Dialektologia i inne nauki

A C T A U N I V E R S I T Ä T ! S Ł O D Z I E N S I S ______ ' FOLIA LIKCL’ISTICA 12, »986

K w iryna Handke

D I A L E K T O L O G I A I INNE NAUKI

T yt u ł r e f e r a t u sugeruje w p r a w d z i e p o r z ą d k u j ą c o - k l a s y f i k a c y j n y tok rozumowania, a jednak chcę z a o r o n o n o w a ć ujęcie relacji d i a ­ l ektol o g i ą * inne n a uki p o p rzez w e r y f i k u j ą c e spojrzenie na samo p o j ęcia dialektologii, w i dzę b o w i e m p e w n ą lukę w n a s z y c h z a i n t e ­ r e s o w a n i a c h badawczych. Brak n a m ciągle c z asu i uwagi, które p o ­ św i ę c i l i b y ś m y n i e k t ó r y m z a g a d n i e n i o m o g ó l n i e j s z y m n a wet wówczas, jeżeli ich rozwią z y w a n i e nie p r o w a d z i ł o b y b e z p o ś r e d n i o d o takich rezultatów, jak te w y n i k a j ą c e z analizy i syntezy badarf m a t e r i a ­ łowych. S ą dzę bowiem, że p o ż y t e c z n a jest w e r y f i k a c j a aparatu p o ­ j ę ciowego p r z e p r o w a d z a n a co jakiś czas.

J a k wiadomo, wraz z p o j a w i a n i e m się nowej teorii naukowej n a ­ s t ępują zwykle oczywiste zmiany m e t o d o l o g i c z n e i t e r m i n o l o g i c z ­ ne, k t óre w y p i e r a j ą e l e m e n t y s t a r e g o a p a ratu p o j ę c i o w e g o n i e p r z y ­ stające do nowej teorii. W ó w c z a s również nas t ę p u j e n a t u r a l n a w e ­ r y f i k a c j a w s z e l k i c h p o jęó w d a n e j d z i e d z i n i e wiedzy. W w y p a d k u dialektologii, k t ó r a sama nie s t w o r z y ł a żadnej ogó l n i e j s z e j te o ­ rii i związanej z n i ą m e t o d o l o g i i (tak ogólnej, jak np. struktu- ralizm), sp r a w a o w e g o p o t w i e r d z e n i a p r a w d z i w o ś c i p o j ę ó n i e poia- w i ł a s i ę n i g d y jako konieczność. Na skutek tego d z i ś w polskiej lingw i s t y c e (bo o niej pr z e d e w s z y s t k i m mowa) w y t w o r z y ł a się ta­ ka sytuacja, że w d i a l e k t o l o g i i d ł u g o l e t n i a p r a k t y k a badawcza zna­ cznie p r z e r o s ł a ramy poj ę c i o w e i u j ę c i a definicyjne, s f o r m ułowane dawno, a p o w t a r z a n e przez na s do dziś, c z ę s t o d o s y ć b e z k r y t y c z ­ nie. '

R o z p a t r u j ą c r e lację d i a l e k t o l o g i a » inne nauki c h c ę Dodkreś- lić p r z e d e w s z y s t k i m trzy sprawy: p o p i e r w s z e - an a c h r o n i c z n e i znacznie dziś upros z c z o n e d e f i n i o w a n i e d i a l e k t o l o g i i przez zbyt

w ą s k i e pojmow a n i e jej zakresu, a w k o n s e kwencji o g r a n i c z a n i e r ó w ­ nież zakresu s t o s u n k u d i a l e k t o l o g i i do innych d y s cyplin naukowych; po drugie - wy n i k a j ą c e stąd trudności klasy f i k a c y j n e przy s y t u o ­ w a n i u di a l e k t o l o g i i w o b r ąbie j ę z y k oznawstwa oraz szerzej w s y ­ stem a t y z a c j i nauki; p o trzecie - znaczną a u t o n o m i c z n o ś ć d i a l e k ­ tologii jako jej cechą z d e c y dowanie s p e c y f i c z n ą n a tle innych części językoznawstwa.

W y c h o d z ę od d e f i n i c j i d i a l e k t o l o g i i zawartych

w

"Dialektologia: Dział j ę z y k o z n a w s t w a b a d a j ą c y zróżnicowanie te r y t orialne j ę z yków narodowych, c e c h y i zasięgi ich d i a l e k t ó w i gwar. D i a l e k t o l o g o w i e d a j ą o p i s y m o n o g r a f i c z n e p o s z c z e g ó l n y c h d i a l e k t ó w i gwar, u j m u j ą c e w d z i e ł a c h sy n t e t y c z n y c h obraz z r ó ż ­ n i c o w a n i a t e r y t o r i a l n e g o p e w n e g o języka, o p r a c o w u j ą atlasy j ę z y ­ kowe i s ł o w n i k i ” '. " D i a l ektologia zajmuje się g e o g r a f i c z n y m z r ó ­ żnico w a n i e m języka, a w i ę c b a d a n i e m i n a u k o w y m o p i s e m d i a l e k t ó w i gwar, tj. mowy ludności w i e j s k i e j " 2 . I w z n a c z n y m s t o p n i u k o n ­ s e k w e n t n i e d o p r z y t o c z o n y c h def i n i c j i d i a l e k t o l o g i i o k reślone jest pojęcie dialektu. "Odmiana języka o g ó l n o n a r o d o w e g o w y r ó ż n i a j ą c a się pewnymi cechami fonetycznymi lub f o n o l ogicznymi i l e k s y k a l ­ nymi, rzadziej m o r f o l o g i c z n y m i i składniowymi, u ż y w a n a na o k r e ś ­ lon y m t e r y t o r i u m i przez o k r e ś l o n ą w a r s t w ę s p o ł e c z n ą (np. c h ł o p ­ s k ą ) " 3 . "Dialekt to m o w a ludności wie j s k i e j pewnej dzielnicy k r a ­ ju r ó ż n i ą c a się od języka o g ó l n o n a r o d o w e g o i innych d i a l e k t ó w sw o i s t y m i cechami, g ł ównie f o n e t ycznymi i leksykalnymi, mającymi z wykle sw ą genezę w odległej p r z e s złości, sięgającej może n a w e t o k r e s u p l e m i e n n e g o " 4 .

D e f i n i c j e te, zwł a s z c z a d e f i n i c j e dialektologii, ni e w y c z e r p u ­ ją ca ł e g o zakresu pojęcia, bo nie u w z g l ę d n i a j ą zmian, jakie

za-1 Z . G o t j b , A. H e i n z, K. P o 1 a ń » k i , Słownik terminalo-5rii językoznawczej, Warszawa 1968.

2 Encyklopedia wiedzy o język» polskim, red. S. Urbańczyk, oprać. M. Kucała, R. Laskowski, K. Pisarkowa, W. Pisarek, K. Polański, J. ReCzek, S. Urbańczyk, Wrocław 1978. Tu takie pod hasłem "Historia dialektologii pol­

skiej" jest uieęo więcej informacji oa temat rodzajów prac i publikacji dia- lektologicznych oraz informacja o istnieniu w polskiej dialektologii powojen­ nej różnych isetod badawczych, alt informacje te nie dotyczy istoty pojęcia "dialektologia".

3 Z. G o I 4 b, A. li e i ń z, . K. P o 1 a iS s k i, op. cit.

U

S 2 ł y w jego treśęl w h i s t o r i i tego kierunku, treści, k t ó r a z n a c z ­ nie się wzbogaciła. Zbyt d a l e k o pos u n i ę t a lapidarność czy o g ó l ­ n ość p r z y t o c z o n y c h d e f i n i c j i czyni je- dziś n i eco anachronicznymi, a d e kwatnymi jedynie w o b e c s t a n u f a k tycznego sprzed k i l k u d z i e s i ę ­ c i u lat, k i e d y to diale k t o l o g i a , "wyzwoliwszy się" jako nauka ( czy raczej? kierunek wiedzy), b y ł a p o w o ł a n a do o p i s u dialektów, gwar i ich cech jako ró ż n i c u j ą c y c h g e ograficznie o k reślony o b ­ szar językowy.

Wp r a w d z i e ukształ t o w a n e czy zarysowane w XI X w, w d i a l e k t o ­ logii dw a kierunki badawcze, tzn. m o n o g r a f i c z n y opis p o s z c z e g ó l ­ nych gwar i d i a l e k t ó w oraz opis cech gwa r o w y c h i ich g e o g r aficzna charakterystyka, są kontynuowane, a n a w e t stanowią trzon badań di a l e k t o l o g l c z n y c h d o dziś, ale znacznie się zmieniły i w z b o g a c i ­ ły m e t o d y opisu, s p o s o b y a n alizy g e o g r a f i c z n e g o zróżnicowania cech językowych, zmienił się też i rozszerzył zakres zjawisk p o d d a w a ­ nych tej analizie, zmieniły się również: cele tego typu analiz i ch a r a k t e r interpretacji, w r e s z c i e znacznie r o zszerzyły się z a d a ­ nia dialektologii.

W o b e c n y m ksz t a ł c i e d i a l e k t o l o g i a nie ogr a n i c z a się do b a d a ­ nia dy f e r e n c j a c j i g e ograficznej d i a l e ktalnej o d m iany języka, choć nadal jest to jedno z jej p o d s t a w o w y c h zadań, c z ę s t o jednak b y w a nie celem samym d l a siebie, ale ś r o d k i e m lub s t a d i u m p r o w a d z ą c y m d o o g ó l n i e j s z y c h doci e k a ń lingwistycznych.

Ramy p o jęciowe d i a l e k t o l o g i i znacznie się powiększyły, przede w s z y s t k i m w rezult a c i e o d m i e n n e g o ro z u m i e n i a p o jęcia " d i a l e k t ” . K o n s e k w e n c j ą w e j ś c i a s t r u k t u r a l i z m u także do dialekt o l o g i i

stało

dialek-

opisu poszczególnych

i

ich g e o g r a f i c z n y c h zasięgów oraz m o n o g r a f i c z n y c h opisów gwar i d ialektów, r o z w i j a j ą się nowe, b a r d z o różnorodne. Prz«de w s z y s t k i m s t r u k turalne i funkcjonalne opi s y systęjnów f o n o l o g i c z n y ę h , f o n e ­ tycznych, m o r f o l o g i c z n y ę h , se m a n t y c z n y c h i s k ł a d niowych (w d o ­ tych c z a s o w y m d o r o b k u polskiej d i a l e k t o l o g i i c z ę s t o są to na razie o s i ą g n i ę c i a n i e p e ł n e i fragmentaryczne,, niemniej w i e l u b a daczy w

ten

le)

wobec

lpk-tach zasad n o r m a t y w n y c h i airbicjl do tworzenia włas n y c h li t e r a ­ tur g w a r o w y c h (ludowych, regionalnych). Bywa też d i a l e k t polem o b s e r w a c j i styli s t y c z n y c h - chodzi tu, oczywiście, nie o badanie s tyl i s t y c z n e w obrębie t e kstów języka artystycznego, gdy dialek- tyzm jest elementem- stylizacji literackiej, ale o b a d anie cdmia- nek s t y l i s t y c z n y c h t e k stów gwarowych. W r e s z c i e rozwój geografii l i n g w istycznej i jej e w o l u c j a sprawiły, ?e w o g r o m n y m stopniu rozszerzył się zakres t e m a t y c z n y b a d a ń dialektologicznych.

W s z y s t k o to czyni d z i ś z d i a l e k t o l o g i i pojęcie znacznie p o ­ jemniejsze, niż to w y n i k a z p r z y t o c z o n y c h wyżej definicji, i w y ­ znacza jej jako k i e r u n k o w i b a d a w c z e m u taką w i e l o ś ć zadai, że pr o ­ w a dzi w re z u l t a c i e d o d u ż e j samod z i e l n o ś c i tej części języko­ znawstwa.

Tą auton o m i c z n o ś ć di a l e k t o l o g i i sprawia, że w y m y k a się ona klas y f i k a c j i w obrębie s a m e g o językoznawstwa, bo nie daje się je d noznacznie o k r e ś l i ć i zali c z y ć do konkretnej grupy czy działu (jak np. w podziale na j ę z y k o z n a w s t w o ogólne, s z c z e g ó ł o w e , p o r ó w ­ nawcze, m a t e r i a ł o w e c z y t e o r e t y c z n y 5), nie daje się też umieścić w k l a s y f i k a c j i i hierar c h i i d z iałowej na żadnym z pozi o m ó w (np. r ó w n o l e g l e z leksykologią cz y z morfologią, z o n o m a s t y k ą czy g r a ­ m a t y k ą itp.), bo brak k r y t e r i ó w w y z n a c z a j ą c y c h w ł a ś c i w e relacje między d i a l e k t o l o g i ą a innymi c z ęściami czy działami lingwistyki.

A u t o n o m i a d i a lektologii o p i e r a się na rozległości zadań i c e ­ lów, na w ł a s n y c h meto d a c h b a dawczych, s t osowanych

tu

przedmio­

będących

orup

Owa sa m o d z i e l n o ś ć di a l e k t o l o g i i w y k s z t a ł c i ł a

się

stopniowo:

gwarowego dla

wcześniej je­

pro->

jako

aż

ba­

Ich

Por. inne kryteria pudiiaiu: A. H e i' o z, Ugieje w' zarysie. Warszawa 1978.

opisy

stają sit;

jednostkami porównań;

z jednej strony w

obrę­

bie jednego języka, а z drugiej strony także w zakresie porównań

między różnymi językami - w następujących relacjach:

dialekt

(gwara) t dialekt (gwara) albo dialekt (gwara) : język

literacki

(ogólny).

Ograniczenie samodzielności dialektologii

leży przecie wszyst­

kie! w

braku odrębnej, teorii i. związanej z nią metodologii, a to

utrwala z kolei ścisły związek dialektologii z oaólnolingwisty- .

oznymi badaniami. Oczywiste jest również ograniczenie wynikające

ż Istoty samego przedmiotu badań dialektologii,

ą więc

mniejsza

sprawność

ogólnokomunikacyjna dialektu w porównaniu z

językiem

(ogólnym) z powodu terytorialnych i socjalnych granic

(gwary), a także bardzo złożony charakter genetyczny i

funkcjonalny stosunku dialekt (gwara) : język literacki (ogólny)

oraz bardzo skomplikowany charakter ich podobieństw i różnic jako

dwóch odmian jednego języka.

Autonomia, a zarazem odrębność dialektologii uzewnętrznia się

również w jej związkach z innymi naukami.

Co więcej! poprzez te

ęelacje

wyraźniej

rysuje się bogactwo treści

aamej dialektologii.

Podobnie jak w wypadku wspólnego z resztą językoznawstwa korzysta­

nia z aktualnie panujących teorii i metod badawczych dialektolo­

gia i tutaj wchodzi razem z całym językoznawstwem w związki.z o~

kreślonymi naukami, jak;

psychologia,

socjologia, historia, sta­

tystyka i inne.

Niezależnie od tego nawiązuje Ona sobie tylko właściwe sto­

sunki z innymi naukami, i to-zarówno z wyżej wymienionymi, jak i

z innymi.

ścisłe związki łączą dialektologię przede wszystkim z

naukami badającymi społeczeństwo,

a więc z historią,

socjologią,

etnografią,

a ponadto z geografią - z tą ostatnią wedle zasady,

że mogą istnieć bardzo bliskie stosunki między naukami znacznie

różniącymi się przedmiotem i metodami badań.

Jak wiadomo, najdawniejsze więzy łączą dialektologię z etno­

grafią, folklorystyką,

historią kultury,

słowem z tym, co kiedyś

określano mianem ludoznawstwa.

Byly to i są n a d a l

więzy najtrwal­

sze, mimo że stosunki uległy dosyć zasadnicïym zmianom w dziejach.

Łialfektologis, która była u swego zarania wiedzą

komplementarną

с

etnografii i historii kultury,

przekształciła się w. naukę

}

inqvist /ę

r>ą, a zatem w patikę o znacznie większym stopniu

ścl-

kami, opiera się bo w i e m w znacznej mierze, podobnie jak i

one,

może

Równie silny związek łączy d i a l e k t o l o g i ę z geografią, a z w ł a ­ szcza г to p o g r a f i ą i kartografią. Dzięki sto s u n k o m z tą ostatnią szcze g ó l n i e r o z winęły się metody językowej a n a l i z y mat e r i a ł u g w a ­ ro w e g o w zakresie geografii lingwistycznej. Na podstawie p r z e j ę ­ tych Od k a r t o g r a f i i technik g r a f i c z n y c h pows t a ł y nowe sposoby in- w ent a r y z o w a n i a , rejestrowania, przed s t a w i a n i a i interpretacji d a n y c h językowych. Jak wiadomo, sposoby i metody ulegały p r z e ­ kształceniom, d o s k o n a l i ł y się przez lata, a także bar d z o r ó ż n i c o ­ wały. M i ę d z y innymi n a s t ą p i ł o także swoiste p o ł ą c z e n i e metod kar­ tografi c z n y c h i s t a t y s t y c z n y c h już na g r uncie dialektologii (jak w a t l a s a c h i n i e k t ó r y c h m o n o g r a f i a c h gwarowych). Znamienna jest zr esztą ewolucja, jaką przeszła geo g r a f i a lingwistyczna. Na p o ­ cz ą t k u swego istnienia została " w p r o w a d z o n a ” do d i alektologii ja­ ko k o n c e p c j a s p r a wdzająca za oomocą tworzywa g w a r o w e g o o k r eśloną teorię lingwis t y c z n ą (teoria falowa, i l ustrująca m e c h a n i z m s z e ­ rzenia się zmian językowych ). Nas t ę p n i e zapanowała w d i a l e k t o l o ­ gii jako technika, sposób, w r e e z c i e me t o d a gromadzenia, analizy, o p r a c owywania, p r z e d s t a w i a n i a i i n terpretacji m a t e r i a ł u 6 . W r e ­ szcie "wypączkowała" z d i a l e k t o l o g i i jako ko n c e p c j a interoreta- cyjna i teoria arealna, mająca 2ńa c znie szersze zastosowanie w W i e l u innych ki e r u n k a c h języko z n a w s t w a (np. etnogeneza, p o c h o d z e ­ nie i p o k r e w i e ń s t w o języków i inne).

Sta ł e i trwałe stosunki łączą d i a l e k t o l o g i ę z h i s t o r i ą w o- góle, jako n a u k ą o d z i e j a c h społeczeństw, ąle także szczególnie z h i s t o r i ą k u l tury m a t e r i a l n e j i duchowej, z h i s t o r i ą o s a d n i c t w a i ad m i n i s t r a c j i oraz z dzie j a m i k o ś c i o ł ó w i religii. W geografii l i n g wistycznej w p e w n y m zakr e s i e ściśle łączą się kartografią, hi s t o r i a i d i a l e k t o l o g i a (np. w k o m p l e k s o w y m t r a k t o w a n i u gr a n i c

— —

Por. K. H a n d k e , H. P o p o w s к a-l а Ь o r s к a, Geografia lingwistyczna jako metoda badawcza, "2 polłkich studiów sławie tycznych1' 1978, *sria 3, я. 41-47*

językowych i p o z a j ę z y k o w y c h w o k r e ś l a n i u o o d z i a ł ó w językowych przy uż y c i u m e t o d k a r t o graficznych).

W najnowszych

związek

z

chodzenia

śię

kacji. W

takie

chcą przystać

Typy relacji, w jakie w c h o d z i d i a l e k t o l o g i a z innymi naukami, są rozmaite. Najbardziej podsta w o w y to» b i o r c a - dawca, przy czym fcywają r e l a c j e jedno- lub dwustronne, gd y d i a l e k t o l o g i a w y s t ę p u j e bądź w roli biorcy, bądź w roli dawcy lub w o b u rolach równocześnie. Stosunki interdysc y p l i n a r n e o p i e r a j ą elę na podobieństwie, t o ż s a ­ mości lub z a z ę b i a n i u się z a k r e s ó w i zad a ń b a d a w c z y c h oraz p r z e d ­ m i o t u b a d a ń a l b o met o d b a d a w c z y c h i i n t e r p r e t a c y j n y c h p r z y mniej

Hib bardziej ścisłej w s p ółpracy, p r z y b i e r a j ą c e j formy w s p ó ł p r a c y czynnej lub biernej, Z o r g a nizowanej lub n i e z o rganlzowanajj m o a ą o grani c z a ć się jedynie d o w y m i a n y materiału, danych n a u k o w y c h czy w y n i k ó w badań. R e z u l t a t e m k o n t a k t ó w d i a l e k t o l o g i i z innymi n a u ­ kami jest też wchłonięcie, a n a s t ę p n i e p r z yswojenie, także całemu

językoznawstwu, w i e l u term i n ó w obcej proweni e n c j i , jak np. izo- giosa, izomorfa, wiązka, pęk (izoglos), areał, g r anice (językowe) c e n t r a i per y f e r i e (językowe) i inne.

C e c h ą c h a r a k t e r y s t y c z n ą d i a l e k t o l o g i i jest k o r z y s t a n i e z d o ­ r obku innych nauk. p o n i e w a ż jest o n a t y m k i e r u n k i e m lingwistyki, k t ó r y m u s i u w z g l ę d n i a ć n.e tylko czynn i k i w e w n ę t r z n o j ę z y k o w e , ale w dużej mierze czyn n i k i z e w n ę t r z n o j ę z y k o w e i w s p i e r a ć się w z n a ­ cznym s t o p n i u danymi p o z a j ę z ykowymi. Cec h ę tę m o ż n a również o k r e ­ ślić jako o t w a r t o ś ć d i a l e k t o l o g i i 7 ( w p r z e c i w i e ń s t w i e d o h e r m e t y ­ czności n i e k t ó r y c h innych d z i e d z i n językoznawstwa)! o t w a r t o ś ć z a ­ równo n a związki z innymi naukami, jak i otw a r t o ś ć w p r z y s w a j a n i u różnych teorii, a z w ł a s z c z a metod. Może ta o s t a t n i a w ł a ś c i w o ś ć sprawiła, że w r o z w o j u d i a l e k t o l o g i i polskiej XX w. nie n a s t ą p i ł o

Określenie “otwartość’1 rozumiem tu inaczej niż A. f u r d a i w, k * i r •ce Językoznawstwo otwarte, Opole '977.

К *

zjawisko " z m ę c z e n i a m a t eriałów" i "zmęczenia mfetod" , jak to się stało w n i e k t ó r y c h innych d z i e d z i n a c h (np. w fonologii ze struk- t u r a l i z m e m ), o g a r n i ę t y c h o k r e ś l o n ą teorią i m e t o d ą w sposób k o n ­ sekwentny.

N a aakoriczenie c h c ą podkreślić, że kła d ą c nacisk na autonomię d i a l e k t o l o g i i nie u s i ł o w a ł a m udowadniać, że jest ona lub m a być w p r z y s z ł o ś c i s a m o d z i e l n ą d y s c y p l i n ą nauki. Do t a kiego t w i e r d z e ­ ni a brak podstaw. Nat o m i a s t c h o d z i ł o ml o zwrócenie uwagi na jej sp e cjalny c h a r a k t e r i s z c z e g ó l n e m i e j s c e w j ę z y k o z n a w s t w i e , co nie znal a z ł o d o t ą d o d b i c i a w o b i e g o w y c h definicjach. Do obecnej s y ­ tuacji polskiej d i a l e k t o l o g i i dos k o n a l e m o ż n a odnieść s t w i e r d z e ­ nie, że zawsze istnieją "różnice p o m i ę d z y t e o r e t y c z n y m zasięgiem nauk a ich faktycznie w y p r a c o w a n y m i g r a n i c a m i " 4 . D i a l e k t o l o g i a ni e jest; m o i m zdaniem, tylko d z i a ł e m językoznawstwa, r ó w n o r z ę d ­ n y m np. leksykologii, w sensie k l a s y f i k a c y j n y m jest raczej cz ę ­ ś c i ą językoznawstwa, m a j ą c ą d u ż ą sa m o d z i e l n o ś ć opartą na specyfice p r z e d m i o t u i m e t o d oraz na r o zległości z a k r e s u badarf, a także na rozbudowanych, sobie t y l k o w ł a ś c i w y c h st o s u n k a c h z innymi naukami.

Polska Akademia Nauk Warszawa

Kwiryna Handke

üIALECTOLOGÏ AND OTHER DISCIPLINES

The paper presents the relation between dialectology.and other discip­ lines through a verification of the notion dialectology. According to the author an analysis of the relations between dialectology and other scien­ tific lines better illustrates the topical richness of dialectology, which has undergone considerable changes and transformations in the course of its hi­ story. The author concentrates on three issues: 1) the out-dated character of the definition of dialectology (in Polish linguistics) resulting from

8

Por. J . B i a ł o e t o c k i , Historia sztuki wśród n suk humanisty cznych, Wrocław 1 9 8 0 , s . 3 0 .

9 ' ] '

.1. S. В y s t r о Й, Ustęp do ludoznawstwa polskiego, W«rszava-Poz-nań 1939, s. 5.

disregarding the historical changes which extended the denotation of the tern; 2) tho probVees of catégorisation arising fron the placement of dialec­ tology within the field of linguistic science tin the one hand and v>ithin the systematization of sciences on the other; Э) the autonoey of dialectology as opposed to ochvr fieldb of linguistics.

la the conclusion the author points out that dialectology is not a divi­ sion of linguistics on «quai terms with e.g. lexicology, but that it is a part of linguistics with great autonomy derived froe the specific character of its subject matter and methods, from the wide range of research and from multilevel, specific relatione with other lines of science.