Verslag over den stormvloed van 13/14 januari 1916

(1)

(2)

(3)

DEN

OVER,

STOR~IVLOED

VAN

18/14

JANU

ARI

1916.

'S-GRAVENHAGE,

GEERs. J. & H. VAN LANm~NHUYSEN. 1916.

(4)

RUKSWATERSTAAT.

Ie en 2e Inspectien.

N 471.32 o. -1951

Missives van 18 Jalluari 1916 La. :M., 19 Fehruari 191G, La. A. 8n 27 Maart 191G, No. 252,

Afd. \Vatersiaat.

BETREFFENDE:

Verslag stormvloed 13114 Januari 1916.

's-GRAVENHAGE, 28 September 1916.

In voldoening aan het eel'ste nevenverl11elde schl'ijven hebben

wii

de eel' Uwe Excellentie hierbij te doen toekomen een op ons verzoek door den Hoofd-ingenieul'-Dil'ecteur in de le Directie opgemaakt verslag, als daal'in bedoelcl, samengesteld met behulp van de door ons gevraagcle bijdl'agen van de Hooia-ingenieurs-Dil'ecteur in de ovel'ige Dil'ectien en die van den Hooiadiredeur van het Koninkllik Meteol'Ologisch Instituut, en venIer met gebruikmaking van de gegevens, die hem door vel'schillende provinciale Hoofclingenieurs zijn vel'schaft.

In enz.

Aan Z(jne E:rcellentie den 1I1inister

van JVatel'staat.

De Inspecteul's-Generaal van den Rijkswaterstaat in de 2e en 1e Inspectien,

(w. g.) J. O. RAlYIAER. (w. g.) H. WORTMAN.

(5)

1. Opgaven over den dampkring en den vloed.

Bij het bespreken van den storm van 13-14 JrLlllULri 1916 in verband met den daal'bij De dampkring.

voorgekomen stOl'll1vloed moet aHereerst worden opgem6J:kt, dab niet alleen de meteorologische (Bijc1rage bewerkt

toestand op de genoemde dagen, maar ook de abnormale weersgesteldheicl in de voorafg'alLncle door den

Hoofddi-, I . 1 1 - k l'ecteul'vanhetKon.

weken, als oorzaak van het bmtengewone 100gwatel' Iuer te ande moet wore en aangemer t. .

, , . ' , N eel. !vIet. Instltuut

WalLl' (lIt onderwerp elders reeds Ultvoeng werd behandeld 1), klLn hle1' worden volstaan met de te De Hilt),

mededeeling, dat teng'evolge van een ongewone veelvuldigheicl van krachtige tot stOl'machtige , Z,W,-1ijke en Westelijke winden in het tijdvak 1-12 Januari de gemiddelde waterstand

ge-c1mende clat t~jdvak in Noordzee en Zuiclerzee van 80 tot 70 c,M. hoven den norma1en was.

Bovenc1ien volgde na den matigen N."V.-st01'l11 op den l1den reeds den 12den 's avoncls krachtige wind uit het Z,W., zoodat er in volle zee nagenoeg geen tijd was voor een terugkeel' tot nol'-male standen.

De depressie, welke den storm van 13 Jmmari veroorz}takte, onclerscheidde zich door een snellen gl'oei in c1iepte en 0l11V1Ll1g, nadat zij even ten zuiden van Usland was vel'schenen op den middag' van 11 Januari, zoodat de groote as van het ovale gebied, door de isobar en van 760 m.M.

ol11sloten, van ongeveer 300 !C,M. op 11 Januari 's avonds tot ongeveer 2200 KM, op, den morgen

van den 13den Jamml'i aangl'oeicle, tel'wijl in denzelfaen tijd de bal'ometerstand in het centrum

van ongeveel' 755 m.1VI.· tot beneden 730 m,M. daalde. De figuren 1-7 in bijlage I, aan de

hovenbedoelde v:erhandeling ontleenc1, geven het verloop del" luchtdrukking weer, de eerste geldt voor 11 Januari 7 UUl" vm" de volgenc1e voor een telkens 12 UUl" later tijelstip tot 14 Januari

7 uul' vm.

De vel'plaatsing' van het geheele depl'essiegebied was niet buitengewoon snel, de afstancl van IJsland tot OostcDuitschland wercl in twee dagen afgelegd, Nog sneller dan de barometer gedaalcl was, steeg hij weer na het voorbijtl'ekken van het minimum; dientengevplge ontstond aan de achterziic1e, eerst bii Usland, daal'lla bij Schotland en ten slotte in het zuiden van de Nool'dzee een gebiecl van buitengewoon stel'ke luchtdrukvel'schillen. Bii Schotland stegen deze tot 6 m.M. per graad

(111 KM.), in de zuideliike Noordzee werd g'eclurencle korten tijd bijna 5 m,M. bereikt; bii Schotlanc1 was de windrichting Noord, zoodat veel zeewatel' zuidwaarts werd gedl'even; in de zuideliike Nool'dzee was tijdens de grootste kracht de winc1l'ichting aanvankelijk \V.N.W., de richting dus, waal'bii de sterkste opstuwing van water op onze kusten plaats vindt.

Vel'gelijkt men deze cijfers VOOl' de luchtdrukvel'schillen met die bij den laatsten gl'ooten

stOl'l11-vloecl van 80 September 1911, dan blijkt, dat destljds hie!" te lande, tengevolge van het

voorbjj-1) p, H. GALLIc, De storm van 13-14 Janual'i 19J6. Tijdschl'ift van het Koninklijk Neelerland~ch Aardrijks-, kundig Genooischap, 2c1e sel'ie, deel XXXIII, H116, aflevel'ing 3a, bIz. 351-363, Dei hierhij behoorende kaartjes

(6)

trekken van een secundair minimum in de nab~jheicl van Den Haag', veel grooter luchtclrukvel'schillen zijn voorgekomen. Ditmaal was de grootste gradient in een del' vier dl'iehoeken met De Bilt en twee cler hoofdstations als hoekpunten 4.8 m.M. per graad in den driehoek De Bilt-Helder-Groningen te 4 UUl' nm.; toen 12.5 m.M. pel' graad in den driehoek Vlissingen-De Bilt-Helder, de

grootste gradient over een klein gebied steeg daal'b~j tot 19 m.M. pel' graacl. Daal' intusschen de windbanen veel mindel' gekl'Omd waren dan toenmaals en de wind wegens den grooten omvang en de vrij langzame beweging' van het stol'mgebied lang nit dezelfCle, N.\V.-lijke, l'ichting woei, bereikte de windkracht toch vrii hoogewaarden en kon de opstuwing, mede in verb and met den reeds vaal' den storm aanwezigen hoogen waterstanc1, tot hier en daar ongekende hoogte voel'en. Tel' verdel'e kenschetsing van het vedoop van den storm ziin in de tabel voor het tijdvak 12 Januari 2 uur vm. tot 14 Januari)O UUl' Vl1l. VOOl' de hoofdstations Vlissingen, Helder, De Bilt, Groningen en Maastricht .. van het Kon. Ned. Meteor. Instituut, VOOl' het station Hoek van Holland van den Rijkswaterstaat, het lichtschip Noord-Hinder en het provinciale station voor Friesland Leeuwarden, om de 2 um de windg-egevens opgenomen; aan het \Vaterstaat-station Elburg, waal'van de gegevensdoor ziine Hgging' aan de zuicloostelijke kust del' Zuiderzee buiten-gewoon belangrijk zouden geweest zijn, was de windmeter defect,

De gemiddelde windkracht is uitgedrukt in de schaal van BEAUFORT; tevens is in elke kolom opgegeven de grootste windstoot van de afg'eloopen twee UUl' in K.G. pel' M2.

Bij de stations met windsnelheidmeters is de gemiddelde snelheid tot BEAuFowr-grac1en herleid volgens onclerstaande tabel:

0 winclstilte 0-0.8; 7 stol'machtige wind 11.9-14.1;

1 zwakke wind . 0.9-2:3 ; 8 14.2-16,7 ; 2

"

2.4-3.9 ; 9 storm 16.8-19.5 ; 3 matige wind 4.0-5.7 ; 10 19.6-23.0 ; 4

"

5.8-7.7 ; 11 odman 23.1-27.5 ;

5 krachtige wind 7.8--9.7 ; 12 meer dan 27.5 M. pel' sec.

6 9.8-11.8 ;

tel'wijl bij de winc1drukmeters de gemidde1de snelheicl nit den gemidde1clen dl'uk werd bel'ekencl met behulp van de forll1nle

p

=

0.072 V2,

De windstooten zijn, waal' zij niet l'echtsheeks werden waargenomen, uit de grootste wind-snelheic1 volgens de anemometers van DINES berekend naar deze zelfc1e £01'1nu1e. 'fe Groningen leent zich de anemometer van ROBfNSON mindel' VOOl' dit doel. Van Noord-Hinder zijn aIleen wind-schattingen beschikbaal' om. de 4 UUl', die echter wegens de groote ervaring del' schatters veel vertrouwen vel'dienen.

Bij de vergelijking del' windkrachtgegevens van hovengenoemde stations dient in aanmel'king genomen te worden, dat -de windkrachtmetel's op verschillende hoogten boven den gTonc1 ziin opgesteld en weI te Vlissingen 13, Helder 15, De Bilt 37 1), Groningen 31, Maastricht 32, Hoek van Holland 21, Leenwarden ongeveer 20 M.

Op grond van verschillel1de hier te lande ven:ichte ondel'zoekingen Iran men aannemen, c1at

1) Wegens verbouwing van den toren waren tijdens den hier -ibehandelden storm de wimlsnelheic1smeters te De Bilt lager opgesteJd; de medegedeelde cijfers zijn intusschen met hehulp van vergelijkencle waarnemingen op de gewone hoogte herleid.

(7)

de windsnelheic1cijfers 17001' Hoek van Holland 10 resp. 15

010

lager zouc1en uitvallen, indien de windmotor claar op dezolfc1e hoogte als to Helder of Vlissingen was opgesteld; in het Iaatste geval beteekent c1at 17001' stormachtigen wind en storm een vermindering met ougeyeer 1 BEAUFOR'l'-graad. Bij een eerste beschouwing van de tabel heft in de eerste plaats de lange dum bij groote gemiddolde windkracht van den N.vV.-wind, die verband houdt met de mindel' g'ewone haan, die de depressie afieg·de. N.'V.-stol'm komt het meest VOOl' aan de achtel'zijde van een van liVest naal' Oost trell;kende depressie, die meestal spoedig door een andere worc1t gevolg'c1, zoodat de N.W.-perioc1e slechts kort dumt. In dit geval hehoort echter de N.W.-wind bij het middengedeelte van de uit het N.'V. komende depressie, dat in normale omstandigheden een Z.IV.-wind geeft van gewoonlijk veel langeI' dum en grooter kracht. 'l'e HeIdel' hleef de windkraeht 18 uur van kracht 8 of hooger, waarvan 12 UUl' hij N.IV.-lijke richting.

Op het eerste gezicht scheen het vreemd, dat de wlnddruluneter te Hoek van Holland een nog langere stormperiode aangaf, nl. van 28 UUl', en c1at daal'hij tijdelijk veel hoogere kl'acht

werd aang'egeven dan te Vlissingen en Helder heide, Een onc1erzoek naal' de schaalwaarde, op ons yerzoek na afioop van den storm door den ingeniem BERGANSIUS ingesteld, leerde weI, dat de sehaalwaal'de eenigszins onregelmatig yerliep en van 80 tot 100 K.G. 5

a

10 K.G. te hoog was, .maar de hoven gegeven ciifel's, waal'bij met cle nieuwe schaalwaardehepaling is rekening gehouden, bleven zeer hoog, ook al neemb men de hoogere opsteUing van den winddrukmeter in aanmel'king"

Een eerste beyestiging van de juistheid del' waal'c1en levcl'den de eijfers van Nool'd-Hinder, waal' de stol'l11periocle eveneens heviger an lang'durig'el' is geweest dan te Helder. Om dit punt verdeI' op te helderen, is het verloop van den storm meer in bijzonderheden nageg'aan door de luchtdrukwaarnemingen van de hoo±Clstations aan te vullen met de harograa±!dlezingen te Hotterdam (Filiaalinrichting van het Ron. Ned. JYIeteor. Instituut), Delft (Geodetische Inriehting aan de 'l'eehnisehe Hoogeschool), vVassenaar (de Heel' VAN PHLANDT) en die op het lichtschip Noord-Hinder. Nadat aan sommige del' afiezingen correcties waren aangebracht in verband met het hekende achterblijven del' barografen bij snelle luchtdrukveranderingen, waarbij van de termijn-afiezingen van Hotterdam kon worden gebl'uik gemaakt, werd het verloop van den storm ontwol'pen, zooals het in de figuren 1-8 van bijlage II is voorgesteld 1).

Zoowel nit deze kaal'~jes als uit de versehillende harograafkl'ommen hlijkt, dat op 13 Januari van 4 llUr ym. tot 4 UUl' nm. ten gevolge van een zgn. secundaire depressie op de zuidelijke

Nool'dzee een belangrijk grootel' luchtdrukverschil (klimmencle tot ongeveer 6 m.M. pel' graad) tusschen Hoek van Holland en Vlissingen heeft hestaan dan tusschen Hoek van Holland en Helder, en dit met een windrichting', die voor het opstuwen van het zeewater in de beneden-riviel'en het gnnstigst was. Tevens moet deze zware Westelijke wind een heletsel geweest zijn voor het door den Noorclenwind van de Schotsche kust zuidwaarts opgestuwde water om door hot Kananl af te vloeien, zoodat de geheele zuidelijke Noordzee en daarmecle de Zuidel'zee reeds tot een hoog peil kon geyuld worden v66rc1at de Nom'dwesten wind op de Zuidel'zee het water naal' het zuidelijke deeI dier zee ging dl'ijven.

De groote kracht en de lange dum van den N.W.- tot N.N.vV.-wincl zlin voldoende VGl'-klaringen voor de vel'hooging, clie! daarna nog' intracl.

1) Te Leeuwarden, waar de plaats van opstelling van den anemometer van DINES aan vrij strenge eischen volcloet, sch~jnen toch de waargenomen windkl'achten naar vel'houding to' laag, wat' wellicht aan een te grooten afsland iusschen anemometer en registreerapparaat te w~jtel1 zal z~in. Om deze reden zijn in de figuren van hijJage If de winclteekens voor Leeuwarden weggeiaten.

;1

j

(8)

110... ~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~--~~-~~~~~~~~ Plaats van waarneming. Noord-Hinder . Vlissingen .

I

2 u. WSW7 :30

Hoek van Holland .

I

WSW6 30 Helder WSW7 20 4 u. WS W6 25 WS 30 WS 25 6 u. WNW6 30 8 u. 10 u. : W 91 WNWG/WNW6 20 I 30 13 J ANU A R 1. 12 ll. middag. I WKW91 2 u. 4 u. WNWlO-l1 WNW71 WNW71 WNW7 30 35 40 i 6 u. WNW9 70 WNW9 i WNW9IWNWIO\WNWlO\WNWl1\ WNW11 \WNWl1 40

I

40 45 50 70 90 110 NW7 30 NW7 35 NW7 40 WS ·4:0 WIO 55 WlO 70 NWIO 65 De Bilt . _{SSW5 \ WSW5\ WNW51 NW7} 20 20 15 25 W7 ·30

W~:V61

00 W6 25 W7 30 WNW8 , Leeuwarden Groningen . Maastricht . SW5 10 SW7 SW3 10 W3 10 WS SW4 10 WNW~

I

WNW41 WNW4 15 15 15 W5 20 WNW? I NW6 WNW51 WNWS WNW5 15 W4 15 Wl, 15 W4 15 WS 30 ws WNW5 25 WNW7 30 WNW9 W4 25 8 u. !WNW1O-9 NW8 70 NWll 90 NWlO 75 WNW9 10 u. NW7 85 NWl1 90 NW9 70 NW9 12 u. mid del"

I

narht. NWlO KNW7 70 2 u. NNW6 55 14 JANUARI. 4 u. NW9 NW5 30 6 u. 8 u. NW6 NW4 NNW4 25 15 NW9 NNWS 50 30 NNWS NNW6 45 45 NW7 15 NNW5 15 NW3 10 10 u. NNW3 NNW7 25 NNW6 30 NW6 30 N4 10 NNW5 NW4 10

(9)

De tijc1ens den sto1'l11vloed voorgekomell hoogste wat.el'standen behool'en tot twee opvolgencle De vloed. v loedgetijden.

Gedurende het eerste werden de hoogste. watel'stanc1en bel'eikt benoorden de lijn Texel-Hindeloopen. Bezuiden deze lijn waren de sta,nclen over het algemeen nog lliet z66 hoog, om als stormvloed te worden aangemerkt, met uitzondel'ing echter van de Zuiderzee, waar to en reeds op vel'schillende plaatsen stormvloedstanclen werden waarg·enomen.

Bli het volgende vloec1g'etijde, waal'in de hoogste standen werden bereikt op en zuiclwaal'ts . van de liin 'l'exel-Hinc1eloopen, werden ook in het gedeelte ten nooden daal'van

storl11vloecl-standen aange.troffen. Geclurende dit getijcle liep de stol'mvloed, in verband met de winclrichting, in het zuide1iike gedeelte del' Zuidel'zee buitengewoon hoog OJ) en hel'eikte te Spakenburg, Muiclen, Zeeburg' en Marken eene hoog·te als nimmel' is voorgekomen.

In den volgenclen staat ziin 1'001' verschillencle pULatsen langs de Noorclzee, de zuil1elijke zeegaten, de Wadden en de Znidel'zee vel'meld de bii beic1e getiiclen voorgekomen verheffing

boven lYL V., terw1jl 0]1 de als b1ilagen III en IV bij dit verslag gevoegcle teekeningen VOOl'

een aantal clier waarnemingspunten de getijlijnen ziin aangeduid 1'661', tijdens en na den stol'l11vloect Verheffing boven M. V. (1901-1910) (in c.M.)

UNiii!!tE!

-

=.

--

-.. _. _--"- -"._---" .---..

---I

_I

I

I 1e 2e 1e I 2e PLAATS. PLAATS.

I

Getijc1e. Getijc1e.

I,

I Getijde. Getijcle.

I

I'

Nieuwe Statenzijl 376 199 Enkhuizen __ 1) 232

: Delfziil 320 165 Vlielancl 159 149 I Zoutkamp 297 199 Texel

,

144 168 Roptazijl. 220 170 Helder. 12/j· 139 Harlingen 216 179 I.Tmuic1en , 137 221 Hindeloopen .

.

168 191 i Katwijk 132 168 Stuvol'en . 139 192 I _{Scheveningen .} ₁₂₉ _23;J Lemmer 146 217 I Hoek HollaM. 116 216 I van

,

Kraggenburg 204 255 Hellevoetsluis. 133 240 Schokland 174

_I

2M) Brouwel'shaven 90 216 UrIc

.

152 251 Zierikzee

.

102 217 Elburg 196 289 Veel'e 72 201 Niikerk

.

_1) 30"1 Wielingen. 36 162 Oranjesluizen _1) 261 Vlissingen. ~ 49 1'74

(10)

10

Een gunstige ol11stancligheicl mag genoemcl worden, clat de stormvloecl heeft plaats gehad in een tijdpel'k van doodtij. Bij andere maansfase zouclen, oneler overigens geliJke omstandig'heclen, in het bijzonclel' in Zeelancl belangrijk hooge1' standen 7.ijn voorgekomen 1).

In de rivieren en l'iviermonden bereikte het water ook een groote hoogte; te Rotterdam en verdeI' bovenwaarts op de Nienwe Maas en de Lek hooger dan bij vroegere stormvloeden. Ook in de Bl'ielsche Nieuwe Maas, de Ouele Matts, de Benedenmerwede, de Noord, het Hollandseh Diep, de Dorcltsche Kil, het grootste gec1eelte del' Nieuwe Menvec1e, de Amer en de Bergsclle Maas overtrof de hoogste waterstaml. clie van vorige stormvloeclen.

Het water was del'mate opgestuwd! dat het na den hoogsten stand ook na het tijdstip waarop het laagwater had moeten zijn, is bliiYen vallen. De getii1iinen vertoonen tegen c1at laagwa,ter eene verminclering van helling, wijzencle op eene vertraa,gde a,fstrooming; a,lleen bij Willemsdorp, Willemstad en Hoek van Holland wOl'c1t na het tijdstip van dat laagwater eene kleine rUzing waarg·enomen. Ais voorbeelc1 z1in als h1ilage V hierbij gevoeg'd de getij1iinen langs het Scheul', de Nieuwe Maa,s en de Oude Maas.

Evenals bij dien van 12/13 lVlaa,rt 1906 ontstoncl de stormvloerl tijdens een tijc1perk van g'l'ooten afvoer van wa,ter langs de bovenrivieren. De stanclen te Keulen en te Maastricht (sluis) waa,rgenomen gedurenc1e een zevental dagen waren na,meliik:

---~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~

I

KEULEN

II

-MAAsrrRIC~T

1_.__

hoven: _ _

il ____

h_oven_: ____ _ I _{N. A.}

I

M.R.

II

_{N. A.} M.R.

I

P. I

(1901-1910)

II

P.

(1901-1910) I

_I

8 .Janual'i. 39.86 M. 1.36 M. 43.55 1YI. 1.89 M. 9

"

I 39.93

"

1.43

"

43.86

"

2.20

"

10

"

40JJ4

"

1.54

"

43.84

"

2.18

"

11

"

40.19

"

1.69

"

, 43.73

"

2.07

"

12

"

40.30

"

1.80

,,,

43.88

"

2.22

"

13 40.38 1.88 43.72 I 2.06

"

H

"

40.33

"

1.83

"

43.88 !l 2.22

"

1) Het verschil in hoogte van H.\V. bij springt~i en h\i doocllij, iA voor enkele pJaatsen aan of nahij de Imst, ongeveer als voigt:

Nieuwe Statenz\il Delfzij!. . Zoulkamp. Harlingen. Vlieland Helder. . 5 eLM. B 5 " 3 B.b" 3 " IJmuic1en Kaiw~jk S chevellin gen Hoek van Holland Helleyoelsluis

Brouwel'shaven

3 el.M. Zierikzee. G.5 eLM. 3 " Veere . G.5 " 3.5 " \YieJingen 9 "

B.a"

_" Vlissingen 9 4 5.5 "

(11)

In den volgenclen staat ZlJn voor verschillenc1e vloec1- en ebgetijclen, vool'ge1£omen VOOl',

geclurende en na den stonnvloed, voor 15 plaatsen opgenomen de hoog'water- on laagwaterstanden, aangoduid in c.M. hoven of onder N.A.P.) wolke zlin waargenomen, bOl1ovens de overeenkoll1stige standen, welke onder nonnale meteorologische omstandighec1en mochten worden vorwacht. Deze laatste, be1'o1£o11<1e standon zijn ontloond aan de get~jtafels voor Nederland VOOl' 1916.

'l'ovens zijn de vel'schillen aangegeven tllsschell wam'neming en bOl'okening'. El1£o lwlom van den stafLt heeft botre1£king op eenzelfclH, doorloopend getij. De letter s achter een cijfer duidt aan, dat tel' plaatse is gestroomel.

(12)

(13)

STAAT van waargenomen en berekende waterstanden.

IlJi;:.11~;:~:~~~1

13 Januari.

14

Januari.

i

II

"m

I-'~

"m

l

"

I

,m

l

"

om"

I

'~

I

nm.II-···-Y~l-'.

-'-.-

=~

II

HW.

I

LW.

I

HW. LW. RW. i l LW. RW. LW. HW.

I

tW.

I

HW' I tW.

I

HW. LW.

I

RW. 1 LW. \ HW. i waargenomen.11 Hl3 1-153s

I

80 1-191s

I'

153 t 36 iii 432 154 277 - 5L 1 40

~

-184; 91

1-

56s

I

2~

366 1\, 181

11(12evm')1 ' (nm.) 1 (13evm.)' , (nm.)

1:

14evm.) (11m)

I

(um.) (15evm.) (15evm.) (nm.) II (nm.) IIC16evm.) (lGevill.)

Berekend 1,1 108

1-

166 76

1-

162 98 -156

I

71 -150 88 -151, 69 -144 82

1-147

! 69 ,-140

I

78

Yerschil. I,ll 85 'I 13 4 - 29

I

55 192 j 361 304 189 100 1- 29 - 40 9

I

91

I

162

I

176

I

103

I I , \ , ,

'waargenomen·li 122 .- 37,

I

45

1-

69; -87

I

20 2731150 II 236 I

"II

·---5~·11·~~·1·-~·-1-42-1-;'1-1-?3-4

!i(12evm.) 1 (nm.) I (13evm.J! (nrn.) (14evrn.l' (IDe vm.) (nm.)

I

(lbevm.)

Berekencl.

1,1

52 -

78'1

20 1-

89

43

1-

75 17 - 78 35

1-

72 17 - 72 30

j-

70 17 ,.- 65

I

27

i

Yerschil.

!I

70 41 , 25

I

20 44

I

95

I

256 228 201

I -

18

I

30

I

70 125

i

103

I

107

---cI-w-a-ar-ge-no-m-e-n.-++II'1124 - 67

I

42'- 98 83 13

I

~211

128

i

211 20 26 1-109 1 53 - 20 136

I

--43-1[140

I

(12e vm.l (mu.) (13evm.) (nrn.) 1 \ (14evm.) (nm.) I 1(158 vm) (nm.)

I

(loevm.)

Vlieland. Berekend. \ 51 -;;;102 20 -112 43 - 96 17 -100, 34 - 92 16

1-

91

I

30 - 89 17 1- 86! 27

I

Verschil. II: 73 35 22'1 14 40, 109 204 1 228 ,177 112 10 \- 18

I

23 69 119

112\l

113 ---,;~-_-+--_---i+I----c:__--:, 1 I I I ~-, I [I

--I

I

'

I

I 1

I

Waargenomen.

Ii

92 - 71 35 -108

I

40 - 5 160 140 1175 30 35 -104 35

1-

45 I 85 35 110 , (13e vm.) (nm.) (/48 vm.) , (15evm')I' f (nm.) 1(168 vm.) Helder. I Berekend. 1 34 - 75

i

14 - 90 25

1-

70 8 - 82 18 - 70 6 - 77 14

1-

67

I

6

1-

68 10

I

Yerschil.

Ii

58 4 t 21 - 18 15

I

65

I

152

I

222 157

I

100 29 /- 27 21, 22

I

79: 103

I

100 15

Januari.

Plaats van waarneming. Delfzijl.

Harlingen.

I

i ' I I

I

1 ' I

!

I

I '

I

Waargenomen.

I

152

!-

61

I

71 1-126 56 - 39 'I' 207 125 1291 8 40

1-

129 ! 23 - 66 100

I

23

j.

!65 Berekend.

i

73 - 82

I

53

1-

106 68 - 80 , 47 -100 11' 62

1-

79 39 [- 93 55 - 77 37

1-

89 1\1685

V;")

, Yerschil.

II

79 21! 18

1-

20 - 12 ,41

I

160 225 I 229

I

87 1

1-

36 - 32 11 63

1

112 1112 IJmuiden. , _{Waargenomell.}

I

" _{162 - 32} _{78 -120}I _{67 - 46}

I

₂₀₀ 1 ₁₃₃

I

₁₃₀₀I' ₇₁ _{85 /-116}I ₃₁ I

1·-

_{65. 114}

I

I' ₁₁

I

₁₉₅

Hoek

van

Holland. I Berekend.

I

82 - 67 60 - 89 76 -- 70 54'" 99 I) 69 \- 67 48

1-

91 64 - 68 I <17 - 87 I 62

I

Verschi!.

!

80 35 18 - 31

1-

9

I

24 146 232 231 1 13S 37

i .. ·

25

1-

33 3

1

67 98

1

133 I I I I

' I

I

1 I '-" Waargenomell. 171

1-

1 94 - 69 80 - 11

!

225 178 331 "

"1-

55 61 - 27

I

145 48

I

204

I

\.

,

'1(158 vm.)

I

(mu.)

I

C16evm.) Rotterdam. I Berekend. 1) 98 - 40 8 2 · - 56 94 - 37 78 - 53 91 - 33 76

I .. ·

45 88 - 32

i

H - 44 SG Yerschil.

I

73 39 12

·1-

13

1-

14 26 147 231 240 - -

1-

10 j-' 27 5

I

7!

I

92

I

118 , I

I

. ___

1. I

I • _ _ _ "'-.

(14)

Hellevoetsluis. Willemstad. Brouwershaven. Zierikzee. Wemeldinge. Vlissingen. Neuzen. ~., Hansweert.

I

Waargenomen./I Berekend. Yerschil. Waargenomen. 180 [- 37 94 1- 78 813 1 41 197 [- 31 Berekend.1) 120 77 Verschil. 77 413 Waargenomen. 188 74 Berekend. 114 1-107 H2 [-121 75 1-102 17

1--

19 115 1-113 101

1-

99 14

1-

14 100 [-177 88 1-142 77 1- 55 226 [ 136 89 1-- 76 67 1-100 - 12 I 21 159 I 236 I 97 !- 48 243 [ 167 115 !- 73 93 1- 96 - 18

i

₂₅ 150 263 76

1-

95 I 208 1 100 103 78 1-136 1333 I 84 1-- 74 249 362 [ 105 108 1- 72 254 177 47

,-\-113

65 1- 94 79 1- 75 - 19 1- 32 2 71

1-

68

I

(15evm.) 104 - 74 111

1-

99 91 1- 89 128 4 [.207 (16evm.) 65 1- 91 I 77 63 95 154

I

15 (nm.) 90 - 88 130 218 (16evm. 105 I[

.Ii

1 64 1 103 1 J I I 113 20 1- 10 1- 33 I

:J~~I

76 1 94 1-158 1 43 1-114 1121

1-

27 ' 196 95 1-100 74 1-128 81l 1-101 73 1-124 88 Verschil. 1-102 I

,I

74 33 12

1-

35 1- 27

I

7 1 130 236 239 176 20 1- 301- 46 1- 13 48 97 108 Waargenomen. '1197 - 95 116 1-2Ul

I

93 1-120

I

232 88 1347. 84 100 -177 64 -135 140 - 47 216 I , .

I

Berekend. 125 -135 99 i-169 115 [-128 90 -160 [ 107 -124 86 -152 101 -126 86 -150 101 I 72

I

40 17

1-

32 - 22

I

8 142

I

248

I

240 1 208 14

1-

25 - 37

1-

$)

I

54

I

103

I

115 Verschil. i' waargenomen·l Berekend. I Verschil.

II

waargenomen·11 1 Berekend. I Verschil.

II

I

Waargenomen.

I

Berekend. , Verschil.

I

Wllargenomen.

I

Berekend.

I

Verschil. 226 [-118 147 1-151 79

I

33 233 -149 161 1-168 72

I

19 , '. 258 ;-J60 1-181 79 [ 21 179 269 ['-':173 189 1-192 80 19 135 [-217 120 1-188 15

1-

29 135 -145 - - , - 255 i[ 83 1380 \ 86 102 /-192 84 1-158 1158

1-

68

I

233 110 -180 127 1-142 106 1-173 121 1-144 1105 1-170 1121 114 1-142 -- 21 I 1 -240 122 137 --198 141 160 23

1-

42 19 190 I

1-

247 157 1-210 33

1-

37 146 162 16 3 1 '-174 -159

1-

15 1 1 -180

1=17:

200 [-262 168 1-1')0 167 1-222 33

1-

40 175 - 7 -183

1-

7 145

I

263 253 / 228 ',- 4 1- 19 - 37 [- 14! 53 /102 I 112 228 I[ 32 1353 59 121 1 1 - 196 80 -174 145 1--.-:. 91 221 122 -189 1132 -154 117 -180 128 -156 117 i-178 129 106

I

221 [221 213 4 [- 16 - 48

1-

18 28 87 92 260 40 395 70 135 1-197 1111 !-176 1721- 93 142 -203 151 -168 135 -194 147 1[-170 136 1-192 118 243 244 238 0 - 3 - 36 - 6 36 99 246 148 98 30 410 62 140 -208

I

132 1-190 193 [-109 154 H13 166

-178

149 -204

I

161

1-'81

150 -20' 123 I 243 1 244

I

240 9 - 4 [- 29

1-

9 43 95 277 1 266 161 105

(15)

14

Uit den staat blijkt, dat de op de genoemde plaatsen waargenomen verheffing van het hoogwater op den namiddag van 11 Januari, gevoIg van den matigen

N.vV.

storm van (lien dag, geen invloed meer heeft uitgeoefend op de tijclens den stormvloed aldaar voorgekomen verheffing. In het tijdsverloop toch tusschen het hoogwatel' van den namiddag van den l1en en het eerste vloedgetijde van den stol'mvloed komen VOOl' al de genoemde plaatsen meerclere standen V(}Ol', die als nol'maal zijn aan te merken, ten eleele beneden den te verwachten stand zijn gehleven. Het laagwater, onmiddellijk voorafgaande aan hot eerste vloedgetijde van den stormvloed vertoont, met uitzondering van wat betreft het noordelijke gedeelte des lands, nog geen aan-wijzing- voor abnormale vel'heffing.

Het Iaagwater, volgende op het tweede vloec1getiide van clen stormvloecl is nog zeer hoog, docll het daarop volgende hoogwater is langs de kust reeds wedel' als vrijwel nOl'maal aan te merken. Eel'st in den loop van clen 15en vormeh zich wedel' nieuwe en aanmerkelijke vel'heffingen.

V'f at de kom del' Zuiderzee betreft, is op te merken, dat tengevolge van het stormachtige wedel' del' voorafgaancle weken de gemiddelde waterstand in het tijdvak 1-12 Januari niet on-belangrijk hoven den normalen was verheven. De gemiddelde verheffing in dat tijdperk hoven den gemiddeldell Januaristancl (1891-1910) bedl'oeg VOOl' Stavol'en 04, Lemmer 59, Urk 57, Scholdand 61, Kraggenburg 67, Elburg GI, Nijkerk 45, Ol'anjesluizen 27 en Enkhuizen 47 c.M. De vel'heffing, die het gevolg' was van den matigen N.W. storm van den l1en, en die

t~jdens het hoogwater van den vroegen voormiddag van den 12en nog bedroeg van 75 tot 89 c.M.

boven cl,en gemidclelc1en Januari-H.W.-stand (1891~1910),is in den loop van dezen c1ag grooten-deels verdwenen. In het zuidwestelijkste gedeelte daalde in den nacht van 12 op 13 de laag-waterstancl tot onder den gemiddelden Jammri-L.W.-stand (1891-1910). Te Oranjesluizen was deze daling het sterkst; claar zette de stof1nvloedsrijzing' zich ook laat in (in den avoncl van den 13en) cloch ook dadelijk zeer snel. In twee uren, van ;:; UUl' tot 7 uul' nm., rees de

waterstand 1.51 M.

Na den stormvloecl blijft het water 1 tot 11/2 etmaal vallende. De omstreeks den middag van den 15en bereikte laagwatel'stancl is over het algemeen g'enomen ongeveel' 1/2 lYI. boven den voomoemden Janual'i-L.\V.-stancl. Alsdan neemt de verheffing' weer toe, tot ongeveer 80 it

100 c.M. Eel'st in den voormiddag van den 17en Janual'i worden standen aangetl'ofien, ol1geveel' ovel'eenkomende met de n01'male standen.

De verheffingen van verschillende vloecl- ell ehgetUclen voor) tijclens en na den sto1'l11vloecl zijn opgenomen in den voIgenden staat.

(16)

15

H. W'I ~ gemiddeld Januari-H. W. (1891-1910).

Vel'heffing van \ boven ) T _

L. W. I \ " ,,-L.

v,.

(1891-1910).

PLAATS. _H.

w.1

_L.

_w.

_{H. W.} _L.

W.I

_H.

_w.

L.

W'I'L

W. 1" W. H. W. L. W. H. W.

I

L. W.

I

15

12 Jan. nacht 13 13

_I

1il 13 14 _{Olll1:ltl'eeks} 15 nacht Hi 17

I

_1-.::

den 15/iG vm. 12/13

I

vm.

I

vm. I 11m. mn. middag

-

nm. vm. vm. I ! Stavoren .

I

75

_I

₂₀

I

16 40 137 162 190 49

_I

61 80 79 18 Lemmer

.

76 43 27 28 147 135 218 58 61 75 87 24 Kl'aggenbul'g 82

I

31\

,i5 52 209 188 260 (f ()1 ()7 79 90 21 Scholdaml 84 22 I 181 173 25() 51 70 82 93 18 Urk I 82 19 156 162 255 44 67 81 92

16

I I Elburo' _D 89 ₁₁ 203

HH

29() ;33 79 85 97 17 Nijkerk 84 - 21 311 46 81 81 95 19 Oranjesluizen

I

83

1-45 11 9 269 -- 25 72 79 93 0 Enkhuizen 76 12 (nm.) 232 30 57 78 88 11 I

In aansluiting aan ovel'eenkomstige staten in het vorige stol'l11vloedsvel'slag (sto1'l11vloed van 80 Sept./l Oct. 1911) zijn tel' vergeltjking met eenig'e vl'oegere belangl'ijke stormvloeden in de 3 hier volgenc1e staten opgenomen de verschillen tusschen de waargenomen en berekende standen van het hoog-ste waarg'enomen hoogwater en de daal'aan voora~!5'aamle en volgemle laagwaterstamlen 1).

Meerdere hoogie dan de berekende (in c.M.) van:

~---" .---~-- _.-.

PLAATS 12-13 23

_I

12-13 30 September 13·--ltl

-VAN December December Maart ₁_October Janua1'i

W AARNEMING. 1883. 1894. 1906.' _1911. 1916.

het hoogste Hoogwater. Delfzijl. Har1i~gen . I 213 218 206 I 20 25() • I I 282

I

315

52

361 Vlielancl 172 236 187 31 204 Helder. 176 214 161' 64 157 I.T 111 uiclen 203 296 226 113 229

Hoek van Holland. 185 246 193 175 231

Rotterdam. 191 226 183 200 240 Hellevoetsluis 214 249 218 227 249 Willemstad 212 244 208 264 254 Brouwershaven 182 249 186 210 239 Ziel'ikzee 216 249 223 231 240 vVemeldinge 218 255 244 266 253 Vlissingen . 152 218 161 172 221 Neuzen. 162 I 227 183 188 244 Ha11sweert. 186 I 230 - 207 244 I ~

1) Eenige verschillen met Qvel'eenkomstige opgaven in v)'oegere stormvloeciversJagen zijn een gevoJg deels van herherekenillg del' te verwachten standen, deels van vel'hetering in Vl'oegel'e opgaven van waal'genolllen hoogten.

H. W. 17 VIII. 7 8 11 11 10 8 () 0 7

(17)

~---

...

~

16

Meerdere hoogte dan de berekende (in c.M.) van: . . . . --.--" ----~--" .. "-- "

PLAATS 12-13 23 12-13 30 September 13-14

-VAN December December Maal't ₁_October JanmLl'i

W AARNEMING. 1883. 1894. 1906. _1911. IP16.

het voorafgaande Laagwater.

Delfzijl. 301 395 237 - 7 192

Harlingen. 199 232 1,13 20 9E,

Vlieland 131 156 41 109

HelclE'l' . 134 146 161 48 222

IJmuiden . 128 90 120 57 225

Hoek van Holland. 84 50 101 22 232

Rotterdam. 109 99 102 35 231 Hellevoetsluis 66 73 97 22 236 WiUemstad 92 98 102 22 263 Brouwershaven 54 52 118 16 236 Zierikzee 58 56 110 22 248 Wemelclinge . 64 55 119 23 263 Vlissingen . 68 56 107 26 221 Neuzen. 76 70 104 29 243 Hansweert. 82 75 34 243

(18)

17

Meerdere hoogte dan de berekende (in c.M.) van:

-PLAATS 12-18 23 12-13 80 September 13 ·_·14

VAN December December 1YIaart _{1 October} Januari

WAARNEMING. 1883. 18M. 1906. _1911. 1916.

het volgende Laagwater.

Delfziil 127 199 138 804

Harlingen 168 156 1(';9 71 228

Vlieland 135 132 186 99 228

Helder 165 119 147 9L

t

₁₀₀

Umuiden. 158 121 125 121 87

Hoek van Holland. 13'7 168 178 138

Rotterdam 218 176 181 203 Hellevoetsluis 221 198 185 208 Willemstad 289 191 202 227 177 Bl'ouwershayen . 220 197 176 217 176 Zierikzee . 229 218 172 282 208 IN emelclinge. 251 239 174 258 228 Vlissingen 224 289 179 231 218 Neuzen 237 243 177 250 288 Hansweert 248 2,t2 247 240

1-Phasen en verdere gege- Volle Laatste Volle Eerste Eel'ste

yens yan de maan. maan. kwal'tier. maan. kwal'tier kwartier

He3u.48ym. 1ge 11 u. 36 V111. 10e 8u. 37 nm. 30e 11 u. 2Svl11./12e 3 u. 57 I'm.

Perigeum. Perigeum. Perigeum. Apogeum. Apogeum.

12e 4 ll. nm. 14e 3 u. nm. 13e 5u. vm. ,30e 3 u. I'm. 17e 5 u. I'm.

Maansparallaxe. 60' 50" 60' 8S" 60' 18" 54' 18/1 54'40"

-'''1

I

(19)

Tel' verg'eliiking van dezen stol'mvloed met vool'afgaande belangl'jjke stormvloeden voIgt een staat, waarin zijn opgenomen de waargenomen hoogten en tijdsti11pen van den hoogsten waterstand

tijelens den st01'l11vloed van 13/14 .Tanuari IDIG, de hoogste waterstanclen waal'g'enomen bij clie

voomfgaande stormvloec1en, waal'bij watel'stanclen zlin voorgekomen, clie tot n11 toe als de hoogste bekencl stonclen en VOOl'ts de hoogten bel'eikt bij eenig'e stol'l1lvloeden vool'gekomen na het Iaatst vel'schenen stol'l1lvloeclvel'sbg I).

Omtrent dezen staat wOl'clt aangeteekencl, dat tel' verkrijging van een betel' ovel'zicht aIle waarnemingel1 zijn herleid tot N. A. P. "Vaal' vom' deze herleiding geen opgavel1 ten dienste

stonden, zijn de hel'leiclingsgetallen door schatting bepaalcl. Alleen VOOI' Rottum zijn de

waar-nemingen ten opzichte van V, Z. behouc1en wegens het ontbl'eken van gegevens V00I' eene voldoend

behouwbare herleiding.

1) Aangezien de indeeling voIgens de provincien bij het heool'deelen van het verloop van den stormvloed geen nut heefl, is, ill tegensielling met ovel'eenkomstige opgaven in vOl'ige vel'slagen in den staat aangehOliden de Jigging del' waarnemingspunten, heginnende met Statenzijl, het m-eest oostelijk gelegen punt in het Nool'den, dan de kusl van het vaste land voIgende langs de Wadden en (1j Zuiderzee, de in de Zuiderzee gelegen eilanden, de Waddeneilanden, vervolgens de Nool'dzeeku~t van Helder zuidlVaal'ts, en lJjj het ontmoeten van riviermonden cleze hovenwaal'ts opgaand-e.

(20)

(21)

20 ""-. - ~----..

I

20~2t

.. _--_.- -.. --- _ ... .. --- _;---, 4-5 1-2 20-21 3-4 7~-8 80-31 14-15 12-13 ! IN

AAHNEMINGS-Febrl1ari Januari Januari December Februari Januari October December

pu1:{rl'EN.

I

Decemb81 1825~ 1855. 1862. 1863. 1863, 1867. 1877. 1881. 1883. i

-, I I N Jieu we Statenztjl 509 474 394 409 489 251 541 398 413 D olt'zijl 460 405 350 362 410 210 425 881 -Z outkamp. 445 895 340 345 385 192 LJ38 379 411 "riosche Sl uis 3D\) 1) 319 1) 351 1) 335 1) 4391) 195 1) - - . ₄₁₄ N TieuVl'o Z\jlon 401 375 3/16 331 371 209 416 342 392 E 'zumazijl . -.

-

- 383 313 375 - - ~- --ieuw Bilc1t .(

--

-

- - - 391. 322 311 N R optazi,il

-

168 228 238 228 124 - - ... H arlingon . 293 263 273 278 268 158 _, 288 252 274 1akkul11 280 226 256 256 231 111 260 165 242 Vorkum 309 224 284 264 254 118 264 - -H . indoloopon

I

283 211 241 211 231 121 238 218 238 1 10lkwerum

.

- 219 241 I> 219 217 125 253 225 225 ,

s

'tavoron 239 204 202 208 204 118 227 228 198 T acozijl. 260

-

211:) 186 235 97

-

-L emmor

.

269 218 235 221 239 130 235 2(12 246

s

'c!lOtorzijl. 262 219 2M 23g 234 1:11 239 246 244 ---..

(22)

21

~,~- ---" . -.-._"-- --"-.- _ .. -.

-t,

9 23 6-8 28 12---13 21 30 Sept.- 9 18 11-12 13-14

:B'ebruari December December Januari Maart Februari 1 October April September November Januari

1889. 1891. 1895. 1901. 1906. 1907. 1911. 1912. 1914. 1914. 1916.

...

281 427 379 531 516 357 149 3H 430 347 506 5.50 n. 249 385 354 453 451 306 140 290 )j66 313 432 5.20 n .

.

-264 371 364 388 424 297 150

_,

280 348 302 396 4.05 n. 230 372 368 398 435 297 - 278 350 302 400 4.00 n. I. 246 368 352 372 426 276 186 270 330 294 372 ,U5n. 227 359 322 355 4:15 276

-

262 312 284 360 ---. - - - --- 4.10 n.

..

: 171 271 191 311 275 215

-

200 270 200 290 4.30 n, 220 307 295g 298 318 228 74 212 253 229 286 3.30 n. 213 26B 269 259 275 220 65 208 248 224 273 4.0011. , ₂₁₃ ₂₅₁ 260 228 230 220 - 173 210 190 222 3.3011. 217 229 251

-

- 210

-

180 210 165 230 2.43 n. 210 243 . 242 210 236 199 78 171 176 177 220 2.30 v. , 209 229 247

-

2'10 198 70 165 170 172 230 ,- _{3.00 v.} 206 204 225 185 179 192 77 150 163 162 213 3.40 v. , ₂₁₇ ₂₁₉ ₂₃₀ ₁₉₂ ₂₀₈ ₂₁₀ ₈₉ ₁₇₄ ₁₈₀ ₁₇₉ ₂₄₆ 7.15 v. 227 225 251 191 213 212 85 169 182 179 250 7.25 v. " 226 228 268 - 215 212

-

134 205 175 250 7.00 v. ~',

"

(23)

22

--

"-

---W AARNEMINGS- 4-5 1-2 20-21 20- 21 3-4 7-8 30-31 14-15

Februari Januari December Januari December Februari Januari October

PUN'l'EN. _1825. _1855. _1862. _1863. _1863. _1867. _1877. _1881. Kuime . 306 232 292

-

257

-

262 262 Blokzljl.

_·

363 247 277 267 262 147 263 277 Vollenhove

. ·

-

- 300 295 280 - 283 290 Kraggenburg .

_·

-

244 279 294

-

127 , 264 277 Genemuiden 339 264 289 304 269 - 299 299 Zwartsluis _

.

· _·

-

253 275 271 269 145 293 295 Hasselt.

-

242 277 241

_-

272 284

Mond del' Vecht.

_-

-

I

-

I

272 280

Haerst .

_·

-

265 270 235

-

270

-Berkum

-

287 262 221 262 184 284 282 Dalfsen.

· -

-

- -

-

294 290 Zwolle .

. ·

260 234 2,10 206 242 130 253 258 Linthorster brug

_·

-

187 197

•

192 197 140 197 200 JllIastenbroek (Gr. S1.). - 261 301

-

311 281 Paardenboer .

_{· ·}

-

283 285 299

-

3U 803 Schokland. 338 296 28<;) 278 296 122 245 265 Urk •

· ·

283

233 235 224 237 116 238 251 Keteldiep

_·

-

_-

-

283 273

(24)

23

-i

I

~

I

i

I

9 2 8 ' 6-8 28 12-18 21 30 Sept.- 9 18 11-12 18-14

I

",bruad

I

Decembm December Januari Maart Februari 1 October April September November Januari

r 1889. 1894. 1895. 1901. Ul06. 1907. 1911. 1912. 1IH4. 1914. 1916.

1

I

-I

227 287 272 197 - 217

-

17G 200 182 252 7.00 v. I I

,(

₂₃₅ 236 290 208 242 225 120 207 217 192 262 i 5.30 v. \ 245 232 I 240 240 300 225 - 2lO

-

278 I _5.30_v.

1 ,I

246 236 283 222 231 282 115 202 217 200 274 4.45 v. 270 238 802 205 249 280

-

201 285 197 279 5.00 v. 261 284 302 207 250 280

-

206 235 201 278 5.00 v. 242 228 289 205 245 . 229 - 205 216 192 276 G.OO v. 246 288 290 210 251 236

_-

2Hl 225 200 283 , _G.OO_Y.

-

- 292 2lO 251 235 - 212 220 195 285 5.30 v. ( 245 227 277 211 252 236

-

215 213 191 295 6.00 Y. 254

-

289 246 262 252 98

-

315 244 235 275 201 235 225 .- ₂₀₃ ₂₁₂ 189 272 6.00 v. 212 204 242

-

-271 235 296 211 251 231

-

219 231 211 281 5.00 v. 265 231 278 186 230 2Hi

-

202 204 198 284 4.15 Y. 225 231 262 211 235 234 111 196 200 195 270 6.00 v. 224 223 241 195 208 211 102 171 184 174 263 ~', 6.00 v.

"

248 235 263 2lB 227 220

-

Hll 1';)8 187 278 I ~ I 5.00 v. L

(25)

---

..

~

24

...

-- .~--- -"" --""-.

I

4-5 1-2 20-21 20 - 21 3-4 7-8 30-31 14-15

I

D:-,,'

W

AARNEMINGS-}i'ebruari Januari December Januari December Febrnari Januari October

PUNTEN. 1825. 1855. 1862. 1863. 1863. 1867. 1877; 1881. 1883. i

-I I 4 I

_I

Kampen 3U 261 259 252 261 165 280

_I

276 283 I I Katerveer. .- 328 267 262 270 - 288 282 29fi Hattem.

-

227 -

-

-I Dronthen

.

-

255 275 285 285 135 305 285

-Elburg 323 242 250 240 270 152 302 274 297 Harderw\jk 383 215 285 273 285 ~ - - _ ••• ".<

I

NUkerk.

.

-

330 30fl 266

-

115 290 260 277 Spakenburg 268 168 258 229 271 153 295 253 263 Eembrugge 259 -

-

271

-

270 Amersfoort 222 206 211 187 1JJ1 115 189 176 188 Muiden . 262 247 235 197 245

-

255 229 263 I I

I

Zeeburg

-

- 256 224 259 Oranjeslnizen.

.

-

_-

- - ₂₆₂ Durgerdam

-

_-

-

- 247 218 251 Monnikendam -

-

211 191 241 70

-

- 266 I Marken. 258 235 225 185 235 65 247 228 252 Katham.

. .

-

- - - 251 ~/ Edam ,

.

268

-

221 201 241 79

-

- 256 I

(26)

25

--""." -_ .. " " I 21 180

Sel~t.~

----.-.-_.---.. _. " " " -.. -.. "" '!' i 9 28 6-8 28 12--13 9' 18 11-12 13-14

Februari De<;ember De<;embel Januul'i Maart

I

E'ebruari I 1 October April September November Januari

I

j

1889. 1894. 1895. 1901.

--

19013. 1907.

I

1911.

I

19n.

I

1914. 191<1. 19113.

I

[

I

! ₂₄₄ 22H

I

285 207 243 218 109 19B 200 H12 287 ! I

I

5.30 v. f I J ₂₅₁₃ ₂₃₅ ₂₉₂ ₂₁₆ ₂₈₁₃ _2H ₁₂₀ _2M ₂₂₃

I

204 310

I

G.OO v. -

-

- -

-

- - " - 316 ff 9.00 V. I

,

!

270 240 285 220 245 228 ~ 215 220 205 315 tdO v. 257 237 282 229 249 223 133 2213 203 214 308 5.'10 v.

-

214 " " - -

I

_. - - _-

-

₃₂₃

I

4.'15 v. 271 240 285 209 227 219 169 207 " 185 205 325

I

4.10 v. ! 325 233 233 271 - 222 210 180 -

-

-3.00 Y. 239 230 266 - 222 187 127

-

~

-

318 + 5 u. v. 192 178 210

_-

163 177 122 - -

-

260 + G u. v. -227

_I

230 246 184 205 181) 135 180 180 176 288 I 5.00 v.

-

225 253 177 192 188 140 178 182 187 280 0.00 v. 237 235 261 187 202 193 121 182 185 187 284 40045 v. 195 221 203 14:4. 210 170 130 ~

-

-231 236 251 -

-

- 188 180 ~ 228 231 250 190 203 194 128 178 185 170 290 ;,.00 V. 231 236 256 _\

-

- - -

-

- - -I

"

I I 231 236 2513 ~ ~-"-- - - - 185 165

I

-I I I , I

(27)

26

~~~~~~~~~~~~~~~~~~--J

I

W AARNEMINGS-PFNl'EN. Warder. Haarn . Enkhnizen.

.1

And\jk . . Mec1emblik Kolhorn. . Van-Ewijcksluis. . Wieringen . RoUum. . Schiermonnikoog Amelanc1 . 'J'erscho1ling Vlielaml rrexel Nieuwecliep , Helder PeUen 1.Jmuic1en (s]uizell). 4-5

I

1-2 I' 20-21 20 --21 3--4

.B'ebruari

I

Januari Decembel Januari

I

Decernbe

1825. 1855.

I

1862. 1868. 1863. I I ,1'

I

! 267 215 200 180 215 241 211 191 211 277 227 220 1\)7 202 206 186 182 235 194 201 194 192 340 340 350 290 290 255 270 250 217 284 274 249 269 194 245 220 200 197 247 212 207 197 202 226 208 215 218 258 248 308 t I "",' 7-8

I

80-131 14-15 12-13

I

Februari Januari October December·

1867. lR77. 1881. 18813.

I

J I

-

---

_-

256 78 281 212 286 - 227 228 226

-

280 122 252 206 Ii

-

- "

-

219 ~; --

-

224 117 214 187 179 - 270 + VZ

_-

270+ VZ

-

- -

--200

-

SSt) 163 232 220 238 ]44 219 204 232 I 135 211 195 20() 123 207 199 215 i 125 204 198 213 188 220 160 200 I

-

_-

320

(28)

P

27

!'!

9 28 6-8 28 12-13 21 80 Sept.- 9 18 11-12 13-14

Februari DecembeT iDecember Januari Maart Februari I October April [Septe lor November Januari

1889 . 1894. 1895. 1901. 1906. 1907. 1911. 1912. 1914. 1914. 1916.

..

I 281 231 256

-

- -

-

- 180 150 265 + 5 u. v. 223 225 252 183 189 190 110 161 170 lEiS 2G3 G.OO v, 216 2]3 228 170 177 18t \)'± 146 163 163 241 4.40 v. 230 255 261 -

-

- -214 255\ 233 'l7G 225 188 94 162 165 1GB. 285 \ _3.00_v. ' v 213 234 221 - - - _'- - 150 HlO 240 I .j. _- 2 u. v:' " 209 24:7 - -

-

-"

-

- 120 134 232 2.30 \'. 192 233 20B 176 200 173 64 158 148' Hi7 211 2.35 v. 150 +VZ 2BO + VZ 250

+

VZI 290 +VZ

-

200 -VZ - 200+ VZ 280 +VZ 2,10 +VZ 330+VZ

I

4 Oil 11. 2lG 406 856 406 456 306

-

256 286 316 346 3.30 n. 200 380 322 275 356 260 - 240 280 175 :320 3.10 Il. 188 281 233 230 270 204 50 180 196 209 228 I' _{,1.15 n.} ]83 287" 281 218 256 207 52 182 188 200 221 3.10 n. 193 254, 205 1B2 213 174

-

155 155 187 205 1 30 v. 207 260 217 182 212 171 87 171 145 180 212 1.30 v. 204 248 220 188 204 184, B() _1G5 ₁₅₈ ₁₈₃ ₁₇₅ ~ _{0.15 v.} 210 260 215 170 210

HO

100 185 1405 160 240 ;: 10.00 n. 815 368 280

I

224 824 225 1\)0 250 220 285

I

H.35 2\)2 11.

(29)

-W AARNElVIINGS-PUNTEN.

I Jmuiden (reg. p. haven)

I Catwijk.

s

'cheveningen.

H -_ oek van Holland.

R -ozenburg (SeheUl') faassluis V laardingen Tiji'sluizen. 1 totterdam.

.

1 Cmling-sehe Veer

I Crimpen aid IJssel ouda

G

f. Iaastl'echt schaal)

(reg.

I Crimpen aid Lek

s

treetkel'k. S ehoonhoven . J aarsveld V reesw~jk . pei!-28 --"-1 20 - 21- \ 4-5 1-2

Februari Januari

I

_Decemberl

1825. 1855. 1862.

-

- -369 343 298

-

--

-- -

--

-

--

-

264

-

280 -

-

288 291 294 272

-

--

.-

-296 270 295

-

' -

-

\. 273 260 265

-

- -276 824 313

-

-"--

--

-

-I I

I

20-21 3-4

I

7-8 30-31 14-15

Januari December Februari Januari

I

October

I

1863. 1863.

I

1867. 1877.

I

1881.

--

\

I

~

-

- - -273 243 213 . 265 263

-

,

--

- 201 291 246

-

_-

-259 294 201 301 253 250

-

206 283 254 248

-

212 ,-- 2M 2fi5 282 198 283 270

-

286

--

- -

-

.--2913 304 232 297 282 - -

_-

-

-257 262 209 269 256

-

- 281 293 269 319 309 288

-

- 419

_-

-;;

-

.- ₄₉₂

I

326 318

(30)

, - ,

fF

" , 29

- .---~ 9 23 6-8 28 12~13 21 30 Sept.- \) ₁₈ 11-.,12 _13-14

Februari Decemb81 . December Januari Maart Februari 1 ,October April September November Januari

1889. 1894. 1895 1901. 1906. 1907. 1911. 1912. 1914. 1914. 1916.

...

I

264

-

247 224 320 203 167 219 192 234 291 10.50 n. 273 343 261 237 324 227 247 260 218 240 250 8.00 n.

-

353 280 238 315 250 260 247 214 201 320 9.50 n. .276 328 268 221 297 233 243 232 204 214 300 9.45 n. 278 325 260 230 286 229 253 242 200

-

302 9.50 n. 284 325 270 242 296 235 265 229 207 220 304 10.50 n. 294 320 272 251 300 243 272 234 213 223 322 10.30 n. 294 331 281 246 297 236 261 239 211 - 318 11.00 n. 317 I 331 301 279 256 I 298 252 271 240 218 229 t 11.25 n. 302 306 278 262

-

- - 340 11.10 n. 287 301

-

-, 315 321 286 27<1 314 258 270 245 235 240 334 0.30 v.

-

265 244 233 239 330 0.00 v. 298 301 277 270 315 262 261 242 228 230 33,5 11.50 II. 320 305 285 268 315 261 251 245 230 231 340 11.40 n. 329 307 288 277 329 269 249 255 240 237 346 11.55 n. 352

-

281 285 343 280 243 266 219 - 357 " 1.00 v. 370

I

329 307

I

298 402 291 247

I

286 270 256 2.00 394 v.

(31)

...

---

--I

i

-

-,

WAARNEMINGS- 4-5 1-2 20-21 20-2l 8-4 7-8 30-31 14-15 12-13 I

PUN'rEN. l"ebruari Januari December Januari

I

December Pebruari Januari October Decen~ber

1825. 1855. 1862. 1863. 1863. 1867. 1877. 1881. 188<3. I

-Culenborg.

_-

577 364 376 344

-

356 348 416 I i : I

i

Rozenburg (Br.N.JliIaas)

_-

- -

-

- - -Brielle 296 2131 270 267 283 206 305 265 292 Nieuwesluis

· -

244 269

-

284

-

294 261 281 Spijkenisse.

.

-

284 230 294 205 310 263 278 Oud,Beijerland - - 287 256 298 218 291 241 305 Puttershook

_-

--- 301 298 306 252 307 285 312 Dordrecht • 329 276 297 271 "- 254 251 310 288 315 Alblasserdam.

-

--

-

- - 303 282 305 i elsluis

.

-

_-

-

--

- 312 293 322 H Sliedrecht .

_·

-

_-

301 301

-

318 297 320 S teenenhoek

. .

-

309 296 286

--

318 307 332

I

1 H ardinxveld .

_-

- 311 313

-

- 323 308 339 G " oedereede

_·

307 251 273 256 261 206 296 234 281 i H ellevoetsluis

.

307 213 273 263 278 213 311 265 314 M iddelharnis .

.

-

-.--

-

-T iongemeten 1) .

-

- -

-

- - 343

-

360 1) 19 Juni 1897; 364.

(32)

fc? 31

...

... -.. --.. -' . ~ 6--8

I

0/

I

9 23 28 12-13 21 30 Sept.- \) ₁₈ _11-12 _13-14 ,;

Februari December Decemberl Janual'l Maart Februari 1 October April September November Jannari

1889. 1894. 1895. 1901. 1906. 1907. 1911. 1912. 1914. 1914. 1916.

..

I I

I

j ₄₁₀ 349 847 326 ₄₉₆ 333 267 347 315 275 ₄₇₀ 2.50 v. 298 360 290 260 340 261 292 271 236 - 317 BAO n. 297 325 282 _I 254 309 2,!6 271 241 220

-

338 10.35 n.

i;

294 320 271 244 294 238 270 234 210 224 lO.4f. 325 n. I 295 305 259 253 292 242 271 230 210 224 320 11.10 n. 3IG 32\1 281 262 306 250

I

- 237 228

-

335 t. 11.30 n. 317 327 292 276 317 264

-

246 236 234 340 11.35 n. 322 321 293 284 3~7 267 275 246 243 235 ₃₄₃

I

11.30 n. 319 321 288 273 321 263 281 252 237 239 ₃₅₀

l

11.30 11: 329 318 300 290 329 274 278 250 249 234 ₃₄₈ 11.00 n. " 327 322 298 294 333 276 283 255 252 239 ₃₄₈ to.50 n. 335 325 296 2D3

-

- -

-341 333 304 301 - 290

-

265 270 245 ₃₆₅ 11.30 n. 286 340 265 245 320 239 300 244 192 210 324 10.00 n. I 30D 346 21)5

I

259 325 250 305 248 232 225 333 \ 10.30 n.

I

- 342 297 262 335 257 325

-

340 10.00 n.

-

- 305 2DO 362 282 363 272 247 242 357

I

_.,

10.10 n. I

(33)

32

-

.--- .:z;a.,

4-5 1-2 _20-21 I 20-21 3-4 7-8 30--31 14-15 12-13 I

W

AAHNEMINGS-Februari Januari December, Januari December AAHNEMINGS-Februari Januari October Decemberl

PUN'rEN. _1825. _1855. 1862. I 1863.

I

1863.

-

1867. 1877. 1881. 1883. _i m Numansdorp .

-

- - _- i I Willemstad 354 267 326 316 296 246 300 296 330 I Moorc1ijk 335 245 . 317 302 312 250 298 I 312

I

337

.

_·

// . Willemfldorp .

.

·

B30 255 305 305 300 250 320 298 32G '8 Gravendeel. - _._-"-

-

- 236 30G 282 311 Deeneplaat. - - 287 297 302 249 297 272 323 Spieringsluis •

· ·

-

- - ₃₁₂

_-

₃₁₇

Kop van 't Land -

-

- -

-

322

Ottersluis . - - - -

-

256 326 283 320 Paulownahoeve .

-

- 308 305 299 274 335 306 334 Werkendam

·

354 306 311 3Hi 286 315 321 276 339 GOl'inchem 347 354 310 317 304 388 331 318 347 Herwijnen .

_·

-

.

-

348 340 ₃₇₉ Zaltbommel

.

_·

-

565 375 386 363

--

383 371 438 Andel (Waal). 37(1 ) 37(1 ) 2(31) 3181 ) 8031 ) ₄₂₀1 ) 3441 ) 2941 ) 3431) Drimmelen

-

- -

-Mond del' Donge -

_-

-

- -

_-

-1) Waarnemingen gedaan te Woudl'ichem. ~\

(34)

83

M==

-i ₉ ₂₈ _6-8 ₂₈ _12-13 ₂₁ ₃₀_Sept.- ₉ ₁₈ _11-12 _13-14

t:

Februari December December Januari l'vIaart Februari 1 October April September November Janl1ari

:,t 1889. 189'1. 1895. 1901. 1905. 1907. 1911. 1912. 1914. 1914.

Hila.

-

I

i

- - - 280 360 269 365 260 234 238 352 10.20 n. 362 359 I 240 362

'"

338 305 285 1357 278 258 252 8.40 n. " , " 347 358 30fl 298 337 286 B58 2G3 270 24fl 360 10.30 n. 333 - 300 291 328 275 334 250 257 230 348 10.00 n. 324 324 289 280 31G 2G9 299 244 250 230 344 11.15 n. 325 335 285 283 322 273 317 251 257 233 340 H.OO II. 319 322 279

-

- -.--~~

-

255 23G 350 H.30 n. 328 320 296 288 32G 276 291 254 258 239 -32G 31t! 2\)6 290 - 275 28B 250 2fl2 234 350 l1.BO n. -336 320 301 298

-

- - _-

-

--

-I 344 326 302 2BB 342 284 280 2GO 2(14

I

242 352 1.00 v. 3fl4 337 310 304 3fl7 294 2\)3 276 27fl 252 379 11.30 n. 37B 3flG 383 1321 41fl 313 306 317 303 272 424 0.05 v. 420 369 3G9 342 flOg 351 3lfl B8G 351 291 504 2.00 v. 3631 ) 322 1) 3071 ) 29G 1) 3701) 2801 ) 2851 ) 275 276 258 39fl 0.00 v. 303 - 267 271 263 264

-

243 245 231 320 0.30 v. -- 27G 2G3 261 285 '- 265 283 239 239 230

I

314 ; 0.45 v.

(35)

-._.

WAARNEMINGS- 4-5 1-2 20-21 20-21 3-4

I

7-8 80-31

14-Februari Januari December Januari Decem berl 14-Februari Janl1ari OctOI

PUNTEN. 1825. 1855. 1862. 1868. _1868. I 1867. 1877. 188

,-I

I

Geel'truidenberg

I

306 216 271 27G 271 196 273 2M Oost erhol1t

I

_I

-

- - - -_ .•. _{- -}

--

-I

I

Dongobrng 1 ).

_!

226 186

1

206 206 - 171 186 -Borstlappenveer. _. ~.-"- ...

-

- -Roodebrug

-

- - -

-'8 Gravenmoer

-

-.- .- _- - -Nieuwendijk

-

- - -

-

-Keizersveer 2G2 251 251 253 241 215 248 248 Capelle.

-

--

-

-Be80ijen

-

--

-

2272)

_-

-WanJwijk (Stoomg.) - -"--- - - - _- - -Hagoort. -"

-

.-

_-

-

.- -

--,

Doeveren

-

- - - 245 - -Genderen

-

- -

-

.. ".-- --

-I

Heesbeen

-

- -

-

3M) 3) 29( Hedikh l1izen

-

-I

-

380 - 864 80 8 / 1) 28 Fehruari 1877: 229.

2) Waal'llemingen gedaall te Drongelen.

(36)

- - - - -~--~---.

".

35

-23

I

6-8 i 1--- 18 '11-12 9 28 12-13 21 30 Sept.- 9 13-14

Februari December December Januari Maart Februari 1 October April /september November Jannari

1889. 1894. 1895.

I

1901. 1906 1907. 1911. H1l2. 1914. 1914. 1916.

I

256 - 248 257 287 260 268

I

240 241 232 294 11.45 n. 199

-

212 212 238 235 -- 235 235 229 255 2.10 v. 181 - 190 195 217 207 225 222 219 215 224 2.30 v. 153

-

158 153 179 184 172 205 203 207 212 185 192 160 152 175 183 172 196 191 H)O 214

-

161 126 161 141 -

-

- 135 179 4.30 n. 316

-

235 238 240 240 - 239 214 235 283 i 2.50 v. I i I I 314 260 273 256 261 302 262, ₂₆₂ ₂₃₇ ₂₈₆ 280 1.00 v. 22D

--

222 229 239 227

-

221 220 220 i 250 2.00 v. 2222)

-

210 220 235 220

-

217 216 210 263 3,30 v. -

-

2,10 225 - I 222 217 215 263 3.30 v.

-

- 2f)7 264 291 2()7 - 2,10 ₂₂₈ 228 327 1.+5 v. -

-

276 278 318 280 - :249 280

I

230 329 2.00 v. -

_-

278 275 320 280 - 251 231 233 336 I lAO v. I 3(43 ) 3403 ) 3203 ) 3053 ) 3403 ) 287 231 254 231 230 335 2.00 v. 378 ,,~~ 832 B15 3()9 288 225 250 230 I 236 333 - DOO 1.00 v.

(37)

WAARNEMIN PUN'l'EN GS~ ~ .. - "._-.---4-5 Februari 1825.

-Hedel . .

I

, --Oudehoeve. -Scharendijke (R epart). -Ouddorp -Bl'ouwel'shaven 375 Bruinisse . . --Steenbergsche S as. 382

I

Dintelsas 349 Burgh .

,

.1

365 Vlietepolder -Colijnsplaat

.

-Zierikzee . 370 sta venisse. -Goesche Sas . 407 Wemeldinge

--I

Gorishoek .

.

-Tholen. .

-I

1-2 Januari 1855. -- " " 280

-270 -276 280 -305 280 -" 327 -325 333 36

.

~" " " ~" 20 -21

!

20-21 3-4

I

Decemberi _{Januari Decemberl}

I

18H2.

I

18GB. 1863. ---. - 331

I

-I

-

-322 280 218 [,7

-I

... - -[ 327 285 248 B2(j 322 253 --

-

-326 321 301 295

I

21:l0 225 -

-

-325 330 245

_I

320 325 250 - _• -

-I

3·17 357 "- ₂₅₂ i ₃₆₄ ₃₉₄ ₂₅₄ \ 358 387 305 3\)1 406 3iG >/

i

1) (leschat; niet hetl'ouwbaal'. 2) Waarnemingen gec1aan te Oostbeveland.

--~----"

7-8 BO-~31

_I

14-11

Februari Januari

I

_OctobE

18(37.

I

1877. I 1881.

I

-

34.0

-

302 211 225 211 241

-

285 230 232 328 243 253 201 241

-

342 271 251 -"-

-230 343 223 225 iHl) , 240 250 225 240 245 238 248 265 342 252 277 353 248 296 358 262 315 376

I

256 3lG 401 269

(38)

37 -

-""

--~

9 23 6-8 28 12-13 21 30 Sept.- 9 18 11-12 13-14

Februari December December Januari Maart Februari 1 October April Septembel . November Januari

1889. 1894.. 1895. 1901. 1906 1907. 1911. 1912. 1914. 1914. 1916.

-I

383 384 347 323 - 316 231 280 241 243 378 2.40 v. 291 312 282 2·1:2 332 242 267 -

-

_8.30287 H. 291 -.--- 261 260 332 232 277 235 235 190 310 8.30 11. 290 370 275 260 340 250

-

250 235 220 320 9.30 n. hoogel' 290 dan 359 290 261:) 338 250 300 202 236 228 334 8.5011. 333 379 315 288 3\H 281 356 276 268 259 356 . ~ 9.00 n • 348 377 310 299 38Cg 286 380 280 270 261 380 10.00 n. 3:X\

-

--

-

-288 358 293 285 345 268 273 260 235 195 330 8.15 n. 300 - 295 270 3<10 260 310 255 250 212 350 1) 8.30 u. 310 365 285 285 380 255 320 260 245 220 330 1) 830 n. 311 371 804 273 382 270 336 265 259 256 347 8.4& n. 821 - 822 287 397 283

_-

282 • 268 204 355 10.10 n. , 333 2₎ ₃₉₃ ₂₎ ₃₁₇ 2₎ _- ₄₀₈ ₂₇₈ ₃₈₀ ₂₇₈ ₂₇₀ 2,18 ₃₆₀ 9.30 n. 844 398 336 298 432 293 385 300 284 281 380 9.05 n. 351 404 341 302 434: 288 402 300 295 275 385 9.00 n. " 872 420 35,1 325 440 310 420 312 310 205 414

I

[l.OO n. ;. t

(39)

~~~~~~~~~~~!~~~~~~~~~~~~ ~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~. I I IN AARNEMINGS· PUNTEN. Bergen op Zoom Veere Kortgeno WestlmpelJe WieJingen . Breskens Vlh;singen . ZuidkraaiOl't HoofdpJaat Borssole Ellewoutsdijk Neuzen . Hoeciel{enskel'ke Hans wont. Walsoorden Waal'de. Bath. 4-5 Fobruari 1825. 447 382 1-2 20-21 20-21 3-4 7-8

Januari December Januari December Februari

1855. 1862. 1863. 1863. 1867. . 834 3\34 405 340 325 350 305 256 256 245 1) I, 820 341 381 251 291 380 8H6 33H 276 306 270 295 320 357 352 272 287 382 368 3H3 283 358

-

.

386. 391 286 311 381 281 308 401 407 309 344

1) Waarnemingen gedaan te Al1l1apoldel'. 2) Geschat; niet hetrollwhaal;.

30···81 Januari 1877. 8S8 14-15 12-13 I October Decembel! 1881. 1883. I 263 818 851 1₎

I

₂₄₁_t) ₃₂₁₁₎ 224 260 345 252 322 295 251 326 885 272 388 842 265 825 4:02 287 322 892 352 408 280 3Gi 264 372 413 288 398 398 281 388 418 288 399 484 814 400