Mieczysław Haftka
Węgry, gm. Sztum, woj. elbląskie.
Stanowisko 1
Informator Archeologiczny : badania 19, 150
I »
-ą | Q g Y t gm . S ito m M u e a D A rc fa w io p c r a f
woj· « Ib łą iłM w Gósńeku
S tiw w iik o 1
Waftam* p ro w ad ził m g r Ш с о т в Ь а H s /tlo , F inansow ał WKZ w E lblągu, f t d d m j M u a t» A iy G rodzisko w c z e e so śre d n lo w le c m e /Х1-ХП w ./·
P o d ję c ie , po długiej p rz e rw ie , badań było kcn sek w en cją wjtókow o b se rw a c ji pow ierzchniow ych doko nanych p O k ą JeA em ą 1984 r . Stw ierdzono w ów czas, s e g ro d zisk o p o e u d s b ard zo o b sz e rn e , około 5 h a pod· g ro d ite .
P r a c e w 1986 г» e k o o c n tro w a n o n a ro z p o z a a a la n a stę p u ją c y c h problem ów : 1 - z a s ię g 1 k o n stru k c ja w ałów obronnych podgrodzia, 2 - ro z p lsio w a n le o s a d u c t n , 3 - z a g a ta le n le p rz y sta n i grodow ej, 4 - drogi dojazdow ej na g ró d , W sa m ie wytawnno 230 odw iertów 1 3 wykopy, stw ie rd z a ją c w o b rę b ie podgrodzia z w a r tą zabudowę, w trz e c h re jo n a c h , n a ^ « e s t r s e u ponad i h a. W o b ręb ie z w a rte j zabudowy w a rstw y kulturow e p o sia d a ją m iąższo ść od 50 do 270 сто.
Um ocnienia o b ro n ie grodu w W ęgrach ciąg n ą a lę na p r z e s t r z e ń ptztad 1.006 m 1 zo stały , p rz y p u s z c zaln ie w XIX w, bardzo m ocno zniw elow ane w tra k c ie p ra c ro ln y ch . D oskonale wkomponowane w t e r n , p o sia d ają zróżnicow ane w y m iary /o d 5 do 18 m sz e ro k o śc i a p o d sta w y /, w zależn o ści od lokalnych w aru n ków. W tra k c ie w znoszenia stosow ano k o n stru k c ję : sk rzy n io w ą / a l r z y n i e o w y m iarach : 170 a 100-105 c m /, przekładkow ą, ja k rów nież łączo n y sposób bodowy o r a z kam ienny rd zeń w ału. W św ie tle dotychczasow ego rozpoznania stw ie rd z ić m ożna, że na stosow anie ró ż n y c h rodzajów k o n stru k c ji duży wpływ m ia ły w arunki n atu ra ln e terenu* Od wschodu 1 p o b ita la stw ie rd zo n o is tn ie n ie n iew ielk iej fo sy zlokalizow anej u p o ta ó ż a stoku. J e j s e e r cfcość w ynosiła około 6 αν a a ś głębokość u le p rz e k ra c z a ła 120 cm ,
W ob ręb ie "Parow u W ęgry* * dużego wąwozu, p rzy le g a ją c e g o od północy do w z g ó rsa g ro d z isk a , zaobserw ow ano klika odcinków sta ry c h d róg o I d e ru n ta E -W . Stanow iły ooe p rz y p u sz c z a ln ie odcinek szlaku drożnego prow adzącego z P o m o rz a do P n ie , Ό podnóża w zg ó rza grodow ego, tuż p rz y brzegu s ta r o r z e c z a N ogalu zaobserw ow ano w kilku o d w iertach śla d y w a rstw y kulturow ej, k tó re a u to r badań w iąże z p rz y sta n ią grodow ą. W tym m ie jsc u , p rz y p u sz c z a ln ie Istn ia ł w ażny w ęzeł d ro żn y kcn tro lo w a n y p r z e z załogę grodu,
Z cym problem em siln ie w iążą s i ę o d kryte w wykopie n r 16 śla d y /k o le in y o ro z s ta w ie 1 ,1 0 m / d ro g i d o ja z
dowej na gród, pro w ad zącej z rejo n u p rz y s ta n i, w zdłuż zbocza grodow ego, sp e c ja ln ie p rzygotow aną, w ąską te ra s ą ·
M a te ria ł ru ch o m y n ie odbiega od w cze śn iej pozyskanego, W arto jedynie zaakcentow ać o becność nie* * w ielkich złóż m arg la 1 d a lsz y c h żużU cplecóW do w ypalania w apna, a ta k i« śla d y c z a r n e j m e ta lu rg ii,
W św ie tle najnow szych wyników n a le ż y dokonać pow ażnego p rz e w a rto śc io w a n ia dotychczasow ego poglądu na g ród w W ęgrach. Nie spełniał o n , ja k p rz y p u sz c z a n o d o te j p o ry , tylko ro li s tr a ż n ic y , c z y /p o o d k ry ciu w 1984 r , / dużego refu g iu m d la lud n o ści, ze opoki lic z ą c e g o ponad 30 o sa d , a le p rz e d e w szystkim był bardzo w ażnym c e n tru m osadniczym * gospodarczym * m ilita rn y m i a d m in is tra e yteym /p rz y p u sz c z a ln ie k se ste la n la /p rz y n a le ż n y m do P o m or za G dański ego.
Badania będą Kontynuowane.
WIELeA* P P P ra c o w n ie K onserw acji Zabytków
woj. p ilsk ie P ra c o w n ia A r c h ao lo g lcan o -K o n serw a to r *ks
S am ek O d d ział w S zc z e c in ie
B adania p ro w ad ził m g r E ugenia** W ligocki / a u to r spraw o zdam a/* p r z y u d ziale m gr Anny U clecbow skLej-G aw nzu K o n su lta cja p ro t, d r h ab , Z ofia H L lczer·K urnatow ska. F in an so w ał WKZ w P iła . » D rugi se zo n badań* G ro d zisk o z o k re su w czesnego śred n io w iecz a.
Badania k o n cen tro w ały e lę w o b ręb ie wykopu z 1984 r . O d sło n ięto k olejne n a w a rstw ie n ia z a w ie ra ją c e obiekty m ie sz k a ln e 1 g o sp o d a rcz e o ra z dużą ilo ś ć c e ra m ik i, k o śc i, a tak że p rz e d m io ty z ro g u , p o ro ż a , k o ś c i, sk ó ry 1 żelaza . D oprowadzono do całkow itego w yeksplorow ania o d słonięryeh w roku p o p rzed n im studni drawn lanych. W o b ręb ie studni n r 1 zbudowanej w k o n stru k cji n a tzw* ro z p ó r za ob· e r wo weno h n ą technikę fcwdpwanla p a r tu spągow ej, gdzie zaetoaow&no wykładnie Ścianek w ew nętrznych sz e ro k im i d e sk a m i u m o co wanym i do śc ian y p oprzecznym i ż e b ra m i. S to ta i* n r 2 zbudowana w k o n stru k c ji węgłowej p rz y w y k o rz y sta niu m a te ria łu rozbiórkow ego w sw ej p a r tii spągow ej p o sia d a ła cem b ro w in ę wykonaną z szerokich* grubych 1 parow anych d e se k w bijanych w p l a n с t y · ty c a le c . V jej w ypełolskn znaleziono drew niane, klepkowe w iadro z o b ręczam i żelaznym i, k abłąlóem 1 liczn y m i frag m en tam i łańcuchów żelazn y c h , a tak że dużym i fra g m e n tam i kołow rotu. T a k te ze studni n r 1 pochodzą fra g m e n ty zw iązaoe z drew nianym kołow rotem . Na zachód od studni w o b ręb ie gen eraln y ch w arstw V-УЩ o dsłonięto stosunkow o d o b rze zachow ane fra g m e n ty ch at. Zbudowane w k o n stru k cji aiupow o-racaow ej, w jednym p rz y p a d k i uzu p ełn iająco z pleclcn k ą, w d ru g im zapew ne w ko n etru k ejt wieńcowej, W obydwu p rzy p ad k ach zachow ały e lę d rew niane podłogi częściow o podwójne ze Śladam i n ap raw . P o z a w jralen io o y m l k a is tr u k c ja m l w n aro żn i ku południow o-zachodnim o d sło n ięto f r a g m e i' k o n stru k cji m ogący być d ro g ą drew nianą, E k sp lo ra c ję n aw arstw ie ń doprow adzono do poziom u c a lc a . Wydo byty m a te ria l c e ra m ic z n y a w arstw nadcaloow ych pozw ala W stępni· datow ać p o c z ą te k istn ie n ia tych n a w a r stw ień aa koni sc X I w, b ą d i p rz e ło m Χ Ι/ΧΠ w.
