Pośrednictwo usług finansowych wobec kryzysu na rynkach finansowych

Iwona Dorota Czechowska

Pośrednictwo usług finansowych

wobec kryzysu na rynkach

finansowych

Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska. Sectio H, Oeconomia 45/2,

215-223

U N I V E R SI T AT I S M A R I A E C U R I E - S K Ł O D O W S K A L U B L I N - P O L O N I A

V O L . XLV, 2 S E C T IO H 2011

Zakład Bankowości Centralnej i Rynku Pieniężnego, Uniwersytet Łódzki

IW O N A D O R O T A C Z E C H O W S K A

Pośrednictwo usług finansowych wobec kryzysu

na rynkach finansowych

In term ed iatio n o f fin an cial services in relation to th e crisis on fin an cial m arkets

Wstęp

W dotychczasowym piśm iennictwie, którego przedm iotem są finanse, uwaga autorów zazwyczaj skoncentrow ana je st na instytucjach m ających istotny udział w strukturze systemu finansowego. Zachodzi więc potrzeba poświęcenia uwagi stosun­ kowo nowemu segmentowi, który stanowią pośrednicy i doradcy finansowi. W ymaga to sformułowania definicji opisujących pośrednictwo i doradztwo oraz rozważenia specyfiki ich funkcjonowania. Zatem celem opracowania będzie prezentacja na tle aspektów definicyjnych aktyw ności sektora pośrednictw a i doradztw a finansowego w Polsce w okresie kryzysu.

1. Rola pośrednictw a finansowego w społecznym podziale pracy

A ktyw ność pośrednictw a finansowego przejawia się w zapewnianiu funkcjono­ wania obiegu pieniężnego i zaopatrywaniu podmiotów gospodarujących w środki pie­ niężne. Równoważenie popytu na środki finansowe i ich podaży może być realizowane w sposób bezpośredni albo pośredni. Sposób bezpośredni polega na połączeniu dawcy i biorcy kapitału. W sposobie pośrednim występuje między stronami „ogniwo łączące”, mające postać określonego rodzaju rynku finansowego i określonej grupy podmiotów. Istnieje również możliwość przesuwania środków pieniężnych w sposób bezpośredni,

216 IWONA DOROTA CZECHOWSKA

mniej efektywny, bardziej czasochłonny, a ponadto bardziej ryzykowny1. Wobec tego najczęściej w celu transferu środków wykorzystuje się pośredników finansowych, działających na zorganizowanych rynkach, mających środki oraz um iejętności, aby minimalizować ryzyko. Istnienie pośredników finansowych nie powoduje konieczności indywidualnych poszukiwań partnerów dla pojedynczych transakcji, przy spełnieniu w arunku podwójnej zbieżności potrzeb. W ykorzystanie pośredników finansow ych przez uczestników rynku do transakcji finansow ych w ynika z oszczędności skali przeprowadzanych operacji, transform acji ryzyka, czasu i przestrzeni2.

Definicje pośrednictw a finansowego były przedm iotem uwagi wielu autorów3. W ram ach tych definicji eksponowano przede wszystkim funkcje dotyczące: pozy­ skiwania i transferowania funduszy, przyjm owania środków pieniężnych i oddawania ich do dyspozycji, a także równow ażenia popytu n a lokaty z potrzebam i wykorzy­ stania środków. Dzięki zamianie oszczędności na inwestycje w ramach pośrednictw a finansowego dokonuje się udoskonalenia alokacji aktywów finansow ych i realnych w gospodarce, a także przesuw ania w czasie konsumpcji. Pośrednicy finansow i, organizując procesy inwestowania i oszczędzania um ożliwiające przepływ środków pieniężnych, prowadzą nie tylko do równowagi, ale także w zrostu gospodarczego4. Do ich zadań należy również: w ybór projektów inwestycyjnych, m onitorowanie, realizowanie i rejestrowanie transakcji oraz w drażanie innowacji finansow ych5.

W ramach definicji pośrednictw a finansowego m ożna wyróżnić również takie, które eksponują wykorzystywane przez tę branżę instrumenty. M ianem instytucji finansow ych określa się zatem podmioty, posługujące się kapitałam i obcymi i posia­ dające tytuły majątkowe w formie depozytu lub zobowiązań do w ypłat w przyszłości, a także prowadzące działalność polegającą n a wydawaniu tytułów majątkowych, np. w formie udzielania pożyczek, czy w ypłat zobowiązań6. W literaturze przedm iotu m ożna ponadto odnaleźć definicje pośrednictw a finansowego o węższym i szerszym zakresie. Zgodnie z definicją w węższym sensie pośrednik finansow y jest stroną dwóch samodzielnych umów, w stosunku do dawcy i biorcy kapitału. Natom iast w szerszym zakresie rola pośredników dotyczy ułatw ienia naw iązywania kontraktów finansow ych, ale podm ioty te nie są stronami um ów7.

1 N a ry n k u fu n k cjo n u ją ta k ż e se rw isy internetow e p o śred n iczące w u d zielan iu po ży czek m ięd zy inter­ nautam i. M. A zem bska, P o te n cja ln a konkurencja, „ M iesięczn ik B a n k ” 2008, n r 6, s. 59.

2 Red. D. C zechow ska, In stru m e n ty d łu żn e w gospodarce, CeDeW u, W arszaw a 2010, s. 18.

3 H.E. Büschgen, P rzed sięb io rstw o bankow e, Poltext, W arszaw a 1997, s. 26. U sługi i p ro c e d u ry bankowe, Pod red. E. B ogacka-K isiel, W ydaw nictw o A k ad em ii E konom icznej im. O. Langego, W rocław 2000, s. 94. F.S. M ishkin, E ko n o m ika p ieniądza, bankow ości i ry n kó w fin a n so w y c h , PW N , W arszaw a 2002. Z ag a d n ie ­ n ia p o śred n ictw a finansow ego opisane np. [w:] red. W. P rzybylska-K apuścińska, P o śre d n ictw o fin a n so w e , CeDeW u, W arszaw a 2009.

4 K. W aliszew ski, P o śre d n ictw o kred yto w e w gosp o d a rce, CeDeW u, W arszaw a 2010, s. 19.

5 Z. K rzy żk iew icz, W. Jaw orski, M. P uław ski, L e k sy k o n bankow o-giełdow y, Poltext, W arszaw a 1998, s. 523-524.

6 Z. D obosiew icz, W prow adzenie do fin a n só w i bankow ości, PW N, W arszaw a 2007, s. 44-45. 7 K. W aliszew ski, o p. c it., s. 19.

C harakteryzując instytucje finansow e, w arto zwrócić uwagę na ich podziały. Instytucje finansowe zdaniem L. Oręziak obejmują dwie grupy pośredników: przyj­ mujących depozyty, do których należą przede w szystkim banki, (instytucje tworzące pieniądz, instytucje depozytowo-kredytowe) i pozostałych, rozdzielających uprzednio ulokowane oszczędności, np. instytucje ubezpieczeniowe, fundusze em erytalne i in­ westycyjne (instytucje niedepozytowe). Taka konfiguracja m a znaczenie, ponieważ przyjęte depozyty traktowane są jako pieniądz, z m ożliwością wykorzystyw ania do dokonywania płatności, dlatego też instytucjom przyjmującym depozyty władze m o­ netarne poświęcają szczególną uwagę. Specyfika pozostałych instytucji finansowych charakteryzuje się mniejszą niepewnością, a ich funkcjonowanie ma charakter bardziej regularny i przew idyw alny8. Do takiego podziału K. W aliszewski dodaje jeszcze grupę trzecią, którą stanowią instytucje brokerskie, pośredniczące w naw iązywaniu transakcji, ale niezaangażowane bezpośrednio w operacje udzielania lub zaciągania pożyczek9. W tym przypadku Autor powołuje się na relacje pośredników finansowych wobec transm isji własnego ryzyka kredytowego związanego z aktyw am i na ryzyko podm iotów dostarczających kapitału inwestorów. W pierwszej grupie pośredników finansowych, do których należą banki, (ale także firm y ubezpieczeniowe, leasingowe, factoringowe) ryzyko dotyczące zaangażowanego własnego kapitału zatrzymywane jest w zamian za zyski odsetkowe. W ram ach drugiej grupy, do której należą: fundusze em erytalne, inwestycyjne, fundusze venture capital i private equity dokonywana jest transm isja ryzyka kredytowego na inwestorów, a pośrednicy uzyskują jedynie zyski prowizyjne. Natom iast w trzeciej grupie pośrednicy finansow i, których reprezentują instytucje rynków finansow ych w raz z infrastruk turą (giełdy, m aklerzy, doradcy inwestycyjni, brokerzy) nie ponoszą ryzyka, nie transferują go na inwestorów, nie angażują kapitału inwestorów10.

Inny podział instytucji finansow ych proponuje Z. Polański, stosując jako k ry ­ terium występowanie albo brak własnych instrum entów finansow ych i wyciągając na tej podstawie wnioski o biernym pośredniczeniu, czyli ograniczonym jedynie do dystrybucji instrum entów finansow ych albo aktywnym tworzeniu instrum entów fi­ nansowych, zmieniającym ich właściwości, poprzez tworzenie nowych, o odmiennych cechach dotyczących np. innych terminów, wartości, ryzyka11.

8 L. O ręziak , R y n e k fin a n s o w y Unii E u ro p ejskiej, B iblioteka B ankow ca, W arszaw a 1999, s. 15-16. 9 K. W aliszew ski, op. cit., s. 19.

10 Ibid., s. 28

11 System fin a n s o w y w P olsce, L a ta dziew ięćdziesiąte, red. B. P ietrz ak , Z. P olański, PW N , W arszaw a 1997, s. 17-18.

218 IWONA DOROTA CZECHOWSKA

2. Pośrednicy i doradcy kredytow i oraz pośrednicy finansow i - aspekt definicyjny

Analizując działalność pośredników oraz doradców finansow ych12 i kredy to­ wych, należy zwrócić uwagę na odm ienny sposób prowadzenia przez nich biznesu. Doradztwo jest pojęciem szerszym niż pośrednictwo. Doradztwo pojawia się wtedy, gdy usługodaw ca posiada w swojej ofercie co najmniej dwie usługi tego samego rodzaju i analizując sytuację danego klienta rekomenduje mu jedn ą z nich. Ważne jest, aby w ybór był dokonywany n a podstawie obiektywnych kryteriów. Natomiast od doradcy oczekuje się bezstronności, co byłoby możliwe w przypadku niezależ­ ności od podm iotu, którego usługi oferuje13. D oradcy kredytow i m ogą pom agać w wyborze kredytów, takich jak: kredyt i pożyczki gotówkowe, ratalne, hipoteczne, samochodowe, konsolidacyjne. Tego typu usługi są przeznaczone przede wszystkim dla gospodarstw domowych.

Podejmując rozważania na temat definiowania doradztwa kredytowego i wskazując na brak jednolitej definicji, A. Barembruch odwołuje się do dwóch sposobów jego w y­ jaśnienia. W pierwszym traktuje doradztwo kredytowe,jako „element składowy świad­ czonej usługi”, co oznacza, że klient uzyskuje wyczerpujące informacje związane z pro­ duktem kredytow ym , stanowiące tzw. korzyść dodatkową, czy w artość dodaną. Przy drugim podejściu doradztwo kredytowe jest odrębną, odpłatną usługą, cieszącą się du­ żym powodzeniem wśród klientów systemów finansowych krajów Europy Zachodniej14. Doradztwo finansowe natomiast jest pojęciem szerszym niż doradztwo kredytowe, ponieważ dotyczy nie tylko pom ocy klientom w wyborze usług kredytowych, ale także usług ubezpieczeniowych, zabezpieczenia na starość, czy usług inwestycyjnych. Doradcy finansowi oferują fundusze emerytalne, plany oszczędnościowe, plany syste­ matycznego oszczędzania, lokowanie w jednostki funduszy inwestycyjnych, produkty strukturyzow ane z gwarantowaną m inim alną stopą zw rotu15, ubezpieczenia na życie, majątkowe, z funduszem inwestycyjnym, ubezpieczenia od utraty pracy, inwestycje na rynku nieruchom ości16. Uzasadnienie funkcjonow ania doradcy finansowego w ynika

12 N a m o cy R o z p o rz ą d z e n ia M in is tra P ra c y i Polityki Społecznej w spraw ie k la sy fik a c ji zaw odów i specjalności n a po trzeb y ry n k u pracy i polity k i społecznej oraz z a k resu jej stosow ania z d n ia 27 k w ietn ia 2010 (Dz. U. n r 82, poz. 537.art.36. http://w w w .psz.praca.gov.pl/ w prow adzono kategorię zaw odow ą D orad­ c a Finansow y, u m iesz czo n ą w grupie zaw odow ej D oradcy fin an so w i i inw estycyjni n r 2412 oraz kategorię P o śred n ik Finansow y, w grupie zaw odow ej n r 3311. s. 17 i 31 dok u m en tu R ozporządzenia.

13 D oradcy nie proponow aliby w ów czas oferty, z a k tó rą u zy sk u ją n ajw y ższą prow izję, nie m usieliby realizow ać planów sprzedaży swojego w łaściciela, ale wówczas część klientów zrezygnow ałaby z tak ich usług. K. W aliszew ski, op. cit., s. 62. Zob. szerz. A. A dam ow icz, N ib y d oradca a często sprzedaw ca, „M iesięcznik B a n k ” 2008, n r 3, s. 32.

14 E. G ostom ski, M. Penczar, B. L ep czy ń sk i, A. B arem bruch, P o śre d n ictw o kred yto w e-p o d rę czn ik dla

p ra k ty k ó w , CeDeW u, W arszaw a 2007, s. 130-131. W W B go d zin a p racy niezależnego doradcy finansow ego

kosztuje od 50 do 200 funtów . A. A dam ow icz, op. c it.

15 P ro d u k ty stru k tu ry zo w an e łączą cechy tradycyjnego p ro d u k tu lokacyjnego z in stru m en tam i p o ch o d ­ nym i, p o w iązan y m i z ry n k ie m kapitałow ym , w alutow ym i surow cow ym .

z potrzeb klientów, którzy nie znają się na finansach, nie mają szczegółowej wiedzy na tem at bieżących notowań banków, funduszy inwestycyjnych i innych form lokowania oszczędności. Nie m uszą również znać aktualnych kosztów dotyczących produktów finansowych. Ponadto dodatkowe utrudnienie dla klienta stanowi pozyskiwanie pro­ duktów długoterminowych, takich jak np. kredytow anie nabycia nieruchomości, czy oszczędności zapewniające bezpieczeństwo po przejściu na em eryturę, stanowiące istotny element długoterminowego planowania finansowego rodziny, ponieważ tego typu decyzje podejmowane są niejednokrotnie n a wiele lat i powodują długotrwałe skutki finansowe. Nie bez znaczenia jest również fakt, że niezależni pośrednicy mają lepszą pozycję w negocjacjach z instytucjam i finansow ym i niż detaliczni klienci. A zatem klienta usług finansow ych charakteryzuje w porównaniu do pośrednika finansowego deficyt w iedzy ekonomicznej i prawnej, spowodowany skalą i tempem zm ian na rynku oraz jego nieprzejrzystością, w ynikającą z szerokiej oferty. Prze­ ciętny klient usług finansow ych m a ograniczoną ilość wolnego czasu i środków do zaspokajania potrzeb oraz m niejsze możliwości negocjacyjne17. Doradca finansow y powinien mieć w takim razie praktyczną umiejętność posługiwania się instrum entam i finansow ym i oraz um iejętność kom unikacji interpersonalnej18. Zadaniem doradcy finansowego jest ujmowanie całej sytuacji klienta, a nie tylko jego części, realizacja jego osobistych i rodzinnych celów na podstawie diagnozy potrzeb i przedstawienia

alternatywnych rozwiązań, będących częścią planowania finansowego19.

3. A ktywność pośrednictw a usług finansowych

Usługi stanowiące alternatywę lub uzupełnienie usług bankowych są najmłodszym i najsłabiej rozpoznanym segmentem, o rosnącym znaczeniu na rynku finansow ym w Polsce. Ich cechą charakterystyczną jest powiązanie z sektorem bankowym. Ten rynek rozwija się od początku lat 90. Działają na nim pośrednicy kredytow i i broke­ rzy usług finansow ych20. Pośrednicy kredytow i stanowią pośredni kanał dystrybucji realizowany w formie outsourcingu, zwłaszcza w dużych ośrodkach, gdzie m ożna dokonać w yboru m iędzy produktam i różnych firm . Zalety pośredników, takie jak: elastyczność, bliski kontakt, stosunkowo mało sformalizowany proces przyznaw ania kredytu powodują, że często ich klienci to osoby, które nie m ogłyby uzyskać kredytu z banku ze względu na swoją sytuację finansow ą oraz ci, którzy chcą uzyskać kredyt szybciej niż pozwalają n a to procedury bankowe. Dzięki pośrednikom kredytow ym

17 W dokum encie pt „Polityka konsum encka n a lata 2010-2013” konieczność objęcia konsum entów ochroną p raw n ą i in sty tu cjo n aln ą je s t tłu m a c z o n a rów nież deficytem in fo rm acyjnym po stronie konsum entów , czyli b rak iem sp ecjalistycznej w ied zy o zasadach, w aru n k ach oferow anych dóbr, s. 5.

18 A. Fesnak, C en n y doradca fin a n so w y , „G azeta U b ezp ieczen io w a” n r 189 (421) 1 m aja 2007. 19 Id., Z o sta ń doradcą fin a n so w y m , „G azeta U bezpieczeniow a” n r 38 (233) 16 w rześn ia 2003. 20 P o śred n icy k re d y to w i i fin an so w i, ja k o o d rę b n a k ate g o ria są p rzed m io tem a n a liz N B P od 2002 i GUS od 2007.

220 IWONA DOROTA CZECHOWSKA

banki uzyskują dodatkowe źródło przychodów. W yższe ryzyko zw iązane z tym i k re­

dytam i jest rekompensowane w yższą ceną21. A ktyw noś ć p ośredników kredytowych w tej dziedzinie w płynęła na rozwój rynku kredytów o podw yższonym ryzyku ang. subprime22. Kondycja pośredników finansowych zależy od koniunktury gospodarczej i od kondycji klientów oraz współpracujących z nim i instytucji finansowych. I tak spowolnienie gospodarcze w latach 2000-2002 znalazło odzwierciedlenie w spadku udzielonych kredytów. W następnych latach, do roku 2007 włącznie, polepszenie koniunktury w płynęło n a rozwój tej branży. A naliza sytuacji w tym sektorze w ska­ zuje, że największą popularnością cieszyły się pod względem ilości sprzedawanych produktów kredyty i pożyczki (w roku 2009 ich udział w strukturze wynosił 58%),

a pod względem w artości kredyty hipoteczne (które przykładow o w roku 2009 stanowiły 48%). Patrz tabela 1. Rozwój tego segmentu był odpowiedzią na wysoki popyt na kredyty mieszkaniowe.

T abela 1. D ziałalność pośred n ik ó w u słu g fin an so w y ch w latach 2006-2009

P ro d u k ty finansow e w ofercie

L iczba podpisanych um ów (tys. sztuk)

W artość zrealizow anych um ów (m ln zł) 2006 2007 2008 2009 %1 2006 2007 2008 2009 %1 K red y ty i pożyczki ogółem w tym : 3416 3613 2645 2142 58 13089 13065 19445 14768 69 K redyty, pożyczki gotów kow e 1399 1418 1568 1378 37 3196 3296 4306 650 3 K red y ty ratalne 1938 2134 1008 715 19 3230 3878 2027 1494 7 K red y ty hipoteczne 36 34 45 33 1 640 5248 12436 10259 48

K red y ty sam ochodow e 16 19 5 2 0 352 557 144 41 0,2

Inne p ro d u k ty finansow e, w tym : 1668 1237 1282 1563 42 902 2245 4060 6505 31 P ro d u k ty u bezpieczeniow e 1649 1044 1230 1443 39 299 474 2117 1734 8 P ro d u k ty fu n d u szy inw estycyjnych 11 32 13 19 0,5 441 1145 644 503 2

Plany system atycznego

o sz częd zan ia - - 25 82 2 - - 1202 3952 19

1 Udział w strukturze odnoszący się do roku 2009.

Źródło: Obliczenia własne na podstawie: Rozwój systemu finansowego w Polsce w 2006-09, NBP, Warszawa 2007-2010.

21 R o zw ó j system u fin a n so w e g o w P o lsce w latach 2002-03, NBP, W arszaw a 2004, s. 99. 22 R o zw ó j system u fin a n so w e g o w P o lsce w 2004, NBP, W arszaw a 2005, s. 90.

Liczba podpisanych um ów dotyczących kredytów i pożyczek oraz w artość zrealizow anych um ów rosły sukcesyw nie w okresie 2006-2008. R ozw ijało się rów nież pośrednictw o w dziedzinie produktów ubezpieczeniowych za wyjątkiem 2009 r., w którym nastąpił spadek w artości zrealizow anych um ów wobec roku poprzedniego. N atom iast w p rzypadkach pozostałych produktów finansow ych widoczny był regres. K ryzys na rynkach finansow ych przeniósł się n a funkcjono­ wanie banków, które wprow adziły zaostrzone k ryteria udzielania kredytów wobec kredytów konsumpcyjnych i mieszkaniowych. W ofercie zrealizowanych produktów finansow ych zm niejszył się istotnie udział kredytów sam ochodowych. Od 2007 m ożna było zaobserwować spadek aktywności w tym segmencie, co wynikało ze w zrostu aktyw ności tzw. banków samochodowych, których właścicielami są kon­ cerny sam ochodowe, um iejscow ionych w siedzibach dealerów sam ochodowych. Spadek wartości kredytów samochodowych w ynikał również z mniejszego popytu na nowe pojazdy. W 2009 w idoczna była tendencja w zrostu rozwoju doradztw a w zakresie liczby um ów odnoszących się do produktów inwestycyjnych, po okresie spadku sprzedaży jednostek uczestnictw a funduszy inwestycyjnych w yw ołanym obniżeniem cen akcji na GPW, ale wartość zrealizowanych um ów spadła. N a rynku firm doradztw a finansowego widoczna jest poprawa w yników w roku 2009 wobec 2010, co może oznaczać tendencję wzrostową, która utrzym a się w roku 2011. Patrz tabela 2.

Analizując informacje zawarte w tabeli 2, można zauważyć, że na rynku kredytów hipotecznych w okresie 2008-2009 w ystąpił spadek, ale porównując wartość sprze­ daży kredytów hipotecznych w 2009 i 2010 widoczny jest wzrost. Zatem rok 2010 oznacza stabilizację w tym obszarze, co wynikało ze wzrostu popytu oraz niewielkiej poprawy dostępności kredytu, ponieważ banki prowadziły bardziej liberalną politykę cenową. Część banków zaostrzyła kryteria przyznaw ania kredytów m ieszkaniowych gospodarstwom domowym (np. w III kw artale 46%), ale część (74% w tym samym okresie) obniżyła m arże kredytow e23. B anki podw yższały w ym agania dotyczące zabezpieczenia kredytów i obniżały m aksym alny w skaźnik Loan-to-Value. Z d ru ­ giej strony w ydłużały karencję w spłacie kapitału, co stanowiło w yraz łagodzenia w arunków udzielania kredytów. Polityka zaostrzania kryteriów, znajdująca w yraz w procedurach oceny zdolności kredytow ej, była tłum aczona przede w szystkim koniecznością dostosowania do wymogów Rekomendacji T oraz wzrostem udziału kredytów zagrożonych. Natom iast łagodzenie kryteriów w ynikało z rosnącej presji konkurencji24. Tendencja wzrostu była widoczna w latach 2008-09 w odniesieniu do produktów inwestycyjnych, dystrybuowanych za pośrednictw em członków ZFDF, ale w roku 2010 w yniki pogorszyły się. Podsumowując osiągnięte w yniki, prezes ZFDF zauważył, że były one lepsze od oczekiwanych, a także odnotował wzrost

23 Sytu a cja na ry n ku kredytow ym , w yn iki a n k ie ty do p rzew o d n ic zą cych ko m itetó w kredytow ych, 2010­ 2011, NBP, W arszaw a 2010-11, s. 7-9.

222 IWONA DOROTA CZECHOWSKA

udziału firm doradztw a finansow ego w całym rynku usług finansow ych25. W art odnotowania jest również fakt, że rynek ten jest bardzo spolaryzowany, niewątpli­ wie dom inująca firm a jest Open Finance, ponadto podm iotam i o dużym udziale

w sprzedaży kredytów hipotecznych są Expander, DK Notus. Natom iast znaczącą

pozycję w dystrybuowaniu produktów inwestycyjnych mają oprócz Open Finance także Expander, Home Broker, Wealth Solutions oraz Grupa AZ Finanse, powstała

po połączeniu AZ Finanse i Goldenegg.

T abela 2. W artość sp rzed a ży kred y tó w hipotecznych i pro d u k tó w inw estycyjnych z a po śred n ictw em członków Z FD F w 2008-2010 w m ln zł

W artość sp rzed a ży k red y tó w hipotecznych P roduktów inw estycyjnych

N azw a firm y 2008 2009 %3 2010 % 4 2008 2009 % 3 2010 % 4 O PEN FIN A N C E 1 5100 7020 62 - - 1390 5144 95 - -EX PA N D ER 3600 1592 14 2002 23 82 170 3,1 80 34 DK N O TU S 1630 1194 11 1982 23 - - - - -D O R A -D C Y 24 - 430 4 648 7 - 0,6 0,0 3 1 M O N EY EX PERT 400 360 3 769 9 8,5 2 0,0 3 1 GRU PA A Z FIN A N SE (A Z FIN A N SE I G O L D EN E G G ) 148/2 469 281 3 412 5 23/ 41 30 0,6 30 13 G O L D F IN A N C E 253 235 2 293 3 36 16 0,3 8 3 C R E D IT H OUSE DK 196 152 1 209 2 - - - - -R E A L FIN A N C E 128 13 0,1 17 0,2 10 17 0,3 20 8 W E A LT H SOLU TIONS - - - 47 27 0,5 38 16 H O M E B R O K ER - - - 1368 16 - - - 50 21 PO W SZE C H N Y D O M K R E D Y T O W Y - - - 1028 12 - - - 5 2 R azem 11776 11277 100 8728 100 1568 5407 100 237 100

1 W prezentacji nie uwzględniono wyników Open Finance, który przygotowywał się do wejścia na giełdę. 2 W rozbiciu przed połączeniem.

3 Udział w strukturze odnoszący się do roku 2009. 4 Udział w strukturze odnoszący się do roku 2010.

Źródło: Wyniki sprzedażowe ZFDF za 2009 i 2010 r. Związek Firm Doradztwa Finansowego oraz opracowanie własne.

Zakończenie

N a rynk ach finansow ych w Polsce w idoczne były konsekw encje obniżenia dynam iki gospodarczej. Spowolnienie gospodarcze w ynikało z recesji za granicą. Klienci sektora finansowego odczuwali wzrost bezrobocia i spadek dynam iki płac. W zrosła w artość kredytów z opóźnieniami w spłacie. Banki, które m iały problemy z finansow aniem akcji kredytow ej, zaostrzyły kry teria ich udzielania, podnosiły ceny i redukow ały koszty, m.in. poprzez elim inow anie pośrednich kanałów dys­ trybucji po to, aby wykorzystać własne placówki i oferować zatrudnienie własnym pracownikom. Problemy finansowe banków i ich klientów przeniosły się na branżę pośrednictw a i doradztw a finansow ego, która rów nież zaczęła odczuwać kryzys i spadek aktywności. K ryzys był impulsem do wprow adzenia zmian: m odyfikacji produktów, centralizacji niektórych procesów, zastosowania narzędzi lepiej analizują­ cych ryzyko, konsolidacji. Pomimo wielu trudności analizowana branża przetrwała ten okres. Oczekując na tendencję w zrostową dotychczasowych w yników w odniesieniu zarówno do kredytów hipotecznych, jak i produktów inwestycyjnych, stanowiących sztandarowe produkty pośredników, określone nadzieje łączą z planowanymi zm ia­ nam i w systemie podatkowym , zachęcającym i do długoterminowego oszczędzania, które może być realizowane poprzez firm y pośrednictw a i doradztw a finansowego.

Interm ediation o f financial services in relation to the crisis on financial m arkets

In th e fin a n c e - o rie n te d lite ra tu re , th e m a in to p ic is c o n c e n tra te d o n in s titu tio n s w h ic h h av e a n e s ­ se n tia l c o n trib u tio n in a fin a n c ia l s y s te m ’s s tru c tu re . T h e re is a n e e d fo r p re se n tin g q u ite a n e w se g m e n t m a d e o f in te rm e d ia te s a n d f in a n c e a d v iso rs. It w o u ld be n e c e s s a ry to c re a te so m e d e fin itio n s d e s c rib in g m e d ia tio n a n d fin a n c ia l a d v is o ry a n d a lso to d e te rm in e th e c h a ra c te ris tic s o f th e ir a c tin g . T h e a im o f th is w o rk , w h ic h ta k e s in to c o n s id e ra tio n so m e d e fin itio n s , is to p re se n t a c tiv ity o f th e in te rm e d ia tio n a n d fin a n c ia l a d v is o ry se c to r in P o la n d d u rin g th e crisis. F in a n c ia l p ro b le m s o f b a n k s a n d th e ir c lie n ts m o v e d o n to in te rm e d ia tio n a n d fin a n c ia l a d v is o ry se cto r, w h ic h h a s a lre a d y b e e n e x p e rie n c e d w ith c ris is a n d a fa ll in ac tiv ity . I n sp ite o f a lo t o f h a rd sh ip s , th e s e c to r su rv iv e d .