Józef Wiesław Rosłon
"Genesis 1-11", Josef Scharbert,
Würzburg 1983 : [recenzja]
Collectanea Theologica 54/3, 179-180
R E C E N Z J E
179
c ia je d n e g o O jc a , ro z d z ie le n i o so b ą J e z u s a z N a z a r e tu . W a ż n e je s t, że o d w a ż n ie i po b r a t e r s k u p o d e jm u ją ro z m o w ę i ro z c h o d z ą się b e z n ie n a w iś c i, z n a d z ie ją n a p rz y s z łe z je d n o c z e n ie w „ d n iu P a n a ” . o. J ó z e f W ie s ła w R o s ło n O F M C o n v., W a r s z a w a J o s e f S C H A R B E R T , G e n e sis 1— 11, W ü rz b u r g 1983, E c h te r V e rla g , s-,-120, (D ie N e u e E c h te r B ib e l, w y d . b p d r J o s e f G. P l ö g e r i p ro f. d r J o s e f S c h r e i n e r , z. 5). J e s t to p ią t y to m ik z s e r ii D ie N e u e E c h te r B ib e l, p r z y czym m a m p rz e d s o b ą d o p ie ro 11 ro z d z ia łó w K się g i R o d z a ju , czy li tzw . P r e h i s to r ię b ib lijn ą . ,M a m n a d z ie ję , że u k a ż e się n ie b a w e m d a ls z y c ią g te j k się g i. P o ja w iło s ię ju ż 6 to m ik ó w te j n o w e j s e rii, m ia n o w ic ie : K o h e le t (N o rb e rt L o h f i n k, M ü n c h e n , z. 1), E s te r (W e rn e r D o m m e r s h a u s e n , T r ie r , z. 2), H o h e s lie d (G ü n t e r K r i n e t z k i , P a s s a u , z. 2), J e r e m ia (Jo sef S c h r e i n e r , W ü rz b u rg , z. 3), K a p . 1—25,14;. Z w ö lfp r o p h e te n (A lfons D e i s s l e r , F r e ib u r g , z. 4), L e -v it i k u s (W a lte r K o r n f e l d , W ien , z. 6). Z a s to s o w a n o tu te k s t b ib lijn y n ie m ie c k i z E in h e its ü b e r s e tz u n g , S t u t t g a r t 1980 (K a th o lisc h e B ib e la n s ta lt G m b H ), cz y li u z g o d n io n y e k u m e n ic z n y p r z e k ła d B ib lii, w p ro w a d z o n y w k r a ja c h ję z y k a n ie m ie c k ie g o .
J u ż n a p ie r w s z y r z u t o k a p r z y p o ró w n a n iu z p o p rz e d n ią s e r ią E c h te r -
- B ib e l (Die H e ilig e S c h r i f t in d e u ts c h e r Ü b e r s e tz u n g ), w k tó r e j G e n e sis opra--
c o w a l H u b e r t J u n k e r (T rier), W ü rz b u r g 1953, w id a ć d u ż e ro z s z e rz e n ie i u n o w o c z e śn ie n ie k o m e n ta r z a o ra z p o g łę b ie n ie i u n o w o c z e śn ie n ie tr e ś c i w p r o w a d z e ń w s tę p n y c h z a ró w n o co do c a łe g o P ię c io k się g u , j a k i sa m e j K się g i R o d z a ju . K o m e n ta r z do c a łe j k się g i lic z ą c e j 50 ro z d z ia łó w m ie ś c ił się n a 146 s tr o n a c h ta k ie g o sa m e g o d r u k u w a n a lo g ic z n y m u k ła d z ie te k s tu i k o m e n ta rz a n a s tro n ie . O d ta m ty c h l a t je d n a k n a s tą p iły z n a c z n e z m ia n y w p o g lą d a c h n a k r y t y k ę P ię c io k s ię g u i to w p ły n ę ło n a p o tr z e b ę sz e rsz e g o i d o g łę b n ie jsz e g o u k a z a n ia ic h c z y te ln ik o w i E c h te r - B ib e l w n o w y m u ję c iu o d z w ie rc ie d la ją c y m a k tu a l n y s t a n w ie d z y n a ty m p o lu . M a m y z a te m w p ro w a d z e n ie do P ię c io k s ię g u o b e c n ie n a 10 s tro n a c h , g d y H . J u n k e r d a ł je k ie d y ś ty lk o n a c z te re c h . O b e jm u je o no h is to r ię r o z w o ju k r y ty k i lite r a c k ie j, z re f e ro w a n ie d y s k u s ji w sp ó łc z e s n e j n a d p o w s ta w a n ie m ź ró d e ł czy te ż tr a d y c ji w P ię c io k s ię g u (J. H o f t i j z e r , J. V a n S e t e r s , T. L. T h o m p s o n , R. R e n d t o r f f , H. H. S c h m i d ) z w ła sz c z a d o ty c z ą c e j m ie js c a J a h w is ty w c h ro n o lo g ii n o w sz e j h ip o te z y p ra p r z e k a z u o ra z p o s ta w y w ię k sz o ś c i w s p ó łc z e s n y c h eg z e g e tó w (H. С a- z e 11 e s, G. F o h r e r, C. W e s t e r m a n n , H, W. W o l f f , R. K i l i a n , N. L o h f i n k , J. S c h r e i n e r i in.) w o b e c te j h ip o te z y . A u to r p r z e d s ta w ia sw ó j p o g lą d n a p o w s ta n ie P ię c io k s ię g u w r a m a c h d o k o n a n e j o b e c n ie k r y ty k i, o ra z p o d a je w a ż n ie js z e p o z y c je z l i te r a t u r y do P ię c io k s ię g u s ię g a ją c e 1981 r. N a s tę p u je w p ro w a d z e n ie do K się g i R o d z a ju (7 s t r o n z a m ia s t d w u w p o p rz e d n ie j s e rii) z w y k a z e m k o m e n ta r z y i w a ż n ie js z e j l i t e r a t u r y do te j k sięg i. N ie w y c h o d z i p o za ję z y k i o b ce a n g ie ls k i i f r a n c u s k i. T rz e c ie b a rd z o o b sz e rn e (16 s tro n ) w p ro w a d z e n ie d o ty c z y ju ż sa m e j p r e h is to r ii b ib lijn e j (Rdz 1— 11) z li t e r a t u r ą o b e jm u ją c ą te k s ty p o ró w n a w c z e sta ro w s c h o d n ie , ro zd z. 1— 11, sz czeg ó ln ie ro zd z. 1— 3, h is to r ię o p o to p ie o ra z o w ie ż y B a b e l (11,1— 9). M im o u tr z y m a n ia o g ó ln ie te g o p ro f ilu , j a k i p o s ia d a ła s e r ia k o m e n ta rz y w E c h te r - B ib e l, tr z e b a p o w ie d z ie ć , że o b ja ś n ie n ia k o m e n ta r z a n a b r a ł y c h a r a k t e r u ściśle n a u k o w e g o , w p ro w a d z o n o w ie le te r m in ó w h e b r a j s k ic h (w t r a n s k r y p c ji p o p u la r n e j, b a r d z ie j u p ro sz c z o n e j) i g re c k ic h (w p iś m ie o r y g in a l n y m ), z s ię g a n ie m do in n y c h ję z y k ó w s e m ic k ic h d la p o ró w n a n ia i lep szeg o o b ja ś n ie n ia o m a w ia n y c h z w ro tó w czy te r m in ó w . N ie k ie d y k o m e n ta rz je s t ta k o b sz e rn y , że r u g u j e te k s t ze s tr o n y c a łk o w ic ie . P o ja w ia się ta k ż e b a rd z o s u b te ln ie , w n a jp o tr z e b n ie js z y c h m ie js c a c h a p a r a t k r y ty c z n y m ię d z y te k s te m a k o m e n ta rz e m , .u m ieszczo n y m j a k p o p rz e d n io w d w ó c h k o lu m n a c h .
1 8 0 R E C E N Z J E
N o w e w y d a n ie E c h te r - B ib e l p r z e d s ta w ia s ię b a rd z o o b ie c u ją c o i b ę d z ie p r z y j ę te z a p e w n e z u z n a n ie m i ż y c z liw o śc ią w ie r n y c h ja k o ła tw e a s k u te c z n e n a rz ę d z ie p o z n a n ia tr e ś c i B ib lii z z a p e w n ie n ie m o sią g n ię ć n a u k o w e j k ry ty k i.
o. J ó z e f W ie s ła w R o s ło n O F M C o n v., W a r s z a w a
D o k u m e n te w a c h s e n d e r Ü b e r e in s tim m u n g . S ä m tlic h e B e r ic h te u n d K o n s e n s te x t e in te r k o n fe s s io n e lle r G e sp rä c h e a u f W e lte b e n e 1931— 1982, w y d . H. M e-
y e r , H. J. U r b a n i L, V i s c h e r , F r a n k f u r t a. M. — P a d e r b o r n 1983, L e m b e c k — B o n ifa tiu s -D r u c k e re i, s. 709.
U b ie g łe s ie d e m d z ie się c io le c ie s ta n o w i o k re s , w k tó r y m K o ścio ły i W sp ó l n o ty c h r z e ś c ija ń s k ie w y p r a c o w a ły n o w e i częścio w o p rz e ło m o w e u z g o d n ie n ia te o lo g ic z n e . P ro c e s te n n ie je s t jesz c z e z a m k n ię ty . N a d sz e d ł je d n a k czas, ab y , ro z p ro s z o n e po c z a s o p is m a c h i k o ś c ie ln y c h p is m a c h in f o rm a c y jn y c h , te k s ty u z g o d n ie ń z e b ra ć w całość. D o stę p n o ś ć b o w ie m ty c h tr e ś c i w a r u n k u je w s p o só b z a s a d n ic z y p r z e n ik a n ie ic h id e i do św ia d o m o śc i c h rz e ś c ija n , a ty m s a m y m u ła tw ia p ro c e s ic h re c e p c ji. P re z e n to w a n y to m j e s t k o le jn ą p r ó b ą r e je s t r a c j i m ię d z y k o n fe s y jn y c h d ia lo g ó w d o k tr y n a ln y c h , a z a ra z e m p ie r w s z y m te g o ty p u n a o b sz a rz e ję z y k a n ie m ie c k ie g o . P o w s ta ł p rz y w s p ó łp r a c y c z te re c h o ś ro d k ó w e k u m e n ic z n y c h : K o m is ji W ia r a i U s tr ó j S R K w G e n e w ie , I n s t y t u t u B a d a ń E k u m e n ic z n y c h w S tr a s b u r g u , I n s ty tu t u J . A. M ö h le ra w P a d e b o r n o ra z C e n tro p r o U n io n e w R z y m ie . O d r a z u n a le ż y z a z n a c z y ć , iż n ie je s t to p e łn y k a ta lo g p ro w a d z o n y c h d ialo g ó w . W y d a w c y św ia d o m ie o g ra n ic z y li d o k u m e n ta c ję do d ia lo g ó w o fic ja ln y c h p ro w a d z o n y c h n a f o r u m św ia to w y m . J a k z a z n a c z a ją , w ty m w ła ś n ie z a k re s ie to m t e n m a p ra w o ro ś c ić so b ie p r e t e n s je do s u b s ta n c ja ln e j k o m p le tn o ś c i. C e le m ła tw ie js z e j o r ie n ta c ji d o k u m e n ty p o d z ie lo n o n a tr z y g ru p y . W g r u p ie A u m ie sz c z o n o u z g o d n ie n ia p o w s ta łe w r e z u lta c ie d ia lo g u m ię d z y in d y w id u a ln y m i K o śc io ła m i a C h rz e ś c ija ń s k im i W s p ó ln o ta m i ś w ia to w y m i, p r z y n a le ż ą c y m i do Ś R K . C zęść В z a w ie r a te k s ty u z g o d n ie ń (ra p o rtó w , d e k la r a c ji) u s ta lo n y c h n a f o r u m ś w ia to w y m m ię d z y K o śc io łe m rz y m s k o k a to lic k im a in n y m i K o śc io ła m i czy W s p ó ln o ta m i C h rz e ś c ija ń s k im i. W re s z c ie w czę śc i С p o d a n o w a ż n e te k s ty o sp e c y fic z n y m c h a r a k te r z e , tj. te k s t d o k u m e n tu z L im y (1982) n t. c h rz tu , E u c h a r y s tii i p o s łu g k o śc ie ln y c h , u c h w a lo n y c h p rz e z K o m is ję Ś R K do s p r a w W ia r y i U s tr o ju , a p o n a d to w łą c z o n o r a p o r ty i d o k u m e n ty s t u d y jn e W sp ó ln e j g r u p y ro b o c z e j S R K i K o śc io ła r z y m s k o k a to li ck ieg o . W s u m ie o tr z y m a liś m y 54 d o k u m e n ty . T a lic z b a m ó w i s a m a za sie b ie . N a le ż y z a u w a ż y ć , iż ty lk o je d e n te k s t p o c h o d z i z o k re s u p rz e d s o b o - ro w e g o (D e k la r a c ja a n g lik a ń s k o - s ta r o k a to lic k a , B o n n 1931). C ało ść d o k u m e n tó w w ie ń c z y sz c zeg ó ło w y in d e k s rzeczo w y . W to m ie n ie u w z g lę d n io n o p r z e w o d n ik a b ib lio g ra fic z n e g o do p o sz c z e g ó ln y c h d o k u m e n tó w . P o tę i n f o r m a c ję w y d a w c y o d s y ła ją z a in te r e s o w a n y c h do d z ie ła J . F . P u g 1 i z i,
A W o r k b o o k o f B ib lio g ra p h ie s fo r th e S t u d y o f In te r c h u r c h D ia lo g u es, C e n
tr o p ro U n io n e , R o m e 1978 o ra z do A C o n tin n u in g B ib lio g r a p h y fo r th e S t u
d y o f In te r c h u r c h D ia lo g u es, w : B i-a n n u a l B u lle tin , R o m e C e n tro p r o U n io
n e, S p rin g 1979 a n d 1980 a n d F a ll 1981. Z e s ta w ie n ia b ib lio g ra fic z n e , d o ty c z ą c e p rz e k ła d ó w o ra z in t e r p r e t a c j i te k s tó w , w ty m ró w n ie ż p o ls k ic h , z n ale źć m o ż n a po części w k s ią ż c e w y d a n e j p rz e z S. C. N a p i ó r k o w s k i e g o , N a d ro g a c h d o je d n o ś c i, L u b lin 1983, K U L . W ró ż n o ro d n o ś c i p rz e d s ta w io n y c h d ia lo g ó w m o ż n a w y ró ż n ić p e w n e e le m e n ty w sp ó ln e . J e d n y m z n ic h j e s t ic h d w u s tro n n o ś ć , k tó r a z a k ła d a u p a r t n e r ó w d ia lo g u św ia d o m o ść w ła s n e j to ż s a m o śc i, a je d n o c z e ś n ie p o z w a la l e p ie j d o c e n ić c e c h y w sp ó ln e , ja k i e o s ta ły się m im o p o d z ia łu . E k u m e n iś c i w y r a ż a j ą je d n a k o b a w ę , iż d ia lo g i d w u s tr o n n e m o g ą d o p ro w a d z ić do u m o c
