Jadwiga Rauhutowa,Boško
Babič,Witold Hensel
Debrešte, S. R. Macedonia.
Stanowisko "Gradište"
Informator Archeologiczny : badania 15, 292-293
292
M a teria ł ce ra m iczn y datuje m ło d sz ą fa z ę u m ocn ień na o k res neoa sy r y jsk i /1X -V II w. p , n, e. / . Odcinek te a w ym aga j e s z c z e d a lsz y ch badań.
O dsłonięto rów n ież j e s z c z e jeden grób z epoki p arty jsk lej, tym r a zem m urowany; j e s t to p odziem na konstrukcja sk rzyn iow a z w tórnie u tytym b lok iem konstrukcyjnym jako elem en tem p rzy k ry c ia . W g rob ie zn alezio n o dwa s z k ie le ty i sk rom n ą za sta w ę, a n alogiczn ą do w yp o sażen ia w c z e śn ie j ek sp lorow an ych grobów .
B adania b ęd ą kontynuowane w 1982 r . , głów n ie c e le m le p sz e g o zb a dania w arstw y a s y r y jsk ie j.
J U G O S Ł A W I A
DEBR ES T E, S. R. M acedonia P o lsk a A kadem ia Nauk Stanow isko "GradlSte" Instytut H isto r ii Kultury
M aterialn ej w W arszaw ie Instytut Kultury S tarosłow iań sk ie j w P r ile p le
B adaniam i k ierow ała z e stro n y p o lsk iej dr Jadwiga Kauhutowa, z e stron y m aced ońsk iej d yrek tor In sty tutu Kultury S taro sło w iań sk iej w P r ile p le d r BoSko B a b ic. N adzór naukowy sp raw ow ał p ro f, dr hab. W itold H en sel, Ó sm y sez o n badań. F in a n sow ał In sty tut H is to r ii Kultury S ta rosłow iań sk iej w P r ile p le . O sadnictw o n eo lity cz n e , p ó żn o rzy m sk le, w c z e sn o - b iza n ty jsk le l w c z e sn o śr e d n io w ie c z n e .
W roku sp raw ozd aw czym kontynuowano badania na stan ow isku "Gra d li te" w m ie js c o w o ś c i D ebveSte. P r a c e koncentrow ały s i ę w c z ę ś c i p o ło
żonej na zachód 1 północny zachód od b azy lik i w czeen ob lzan tyjsk lej /V I w . /* W ich tr a k c ie odkryto elem en ty d a ls z e j zabudowy w c zesn o b iza n ty jsk ieg o m ia sta D ebreSte / z V -V I w. / oraz sło w ia ń sk ie osad nictw o w tym m ie jsc u z VU do XII w ieku. S z c z e g ó ln ie w ażne b yło o d sło n ię c ie dwóch grobów c i a łopalnych, sło w ia ń sk ich o ch a ra k terze przyj ś c ło wy m m ięd zy obrządkiem ciałop aln ym a szk ieleto w y m , co jak dotąd stan ow i w ielk ą rz a d k o ść w śród z n a le z is k na te r e n ie Ju go sła w ii. G roby t e p ochodzą w p rzy b liżen iu z VII w ieku.
B adania d o sta r c z y ły tak że dużej ilo ś c i ułam ków naczyń pochodzą cych z n a js ta r sz e g o , w c zesn o śred n io w ieczn eg o osadnictw a sło w iań sk iego na te r e n ie M aced onii, a ta k ie z wieków m ło d szy ch . Są to okazy m , in. c a ł k ow icie r ę c z n ie lep io n e , n lezd oblon e o ra z g ó rą i ca łk o w icie obtoczone. In teresu jąco p rzed sta w ia s i ę tak że z e sta w c e r a m ik i w czesnoblz& ntyjsklej, której a n aliza pozw ala s tw ie r d z ić wpływ g a rn ca rstw a b izan tyjsk iego na rozw ój lok aln ej, m aced oń sk iej, sło w ia ń sk iej c e r a m ik i w c z e sn o śr e d n io w ie c z n e j.
W śród zabytków ruchom ych należy w y m ien ić lic z n e fragm enty s z k ie ł, w tym okiennego i naczyniowego» m onety oraz ozdoby /s r e b r n y kolczyk w i- n ogron ow aty/, a tak że n a rzę d z ia żela zn e.
- 293
-N O R W E G I A
SOL0Y, okręg T ram a P o lsk a A kadem ia Nauk
Komuna Lavangen Instytut H is to r ii Kultury
M aterialn ej w W arszaw ie Instytut Nauk S połeczn ych U niw ersytetu w T rom s^
B adaniam i k iero w a ł z e stro n y n o rw esk iej dr R eidar B e r te ls e n , z e stron y p o lsk iej d r P r z e m y sła w Urbań czy k , W badaniach u c z e s tn ic z y li te ż m gr m g r Bogdan L ichy i Zbigniew K obyliński. D rugi se z o n badań. F in an sow a ło lokaln e p r ze d sięb io rstw o budowy dróg publicznych. W ielofazow e stan ow isk o o sa d n ic z e - od w c z e sn e g o śre d n io w iecz a do cza só w now ożytnych. Stanow isko p ołożon e j e s t na łagodnym zb o czu doliny polodowcowej w g łę b i fiordu Lavangen ok, 200 ra na w schód od lin ii b rzeg o w ej. C elem w ykopalisk było zbadanie k u ltu ro w o -h isto ry czn ej z a w a r to śc i obiektu w m ie j sc u zagrożon ym z n isz c z e n ie m wskutek lik w id acji n ie b ezp ieczn eg o zakrętu lokalnej d rogi. D rugim celem ek sp ed ycji b yło w ypracow anie i atestow an ie funkcjonowania k om p lek sow ego s y ste m u e k sp lo r a c ji, dokum entowania i ana lizow an ia stan ow isk a w ielow arstw ow ego.
Wykonano 27-m etro w y rów sondażow y w zd łu ż brzegu aktualnej drogi* P r z e c ią ł on kilka obiektów zagłęb ion ych w c a le c , z k tórych jeden ok azał s i ę b yć jam ą śre d n io w iecz n ą wydatowaną zn alezion ym w niej dużym , ka m iennym cię ż a r k ie m tk ack im . W rejon ie p rzew idzian ym pod budowę nowej d rogi, w m ie js c u , w którym son d a że z p op rzed n iego sezo n u wykazały n aj w ię k sz ą m ią ż s z o ś ć układu stratyfik a cyjn ego otw orzono n iew ielk i wykop /3 x 3 m / . W szy stk ie z n a le z isk a /łą c z n ie z drobnym i fragm en tam i k o ś c i/ lokalizow ano trójw ym iarow o w prow adzając n astęp n ie te dane do p a m ięci kom putera p rzy pom ocy zain stalow an ego na stan ow isku te rm in a la . W ten sp osó b pow stanie m atem atyczn y m od el przekopanego o b sza ru }co p ozw oli na autom atyczne u zysk iw anie przekrojów lub planów cięty ch w zdłuż dow ol nej p ła sz c z y z n y , ob razu jących rozkład wybranych rodzajów z n a lezisk .
M im o n iew ielk iej m ią ż s z o ś c i układu stratyfik acy jn eg o /о к . 120 сга / zidentyfikow ano 57 w arstw zw iązanych p rzed e w szy stk im z tr z e m a głów n y m i fazam i o sa d n iczy m i. N a jsta r sz ą tw o rzy ły m . in. r e sz tk i typow ego dla tego rejonu domu słupow ego o ścian ach z darni i dachu pokrytym płatam i kory b rzo zo w ej. W ewnątrz odkryto p alenisk o w jam ie w yłożonej k a m ien ia m i. Obiekt datowano typow ym i d la o k resu w ik iilsk ieg o zabytkam i /f r a g m ent n aczyn ia z k am ien ia m ydlanego, fragm ent kam iennej płyty do p ie c z e nia, sp rzą czk a ż e la z n a / na XI-XIÏ w. Z następnej fazy /k tó r a z braku ch a ra k tery sty czn y ch zabytków wydatowana zo sta n ie w ynikam i an aliz n iea rch eo
