Dodatkowo w materia³ach konferencyjnych zamiesz-czono streszczenie referatu zatytu³owanego „Powierzchnie zrównañ w Karpatach – mit czy rzeczywistoœæ?”, który mia³ zaprezentowaæ Witold Zuchiewicz, zmar³y kilka tygodni przed rozpoczêciem warsztatów. Po sesji referatowej zapre-zentowano 10 posterów przygotowanych przez uczestni-ków, poruszaj¹cych ró¿ne aspekty relacji struktura geo-logiczna – rzeŸba, nie tylko na przyk³adach z Karpat.
Sesje terenowe trwa³y trzy i pó³ dnia i odbywa³y siê w ró¿nych fragmentach Karpat Zewnêtrznych: w Beski-dzie Wyspowym, w BeskiBeski-dzie Niskim i Do³ach Jasielsko--Sanockich (czyli tzw. centralnej depresji karpackiej), w Beskidzie S¹deckim, w Kotlinie S¹deckiej, na granicy Gorców i Kotliny Orawsko-Nowotarskiej oraz w masywie Babiej Góry. £¹cznie zaprezentowano blisko 25 stanowisk o ró¿nym charakterze i treœci, niemniej niektóre tematy mo¿na uznaæ za przewodnie dla konferencji.
Du¿o uwagi poœwiêcono specyficznemu elementowi budowy geologicznej Karpat, jakim s¹ melan¿e i kompleksy chaotyczne – wa¿ne morfotwórczo elementy identyfiko-wane i szczegó³owo opracowyidentyfiko-wane w Karpatach przez dr. Leszka Jankowskiego. Uczestnicy mieli mo¿liwoœæ bliskiego przyjrzenia siê tym utworom, m.in. w dolinie Kamienicy Nawojowskiej i na po³udniowych stokach Babiej Góry, poznaæ ich genezê i znaczenie w kszta³towaniu siê rzeŸby Karpat. Podatne na deformacje serie melan¿owe odegra³y zasadnicz¹ rolê w procesach osuwiskowych, mode-luj¹cych Karpaty Zewnêtrzne praktycznie przez ca³y okres ich istnienia, od etapu tworzenia siê ich struktury geo-logicznej w basenie morskim po przemieszczenia wspó³-czesne. Drugim czêsto poruszanym zagadnieniem by³a tektonika nieci¹g³a, której przejawy ogl¹daliœmy zarówno w ods³oniêciach (uskoki normalne i przesuwcze, spêkania), jak i w rzeŸbie terenu. Sporo uwagi organizatorzy poœwiê-cili tektonicznym za³o¿eniom dolin Popradu, Dunajca i Kamienicy Nawojowskiej, w tym licom progów tekto-nicznych, dobrze widocznych w rowie Popradu ko³o Rytra czy w dolinie Dunajca niedaleko Tylmanowej. Kolejny w¹tek to znaczenie wielkoskalowej tektoniki grawitacyjnej
w kszta³towaniu rzeŸby Karpat, bêd¹cej konsekwencj¹ gra-witacyjnego kolapsu orogenu. Przyk³ady struktur kolapso-wych ogl¹daliœmy w masywie Cergowej w Beskidzie Niskim, w paœmie Jaworzyny Krynickiej i na Babiej Górze. Czwartym zagadnieniem, omawianym zw³aszcza podczas wielogodzinnej sesji terenowej w paœmie Jaworzyny Krynic-kiej (zakoñczonej zejœciem w doliny w pe³nej ciemnoœci, przy œwietle latarek i akompaniamencie odg³osów z ryko-wiska!), by³o przekszta³canie stoków przez procesy osuwi-skowe w holocenie. Mieliœmy okazjê poznaæ klasycznie wykszta³cone formy osuwisk pod Wierchem nad Kamieniem, pod Barnowcem, Gaworzyn¹ i Zadnimi Górami i sposób, w jaki morfologia stref osuwiskowych odzwierciedla uk³ad przestrzenny nieci¹g³oœci w górotworze. W ostatnim dniu spotkania, podczas przejazdu w masyw Babiej Góry, bonu-sem dla uczestników by³y znakomite widoki na Kotlinê Orawsko-Nowotarsk¹ i Tatry, które pozwoli³y tak¿e na zasygnalizowanie zwi¹zków rzeŸby ze struktur¹ geolo-giczn¹ i w tej czêœci Karpat.
Warsztaty by³y ze wszech miar udanym naukowym spotkaniem i doskona³¹ lekcj¹ geomorfologii m³odego oro-genu, gdzie rozdzielenie czynnika aktywnego (tektoniki) i pasywnego (struktury, litologii) nie jest mo¿liwe, a tworze-nie struktury geologicznej i rozwój rzeŸby zachodz¹ równo-czeœnie, wzajemnie siê warunkuj¹c. Takie ujêcie istotnie poszerza zakres geomorfologii strukturalnej, zbyt czêsto pojmowanej jako poszukiwanie jednokierunkowych relacji miêdzy odpornoœci¹ ska³ a morfologi¹ terenu, co zdecydo-wanie nie wyczerpuje potencja³u tego nurtu geomorfologii. Organizatorom nale¿¹ siê wielkie brawa i s³owa uznania, zarówno za nowatorskie podejœcie do – wydawa³oby siê – dobrze znanego tematu, jak i za stworzenie œwietnej atmos-fery, sprzyjaj¹cej stawianiu pytañ i poszukiwaniu odpo-wiedzi, nierzadko mocno nieszablonowych.
Piotr Migoñ Serwis fotograficzny na str. 616
579 Przegl¹d Geologiczny, vol. 60, nr 11, 2012
Nagroda naukowa imienia Ludwika Zejsznera
Monika Jachowicz-Zdanowska otrzyma³a nagrodê im. Ludwika Zejsznera za rok 2011 za pracê „Cambrian organic microfossils at the border area of the East- and West-European Platforms (SE Poland and western Ukraine)” (Ann. Soc. Geol. Pol., 81: 241–267). Nagroda jest przyznawana przez Polskie Towarzystwo Geologiczne za najlepsz¹ i wyró¿niaj¹c¹ siê pracê w czasopiœmie Annales Societatis Geologorum Poloniae. W publikacji przedstawiono wyniki badañ biostratygraficznych kambru rejonu pomiêdzy Stalow¹ Wol¹ a Luba-czowem i jego przed³u¿enia po stronie ukraiñskiej. Utwory te s¹ pozbawione skamienia³oœci zwierzêcych, a pogl¹dy na ich pozycjê stra-tygraficzn¹ by³y do tej pory kontrowersyjne. Przeprowadzone badania fitoplanktonu organicznego pozwoli³y autorce na wyró¿nienie dziewiêciu nieformalnych zespo³ów o charakterze poziomów biostratygraficznych, okreœlenie pozycji stratygraficznej oraz korelacjê wiekow¹. Jej badania z zakresu biostratygrafii znacz¹co przyczyni³y siê do poznania planu strukturalnego dolnopaleozoicznych formacji osadowych Górnego Œl¹ska i Zachodniej Ma³opolski.
Monika Jachowicz-Zdanowska urodzi³a siê w Ostrawie. Studiowa³a geologiê na Wydziale Nauk o Ziemi Uniwersytetu Œl¹skiego. Jesz-cze jako studentka podjê³a pracê w Katedrze Paleontologii i Stratygrafii UŒ na stanowisku asystenta. Stopieñ doktora nauk przyrodni-czych w zakresie geologii uzyska³a na Wydziale Nauk o Ziemi UŒ w roku 1991, na podstawie rozprawy pt. „Wystêpowanie Acritarcha w utworach górnego permu Polski”, której promotorem by³a profesor dr hab. Hanna Górka. Od blisko 20 lat jest pracownikiem Oddzia³u Górnoœl¹skiego Pañstwowego Instytutu Geologicznego – Pañstwowego Instytutu Badawczego w Sosnowcu.
Monika Jachowicz-Zdanowska specjalizuje siê w palinologii, prowadzi badania stratygraficzne utworów paleozoicznych i prekambryj-skich na obszarze Œl¹ska, Ma³opolski i Pomorza. Wspó³pracuje z Polskim Górnictwem Naftowym i Gazownictwem S.A. oraz prowadzi wspólne badania z geologami z Czech, ze S³owacji, z Ukrainy i z Rumunii, opracowywa³a tak¿e materia³y pochodz¹ce z wierceñ w Arabii Saudyjskiej. By³a wspó³organizatorem krajowych i miêdzynarodowych konferencji naukowych w tym LXV i LXXVI Zjazdu Polskiego Towarzystwa Geologicznego. Dotychczasowe wyniki swoich badañ przedstawi³a w 27 recenzowanych publikacjach.
