Mirosław Hoffmann
Cerkiewnik, gm. Dobre Miasto, woj.
olsztyńskie, st. 5
Informator Archeologiczny : badania 22, 33-34
info rm a to r A rch eo lo g iczn y ID 33
3 3
1 g u z ik a brązow ego o raz g ró b 150, k tó ry w śró d n ac z y ń tw orzących d a ty (g a rn e k ja jo w a ty , w aza 1 p lace k ) zaw ierał m a lo w a n ą c z a rk ę . N aczynie to p o s ia d a d o ić g ru b e ś c ia n k i 1 s iln ie w yw iniętą n a ze w n ą trz n ie z n a c z n ie u s z k o d z o n ą kraw ędź. B rzu slec zd o b io n y J e s t rz ę d e m n a prze m i a n s k o ś n y c h row ków, a pola pom iędzy tym i s tre fa m i (n iezb y t sy m e try c z n ie ułożonym i) a tak że szy ja, w ypełnione s ą (Powłoką b ru n a tn e j glinki, k o n tr a s tu ją c ą z k rem o w ą b a rw ą cało ści.
Ze schyłkow ej fazy o k re s u h alsz ta c k ie g o w yróżnia się zesp ó ł 11 n aczy ń z gr. 150 (w tym 4 czerp ak i], k tó ry w y stą p ił n a d n ie Ja m y przykrytej z w a rtą k o n s tru k c ją k a m ie n n ą się g a ją c ą głęb o k o ści 100 cm . Dwa z n ic h c z e rp a k 1 k u b e k zdobione zo stały o rn a m e n te m g e o m e try c z n y m s k ła d a ją c y m s ię z głęb o k o ry ty c h b ru z d w y p ełn io n y ch dziś śla d owo b ia łą m a s ą . Z w ra c a ta k ie uw ag ę g a rn e k k s z ta łtu jajo w ateg o z d w o m a u c h a m i o m atow ym s z o rs tk im b rz u ś c u 1 g ład zo n e j g ra D otow anej szyi p o d k reślo n ej u n a s a d y d o o k o ln y m rzęd em dołków . C e ra m ik ę In k ru s to w a n ą stw ie rd z o n o ta k ż e w In w e n ta rz u g ro b u 159,
Z liczby 9 o d k ry ty c h w o s ta tn im se z o n ie grobów lu d n o ś c i k u ltu r y p rzew orskiej 5 re p re z e n tu je o b rz ą d e k pogrzebow y c ia ło p a ln y popielnicow y, a 4 * Jam ow y. S zczególnie bo g ate w y p o sa ż e n ie stw ierd zo n o w p o c h ó w k a c h k o b iecy c h 129, 135, 137 o raz w d w u g ro b a c h m ę s k ic h 130 I 140. P ierw szy z n ic h popielnicow y p rz y k ry ty był o d w ró co n ą o s tro p ro filo w an ą z d o b io n ą row kam i, tró j u c h ą m isą . P opielnicę s ta n o w iła g ru b o ś c le n n a w aza n a nóżce z d o b io n a n a b r z u ś c u pionow ym i row kam i. W ew nątrz tego n aczynia zap in k a z w ysoką pochew ką, zn aczo n a ry ty m sk o ś n y m krzyżem , s ta r a n n ie w ygładzony zdobiony stem pelkiem !?} sto żek g lin ian y 1 s z k la ny czerw ony koralik. O bok p o p ieln icy nóż żelazny. D rugi, ż e ń sk i p o ch ó w ek m iał form ę Ja m ow ą. W śród p rz e p a lo n y c h k o ści zalegały frag m en ty ry tu a ln ie zniszczonej c e ra m ik i o ra z 9 p rz e d m io tów m etalo w y ch , głów nie części sk rz y n e c z k i z k lu czem w ew n ątrz k tó rej zn ajd o w ały się p ra w d o p o d o b n ie o d k o p a n e ta k ż e szp ile b rązo w a I ż ela zn a. Igła o raz nóż. G ró b 137 popielnicow y w y p o sażo n y zo stał w g a r n i tu r 3 z a p in e k siln ie zn iszczonych. Była to p a ra fibul z żela zn y m i k a p tu r k a m i n a sp rę ż y n ę I zdobionym i g rzeb ien iam i n a brązo w y ch k a b lą k a c h . T rzecia m a ła , b rą z o w a z k o la n k o wo zgiętym k a b łą k le m 1 w ysoką pochew ki). D a tu ją o n e zesp ó ł n a o k re s B 2C 1. Prócz fibul w w azow a tej, szerokootw orow ej nie zdobnej p o p ieln icy o d k ry to fra g m e n t o s trz a żelaznego, k rzem ień ze ś la d a m i o b ró b k i, przęślIk g lin ia n y ow alny, czę ść k o ścian eg o g rz e b ie n ia z dw om a żelaznym i n ila m i, frag m en ty żużla brązow ego o ra z n ie o k re ślo n ą Jeszcze s m o ło w a tą s u b s ta n c ję p o c h o d z e n ia organicznego.
N ajb o g atszy m g ro b e m m ęsk im byl pochów ek o zn aczo n y ko lejn y m n u m e re m 13Û. O b o k popielnicy, k tó rą sta n o w iła u sz k o d z o n a g ru b o ś c le n n a w aza u ło żo n a n a b o k u , stw ierd zo n o s k u p is k o 12 p rz e d m io tó w ż e la z n y c h w ty m d w u noży. Na p o w ie rz c h n i Jed n eg o z n ic h z ach o w ały się w y raźn e śla d y sp lo tó w tk a n in y , d ru g i zdobiony po o b u s tr o n a c h głow ni g łęb o kim i n a c ię c ia m i p o sia d a brązow e o k u c ie rękojeści. P o d o b n ie zd o b io n e J e s t ta k ż e krzesiw o z kó łk iem do zaw ieszen ia u p a s a . Z n iece n iem ognia z w iązan a Je s t też szp ila ż e la z n a z p ó łk o listą p ro filo w an ą głów ką słu ż ą c ą do n a b ija n ia h u b k i z a o p a trz o n a w sk u w k ę . P ozos ta ło śc ią p a s a J e s t p r o s to k ą tn a k la m ra z kolcem 1 zak o ń czo n lc w form ie m lseczk o w atej sk u w k i. B ro ń o b ro n n ą re p re z e n tu je p o zo stało ść tarczy w p o sta c i u m b a o w ysokim k o łn ie rz u , sto ż k o w a tej pokryw ie 1 tę p y m k o lcu im acz o ty n le n k o w a iy m uch w y cie 1 k lik a d ro b n y c h o k u ć . B roń z a c z e p n ą s ta n o w ią łlśclow ate o s trz a w łóczni l o szczep u w zm ocnione ż e b e rk a m i śro d k o w y m i I n lta m l d o u m o c o w a n ia drzew cy. O strz e w łóczni (dłuższe) n o si śla d y siln eg o p rz e p a le n ia l ry tu a ln e g o gięcia. O p isy w an y In w en tarz zaw ierał leż rz a d k ie nożyce żela zn e o ra z szydło z o stro słu p o w y m o strz e m . D rugi p ochów ek z m ę sk im w y p o sażen iem w zniszczonej p o p ieln icy p o s ia d a ł z e sp ó ł p rzed m io tó w żela zn y ch . Były to dw a s m u k łe c ie n k ie g ro ty w łóczni 1 o szczep u , m a s y w n e krzesiw o z kółkiem , p r o s to k ą tn a k la m ra 1 o k u c ie p ó łk o liste z ro zk le p a n y m i k o ń c a m i z a o p a trz o n y m i w n lly 1 z a p in k a ż e la z n a z p o d w in iętą n ó żk ą d a tu ją c ą z e sp ó l n a o k re s С l a . Na d n ie p o p ieln icy od k ry to ta k ż e frag m en ty g rzeb ien ia k o ścian eg o w zm ocnionego żelaznym i n lt a m l. W pobliżu z a ś położony z o sta ł nóż żelazn y z łu k o w aty m o strz e m 1 u ła m a n y m końcem .
B a d a n i* b ę d4 k o n ty n u o w a n e .
C e r k ie w n lk , Ц M u z e u m W arm ii 1 M a z u r w O lszty n ie g m , D o b re M ia s to ,
w o j. o l s z t y ń s k i e , s t , 5
B a d a n ia prow adził m gr M irosław I łolTmann. F in an so w ało BB1DZ w O l sztynie. P ierw szy sezo n b a d a ń . N a tu ra ln ie o b ro n n a o s a d a k u ltu ry łu ży c kiej 1 k u rh a n ó w zach o d n lo -b a lty jsk lc h l? ). Ś la d y o sa d n ic tw a n eo lity cz nego o ra z w c z e s n o - 1 późnośredniow iecznego.
N iszczone przez o rk ę sta n o w isk o położone Jest n a rozległym w y n ie sie n iu m iędzy rzek ą Ł yną, a Jezio rk am i K om inek I S lo b o jn o . Z a n a liz y te r e n u w ynika, że w c z a s a c h u ż y tk o w a n ia o sa d y o to czo n a była o n a oo n a jm n ie j z trz e c h s tro n w o d am i, w zględnie te r e n a m i podm okłym i. Na p o d sta w ie ro z rz u tu c e ra m ik i n a p o w ierzch n i 1 k o n fig u racji te r e n u m o ż n a w stę p n ie p rzy jąć, że o b sz a r s ta n o w is k a w y n o sił n ie m niej niż 2 ,2 h a. Nie rów nom ierność w ystępow ania zabytków
3 4
O K R E SY BRĄZUru ch o m y c h n a pow ierzchni św iadczyć może o wici obiegu now ym c h a ra k te rz e o sad y tu b - co najm niej p raw d o p o d o b n e - o różnym sto p n iu zniszczenia Jej poszczególnych partii.
B a d a n ą so n d ażo w o w 1936 r. przez L. F ro m m a o sa d ę zw eryfikow ałem w k w ie tn iu 19 8 7 r. W tra k c ie b a d a ń założono w p ó łn o c n o -z a c h o d n ie j 1 zach o d n iej p a rlll s ta n o w is k a c z te ry w ykopy o łącz n ej p o w ie rz c h n i 174 m*. O dkryto, u d o k u m e n to w a n o I w y ek sp lo ro w an o 23 o b ie k ty o zró żn ico w an ej w ielkości 1 m iąższo ści o ra z k o listy ch , o w aln y ch lu b n ie re g u la rn y c h p la n a c h .
Z o b iek tó w d a to w a n y c h n a s c h y łe k e p o k i b rą z u 1 w c z e sn ą e p o k ę żela za w y ró żn iają się ze w zględu n a Ilość c e ra m ik i z aso b o w o -o d p ad k o w c Ja m y n r 4, 5, i 12. O s ta tn i z w ym ienionych c h a ra k te ry z u je się także różn o ro d n o ścią m alarialó w ceram icznych. O prócz typow ych dla g ru p y m az u rsk o -w a rm iń sk ie j k u ltu ry łużyckiej p łask o d en n y ch , n ied u ży c h w az w y stąp iło w n im ró w n ie ż n a c z y n ie k u lls to d e n n e . W n ie k tó ry c h o b ie k ta c h od k ry to k ości zw ierzęce, w ty m p ra w d o p o d o b n ie św ini I k o n ia, W o b iek cie n r 1 opró cz c e ra m ik i naczyniow ej I polep y w y stą p iły rów nież fra g m e n ty form y odlew niczej “n a w osk tracony".
Na pow ierzchni sta n o w isk a w ystąpi! m ateriał krzem ienny; wióry, łu szczn lc l o d łu p k l (z s u ro w ca n arzutow ego bałtyckiego i pom orskiego) a tak że fragm enty ręcznie lepionej 1 o b taczanej ceram ik i w czesnośredniow iecznej.
B a d a n ie b ę d ą k o n ty n u o w a n e .
M u zeu m O k ręgow e w R zeszow ie
B a d a n ia prow adził m g r S y lw ester C zopek. F in a n s o w a ło M u z e u m O k rę gowe w R zeszow ie. D rugi sezo n b a d a ń . C m e n ta rz y sk o g ru p y ta r n o b rz e sk iej z epoki b rą z u .
C h o d a c z ó w ,
g m . G r o d z is k o D o ln e , w o j. r z e s z o w s k ie , a t . 2
K o n ty n u o w an o b a d a n ia części c e n tra ln e j c m e n ta rz y s k a p rz e b a d a n e j w 1986 r. O gółem o b jęły 1 8 0 ,2 5 m a p o w ierzch n i. U chw ycono g ra n ic e c m e n ta rz y s k a w k ie ru n k a c h : północ n o -za c h o d n im . zach o d n im , p ołudniow o-zachodnim I południow ym . W yraźna k o n ty n u a c ja g robów w y stę p u je Jed y n ie w k ie r u n k u p ó łn o cn o w sc h o d n im (część la J e s t n a ra z ie n ie d o s tę p n a do b ad ań ). W 1988 r. o d k ry to 2 0 grobów : d w a c ia ło p a ln e - Jam ow e, 6 szkieletow ych, p o zo stałe - p opielnicow e. G ro b y Jam ow e p o sia d a ły d o b rze czy te ln e Ja m y grobow e, z a w ierające p rzep alo n e k o śc i 1 po Jed n y m przed m io cie b rązow ym {szpila I b ra n s o le ta m asy w n a, n le z d o b ło n a , ze zw ężającym i się końcam i). G ro b y szkieletow e n ie p o s ia d a ły czy te ln y ch Ja m . Nie zn ale zio n o w n ic h ta k ż e k o śc i. Na zw iązek ze szkieletow ym o b rząd k iem pogrzebow ym w sk a z u je u k ła d zab y tk ó w 1 s a m s k ła d In w e n ta rz y o raz stw ie rd z a n ie n ic s p a lo n y c h k o śc i w p o b liżu brązów . N a jb o g a tsz y Je s t tu ta j g ró b 102 (4 p rzed m io ty brązow e, 8 naczyń). G ro b y p opielnicow e lo p o ch ó w k i w n a c z y n ia c h w azo w aty ch lu b g a rn k o w a ty c h . W d w ó ch p rz y p a d k a c h z a n o to w a n o w e w n ą trz n ic h p rz e d m io ty brązow e (szpile 1 sk ręty ).
C h ro n o lo g ia u z y sk a n y c h m a te ria łó w m JeicI się w w ięk szo ści w ra m a c h I Газу rozw ojow ej g ru p y ta rn o b rz e sk ie j. J e d n a k n ie k tó re n ac z y n ia 1 Ich frag m en ty w s k a z u ją ta k ż e n a o b e c n o ść n a c m e n ta rz y s k u m a te ria łó w z Ш fazy, a m oże ta k ż e 1 U. T ru d n o Ju ż d z iś m ów ić J e d n a k o k o n ty n u a c ji u ż y tk o w a n ia lego o b iek tu .
D o k u m e n ta c ję i m a te ria ły złożono w M u zeu m O kręgow ym w Rzeszow ie. P r z e w id u je a ię k o n ty n u a c j ę b a d a ń .
C h o d a c ió w , || M u z e u m O kręgow e w R zeszow ie g m . G r o d z is k o D o ln e,
w o j. r z e s z o w s k ie , a t . 3
B a d a n ia prow adzili K ry sty n a Koza 1 G rzegorz W ronow ski { au to r s p r a w o zdania) p od k ie ru n k ie m m gr S y lw e stra C zopka. F in a n so w a ło M uze u m O kręgow e w Rzeszow ie. Pierw szy se z o n b a d a ń . O s a d a k u ltu ry trzclnlecklej.
S ta n o w is k o leży na te r a s ie nadzalew ow ej W isłoka l Je d n o c z e śn ie n a k raw ęd zi m alej doliny b e z im ien n eg o cie k u . Położone J e s t na g ra n ic y trz e c h m iejscow ości - C h o d aczo w a, G ro d zisk a D olnego i Laszczyn.
Z e w zględu n a d u ż ą p o w ierzch n ię s ta n o w is k a (p o n ad 1 ha) b a d a n ia so n d a ż o w e p rz e p ro w a dzono tylko w e w sc h o d n ie j Jego części. P rzekopano 6 2 .5 m2. Na s to k u nie n a tra fio n o a n i n a o b iek ty , a n i n a w a rstw ę k u ltu ro w ą s e n s u stricto. W ystępow ał n a tu r a ln y u k ła d w a rs tw z n ie li czn y m i fra g m e n ta m i ceram iczn y m i. In n ą sy tu a c ję zao b serw o w an o n a k u lm in a c ji w y n ie sie n ia . W y stęp o w ała ta m typow a w a rstw a k u ltu ro w a o m iąższo śc i 3 0 - 4 0 cm , ze s p o r ą Ilością fra g m e n tó w c e ra m ik i. O d k ry ło lu ta k ż e 4 Jam y o n ie re g u la rn y c h k s z ta łta c h 1 p ro filac h . Ich
