Wioletta Tokarska-Ołownia
"Aktywizacja gospodarcza obszarów
wiejskich", M. Kłodziński, Warszawa
1999 : [recenzja]
Acta Scientifica Academiae Ostroviensis nr 6, 129-131
Re c e n z j e i o m ó w i e n i a 1 2 9
Praca skierow ana je st do m enedżerów i kw alitologów , w śród których znajdą się projektanci i użytkow nicy system ów zarządzania jakością, z pow odzeniem m ożna j ą więc polecić studentom w ydziałów ekonom icz nych i zarządzania.
Recenzja: M onika Staw iarska
M . K ł o d z i ń s k i : Ak t y w i z a c j a g o s p o d a r c z a o b s z a r ó w W IEJSKICH , IRW IR PAN, C E N T R U M N A U K O W O -
W d r o ż e n i o w e
SGGW,
W a r s z a w a1999, s. 152
Problem atyka rozw oju polskiego rolnictw a i obszarów wiejskich była i je s t niejednokrotnie poruszana w dyskusjach polityków , artykułach pra sow ych oraz literaturze naukow ej. Z ainteresow anie tym tem atem wynika m.in. z faktu niedostosow ania wsi polskiej do funkcjonow ania w w arun kach gospodarki w olnorynkow ej oraz przyszłej integracji ze strukturam i Unii Europejskiej.
Najczęściej rozw ojem (a w łaściw ie jeg o brakiem ) obszarów w iej skich obarcza się politykę roln ą państw a. Tym czasem polska wieś to nie tylko rolnictw o. O koło 50% ludności wiejskiej czynnej zaw odow o nie pracuje w nim. Dlatego też problem y rozw ojow e terenów w iejskich należy rozpatryw ać z punktu w idzenia polityki gospodarczej, której integralną część stanow iłaby polityka rolna.
Takie podejście do wsi i rolnictw a polskiego prezentuje prof. M arek K łodziński w swej książce pt. A ktyw izacja gospodarcza obszarów w iej
skich. Publikacja ta zasługuje na w yróżnienie spośród innych, o podobnej
tem atyce, ukazujących się na naszym rynku, ze w zględu na to, iż zaw iera szereg praktycznych przykładów aktyw izacji gospodarczej terenów w iej skich, zarów no w Polsce, ja k i krajach Unii Europejskiej.
K siążka podzielona je st na dw ie części. Pierw sza z nich dotyczy zróżnicow ania rozw oju obszarów w iejskich w naszym kraju. Druga zaś prezentuje dośw iadczenia zdobyte w tej dziedzinie przez państw a zachod nie.
A utor recenzow anej publikacji bardzo dokładnie analizuje w ielo funkcyjny rozwój obszarów w iejskich. Uw aża on, że problem y wsi i rol nictw a m uszą być traktow ane kom pleksow o, gdyż nasze rolnictw o nie ulegnie m odernizacji bez zm iany jeg o bezpośredniego otoczenia.
1 3 0 Ac t a Sc i e n t i f i c a Ac a d e m i a e Os t r o y i e n s i s
- rozwój przedsiębiorczości na obszarach w iejskich, - rozwój szeroko rozum ianej ośw iaty na wsi, - rozwój infrastruktury instytucjonalnej,
- uprzem ysłow ienie wsi i tw orzenie centrów rozw oju gospodarczego, - agroturystykę.
W ielofunkcyjny rozwój obszarów w iejskich w ym aga, w edług prof. Kłodzińskiego, zespolenia w ysiłków najbardziej zainteresow anych d odat kow ym zatrudnieniem , społeczności i w ładz lokalnych oraz państwa. Ostatni z w ym ienionych podm iotów , reprezentow any byłby przez w ysp e cjalizow aną agencję rządow ą (której utw orzenie proponuje autor), posiadająca dobrze rozw inięty aparat doradczy i m ająca liczne oddziały terenow e. A gencja ta byłaby ośrodkiem grom adzenia inform acji niezbędnych do kierow ania strategicznym rozw ojem terenów w iejskich, a także przygotow yw ałaby w ieś polską do integracji z U nią E uropejską i zajęłaby się w ykorzystaniem w przyszłości funduszy strukturalnych.
N ajw iększą rolę w rozw oju wsi winny odegrać- zdaniem autora- sa m orządy i urzędy gm inne, a także sam e społeczności wiejskie. To one bow iem są najlepiej zorientow ane we w łasnych potrzebach i m ożliw o ściach. Ekonom icznie uzasadnione i realne finansow o inicjatyw y oddolne w inny być następnie w spierane przez w spom nianą agencję rządową.
Obszary w iejskie w Polsce są znacznie zróżnicow ane, dlatego też nie m ożna zastosow ać jednolitej polityki rozw ojow ej, narzuconej z góry przez państwo. Prof. M. K łodziński w skazuje na pięć czynników zróżnicow ań przestrzennych, w zględem których w yodrębnia obszary problem ow e w Polsce. D ow odzi w ten sposób tem u, iż każda gm ina w kraju m a specy ficzne problem y, a je d y n ą szansą nadrobienia zaległości jednych gm in w stosunku do innych je st aktyw na polityka regionalna.
Za g łów ną barierę rozw ojow ą obszarów w iejskich, obok bariery kap i tałow ej, bariery popytu społeczeństw a w iejskiego na dobra i usługi ofero w ane przez firm y w iejskie, bariery infrastruktury technicznej, społecznej i instytucjonalnej, uw aża niską aktyw ność w ładz i społeczności lokalnych, bądź naw et jej zupełny brak. A utor podaje przykłady gm in, które prze zw yciężyły owe bariery, osiągając sukces w aktyw izacji lokalnej gospo darki. S ą one szczególnie cenne dla w ładz i społeczności w iejskich, które m ogłyby w podobny sposób w ykorzystać istniejący potencjał w łasnych gmin, doprow adzając do ich rozwoju.
W drugiej części recenzow anej książki prof. M. Kłodziński prezentu je dośw iadczenia krajów zachodnich w rozw oju terenów w iejskich, na przykładzie Anglii, Francji, Finlandii i Norw egii.
Re c e n z j e i o m ó w i e n i a 131
Każde z państw członkow skich Unii prow adzi politykę podw yższania poziom u życia m ieszkańców wsi, jednakże charakteryzuje się ona dużą różnorodnością, w ynikającą z odm ienności koncepcji rozw ojow ych w tych krajach.
W Anglii aktyw izacja gospodarcza terenów w iejskich w spierana jest przede w szystkim przez działalność Komisji do Spraw R ozw oju Terenów W iejskich. O rganizacja ta zapew nia głów nie doskonałe doradztw o, a także środki finansow e. Opisując zasady jej pracy, autor proponuje utw orzenie podobnej agencji w Polsce.
W arto zw rócić uw agę na rozw iązania, prow adzące do ożyw ienia gospodarki w iejskiej, stosow ane w Finlandii. W kraju tym ogrom ną rolę odegrało szkolnictw o w yższe, poprzez rozw inięcie na szeroką skalę dzia łalności szkoleniow o-doradczej.
Szczególnie interesujące są też osiągnięcia w tej dziedzinie Francji oraz Norw egii.
Prezentow ane dośw iadczenia krajów UE pozw alają na w yciągnięcie bardzo w ażnych w niosków dla polskiej polityki gospodarczej, która ju ż teraz w inna być nakierow ana na przyszłą integrację ze strukturam i unij nymi. W nioski te winny być przydatne zw łaszcza elitom decyzyjnym , które liczą na szerokie w sparcie finansow e ze strony Unii po przystąpieniu doń naszego kraju, niejednokrotnie nie zdając sobie sprawy z tego, że w ią że się ono z w ypracow aniem przez nasz kraj szczegółow ego program u rozwoju.
W alorem recenzow anej publikacji je st także to, iż opiera się ona na badaniach i spostrzeżeniach nie tylko sam ego jej autora, lecz także wielu znanych osób ze św iata nauki, zajm ujących się problem atyką wsi i rolnic twa w Polsce.
K olejnym i zaletam i są: aktualność om aw ianych problem ów oraz szerokie naśw ietlenie w ielofunkcyjnego rozw oju obszarów w iejskich z om ów ieniem konkretnych jeg o przykładów . W reszcie jasność, zw ięzłość i przejrzystość prezentow anych zagadnień.
K siążka ta, ze w zględu na om aw ianą w niej problem atykę, je st godna polecenia szerokiem u gronu odbiorców , począw szy od polskich elit decy zyjnych, w ładz, organizacji i społeczności w iejskich, na studentach w y działów ekonom icznych i rolniczych skończyw szy.
W yrażam nadzieję, że recenzow ana praca prof. M. K łodzińskiego pozw oli jej adresatom na odpow iednie spożytkow anie zaw artych tam m y śli i przyczyni się do rozw oju polskiej wsi i rolnictwa.
