Józef Egipski – latorośl owocująca nad źródłem. Stary Testament na współczesnej ambonie

Pełen tekst

(1)ROCZNIKI LITURGICZNO-HOMILETYCZNE Tom 4 (60) – 2013, s. 209-226. KS. ANDRZEJ KRASOWSKI. *. JÓZEF EGIPSKI – LATORO L OWOCUJ CA NAD £RÓDEM. STARY TESTAMENT NA WSPÓCZESNEJ AMBONIE. „Ze wzgldu na wag sowa Boego, rodzi si konieczno poprawienia jako ci homilii. Jest ona bowiem «cz ci czynno ci liturgicznej»; ma za zadanie dopomaga penemu zrozumieniu oraz oddziaywaniu sowa Boego na ycie wiernych. Dlatego wy wiceni szafarze winni «dokadnie przygotowa homili, opierajc si na stosownej znajomo ci Pisma witego»”1. Takie sowa kieruje papie-senior, podkre lajc, e ze wzgldu na wag sowa Boego i wito liturgii, w której to sowo jest proklamowane, trzeba robi wszystko, by jako przepowiadania bya coraz lepsza. Jednym z warunków jest stosowna znajomo Pisma witego. Niniejszy artyku nie jest egzegez jakiej perykopy biblijnej. Zamiarem autora jest, by ukazujc wane momenty ycia Józefa Egipskiego, w sposób cao ciowy spojrze na t histori biblijn. Poszczególne fragmenty tego dugiego opowiadania s czytane w liturgii tylko kilka razy w roku. S to dni powszednie. Najpierw w sobot III tygodnia Adwentu czytany jest fragment mówicy o bogosawiestwie, jakiego Jakub udziela Judzie (por. Rdz 49, 2.8-10). Tylko raz pojawia si fragment historii Józefa Egipskiego w Wielkim Po cie, a dokadnie w pitek II tygodnia i mówi on o tym, jak bracia sprzedaj Józefa w niewol (por. Rdz 37,3-4.12-13a.17b-28). W okresie zwykym w cigu roku historia ta jest czytana w kolejne dni powszednie (rok I) XIV tygodnia: we rod fragment mówicy o godzie panujcym w Egipcie i pierwszym spotkaniu Józefa z bra mi (por. Rdz 41, 55-57; 42, 5-7.14-15a.17-24a); we czwartek sowa, które Józef kieruje do swoich braci – s one kluczem do rozumienia tego opowiadania (por. Rdz 44, 18-21.23b-29; 45,1-5); w pitek Ks. dr ANDRZEJ KRASOWSKI – Katedra Homiletyki Fundamentalnej w Instytucie Liturgiki i Homiletyki KUL; adres do korespondencji: Al. Racawickie 14, 20-950 Lublin; e-mail: a.krasowski@diecezja.lublin.pl 1 B e n e d y k t XVI. Sacramentum caritatis nr 46..

(2) 210. KS. ANDRZEJ KRASOWSKI. o Jakubie, który rusza do Egiptu z ca rodzin (por. Rdz 46,1-7. 28-30); wreszcie w sobot fragment mówicy o mierci Jakuba i ostatnich sowach Józefa (por. Rdz 49, 29-33; 50, 15-26). Jak z tego wynika, ani razu nie pojawia si cho by jeden fragment z opowiadania o Józefie egipskim, który byby czytany w niedziele roku liturgicznego. Taka sytuacja rodzi niebezpieczestwo, e wierni, którzy przychodz tylko na niedzieln Msz wit, nigdy nie usysz o Józefie egipskim. A przecie historia ta jest nie tylko bardzo obszernie ukazana w Biblii 2, lecz posta owego patriarchy jest jedn z kluczowych postaci historii zbawienia. Co wicej, patrzc od strony homiletycznej trzeba zauway , e chrze cijanin, który nie rozumie tej historii lub rozumie j

(3) le, moe nie rozumie swojej historii ycia i nie widzie Boga, który t histori kreuje. Konieczne wic wydaje si, by zarówno wówczas, gdy fragmenty tego opowiadania s czytane w liturgii, ale take podczas rekolekcji i kaza tematycznych nawizywa do tej postaci, która niesie ze sob konkretne przesanie. Homileci najcz ciej opieraj swoje przepowiadanie na tre ci perykop ewangelicznych, tre ci zawarte w ksigach Starego Testamentu nie pojawiaj si wic zbyt czsto na ambonie. Dzieje si tak by moe take dlatego, e jzyk tych ksig, odlego czasowa wydarze, kompozycja dziea i wiele innych spraw zwizanych z ogólnie pojt hermeneutyk biblijn stanowi trudno , by w sposób przejrzysty, jasny i zrozumiay przeoy tre ci w nich zawarte. A przecie ta biblijna historia kryje ogromnie wane tre ci. Stary Testament, a zwaszcza ksiga Rodzaju, pena opowiada o wielkich postaciach, to konkretne przesanie dla wszystkich pokole ludzi wierzcych. Niniejszy artyku bdzie wic prób ukazania bogactwa tego wszystkiego, co zawarte jest w opowiadaniu o Józefie, a take swoist form zachty, by w przepowiadaniu wykorzystywa tre ci pynce z tych tekstów.. 2. Niniejszy artyku bdzie wic podejmowa zagadnienia dotyczce perykop czytanych w cigu roku liturgicznego, jak i tych, które s pominite, a mianowicie: pocztek niewoli Józefa u Potifara, sny sug faraona i jego samego, wywyszenie Józefa, historia jego spotkania z Beniaminem, mdro Józefa jako zarzdcy, Jakubowe bogosawiestwa udzielane synom. Cao. tych zagadnie jest konieczna, by wydoby z historii Józefa przesanie dla wszystkich pokole wierzcych..

(4) JÓZEF EGIPSKI – LATORO L OWOCUJ CA NAD £RÓDEM. 211. 1. DOM RODZINNY. „A Bóg zlitowa si i nad Rachel; wysucha j Bóg i otworzy jej ono. Gdy wic pocza i urodzia syna, rzeka: Zdj Bóg ze mnie hab! Dajc mu za imi Józef, westchna: Oby Pan doda mi jeszcze drugiego syna!” (Rdz 30, 22-23). Józef rodzi si jako bardzo oczekiwane i chciane dziecko. Na jzyk polski imi to tumaczy si jako „niech Bóg pomnoy”, albo po prostu „dodaj”. Narodziny te s momentem bardzo wanej decyzji Jakuba. Postanawia on opu ci Labana i powróci do rodzinnego domu (por. Rdz 30,25). I Jakub ucieka z domu Labana! A jak rozpoczyna si historia Józefa Egipskiego? Oto jej pocztek zapisany w ksidze Rodzaju: „Józef jako chopiec siedemnastoletni pasa trzody wraz ze swymi bra mi, synami on jego ojca – Bilhy i Zilpy” (Rdz 37, 2). Opowiadanie o Józefie jest bardzo dugie: od 37 rozdziau a do koca ksigi3. Przy ty interesujce jest, e w tak dugim tek cie bardzo rzadko pojawia si imi Boga. atwo zauway , e we wcze niejszych opowiadaniach o Abrahamie czy o Jakubie imi Boga pojawiao si o wiele cz ciej. W tym opowiadaniu Bóg ukazuje si w sposób bardzo dyskretny 4! Bóg zawsze takim jest, a penia tej dyskrecji i pokory Boga objawi si w Jezusie Chrystusie. Trzeba zauway , e dla czowieka wierzcego owa dyskrecja Boga stanowi nie lada wyzwanie. Dyskretnie dziaajcy Bóg zaprasza do pokory, cierpliwo ci, nieustannej gorliwo ci i cigego zawierzenia. W historii o Józefie wida jednak wyra

(5) nie, e Bóg dochodzi do gosu w momentach najwaniejszych. Tak wic nie jest to historia ze zbiorem przypadkowo dziejcych si spraw i wydarze, lecz konsekwentna obecno Boga, który – cho z ukrycia – kieruje losem gównych bohaterów5. Oto pierwsze wane wiato i przesanie: dyskretny, lecz cigle obecny i dziaajcy w yciu czowieka Bóg! Historia Józefa Egipskiego daje odpowied

(6) na dwa bardzo wane pytania: Jaka jest droga Józefa? Jaka jest dojrzaa pobono ? Te odpowiedzi. 3. Zwizy komentarz do tej cz ci ksigi Rodzaju moemy znale

(7) w Biblii Jerozolimskiej. Z podsumowania ostatnich rozdziaów ksigi moemy si dowiedzie o ogólnym przesaniu, jak i o przyblionym czasie zredagowania tej opowie ci. Por. Biblia Jerozolimska. Pozna: Pallottinum 2006 s. 54. 4 Por. D. D z i a d o s z. Tak byo na pocztku… Izrael opowiada swoje dzieje. Przemy l 2011 s. 463; W. P i k o r. Czytamy Stary Testament. wiczenia do wykadów z biblistyki. Kielce: Jedno 2007 s. 61. 5 Por. D z i a d o s z. Tak byo na pocztku… s. 464..

(8) 212. KS. ANDRZEJ KRASOWSKI. i wnioski zostan przedstawione po prze ledzeniu caego opowiadania, ale ju teraz warto zaznaczy , czemu te pytania s tak wane. Otó – jak powiedziano wcze niej – je li chrze cijanin, który jest przecie poprzez sakrament chrztu wybrany i powoany do wito ci nie rozumie przesania historii wybraca Boego, jakim by Józef Egipski, lub rozumie t histori

(9) le, moe nie rozumie Boga dziaajcego w swoim yciu. To zatem wa nie ta historia o Józefie ukazuje drog, któr Bóg prowadzi czowieka, i kadzie fundamenty pod dojrza pobono 6. Opowiadanie rozpoczyna si od obrazu ukazujcego siedemnastoletniego Józefa, który wraz ze swymi bra mi pasa trzody. Zaraz potem autor natchniony kre li nastpny obraz, który rzuca wiele wiata na sytuacj relacji rodzinnych w domu Józefa: „Izrael miowa Józefa bardziej ni wszystkich innych swych synów, jako urodzonego w podeszych jego latach. Sprawi mu te dug szat z rkawami. Bracia Józefa, widzc, e ojciec kocha go bardziej ni ich wszystkich, tak go znienawidzili, e nie mogli zdoby si na to, aby przyja

(10) nie z nim rozmawia ” (Rdz 37, 3-4). Józef jest wic synem umiowanym przez ojca. Oto jest on chciany i oczekiwany, a wic bardzo kochany, dlatego cieszy si wewntrzn wolno ci, ma atwo wierzenia w mio . Józef ma mocny krgosup moralny, który daje ojcowska mio . Józef czuje take szczególne wybranie. Przecie rodzi si z kobiety niepodnej. Jest wic Józef figur Jezusa dla którego mio Boga Ojca jest fundamentem – w Józefie zapowied

(11) , w Jezusie wypenienie7. Fragment ten zawiera jeszcze jedn wan informacj: Józef jest znienawidzony przez braci. W dalszej cz ci tego tekstu (por. Rdz 37, 5-11) jeszcze dwa razy jest mowa o nienawi ci braci do Józefa. Najpierw wówczas, gdy Józef opowiada pierwszy sen8. Jego bracia, gdy sysz, e snop 6. W niniejszej artykule, który ma charakter biblijno-homiletyczny, nie bd w sposób szczegóowy (na zasadzie analizy egzegetycznej) rozwaane wszystkie wane przesania tej historii, lecz poprzez ukazanie caej historii Józefa Egipskiego wydobyta z niej zostanie mdro zawarta w tym opowiadaniu, ma stawa si mdro ci yciow chrze cijaskiego ycia. To opowiadanie – co nie bdzie szczegóowo rozwaane – jest np. ukazaniem modelu procesu, w którym rodzina zwizana wizami krwi przeksztaca si we wspólnot wiary. O tym zagadnieniu zob. szerzej w artykule: Z. P a w o w s k i. Od wizów krwi do wspólnoty wiary. Narracyjna analiza procesu budowania wspólnoty (Rdz 37-50). „Verbum Vitae” 6 : 2004 s. 35-70. 7 Por. S. W y p y c h. Katecheza o Józefie. „Wiadomo ci Archidiecezji Lubelskiej” 74 : 2000 s. 884-885. 8 W historii Józefa jest bardzo czsto mowa o snach. ni Józef i opowiada swoje sny innym, sny maj inni, a on potrafi je wyja ni . Jednake nie s to objawienia Boe jak w przypadku snów Abimeleka (por. Rdz 20, 3), Jakuba (por. Rdz 28, 12 n.; 31, 11), Labana (por. Rdz 31, 24) czy Salomona (por. 1 Krl 3, 5). Sny te s ostrzeeniami i zapowiedziami. Por. Biblia Jerozolimska s. 54-55..

(12) JÓZEF EGIPSKI – LATORO L OWOCUJ CA NAD £RÓDEM. 213. Józefa stan na rodku, a ich snopy otoczyy go dookoa i odday pokon, zapaali jeszcze wiksz nienawi ci do niego (por. Rdz 37,6). Gdy Józef wyja nia drugi sen, zareagowa take Jakub i skarci Józefa, gdy usysza, e w jego nie odday mu pokon soce, ksiyc i jedena cie gwiazd. Jakub nie zrozumia tego, co jego syn mówi, lecz podczas gdy bracia zazdro cili Józefowi, on zapamita t spraw (por. Rdz 37, 11)9. Jest wreszcie motyw szaty. czy si on bardzo z wielk zazdro ci braci, którzy gdy zobaczyli Józefa z daleka, od razu postanowili go zabi . Dziki wstawiennictwu Rubena odstpuj od swego strasznego postanowienia, sprzedajc go kupcom izmaelskim (por. Rdz 37, 12-28). Motyw szaty jest równie u Józefa zapowiedzi, a u Jezusa wypenieniem, kiedy to tu przed Jego mk i mierci szat, któr nosi zdarto z Niego, a o Jego tunik onierze rzucili losy. Bd te pótna i chusta w pustym grobie po zmartwychwstaniu (por. J 19, 23-24; 20, 6-7). Dalej pojawia si wane zdanie, które jest odpowiedzi Józefa, kiedy Jakub posya go do braci. Józef odpowiada: „jestem gotów” (Rdz 37,13). Tym jednym zdaniem i odpowiedzi autor natchniony ukazuje Józefa jako tego, który bdc jeszcze modziecem ma wobec spotykajcych go wydarze postaw gotowo ci i zgody. Nie jest wic to tylko jednorazowe zachowanie, lecz sposób postpowania i bycia. Dzieje si tak dlatego, gdy Józef jest kochany i kocha. Józef szuka braci, a znajduje odrzucenie! Ruben próbuje broni brata od mierci. Udaje mu si to tylko w tym stopniu, e bracia nie zabijaj Józefa, lecz wrzucaj go do studni. Moe jest to tylko odoenie wyroku na pó

(13) niej, lecz sowo Judy sprawia, e bracia odchodz od strasznego zamiaru i decyduj si sprzeda Józefa 10. Oto rozpoczyna si droga Józefa – droga kenozy, droga schodzenia, droga odrzucenia! I znowu u Józefa jest zapowiedzi, a u Jezusa wypenieniem.. 2. JÓZEF W NIEWOLI. Obrazy te jednak niewiele mówi o samym Józefie: jaki ma charakter, jak ma osobowo , jaki jest jego stosunek do ludzi, jaki do Boga. Tego 9. Patriarcha Jakub jawi si tu jako typ i zapowied

(14) postawy, która tak wyra

(15) nie objawi si w osobie Maryi. Zwaszcza Ewangelista ukasz bdzie przypomina, e sprawy swojego Syna Jezusa i Jego sowa rozwaaa i wiernie chowaa w swym matczynym sercu (por. k 2, 19.51). 10 Jakie byy motywy tego czynu, który popenili bracia, i jaka bya najgbsza prawda pokazujca dziaanie Boej Opatrzno ci, wyja ni w. Szczepan w swej mowie: „Patriarchowie sprzedali Józefa przez zazdro , ale Bóg by z nim” (Dz 7, 9)..

(16) 214. KS. ANDRZEJ KRASOWSKI. wszystkiego dowiadujemy si, gdy Józef przebywa w domu Potifara w Egipcie 11: „Józef zosta uprowadzony do Egiptu. I kupi go od Izmaelitów, którzy go tam przyprowadzili, Egipcjanin Potifar, urzdnik faraona, dowódca stray przybocznej. Pan by z Józefem i dlatego wiodo mu si dobrze, i by w domu swego pana, Egipcjanina. Ten jego pan spostrzeg, e Pan jest z Józefem i sprawia, i mu si dobrze wiedzie we wszystkim, cokolwiek czyni. Darzy wic on Józefa yczliwo ci, tak e przydzieli go sobie do usug. Uczyni go zarzdc swego domu, oddawszy mu we wadanie cay swój majtek. A odkd go ustanowi zarzdc swego domu i swojego majtku, Pan bogosawi domowi tego Egipcjanina przez wzgld na Józefa. I tak spoczo bogosawiestwo Pana na wszystkim, co [Potifar] posiada w domu i w polu. A powierzywszy cay majtek Józefowi, nie troszczy si ju przy nim o nic, tylko o [to, aby mia takie] pokarmy, jakie zwyk jada . Józef mia pikn posta i mi powierzchowno . Po tych wydarzeniach zwrócia na niego uwag ona jego pana i rzeka do niego: Poó si ze mn. On jednak nie zgodzi si i odpowiedzia onie swego pana: Pan mój o nic si nie troszczy, odkd jestem w jego domu, bo cay swój majtek odda mi we wadanie. On sam nie ma w swym domu wikszej wadzy ni ja i niczego mi nie wzbrania, wyjwszy ciebie, poniewa jeste jego on. Jake wic mógbym popeni tak wielk niegodziwo i zgrzeszy przeciwko Bogu? I mimo e go namawiaa codziennie, nie usucha jej i nie chcia pooy si przy niej, aby z ni wspóy . Pewnego dnia, gdy wszed do domu, aby spenia swe obowizki, i nie byo tam nikogo z domowników, uchwycia go ona za paszcz i powiedziaa: Poó si ze mn! Lecz on zostawi paszcz w jej rkach i wybieg na dwór” (Rdz 39, 1-12). Józef okazuje si wic czowiekiem zdolnym i inteligentnym – zostaje zarzdc. Najpierw u Potifara, a pó

(17) niej u faraona. W jego yciu wida dziaanie Boga: „Pan by z Józefem”. Józef okazuje si te czowiekiem wiernym Bogu12. Mimo nalega ony Potifara nie chce popeni z ni grzechu. Mówi jej, e to, do czego ona dy i czego pragnie, jest wielk niegodziwo ci. Taka postawa Józefa wydaje si zrozumiaa. Wie on, e zarówno sny, jak i kolejne bardzo trudne wydarzenia jego ycia znamionuj i zapowiadaj sprawy niezwyke. Józef czuje, e jest w rku Boga i e to wa nie Bóg prowadzi jego histori. Wydaje si wic, e majc tak wiadomo i pewno , moe wrcz lekceway niebezpieczestwa, które na niego czyhaj. Czy 11 12. Por. P a w o w s k i. Od wizów krwi do wspólnoty wiary s. 54. Por. W y p y c h. Katecheza o Józefie s. 889..

(18) JÓZEF EGIPSKI – LATORO L OWOCUJ CA NAD £RÓDEM. 215. rzeczywi cie tak robi? Oto ona Potifara codziennie namawia Józefa do grzechu. Józef zaczyna do wiadcza , e niebezpieczestwo niewierno ci jest tak wielkie, e nawet on, wybraniec Boy, moe zdradzi . Dlatego po prostu ucieka. Czyni tak z pewno ci nie dlatego, e stwierdza, i s sytuacje w jego yciu, w których Bóg moe okaza si saby. Józef jest przekonany, e Bóg, który go prowadzi, jest Bogiem mocnym, ale sam nie jest pewny swojej mocy. Wie, e w obliczu takich pokus moe ulec, dlatego wybiera jedynie suszn drog – drog ucieczki. To kolejne ogromnie wane przesanie pynce z tej historii: wybracy Boy wszystkich pokole maj nie tylko by zawsze przekonani, e Bóg jest Bogiem mocnym w ich yciu i nigdy nie zawiedzie, ale równocze nie maj by roztropni, nigdy nie przeceniajc wasnych si. Ten dar mdro ci, czyli rozeznawania sprawia, e wybraniec Boy w obliczu niebezpieczestwa utraty aski i popenienia grzechu nie powstydzi si nawet ucieczk, je li zobaczy, e to najlepszy sposób ratunku. Tak uczyni Józef, by ratowa si przed grzechem i niegodziwo ci wobec Boga. Jest dalej motyw lochu i studni. Bracia wrzucaj Józefa do studni, a nastpnie Potifar wrzuca go do lochu. Oto niesprawiedliwo dotyka czowieka sprawiedliwego – kenoza, ogoocenie. Wiele jest takich postaci w Biblii: Daniel w jaskini lwów (por. Dn 6, 1-29), trzej modziecy w piecu ognistym (por. Dn 3, 1-97), Jan Chrzciciel, który ginie w jakiej zapadej norze, w potwornym lochu (por. Mt 14, 3-12). Jan przed mierci powie: „Potrzeba by On wzrasta, a ja si umniejsza” (J 3, 30). Oto istota chrze cijaskiego posannictwa13. Autor natchniony pokazuje, e na dnie lochów i studni wybracy Boga odnajduj wa nie Boga. Tam, a nie gdzie indziej czeka dobry, bliski, czuy Bóg – Zbawiciel. To sowo o Józefie odsania take, co w sercach jest ukryte. Jest to bowiem pytanie o wiar w to, e wa nie w krzyu, który przychodzi na kadego czowieka mona znale

(19) Boga. Bóg zaprasza do wiary w to, e kady krzy przeywany w czno ci z Jezusem moe si stawa kadego dnia Krzyem chwalebnym. Jest pewne, e takiej postawy nie da si wypracowa wasnymi siami. Mona j otrzyma tylko od Boga na zasadzie dojrzewania, pozwalajc Bogu, by On czyni w yciu czowieka drog wiary. Tak byo z Józefem Egipskim. On wa nie w drodze, poprzez róne wydarzenia uczy si Boga. O tej mdro ci Biblia mówi: „Nie opu cia Sprawiedliwego, gdy go zaprzedano, ale go wybawia od grzechu. Zesza z 13. Por. T. H a n e l t. Dzieje Starego Testamentu w ywotach jego bohaterów. Wgrowiec: Gaudentinum 2006 s. 54..

(20) 216. KS. ANDRZEJ KRASOWSKI. nim razem do lochu i nie opu cia go w wizach, a mu przyniosa bero królestwa i wadz nad jego ciemicami. Dowioda, e kami jego oskaryciele, a jemu daa saw na wieki” (Mdr 10, 13-14). To, co bracia uczynili Józefowi, urasta do symbolu tego, co kady czowiek czyni drugiemu –. mier . I jeszcze jedno bardzo wane przesanie: Jezus jest w unieniu, nie w sukcesie. W chrze cijastwie nie ma sukcesów. Józef dostaje si do wizienia: „Pan poleci Józefa schwyta i odda go do wizienia, gdzie znajdowali si wi

(21) niowie króla. Tak pozosta Józef w wizieniu. A Pan by z Józefem…” (Rdz 39, 20-21). Pan by z Józefem w wizieniu14. I oto do wizienia trafiaj podczaszy oraz nadworny piekarz faraona, którzy dopu cili si wykroczenia przeciwko swojemu panu. Pewnej nocy obaj mieli sny o rónych znaczeniach, a nie potrafili snów tych wyja ni . Kiedy byli tym bardzo zafrasowani, z pomoc przychodzi Józef (por. Rdz 40, 1-23). Najpierw wyja nia sen podczaszemu, tumaczc mu, e trzy gazki, które widzia we nie, to trzy dni, po których faraon przywróci go do ask. Prosi przy tym, by ten, gdy to si stanie, pamita o nim i pomóg mu w utrapieniu, by wyswobodzi go od niesprawiedliwej kary. Nastpnie Józef wyja nia sen piekarzowi, tumaczc, e trzy kosze, które mu si przy niy, to równie trzy dni, po których faraon wykona na nim wyrok. Tak si te staje. Ale Józef w dalszym cigu pozostaje w wizieniu. Tak opisuje to Ksiga Psalmów: „Kajdanami cisnli mu nogi, w elazo zakuli jego szyj, a si spenia jego przepowiednia i sowo Paskie dao mu. wiadectwo. Posa król, by uwolni go, i wadca ludów, aby go wyzwoli . Ustanowi go panem nad swoim domem i wadc nad ca swoj posiado ci” (Ps 105, 18-21). Dzieje si tak, jak mówi psalmista, gdy oto take faraon ma sny: ni mu si najpierw krowy – siedem tustych i siedem chudych, które poeraj te pierwsze, a nastpnie siedem kosów – najpierw dorodnych, a pó

(22) niej zeschych, które niszcz te dorodne (por. Rdz 41, 1-7). Nikt w caym Egipcie nie potrafi wyja ni snów faraona15. Wtedy nadworny podczaszy przypomina. 14. Zasadniczo Józef nie powinien znale

(23) si w wizieniu, lecz ponie mier , gdy za taki czyn karano winnych mierci. Dlaczego wic Józef znalaz si w wizieniu? Potifar zna swoj on i ta historia z pewno ci nie bya pierwsz, dlatego fakt, e skaza Józefa na wizienie, oznacza, e nie uwierzy onie w to, co ona mówia. Nie móg jednak nie zareagowa , wic ukara Józefa w taki wa nie sposób. 15 W Egipcie w owych czasach byo bardzo wielu wróbitów i mdrców, których zadaniem byo wyja nia sny. W Ksidze Wyj cia czytamy, e dziki swym zaklciom mogli oni czyni rzeczy nadzwyczajne (por. Wj 7, 11.28; 8, 3). Jednake ta wiedza bya niczym w porównaniu.

(24) JÓZEF EGIPSKI – LATORO L OWOCUJ CA NAD £RÓDEM. 217. sobie Józefa, opowiadajc faraonowi ca histori z wizienia. Józef zostaje wic sprowadzony przed oblicze faraona. Gdy ten raz jeszcze opowiada mu swoje sny, Józef wyja nia je, tumaczc, e tak naprawd to jeden i ten sam sen, a poniewa powtórzy si dwa razy, to znak, e niechybnie si speni. Józef mówi dalej wan rzecz, która pokazuje jego cig relacj z Bogiem: „Nie ja, lecz Bóg da ci pomy ln odpowied

(25) ” (Rdz 41, 16). Tumaczy, e przyjdzie czas siedmiu lat obfito ci, po których nastanie siedem lat godu tak strasznych, e nikt nie bdzie pamita o latach urodzajów. Radzi wic faraonowi: „Teraz wic niech faraon upatrzy sobie kogo roztropnego i mdrego i ustanowi go zarzdc Egiptu” (Rdz 41, 33).. 3. WYWYSZENIE JÓZEFA. Faraon, syszc wyja nienie snów i rad Józefa, odpowiada: „Czy znajdziemy podobnego mu czowieka, który miaby tak jak on ducha Boego? A potem faraon rzek do Józefa: Skoro Bóg da ci pozna to wszystko, nie ma nikogo, kto by ci dorówna rozsdkiem i mdro ci! Ty zatem bdziesz nad moim dworem i twoim rozkazom bdzie posuszny cay mój naród. Jedynie godno ci królewsk bd ci przewysza. I powiedzia faraon Józefowi: Oto ustanawiam ci zarzdc caego Egiptu! Po czym faraon zdj swój pier cie z palca i woy go na palec Józefa, i kaza go oblec w szat z najcieszego lnu, a potem zawiesi mu na szyi zoty acuch. I kaza go obwozi na drugim swym wozie, a woano przed nim: Abrek!” (Rdz 41,38-43). Oto wypeniaj si powoli sny o snopach i gwiazdach: Józef staje si drug po faraonie osob w Egipcie i zaczyna tym krajem zarzdza . W tym czasie rodz si mu synowie Manasses i Efraim. Nastpnie Józef nagromadzi zboa jak piasku, by w czasie godu je sprzedawa . Gdy gód zaczyna dotyka inne narody, take jego rodzina jest w trudnej sytuacji. Na wie. o tym, e w Egipcie jest zboe przybywaj do niego bracia16. Oddaj mu pokon, padajc na twarz. Józef nie daje si rozpozna . Chce im pomóc, ale chce uczyni dla nich dobro jeszcze wiksze: chce, by sami uznali swój grzech, który przed laty popenili. Dlatego ju na pocztku mówi im, a pó

(26) niej kilkakrotnie powtarza, e s szpiegami i skazuje ich na wizienie. z t, jakiej Bóg udziela swoim wybracom, np. Mojeszowi (por. Wj 7-8) czy Danielowi (por. Dn 2,1nn). 16 Dokadny opis tych wydarze znajdujemy w rozdziaach 42-44 ksigi Rodzaju. W niniejszym opracowaniu zasygnalizowane zostan i wskazane tylko niektóre przesania tego tekstu..

(27) 218. KS. ANDRZEJ KRASOWSKI. U braci rodzi si pierwsza wana refleksja: „Ach, zawinili my przeciwko bratu naszemu, patrzc na jego strapienie, kiedy nas baga o lito , a nie wysuchali my go! Dlatego spado na nas to nieszcz cie” (Rdz 42, 21). Józef, mimo e dotyka go mocno to wszystko, co przeywaj bracia, kae uwizi Symeona. Pozostaym daje zboe i poleca, aby je li zechc znów wróci do Egiptu po zboe, przywie

(28) li ze sob najmodszego brata. W drodze okazuje si, e oprócz zboa w workach s take pienidze, które im zwrócono. Gdy gód znowu daje si we znaki, bracia musz uywa wielu argumentów, by przekona swojego ojca Jakuba, by ten zgodzi si posa z nimi take Beniamina. W kocu Jakub wyraa zgod. Na drug wypraw bracia zabieraj wic Beniamina, a take dobra ziemi, w której yj, i podwójn ilo pienidzy. Gdy przybywaj, Józef urzdza dla nich uczt. Poniewa za wie, e ich serca cigle s jeszcze nienawrócone, wysyajc ich w drog powrotn, do worka ze zboem, które wiezie Beniamin, kae potajemnie woy swój puchar. Nastpnie wysya swoich ludzi, zarzucajc braciom wielk niegodziwo . Wszyscy s zgodni, e je li który z nich ukrad puchar, to za taki czyn winowajca powinien ponie mier . Nie przeczuwaj nawet, e puchar znajduje si u Beniamina. Kiedy okazuje si, e tak wa nie jest, bracia zdaj sobie spraw, e Beniamin moe zgin . Je li za umrze on, to umrze take ich ojciec Jakub. Woaj wic: „Bóg znalaz win w twoich sugach” (Rdz 44, 16). Trudno przypuszcza , e to woanie oznacza, e bracia przyznaj si do kradziey, której przecie nie popenili, lub te e przypominaj sobie dawna zbrodnie, kiedy chcieli zabi , a w ostateczno ci sprzedali Józefa w niewol. wiadomi s jednak, e to do wiadczenie dopuszcza na nich Bóg i u wiadamia im, e s w stanie grzechu. Tak wic postpowanie Józefa wzgldem braci ma wyra

(29) ny cel: sprawdzi , na ile w ich sercach dokonaa si rzeczywista przemiana 17. Sowa Judy (por. Rdz 44, 18-34) wiadcz o tym, e w sercach braci ta przemiana rzeczywi cie staa si faktem i jest ona radykalna. Gdy Józef wreszcie daje si rozpozna swoim braciom, ci nie s w stanie nic mu odpowiedzie , tak bowiem wielki ogarn ich strach (por. Rdz 45, 1-3). A co mówi Józef? Oto padaj sowa, które wskazuj nie tylko na to, e Józefowi nie pomieszao si w gowie od zaszczytów. Sowa, które wypowiada, s kluczem do zrozumienia tej historii. Józef wie, i zawsze wiedzia, e autorem wszystkiego jest Bóg! Oto te sowa: „On za rzek do nich: Przyblicie si do mnie! A gdy oni si przybliyli, powtórzy: Ja jestem. 17. Por. D z i a d o s z. Tak byo na pocztku… s. 478..

(30) JÓZEF EGIPSKI – LATORO L OWOCUJ CA NAD £RÓDEM. 219. Józef, brat wasz, to ja jestem tym, którego sprzedali cie do Egiptu. Ale teraz nie smu cie si i nie wyrzucajcie sobie, e cie mnie sprzedali. Bo dla waszego ocalenia od mierci Bóg wysa mnie tu przed wami. Oto ju dwa lata trwa gód w tym kraju, a jeszcze zostao pi lat, podczas których nie bdzie orki ani niwa. Bóg mnie wysa przed wami, aby wam zapewni nastpców na ziemi i aby cie przeyli dla wybawienia wielu. Zatem nie wy cie mnie tu posali, lecz Bóg, który te mnie uczyni doradc faraona, panem caego jego domu i zarzdc caego Egiptu. Id

(31) cie przeto spiesznie do mego ojca i powiedzcie mu: Józef, syn twój mówi: Uczyni mnie Bóg panem caego Egiptu. Przybywaj bezzwocznie” (Rdz 45, 4-9). W Katechizmie Kocioa Katolickiego w cz ci „Wyznanie wiary chrze cijaskiej” znale

(32) mona taki oto komentarz tego tekstu: „Mona wic niekiedy odkry , e Bóg w swojej wszechmocnej Opatrzno ci moe wyprowadzi dobro ze skutków za, nawet moralnego, spowodowanego przez Jego stworzenia […] Z najwikszego za moralnego, jakie kiedykolwiek mogo by popenione, z odrzucenia i zabicia Syna Boego, spowodowanego przez grzechy wszystkich ludzi, Bóg, w nadmiarze swojej aski, wyprowadzi najwiksze dobro: uwielbienie Chrystusa i nasze odkupienie. Zo nie staje si jednak mimo to dobrem” (KKK 312). Tak wic po raz kolejny wida wyra

(33) nie, e Józef i to, co Bóg z nim czyni, jest zapowiedzi, typem wydarze, które nastpi i znajd swoje wypenienie w osobie Jezusa Chrystusa. Jak wielka musiaa by zayo Józefa z Bogiem, by móg tak dojrzale czyta swoje ycie, jak to wynika z wypowiedzianych przez niego sów. Przecie staa mu si jawna krzywda. Ludzie wobec niego zawinili. Moe naleaoby pyta o sprawiedliwo , szuka jej i na koniec j wymierzy . Józef nic takiego nie czyni. Jego sowa wskazuj, e on doskonale wie, e wszystkie wydarzenia s od Boga: i te po ludzku dobre, i take te trudne i bolesne. I przyjmuje je! Sowa, które wypowiada Józef do braci, s kluczem do zrozumienia tej historii. Co tak naprawd mówi Józef?. 4. AUTOREM WSZYSTKICH WYDARZE JEST BÓG!. Dlatego te Józef mówi: „Uczyni mnie Bóg panem caego Egiptu” (Rdz 45, 9). Oto okazuje si tu jeszcze jedna, ogromnie wana rzecz: wa ciwa relacja do Boga rodzi w sposób naturalny wa ciw relacj do braci – przebaczenie. Tak wic Józef to nie tylko dobry administrator Egiptu, lecz przede wszystkim ten, kto pozostajc w relacji z Bogiem, urzeczywistnia.

(34) 220. KS. ANDRZEJ KRASOWSKI. pojednanie we wspólnocie18. Scena pojednania, która w opowiadaniu o Józefie pojawia si a trzykrotnie, ma wyra

(35) ne przesanie. Oto rodzi si silny i zjednoczony naród izraelski, a u podstaw tej jedno ci ley zdolno do trwaej zgody i cisej wspópracy. Oto waga i warto pojednania Józefa z bra mi 19. Wany jest tu take motyw cierpienia. Biblia nie daje od razu gotowej odpowiedzi. Najpierw jest my lenie, e czowiek cierpi, poniewa wcze niej pewnie zgrzeszy. Historia Józefa jest krokiem naprzód. Cierpienie niezawinione musi mie jaki sens. Dalej bdzie historia Hioba i wizje proroka Izajasza o cierpicym sudze. Ostateczn odpowied

(36) da Chrystus – sowem i yciem, mk, mierci i zmartwychwstaniem. Gdy gód panuje na caej ziemi, Jakub wyrusza do Egiptu na zaproszenie faraona. W drodze ma widzenie: „Bóg za w widzeniu nocnym tak odezwa si do Izraela: Jakubie! Jakubie! A gdy on odpowiedzia: Oto jestem, rzek do niego: Jam jest Bóg, Bóg ojca twego. Id

(37) bez obawy do Egiptu, gdy uczyni ci tam wielkim narodem. Ja pójd tam z tob i Ja stamtd ci wyprowadz, Józef zamknie ci oczy” (Rdz 46, 2-4). Jakub spotyka Józefa (por. Rdz 46, 29). Spotkanie to jest pene rado ci, niezwykych przey i ez 20. Wa nie wypeniaj si sny o socu, ksiycu i jedenastu gwiazdach (por. Rdz 37, 9-11). Oto przed majestatem zarzdcy Egiptu – Józefem – pojawia si caa jego rodzina z ojcem Jakubem na czele21. Opowiadanie koczy si scen, w której Jakub udziela kademu ze swych synów bogosawiestwa. Pikne bogosawiestwo otrzymuje oczywi cie Józef: „Józef – latoro l owocujca, latoro l owocujca nad

(38) ródem: gazki pn si po murze. A cho ucznicy bd go prze ladowa , godzi w niego i na niego czyha , uk jego pozostanie niezamany, i rce jego sprawne; dziki potnemu Bogu Jakuba, w imi Pasterza i Opoki Izraela, dziki Bogu ojców twoich, który ci bdzie wspomaga, dziki Wszechmogcemu, który ci bdzie bogosawi, [bd to] bogosawiestwa z niebios wysokich, 18. Por. P a w o w s k i. Od wizów krwi do wspólnoty wiary s. 68. Por. D z i a d o s z. Tak byo na pocztku… s. 467. 20 W ostatnich rozdziaach ksigi Rodzaju – co wydaje si bardzo ciekawe – w wielu miejscach jest mowa o zach i paczu (por. Rdz 42, 24; 43, 30; 45, 14; 46, 29; 50, 1.17). Kontekst wydarze kae sdzi , e nie s to zy aoby i smutku, lecz raczej wzruszenia i rado ci. Temat z pewno ci ciekawy i zasugujcy na gbsz analiz, która doprowadzi z pewno ci i do ez Piotra (por. Mt 26, 75), a przede wszystkim do ez na obliczu Jezusa paczcego po mierci swojego przyjaciela azarza (por. J 11, 35) i nad Jerozolim, która nie rozpoznaa czasu swego nawiedzenia (por. k 19, 41). 21 Por. D z i a d o s z. Tak byo na pocztku… s. 467. 19.

(39) JÓZEF EGIPSKI – LATORO L OWOCUJ CA NAD £RÓDEM. 221. bogosawiestwa z najgbszych otchani, bogosawiestwa piersi i ona. Bogosawiestwa ojca twego niech duej trwaj ni bogosawiestwa mych przodków, jak dugo trwa bd pagórki odwieczne – niechaj spyn na gow Józefa, na gow tego, który jest ksiciem w ród swoich braci” (Rdz 49, 22-26). Najwaniejsze bogosawiestwo otrzymuje jednak Juda, mimo e popenia w swoim yciu grzechy. Oto w ojcowskich bogosawiestwie Judy brzmi nie tylko zapowied

(40) pierwszestwa w ród braci i zapowied

(41) potgi Judy, lecz nade wszystko brzmi mesjaskie proroctwo, które znajdzie swoje wypenienie w osobie Jezusa Chrystusa. To bowiem Jezus bdzie zapowiedzianym przez proroków pasterzem. To On szat swojego ycia bdzie pra we krwi winogron (por. Rdz 49, 8-12). W zakoczeniu ksigi jeszcze raz pojawiaj si sowa Józefa, które pozwalaj rozumie dobrze t histori: „Lecz Józef powiedzia do nich: Nie bójcie si. Czy ja jestem na miejscu Boga? Wy niegdy knuli cie zo przeciwko mnie, Bóg jednak zamierzy to jako dobro, eby sprawi to, co jest dzisiaj, e przey wielki naród” (Rdz 50, 19-20). Komentujc ten tekst, D. Dziadosz pisze: „Bóg bowiem, i to jest najwaniejsze, a jednocze nie najbardziej spektakularne teologicznie ordzie kolekcji przekazów o Józefie, nie jest Bogiem mierci, nienawi ci, przemocy i sabo ci, lecz Panem ycia, przebaczenia, sprawiedliwej i troskliwej wadzy oraz potgi i mdro ci w dziaaniu. To wa nie dlatego Bóg Jahwe posa do Egiptu Józefa, aby zachowa ycie swoich wybraców i ich potomstwa (por. Rdz 45, 5.7; 50, 20), a w konsekwencji w przedziwny sposób doprowadzi do pojednania, solidarno ci i niezwykej konsolidacji w szeregach potomków Jakuba, którzy w przyszo ci utworz jeden silny naród”22.. 5. WNIOSKI KOCOWE. Na koniec trzeba wróci do pyta postawionych ju we wstpie do niniejszego artykuu. Jaka jest droga Józefa Egipskiego? To droga kenozy. Droga unienia i ogoocenia z tego wszystkiego, co w czowieku przesania Boga. Biblia na kadym miejscu pokazuje bowiem, e w yciu ludzkim wszystko jest ask pync od Boga. Szczytem tego za jest cae dzieo dokonane w Jezusie Chrystusie. w. Pawe Aposto w Li cie do Filipian (por. Flp 2, 511) zachca swoich suchaczy do postpowania drog, któr przeszed sam 22. Tame s. 490..

(42) 222. KS. ANDRZEJ KRASOWSKI. Chrystus. To droga ogoocenia, unienia, wyniszczenia. To po prostu droga krzya. T drog przeszed Jezus i zaprasza na ni swych uczniów – wszystkich. I tu powstaje pytanie: jak rozumie sens takiej drogi? Dlaczego wa nie krzy? Czowiek nie tylko stawia sobie takie pytania, ale kiedy przychodzi trud i krzy, po prostu szemrze, nie akceptuje. To bowiem jest trudne. Bóg za , rozumiejc czowieka, stopniowo chce przed nim to odkrywa . Wszystko po to, by czowiek móg by zbawiony. Oto bowiem istnieje niebezpieczestwo odrzucenia Chrystusowego krzya, nierozpoznania go w swoim yciu. Gdy Jezus umiera na krzyu, nie rozpoznali w Nim Boga ci, którzy znali pisma, a wic arcykapani i uczeni w pi mie, a wic ci, którzy mieli wszelkie dane ku temu, by Go rozpozna . Rozpozna w Jezusie Boga i wyzna wiar poganin: „Istotnie, ten czowiek by Synem Boym” (Mk 15, 39). Tak wic kademu grozi nie tylko niezrozumienie, lecz nawet odrzucenie Chrystusowego krzya w swoim yciu. Jaka jest dojrzaa pobono , do której prowadzi Bóg? Jest ni postawa, w której chrze cijanin nie tylko widzi, lecz take rozumie i – co najwaniejsze i najtrudniejsze zarazem – akceptuje to, co Bóg czyni w yciu wierzcego, to, co Bóg czyni na drodze, któr kroczy chrze cijanin. Na t drog, której zapowiedzi jest Józef Egipski, zosta wprowadzony równie kady wierzcy. Stao si to w momencie sakramentu chrztu. To nie ryt, to nie samo bogosawiestwo, to nie modlitwa, eby dziecko byo zdrowe. To egzystencjalna rzeczywisto caego ycia: unienie, kenoza, mier 23. Chrzest – to mier w Chrystusie. Dlaczego to jest wane? Oto inny nurt duchowo ci: denie do doskonao ci rozumianej jako postawa, e dzi trzeba by lepszym, ni si byo wczoraj, a jutro naley by lepszym ni dzi . Wtpliwe jest, czy da si biblijnie udowodni ten rodzaj duchowo ci! Czowiek wiary, który rzeczywi cie pozwala Bogu si prowadzi , bdzie mówi: Panie, nie dam rady i dalej i wypenia zadania, bo jestem grzesznikiem. Mog to jednak zrobi , je li nie zdejmiesz ze mnie swojej rki i Twe bogosawiestwo bdzie ze mn! Chrze cijastwo to droga zstpowania, a nie wstpowania. Jest bowiem tylko jedna droga – Droga Krzya 24! A wic nie doskonao , lecz wito !. 23. Por. W y p y c h. Katecheza o Józefie s. 890. To dlatego Zgromadzenie Sióstr Franciszkanek Suebnic Krzya, posugujce ludziom niewidomym, ma w swym pozdrowieniu sowa: „Przez Krzy – do Nieba!”. 24.

(43) JÓZEF EGIPSKI – LATORO L OWOCUJ CA NAD £RÓDEM. 223. Na koniec kilka my li z historii o Józefie Egipskim: – W opowiadaniu o Józefie Bóg pojawia si dyskretnie i prawie niezauwaalnie. Oto w caym opowiadaniu tylko raz Bóg objawia si w formie wyroczni. Ma to miejsce podczas snu Jakuba: „Bóg za w widzeniu nocnym tak odezwa si do Izraela: Jakubie, Jakubie! A gdy on odpowiedzia: Oto jestem, rzek do niego: Jam jest Bóg, Bóg ojca twego. Id

(44) bez obawy do Egiptu, gdy uczyni ci tam wielkim narodem. Ja pójd tam z tob i Ja stamtd ci wyprowadz, a Józef zamknie ci oczy. Po czym Jakub wyruszy z Beer-Szeby” (Rdz 46, 2-5). Jake czsto Bóg w yciu czowieka jest obecny w taki wa nie sposób – jest dyskretny i prawie niezauwaalny! – Droga, któr Bóg prowadzi Józefa do siebie, jest droga kenozy! – Józef jest tym, który widzi, rozumie i akceptuje to wszystko, co czyni Bóg w jego yciu. Oto dojrzaa pobono ! – Józef jest sprawiedliwy, a dotyka go niesprawiedliwo ! – Józef w ponieniu i bolesnych przeyciach odnajduje i do wiadcza Boga! – Józef wie, e Bóg jest autorem wszystkich wydarze jego ycia (por. Rdz 45, 4-9)! – Wa ciwa relacja do Boga, w jakiej trwa Józef, w sposób naturalny rodzi w nim wa ciw relacj do braci – przebaczenie!25 Oto tre ci, które potwierdzaj wano tej postaci biblijnej. Wydaje si wic uzasadnione, by zarówno w przepowiadaniu w dni powszednie, kiedy czytane s fragmenty historii Józefa Egipskiego, ale take podczas dni skupienia czy rekolekcji ukazywa to wszystko, co jest tak wane i ciekawe w samej tej historii, a równocze nie co jest zapowiedzi realizujc si w Jezusie Chrystusie i przesaniem dla chrze cijaskiego ycia. Chodzi przecie o to, by wspóczesna ambona rozbrzmiewaa kerygmatem i prowadzia do umiowania Biblii i Jezusa Eucharystycznego. Jak ju powiedziano we wstpie niniejszego artykuu, czym podstawowym i niezmiernie wanym jest zawsze siganie w gb danej perykopy biblijnej, nie mona jednak. 25. J. Warzecha pisze, e poniewa Józef by przedostatnim synem Jakuba, a pierwszym umiowanej przez niego Racheli, by moe, e tak dugo oczekiwane dziecko byo rozpieszczane przez rodziców. Std tytu artykuu „Opatrzno ciowy pupil Józef”. Autor wysnuwa wic wniosek, e skoro Józef by pupilem Jakuba, niech braci bya czym oczywistym. Innym powodem tej niechci by fakt, e Józef mówi o braciach ojcu. Jednak w zakoczeniu artykuu, chcc pokaza drog, któr dziki asce Boga przeszed Józef autor stwierdza: „Jake bezinteresowny i wielkoduszny jest ten dawny pupil ojca!”. Por. J. W a r z e c h a. Opatrznociowy pupil Józef. „Królowa Apostoów” 10 : 1993 s. 20..

(45) 224. KS. ANDRZEJ KRASOWSKI. nigdy zapomina o biblijnym kontek cie poszczególnych perykop. Najlepszym przykadem wydaje si by historia Józefa Egipskiego, która czytana w cao ci ujawnia wielkie i wane przesania. Wreszcie sugestie i pewne propozycje, które mog pomaga w wykorzystywaniu caej historii Józefa Egipskiego, jak i poszczególnych perykop z tego opowiadania w przepowiadaniu homiletycznym: – W dni powszednie w cigu roku liturgicznego, kiedy czytane s poszczególne perykopy opowiadajce o Józefie Egipskim, gosi homilie z wykorzystaniem tych fragmentów. Zwykle homilie goszone s na podstawie Ewangelii, a przecie mona wygosi homili historiozbawcz, wykorzystujc obydwa biblijne czytania, lub homili opart na tek cie pierwszego czytania. – Wykorzystywa poszczególne fragmenty opowiadania o Józefie Egipskim w przepowiadaniu rekolekcyjnym. Szczególnie w dni powszednie rekolekcji, kiedy jest moliwo dobrania odpowiednich perykop, a zwaszcza wówczas, gdy spotkania rekolekcyjne nie s spotkaniami eucharystycznymi, lecz liturgiami sowa Boego. – Ostatnia sugestia dotyczy przepowiadania w niedziele roku liturgicznego. Jak byo powiedziane, w trzyletnim cyklu A-B-C w niedzielnej liturgii ani raz nie jest czytana perykopa bdca fragmentem wyjtym z historii o Józefie egipskim. S jednak niedziele, w których ta posta pojawia si w liturgii sowa. Najpierw w III niedziel Wielkiego Postu, kiedy czytana jest Ewangelia o spotkaniu Jezusa z Samarytank. Jan Ewangelista pisze: „Przyby wic (Jezus) do miasta samarytaskiego zwanego Sychar, w pobliu pola, które da Jakub synowi swemu, Józefowi” (J 4, 5). Dalej w liturgii sowa IX niedzieli zwykej rok B piewany jest Psalm 81, w którym znajduj si sowa: „Bo to jest ustawa w Izraelu, przykazanie Boga Jakubowego. To prawo ustanowi On dla Józefa, gdy wyrusza on z ziemi egipskiej” (Ps 81, 5-6). Wreszcie w liturgii XXVI niedzieli zwykej (rok C) pierwszym czytaniem jest fragment z ksigi proroka Amosa: „Pij czaszami wino i najlepszym olejkiem si namaszczaj, a nic si nie martwi upadkiem domu Józefa” (Am 6, 6). S to co prawda bardzo krótkie zdania, które stanowi zawsze jak ma czstk danego tekstu, a jednak tych kilka wierszy to jakby uchylenie drzwi, które je li otworzy si je szeroko, wprowadzaj w zadziwiajce opowiadanie, bdce niezwykle wanym fragmentem historii zbawienia. Warto i trzeba dobrze wykorzysta w przekazie homiletycznym posta Józefa Egipskiego i przesanie, jakie ta historia niesie z sob, by ta cz Biblii nie staa si nieznan i zapomnian. Msza niedzielna jest naj-.

(46) JÓZEF EGIPSKI – LATORO L OWOCUJ CA NAD £RÓDEM. 225. lepsz okazj, by licznie zgromadzonym wiernym w sposób kerygmatyczny ukaza t cz historii zbawienia. Zarówno jej poszczególne momenty, jak i cae przesanie: to, e dojrzaa pobono , do której prowadzi Bóg, jest postaw, w której chrze cijanin nie tylko widzi, lecz take rozumie i – co najwaniejsze i najtrudniejsze – akceptuje to, co Bóg czyni w yciu wierzcego, i to, e droga Józefa to droga kenozy. U Józefa jest zapowiedzi, a w Chrystusie wypenieniem. Do wchodzenia kadego dnia na tak drog jest zaproszony kady chrze cijanin! Przez chrzest bowiem kady zosta na t sam drog wprowadzony. Oto sowa w. Pawa Apostoa, które t prawd przypominaj: „Czy nie wiadomo wam, e my wszyscy, którzy otrzymali my chrzest zanurzajcy w Chrystusa Jezusa, zostali my zanurzeni w Jego mier ? Zatem przez chrzest zanurzajcy nas w mier zostali my razem z Nim pogrzebani po to, aby my i my wkroczyli w nowe ycie – jak Chrystus powsta z martwych dziki chwale Ojca. Jeeli bowiem przez mier , podobn do Jego mierci, zostali my z Nim zczeni w jedno, to tak samo bdziemy [z Nim zczeni w jedno] przez podobne zmartwychwstanie. To wiedzcie, e dla zniszczenia ciaa grzesznego dawny nasz czowiek zosta z Nim wspóukrzyowany po to, by my ju duej nie byli w niewoli grzechu. Kto bowiem umar, zosta wyzwolony z grzechu” (Rz 6, 3-7).. BIBLIOGRAFIA B e n e d y k t XVI: Sacramentum caritatis. Tarnów 2007. Biblia Jerozolimska. Pozna 2006. D z i a d o s z D.: Tak byo na pocztku… Izrael opowiada swoje dzieje. Przemy l 2011. H a n e l t T.: Dzieje Starego Testamentu w ywotach jego bohaterów. Wgrowiec: Gaudentinum 2006. P a w o w s k i Z.: Od wizów krwi do wspólnoty wiary. Narracyjna analiza procesu budowania wspólnoty (Rdz 37-50). „Verbum Vitae” 6 : 2004 s. 35-70. P i k o r W.: Czytamy Stary Testament. wiczenia do wykadów z biblistyki. Kielce: Jedno. 2007. W y p y c h S.: Katecheza o Józefie. „Wiadomo ci Archidiecezji Lubelskiej” 84 : 2000 s. 884-885..

(47) 226. KS. ANDRZEJ KRASOWSKI. JOSEPH OF EGYPT—A FRUITFUL VINE ABOVE THE SPRING: THE OLD TESTAMENT IN THE MODERN PULPIT Summary Joseph is born as a very expected and wanted child. The translation of this name is may God multiply or just add. Sold by brothers gets to Egypt. In spite of adversities and injustice he is faithful to God. When he explains Pharaoh’s dream he is appointed governor of whole Egypt. During harvests he stores cereal in granaries to distribute it to the people in time of famine. When his family also suffers from hunger it comes to Egypt. Joseph makes himself known to his brothers and without bearing them a grudge for done wrong he brings father and whole family and settles them in the most fertile part of Egypt. Joseph’s history is the story of the shaping and strengthening belief in God. His way is the way of kenosis. Joseph saves people from death by starvation. He is so then an announcement of Messiah who will pass the way of stripping by saving all people from their sins and eternal death. This story gives also an answer to the question: what is mature piety of Christian life. This maturity is expressed in the fact to see, understand and accept the story of our life. Summarised by Rev. Andrzej Krasowski. Sowa kluczowe: Józef Egipski, sen, nienawi , studnia, wizienie, zarzdca, Egipt, kenoza, bracia. Key words: Joseph of Egypt, dream, hatred, well, prison, governor, Egypt, kenosis, brothers..

(48)