnością serii „Zabytki W arszawy” , k tó ra zbliża się ju ż do swego małego jubileuszu — 50-ciu tom ików .
1 N a spotkaniu odczytano również depesze i listy skierowane do Profesora Lorentza a zawierające życzenie dalszej działalności — m. in. od profesora W ładysława Tatarkiew icza oraz Zespołu K onserw atorów z W ilna.
W końcowej części uroczystości zabrał głos Profesor Stanisław Lorentz. Stwierdził, iż - jak wskazuje jego autobiografia naukow a — zawsze czul się bardzo m ocno związany z praktyką, starając się integrow ać badania naukow e z pracam i w zakresie m uzealnictwa, konserwacji zabytków i działalnością organizacyjną. Jubilat zakończył swe przemówienie podkreśleniem , że chociaż łączyły go bliskie związki z wileńszczyzną, gdzie w okresie międzywojennym działał jak o główny konserw ator — prawdziwe swoje miejsce widzi w W arsza wie, z k tó rą wiążą go różne plany zarów no naukow e jak i organizacyjne.
M arek Troszyński
(Warszawa)
IN STY TU T H ISTO R II N A U K I, OŚW IATY I T E C H N IK I
IN A U G U R A C Y JN E ZE B R A N IE ZESPOŁU H ISTOR II N A U K PR ZY R O D N IC ZY C H
W listopadzie 1979 roku przy Zakładzie H istorii N auk Przyrodniczych Instytutu Historii N auki, Oświaty i Techniki został powołany Zespół Historii N auk Przyrodniczych. Przew od niczącym został doc. Zbigniew Wójcik. Zespół staw ia sobie za zadanie stworzenie forum dyskusyjnego dla historyków szeroko pojętego przyrodoznaw stw a. Proponow any plan pracy obejmuje dyskusje zarów no nad najważniejszymi problem am i metodologicznymi jakie wyłaniają przy badaniu dziejów nauk przyrodniczych, ja k i nad tem atam i związanymi z planem naukowym Zakładu. Planuje się także omawianie aktualnych osiągnięć nauk przyrodniczych na świecie.
Pierwsze zebranie Zespołu odbyło się 10 XI 1979 roku. D ocent Z. Wójcik w krótkim zagajeniu zapoznał z zadaniam i i proponow aną problem atyką prac Z esp o łu 1. N astępnie
i N a okres od grudnia 1979 do czerwca 1980 proponow ane są następujące tem aty referatów : 1 — Badania Polski pod względem przyrodniczym w świetle czasopiśmiennictwa z lat 1772— 1795 (W. W ernerowa); 2 — D aw na m apa. M etody czytania jej treści (Z. R zepa); 3-— K ierunki przyrodoznaw stw a w Polsce w XVI (XVIII w. (T. Bieńkowski); 4 —-B adania szaty roślinnej N iżu Polskiego przez botaników wileńskich w latach 1795— 1830 (W. Grę- becka); 5 — Bibliografie / zakresu historii nauki (W. W ernerowa); 6 — N iektóre zagadnienia historii i m etodologii nauk biologicznych (A. Bednarczyk); 7 — Daw'na książka jak o źródło d o historii nauki (Z. Wójcik).
Ryc. 1. P rof. Aleksander Bardini odczytuje fragm ent z książki Syrokom li W y
cieczki po Litw ie w -promieniach od Wilna
Ryc. 2. Prot. A. Bardini składa życzenia prof. S. Lorentzowi. Po praw ej doc. I. Stasiewicz-Jasiulkowa — Redaktor Naczelny „K w artalnika Historii Nauki
i Techniki”
"Mas
Ryc. 3. Przemawia prof. Jan Zachw atow icz. Przy stole prof. S. Lorentz z Małżonką
Ryc. 4. Przemawia prof. Kazimierz M ichałowski. Przy stole od lew ej: prof. Jan Zachw atow icz, Irena Lorentz, prof. S. Lorentz
Ryc. 5. Przemawia prof. Zdzisław Libera. Przy stole od lew ej: prof. S. Lorentz, doc. I. Stasiewicz-Jasiukowa, prof. A. Bardini, Maria Suchodolska
A ° ° ° V
> vTcr^
Ryc. 7. Przemawia prof. S. Lorentz. Przy stole od lew ej: .K. M ichałowski, prof. Jan Zachw atow icz, Irena Lorentz, doc. I. Stasiewicz-Jasiukowa
