Eliza Naumowicz-Smigielska
Dąbrówka, pow. Poznań. Stanowisko
1 i 2
Informator Archeologiczny : badania 7, 171-172
- 171 ja m a o c h a r a k t e r z e g o s p o d a r c z y m k o ło d o m u / c z y t e ż d z ie li j e p ew n a r ó ż n ic a c z a s o w a . W s tę p n ie , o p i e r a ją c s i ę n a c e r a m i c e , m o ż n a c h a tę i j a m ę d a to w a ć n a VHI - IX w ie k . L u ź n o w o k o lic y o d k r y ty c h j a m z n a le z io n o d w ie m o n e ty J a n a K a z i m i e r z a a n a p łd - z a c h s k r a j u p o la p r z ę ś l i k z łu p k u w o ły ń s k ie g o . T o o s t a tn i e z n a le z is k o d a je p ew n e n a d z i e j e , ż e m o ż e n a ty m s a m y m t e r e n i e w y s tą p ią a le m e n ty o s a d n ic z e o d p o w ia d a ją c e c h r o n o lo g ic z n ie c m e n ta r z y s k u n a s ta n o w is k u 1, B a d a n ia b ę d ą k o n ty n u o w a n e . D i^ łR Ó W K A , p o w , P o z n a ń M u z e u m A r c h e o lo g ic z n e S ta n o w is k o 1 1 2 w P o z n a n iu B a d a n ia p r o w a d z iła m g r E li z a N a u m o w ic z - S m ig ie la k a . F in a n s o w a ło M u z e u m A r c h e o lo g ic z n e w P o z n a n iu . D ru g i i o s t a t n i s e z o n b a d a ń . O s a d a z V III - X w . i g r o d z is k o z X I - X m w . o s a d a z V m /I X - X w . S ta n o w is k o 1
C e le m te g o r o c z n y c h b a d a ń b y ło o d s ło n ię c ie b u d y n k u , o d k ry te g o c z ę ś c io w o w u b , ro k u o r a z z lo k a liz o w a n ie i z b a d a n ie b r a m y g r o d u . W ykopy z a ło ż o n o w e w sch o c k ilej i p o łu d n io w e j c z ę ś c i g r o d z is k a .W w y k o p a ch , w e w s c h o d n ie j c z ę ś c i m a jd a n u o d s ło n ię to n a g łę b o k o ś c i o k o ło 1 ,2 0 m z a r y s y p r o s to k ą tn e j b u d o w li o w y m ia r a c h 6 x 8 m . B u d o w lę , s i l n i e z n is z c z o n ą p o ż a r e m , w y z n a c z a ły s m u g i s p a lo n e g o d r e w n a , p o le p a i k a m i e n ie . B y ła to b u d o w la z r ę b o w a , zb u d o w an a z g r u b y c h b ie r w io n , ś r e d n i c y 3 0 -4 0 c m . Ś c ia n y bu d y n k u i 8 z p a r y m ię d z y b e lk a m i b y ły g ru b o w y le p io n e g l in ą . S ą d z ą c z g r u b e j w a r s tw y p o lep y i s p a le n iz n y / o k o ło 50 c m / o r a z s o lid n e j k o n s t r u k c ji ś c i a n , buctynek m ó g ł p o s ia d a ć p i ę t r o , a n a w e t n a d b u d o w a n ą t r z e c i ą k o n d y g n a c ję . W schodnim ś c ia n a b u d y n k u s p o c z y w a ła n a k a m ie n n y m fu n d a m e n c ie , p o z o s ta łe ś c ia n y p o s a d o w io n e b y ły b e z p o ś r e d n io n a g r u n c ie , k tó r e g o p o z io m b y ł tu n ie c o w y ż s z y , n iż w c z ę ś c i w s c h o d n ie j. B u d y n e k n ie b y ł p o d p iw n i c z o n y . Ś c ia n y p ó łn o c n a i w s c h o d n ia z n a jd o w a ły s i ę w b e z p o ś r e d n im s ą s ie d z tw ie w a łu . B u d y n e k ten n a le ż y u z n a ć z a w ie ż ę m i e s z k a l n ą . W s tę p n a a n a l i z a c e r a m i k i i in n y c h z a b y tk ó w p o z w a la d a to w a ć z b u d o w a n ie w ie ż y n a X I w . , z a ś j e j s p a le n ie n a XJLL1 w . Z p o ś r ó d 178 z a b y tk ó w , g łó w n ie ż e la z n y c h , n a s z c z e g ó ln ą u w a g ę z a s łu g u je r o m a ń s k i k r z y ż y k o ło w ian y z a n e lz io n y w ru m o w is k u w ie ż y , g u z m e ta lo w y z d o b io n y t a ś m ą s r e b r n ą o r a z n ó ż o p ra w io n y w s z a b lę d z ik a . P o n a d to z n a le z io n o d u ż ą l i c z b ę g ro tó w b e łtó w k u s z y , g w o ź d z ie , k l a m r y , o s t r o g i , s i e r p y , g r z e b i e ń ro g o w y i o p r a w k i.W ie le p rz e d m io tó w j e s t s i l n ie sk o ro d o w a n y c h 1 d o p ie r o po k o n s e r w a c ji b ę d z ie m o ż n a o k r e ś l i ć j e d o k ła d n ie j. W ykopy z a ło ż o n e w p o łd u n io w e j c z ę ś c i g r o d z is k a , w m ie j s c u d o m n ie m a n e j b r a m y , p o tw ie r d z iły s łu s z n o ś ć p r z y p u s z c z e n ia o is tn ie n iu j e j w ty m m i e j s c u . T e r e n j e s t tu d z iś o b n iżo n y i w ał j e s t z n is z c z o n y n a o d c in k u o k o ło 8 m . S ia d y po b r a m i e w p o s ta c i s p a lo n e g o d re w n a z a o b s e rw o w a n o je d y n ie n a p o z io m ie p o d s ta w y w a łu .S z e r o k o ś ć b r a m y , k t ó r a w y n o s iła 1 ,7 0 m , w y z n a c z a ją ś la d y po s łu p a c h ś r e d n i c y o k o ło 3 5 - 4 0 c m . B r a k
śla d ó w s p a lo n e g o m o s tu n a z e w n ą tr z w ału w s k a z u je , ż e m o s t , k tó r y s ta n o w ił p r z e j ś c i e n a d f o s ą , b y ł p o d c z a s p o ż a r u p o d n ie s io n y .
G r ó d z o s t a ł z b u d o w an y n a i s t n ie j ą c e j tu p o p r z e d n io o s a d z ie , k t ó r ą d a to w a ć m o ż n a n a p o d s ta w ie c e r a m i k i n a V III - X w . Ż a d n y c h o b iek tó w m ie s z k a ln y c h w t e j w a r s tw ie
n ie o d k r y to . W w a r s tw ie n a d e a lc o w e j z n a le z io n o n i e l i c z n e f r a g m e n ty n a c z y ń p r a d z ie jo w y c h . S ta n o w isk o 2 S ta n o w is k o to , z n a n e w d o ty c h c z a s o w e j l i t e r a t u r z e ja k o g r o d z is k o , l e ż y n a p r a w ym b r z e g u W ir y n łd , w o d le g ło ś c i 200 m n a z a c h ó d o d n ie j 1 100 m n a p ó łn o c od to ru k o le i P o z n a ń - Z b ą s z y ń . C e le m z w e ry fik o w a n ia c h r o n o lo g ii 1 fu n k c ji o b ie k tu , z a ło ż o n o 5 w ykopów so n d a ż o w y c h o w y m ia r a c h 1 z 2 m w o d s tę p a c h co 10 m n a 0 i i N - S . S tw ie r d z o n o , ż e o b i e k t ‘.j e s t s i l n i e z n is z c z o n y w ie lo le tn ią u p r a w ą z ie m i, W w y k o p ie n r 1 o d k r y to n a g łę b o k o ś c i 32 c m , n a p o z io m ie c a l c a , j a m ę ś r e t e i i c y 1 ,6 0 m i z a c h o w a n e j g łę b o k o ś c i 1S c m . S p ą g j e j w y p e łn ia ła w a r s tw a p r ó c h n ic y z e s p a le n iz n ą i w ę g ie lk a m i d r z ewn y m i . J a m a z a w i e r a ł a u ła m k i n a c z y ń i k o ś c i z w i e r z ę c e . W połuckilow ej c z ę ś c i w y kopu 2 n a g łę b o k o ś c i 38 c m o d s ło n ię to z a r y s y j a m y , m o ż e m i e s z k a l n e j. M ia ła o n a ś r e t e i l c ę 2 m i g łę b o k o ś ć 30 c m ; w y p e łn is k o j e j s ta n o w iła p r ó c h n ic a z e s p a l e n i z n ą . P o z o s t a łą c z ę ś ć te g o w y k o p u , a ta k ż e w ykopy 3 , 4 1 5 w y p e łn ia ła j e d n o lita w a r s tw a p r óch n i c y , z a w i e r a j ą c a n ie w ie lk ą l ic z b ę u ła m k ó w n a c z y ń 1 k o ś c i z w ie r z ę c y c h . W s o n d a ż u z a ło ż o n y m w p u n k c ie k u lm in a c y jn y m o b ie k tu n ie s tw ie r d z o n o ś la d ó w w a łu . J e s t to w ię c a o s a d a , a z a te m o b ie k t te n n a le ż y s k r e ś l i ć z r e j e s t r u g r o d z is k . A n a liz a m a t e r i a ł u c e r a m ic z n e g o p o z w a la d a to w a ć t ę o s a d ę o d p r z e ło m u v m / I X w . do X w ie k u . 172 -D E R C Z E W O , p o w . M y ś lib ó r z M u z e u m N a ro d o w e S ta n o w is k o 3 w S z c z e c in ie B a d a n ia p r o w a d z ił m g r A n to n i P o r z e z i ń a k i , F in a n s o w a ło M u z e u m N a ro d o w e w S z c z e c i n i e . D ru g i s e z o n b a d a ń . O s a d a w c z e s n o ś r e d n io w ie c z n a z v z • i po ło w y v m w . P o r o c z n e j p r z e r w i e k o n ty nu o wa n o b a d a n ia n a o b s z a r z e o łą c z n e j p o w ie r z c h n i 2 .4 5 0 m 2 . Z lo k a liz o w a n o 12 o b ie k tó w , w ty m 1 ł u ż y c k i .W ś r ó d o d k r y ty c h o b ie k tó w w y ró ż n io n o 1 p ó łz ie m ia n k ę , 3 p a le n is k a o r a z 7 j a m . W y m ie n io n e o b ie k ty g r u p ow a ły s i ę p r z e w a ż n ie w p ó łn o c n e j c z ę ś c i o s a d y , w b e z p o ś r e d n i e j s ty c z n o ś c i z k r a w ę d z ią w z n ie s ie n ia . R u c h o m y m a t e r i a ł z ab y tk o w y s ta n o w i c e r a m i k a , w y k a z u ją c a d o ś ć s p o r ą ró ż n o ro d n o ś ć w z a k r e s i e fo r m y ja k i s a m e j t e c h n ik i. D o f o r m n ie z n a n y c h d o ty c h c z a s w ś r ó d w c z e s n o ś r e d n io w ie c z n e j c e r a m i k i , z a lic z y ć n a le ż y c z ę ś c io w o z a c h o w a n e n a c z y n ie r ę c z n ie le p io n e , p o s ia d a ją c e g u z k o w a ty u c h w y t u m o co w an y n a ś c ia n c e tu ż p o n i ż e j s z y j k i. P o n a d to u z y s k a n o s p o r ą R o ś ć f r a g m e n ta r y c z n i e z a c h o w a n y c h n a c z y ń , k tó r y c h ś c ia n k i s ą b o g a to z d o b io n e ró ż n o ro c k ią o r n a m e n ty k ą . Z n a le z io n o irfih* o s e łe k k a m ie n n y c h . S ta n z a c h o w a n ia p o s z c z e g ó ln y c h o b iek tó w / g ó r n e j p a r t i i w y p e łn is k / n a r u s z o n y był w w ię k s z o ś c i p rz y p a d k ó w g łę b o k ą , m e c h a n ic z n ą u p r a w ą r o l i . O b ie k t m ie s z k a ln y / p 6 łz ie m ia n k a / o r o z m i a r a c h 2 ,7 5 x 2 ,0 5 c m s ta n o w ił w y p e łn is k o n ie p r z e k r a c z a j ą c e 38 cm g łę b o k o ś c i.O g ó ln e r o z p la n o w a n ie o s a d y m a p ra w d o p o d o b n ie b e z p o ś r e d n i z w ią z e k z u k s z ta łto w a n ie m p o w ie rz c h n i w z n ie s ie n ia . P o s t r o n i e p ó łn o c n o -w s c h o d n ie j c z ę ś c i o sa d y z lo k a liz o w a n o z a le d w ie 2 o b ie k ty .N a p o z o s ta łe j p o w ie r z c h n i te j
