View of Wiesław Wenz, Kancelaria parafialna jako przestrzeń kościelnego posługiwania. Studium kanoniczno-pastoralne, Wrocław: Papieski Wydział Teologiczny 2008

R

E

C

E

N

Z

J

E

____________________________________________________________

Tom XIX, numer 2 − 2009

Wiesław W e n z, Kancelaria parafialna jako przestrzen´ kos´cielnego

posługiwania. Studium kanoniczno-pastoralne, Wrocław: Papieski

Wydział Teologiczny 2008, ss. 650, wraz z dodatkiem opublikowanym

w formie odre˛bnej pozycji: Kancelaria parafialna jako przestrzen´

kos´cielnego posługiwania. Propozycje pism i formularzy, Wrocław

2008, ss. 144.

Na uwage˛ czytelników zasługuje obszerna rozprawa ks. Wiesława Wenza, opubli-kowana pod powyz˙szym tytułem. Całos´c´ tej rozprawy obejmuje: wste˛p; jedenas´cie cze˛s´ci (trafniej byłoby nazwac´ je rozdziałami), wyróz˙nionych według kryteriów merytorycznych; zakon´czenie; bibliografie˛; streszczenie i spis tres´ci w je˛zyku włoskim.

Według zamierzen´ Autora – wyraz˙onych we Wste˛pie publikacji – „kancelaria pa-rafialna ma byc´ zaprezentowana jako miejsce realizacji podstawowych celów wspól-noty parafialnej, a wie˛c powinna byc´ konkretn ˛a przestrzeni ˛a, w której dokonuje sie˛ ubogacenie wiernych duchowymi dobrami Kos´cioła”. Oceniaj ˛ac zawartos´c´ tej rozpra-wy pod wzgle˛dem merytorycznym, moz˙na rozpra-wyróz˙nic´ w niej trzy w ˛atki problemowe. Pierwszego w ˛atku dotycz ˛a rozwaz˙ania zawarte w cze˛s´ciach od pierwszej do pi ˛atej, pos´wie˛cone problematyce przygotowania pastoralnego i kompetencji osób sprawuj ˛acych urze˛dy kos´cielne, odpowiedzialnych za prawidłowe funkcjonowanie kancelarii parafialnej;

– w cze˛s´ci pierwszej, zatytułowanej „Przygotowanie do posługi kancelaryjnej” (s. 27-38), Autor wskazał potrzeby i sposoby intelektualnego i praktycznego przy-gotowania osób do skutecznej realizacji zadan´ duszpasterskich oraz ewangelizacyj-nych w kancelarii parafialnej;

– w cze˛s´ci drugiej – „Osoby i urze˛dy odpowiedzialne za kancelarie˛” (s. 39-90) – okres´lił kompetencje biskupa diecezjalnego, proboszcza i wikariuszy oraz zadania pomocników s´wieckich w tym przedmiocie;

– w cze˛s´ci trzeciej omówił przygotowanie do prowadzenia ksi ˛ag parafialnych (s. 91-120);

– w cze˛s´ci czwartej zanalizował prowadzenie ksi ˛ag metrykalnych (s. 121-167); – w cze˛s´ci pi ˛atej omówił ksie˛gi wspomagaj ˛ace pastoralne posługiwanie (s. 167-204).

282 RECENZJE

Drugiego w ˛atku problemowego dotycz ˛a rozwaz˙ania zawarte w cze˛s´ciach od szós-tej do dziesi ˛atej, w których Autor przedstawił czynnos´ci zwi ˛azane z przygotowaniem wiernych do przyjmowania sakramentów s´wie˛tych oraz stwierdzeniem niewaz˙nos´ci sakramentu małz˙en´stwa;

– w cze˛s´ci szóstej – „Sakramenty wtajemniczenia chrzes´cijan´skiego w posługiwa-niu kancelaryjno-pastoralnym” (s. 205-274) – Autor omówił przygotowanie do chrztu, bierzmowania i Najs´wie˛tszej Eucharystii;

– w cze˛s´ci siódmej – „Sakramenty nowego z˙ycia w Chrystusie w posługiwaniu kancelaryjno-pastoralnym” (s. 275-338) – okres´lił czynnos´ci zwi ˛azane ze spra-wowaniem sakramentu pokuty i namaszczenia chorych;

– w cze˛s´ci ósmej – „Sakramenty w posługiwaniu kancelaryjno-pastoralnym” (s. 339-514) – omówił czynnos´ci zwi ˛azane z przygotowaniem do sakramentów kapłan´stwa i małz˙en´stwa;

– w cze˛s´ci dziewi ˛atej przedstawił czynnos´ci pomocnicze kancelarii w procesowym badaniu niewaz˙nos´ci małz˙en´stwa (s. 515-557);

– w cze˛s´ci dziesi ˛atej – pod mało precyzyjnym tytułem: „Trudna pastoralna powin-nos´c´” (s. 558-604) – omówił zagadnienia zwi ˛azane z duszpasterstwem małz˙en´stw niesakramentalnych oraz osób homoseksualnych.

Trzeciego w ˛atku problemowego dotyczy cze˛s´c´ jedenasta, zatytułowana „Posługi-wanie dla z˙ycia nadziei” (s. 605-610), w której omówione zostały czynnos´ci zwi ˛ a-zane ze sprawowaniem pogrzebu kos´cielnego.

Nalez˙y zauwaz˙yc´, iz˙ obszar spraw posługiwania kos´cielnego, jakie – zdaniem Autora – wchodz ˛a w zakres działalnos´ci kancelarii parafialnej, jest bardzo szeroki. Istotnym walorem naukowym ocenianej rozprawy jest interdyscyplinarne uje˛cie roz-patrywanej problematyki. Na uznanie zasługuje opanowanie przez Autora warsztatu naukowego, nalez˙ ˛acego do tych dwóch dyscyplin naukowych – prawa kanonicznego i teologii pastoralnej. Wskazuj ˛a na to naste˛puj ˛ace przesłanki:

a) rozwaz˙ania oparte s ˛a na analizie z´ródeł kanonicznego prawa powszechnego i polskiego prawa partykularnego oraz współczesnej eklezjologii; szczególn ˛a ich zalet ˛a jest ukazanie sensu teologicznego i postawienie odpowiednich postulatów pastoralnych;

b) uwzgle˛dnione zostały takz˙e z´ródła współczesnego polskiego prawa wyznanio-wego, maj ˛ace zastosowanie w pracy w kancelarii parafialnej;

c) w szerokim zakresie wykorzystane zostały publikacje z dziedziny prawa kano-nicznego (głównie krajowe) i teologii pastoralnej.

Omawiana rozprawa odznacza sie˛ oryginalnos´ci ˛a w rozwi ˛azywaniu rozpatrywa-nych zagadnien´ w aspekcie teologiczno-pastoralnym i kanoniczno-jurydycznym. Wskazuje na to przede wszystkim zastosowanie wykładni prawa przy uz˙yciu reguł interpretacji celowos´ciowej (z uwzgle˛dnieniem przesłanek współczesnej eklezjologii i sakramentologii) oraz funkcjonalnej (stawianie postulatów i wskazan´ natury pastoralnej). Natomiast w mniejszym stopniu znalazły zastosowanie reguły wykładni je˛zykowej i systematycznej. Stało sie˛ tak dlatego, iz˙ główny akcent w swych roz-waz˙aniach Autor umys´lnie połoz˙ył na ukazaniu teologicznego sensu czynnos´ci praw-nych, spełnianych dla celów duszpasterskich.

283

RECENZJE

Niew ˛atpliwie publikacja ta wypełnia luke˛ istniej ˛ac ˛a w polskiej literaturze naukowej włas´nie przez interdyscyplinarne uje˛cie rozpatrywanej problematyki.

Pewn ˛a pomoc dla osób zaanagaz˙owanych w pracy w kancelarii parafialnej moz˙e stanowic´ oddzielna publikacja ks. W. Wenza zatytułowana: Kancelaria parafialna

jako przestrzen´ kos´cielnego posługiwania. Propozycje pism i formularzy. Autor

zamies´cił w niej wzory pism urze˛dowych, mog ˛ace miec´ zastosowanie w załatwianiu spraw w kancelarii parafialnej. Publikacja ta bardzo dobrze s´wiadczy o biegłos´ci Autora w metodyce pracy kancelaryjnej. Wzory tego rodzaju pism zazwyczaj za-mieszczane s ˛a w aneksach do uchwał synodalnych b ˛adz´ do innych aktów normatyw-nych stanowionormatyw-nych przez biskupów diecezjalnormatyw-nych. Jednakz˙e zestaw formularzy, jaki ks. W. Wenz zamies´cił w swej publikacji, przewyz˙sza kompletnos´ci ˛a zestawy za-mieszczane w dokumentach synodalnych.

Reasumuj ˛ac stwierdzam, z˙e rozwaz˙ania zawarte w ocenianej rozprawie w wyso-kim stopniu spełniaj ˛a postawione przez Autora cele badawcze, nalez˙ ˛ace jednoczes´nie do teologii pastoralnej i do nauki prawa kanonicznego. Taki włas´nie profil rozprawy sprawia, iz˙ moz˙e ona oddac´ cenne usługi nie tylko osobom zainteresowanym prac ˛a naukow ˛a, ale równiez˙ prac ˛a duszpastersk ˛a.

Prof. dr hab. Józef Krukowski Wydział Prawa, Prawa Kanonicznego i Administracji KUL

Kad. Zenon

G r o c h o l e w s k i, Refleksje na temat prawa –

prawo naturalne, filozofia prawa, Kraków: Wydawnictwo „Homo Dei”

2009, ss. 101.

Kard. Zenon Grocholewski, od 1999 roku prefekt watykan´skiej Kongregacji ds. Wychowania Katolickiego, jest kanonist ˛a, który jako pracownik Stolicy Apo-stolskiej, wykładowca uczelni papieskiej oraz autor wielu wyst ˛apien´ i publikacji, wywiera od wielu lat znacz ˛acy wpływ na nauke˛ prawa kanonicznego w wymiarze s´wiatowym. Publikacja Refleksje na temat prawa zawiera dwa opracowania, be˛d ˛ace owocem naukowej refleksji i dos´wiadczenia Kos´cioła: „Prawo naturalne w nauczaniu Kos´cioła” oraz „Filozofia prawa w nauczaniu Jana Pawła II”. Publikacja ta jest, według słów zawartych we wprowadzeniu autorstwa L. Cirillo, rozwinie˛ciem wczes´-niejszych opracowan´ dotycz ˛acych „poszukiwania wartos´ci lez˙ ˛acych u podstaw prawa i moralnos´ci” (s. 5).

Pierwszy artykuł jest owocem konferencji wygłoszonych przez Kardynała w Pa-ryz˙u (2005), Buenos Aires (2007) oraz w Rzymie (2007 i 2008). Autor zwraca uwa-ge˛, z˙e jedynie Kos´ciół katolicki w obecnych czasach zauwaz˙a tres´ci prawa