B E A T A K O S T R U B IE C Instytut P sy ch ologii K U L
SPRAWOZDANIE
Z OGÓLNOPOLSKIEJ KONFERENCJI PSYCHOLOGICZNEJ
„RYSUNEK PROJEKCYJNY W BADANIACH PSYCHOLOGICZNYCH”
LUBLIN, 10 MAJA 2002 R.
W dniu 10 m aja 2002 r. odbyła się w Lublinie konferencja pt. „R ysun ek projek cyjny w badaniach psychologicznych” , zorganizow ana przez M ariolę L agun ę oraz Bogusław ę L ach ow ską z Katedry Psychologii W ychow aw czej i Rodziny K atolickiego Uniwersytetu L ubelskiego. N a K onferencję przybyło ponad trzydziestu psychologów z siedm iu ośrodków akadem ickich, w tym m .in. z U niw ersytetu W rocław skiego, Uniwersytetu O polskiego, Uniwersytetu w Białym stoku, U niw ersytetu M arii Curie- -Skłodow skiej w Lublinie oraz K atolickiego U niw ersytetu L u b elsk iego .
O tw arcia konferencji dokonały prof. dr hab. Stan isław a Steuden - D yrektor Insty tutu Psychologii K U L oraz prof. dr hab. M aria B raun-G ałkow ska - Kierow nik K ated ry Psychologii W ychow aw czej i Rodziny K U L .
W ykład pod tytułem „E k sp resja plastyczna i je j w artość ja k o m etody projekcyjnej w badaniach psychologicznych” w ygłosił prof. dr hab. Stan isław Popek z U niw ersy tetu M arii C urie-Skłodow skiej. Zw rócił on uw agę, że rysunek je s t rodzajem przekazu inform acji, a sam obraz je st w cześn iejszą form ą kom unikacji niż pism o. U kazał także historyczny podział badań nad ek sp resją plastyczną. P sych o log zajm u jący się analizą rysunku stara się, zdaniem profesora, dotrzeć do różnorodnych in form acji o oso b o w ości osoby badanej, analizując kolejno trzy warstwy. P ierw szą z nich je st w arstw a treściow a (konkret lub abstrakcja), drugą w arstw a form alna (kształt, form a, kolorysty ka, walor, układy otwarte lub zam knięte), trzecią w arstw ą je s t an aliza strony kreacyj nej rysunku (stopień oryginalności, kreatyw ności).
Kolejnym w ystąpieniem był wykład pani prof. dr hab. M arii Straś-R om anow skiej z Uniwersytetu W rocław skiego na temat statusu m etodologiczn ego m etod p rojek cy j nych. P rofesor Straś-R om anow ska je st zdania, że m etody projekcyjne należą do m etod jakościow ych , a ich interpretacja w iąże się ściśle z postępow aniem hermeneu- tycznym oraz analizą fenom enologiczno-egzystencjalną. M etody ja k o ścio w e różnią się od m etod ilościow ych pod w ielom a w zględam i. Z adaniem m etod jak o ściow ych je st opisanie człow ieka jak o istoty w yjątkow ej, subiektyw nie sp o strzegającej świat, m ającej w łaściw e tylko sobie cechy indywidualne. Ponadto m etody jak o ścio w e za cel badań staw iają sobie rozpoznanie zjaw iska, w yodrębnienie fenom enu oraz zinterpreto wanie go; panuje w nich nastaw ienie holistyczne oraz paradygm at idiograficzny.
N iezw ykle cenne w analizach prof. Straś-R om anow skiej było ustalenie, na czym polega subiektyw ność w stosow aniu metod projekcyjnych. O tóż należy tu odróżnić subiektyw ność przeżyć osób badanych oraz subiektyw ność oceny badacza, którą m ożna ograniczyć.
Trzecim w kolejności był referat dr Jolanty K ow al, rów nież reprezentującej U ni wersytet W rocław ski, zatytułowany ,,O ptym alne w ielozm iennow e m odele regresji w badaniach jak o ścio w y ch ” . Autorka w skazała na wiele m ożliw ości w spółczesnych metod statystycznych w rzetelnym opracow aniu danych jak o ścio w y ch . P odkreśliła zw łaszcza potrzebę adekw atnego doboru statystyk do przedm iotu badań i charakteru danych.
W sesji popołudniow ej uczestnicy zapoznali się z kolejnym i trzem a w ystąpienia mi. Pierw szym z nich był wykład prof. dr hab. M arii B raun-G ałkow skiej oraz prof. dr hab. Stanisław y Steuden. Zaprezentow ały one podsum ow anie sw oich badań nad projekcją niepokoju w rysunku. Autorki w skazały na sp ecyficzn e sposob y ujaw niania niepokoju w rysunkach dzieci i osób dorosłych.
N astępnie dr A gn ieszka G ałkow ska z W yższej Szkoły Inform atyki i Z arządzan ia w R zeszow ie i dr M ariola L agu n a z K U L-u prezentow ały w spólne badania nad ry sunkiem „ J a wśród ludzi” ja k o m etodą poznaw ania obrazu siebie, a zw łaszcza je g o społecznych aspektów.
Przedm iotem ostatniego w ystąpienia - dr B o gusław y L ach ow sk iej i prof. dr hab. M arii Braun-G ałkow skiej z K U L-u - była projekcja ag resji w rysunku rodziny. A u torki przedstaw iły analizę rysunków wykonanych przez dzieci z różnym poziom em agresji m ierzonej za pom ocą testu „N astroje i H um ory” Buss-D urke.
W trakcie konferencji odbyła się także interakcyjna se sja plakatow a. Form a pre zentacji plakatow ych pozw oliła w stosunkow o krótkim c z a sie zapoznać się z dorob kiem badaw czym wielu osób. W sum ie zaprezentow ano na niej 26 plakatów przedsta w iających zastosow anie rysunku projekcyjnego w badaniach psych ologicznych i p sy choterapii. Plakaty pokazały m ożliw ości tej m etody w poznaw aniu różnorodnych problem ów psychologicznych oraz w badaniu różnych grup w iekow ych - nie tylko dzieci, dla których je st on naturalną form ą ekspresji, ale także m łodzieży i osób dorosłych. Poniew aż se sja m iała charakter interakcyjny, uczestnicy konferencji m ieli okazję do wymiany inform acji i dyskusji z autoram i plakatów . D y sk u sje były tak ożyw ione, że godzina przeznaczona na sesję plakatow ą o k azała się n iew ystarczająca.
Choć konferencja trwała tylko jeden dzień, to je j bogaty program pozw olił na poruszenie ważnych m etodologicznie kwestii zastosow an ia rysunku projekcyjnego w badaniach psychologicznych. Podsum ow ując należy zauw ażyć, że intensywna wym iana m yśli i wnikliwa analiza wyników badań utw ierdziła uczestników konferen cji w przekonaniu o niezwykłym bogactw ie inform acji płynących z badań p sych olo gicznych, prowadzonych za pom ocą rysunku projekcyjnego. P o kazała rów nież m ożli w ości zastosow ania rysunku zarówno w badaniach, ja k i w różnych form ach pom ocy psychologicznej.
