Wanda Roszkowska
Kontakty IBL z uczonymi włoskimi
Biuletyn Polonistyczny 23/1-2 (75-76), 216-220
6. Spraw y organizacyjne
7. Nadanie stopnia naukowego doktora nauk humanistycznych mgr m gr: a) Henrykowi M ichalskiemu
b) Józefowi P ałce
c) Hieronimowi Chojnackiemu d) Oskarow i Czarnikowi 8 . Wolne wnioski.
KONTAKTY IBL Z UCZONYMI WŁOSKIMI
L ite ratu ra i kultura dawnej P olski
Przedstaw iony tu obraz je s t wycinkiem r o z le g le jsz e j panoramy. S ta - rop o lszczy zn a i Oświecenie są przedmiotem badań wielu uczonych, któ rz y zainteresow ania kulturą włoską p rz e ję li po swych m istrzach (R . Pol- laku, M. B rah m erze, G . M av erze, H. B ary czu - A. Sajk ow sk i, 1. Mam- c z a r z , S . G racio tti, R . P icch io, K. T arg o sz), wynieśli je ze środow i sk a naukowego, jak T . U lew icz, A. Szweykowska czy wspomniana już K arolin a T a rg o sz , albo zw rócili się w ich stronę pod náporem u praw ia nej problem atyki, jak J. R ytel, J. Sokołow ska, J. ś lą s k i, M. Klimowicz, z młodszych - A. Litw ornia, A. Kapłon. W yrośli też uczniowie uczniów
( S . B u c c ia re lli, P . M arch e san i). Nie wymieniając w szystk ich , trudno nie wspomnieć B ronisław a B iliń sk iego, autora wielu p rac z dziedziny h isto rii kultury i antyku, a także in sp ira to ra i o rg an izato ra rzym skich Conferenze w S ta c ji PAN przy Vicolo D oria 2.
W ymiemość kontaktów staropolan z IB L w yraża się w pobytach p r a cowników IB L we W łoszech, często na z a sad zie wymienności. Datują się one od lat 60-ych. P rz y b ie rając różne formy o rgan izacy jn e, stały się początkiem w spółpracy z polonistam i - i nie tylko polonistam i - w łosk i mi. Inną formą stały się wykłady we W łoszech, sem in aria, odczyty, a w re sz cie w n a jd o jrz a lsz e j postaci w yraziły się w udziale grupy h isto ry ków staro p o lsk iej lite ratu ry i kultury w zjazdach naukowych we W łoszech, a także w spotkaniach organizowanych na przem ian u n as i w Ita lii. Za przełomowy w tym w zględzie n ależy uznać fakt w ejśc ia w ś c iś le js z e
związki z wenecką Fondazione G iorgio Cini poprzez partycypację w Con- vegni 'z jaz d y interdyscyplinarne humanistów włoskich i polskich pośw ię cone w zasad zie h isto rii kultury w eneckiej, ale nie og ran iczające pe- dantycznie zak resu ) , odbywające się od 1974 r . Ramę organizacyjną stw orzyła tu P o lsk a Akademia Nauk, a śc iśle - Komitet Nauk o Sztuce oraz Instytut Sztuki PAN. Wspomnieć należy inicjatywę p ro f. Janusza P e lc a z Instytutu Badań L iterack ich , jak i historyków sztuki: doc. Je rzego Kow alczyka, doc. S tan isław a M ossakow skiego, a ze strony wło skiej - p ro f. Sante G raciottiego. Plonem tych spotkań są wspomniane p rzez W ojciecha Jekiela^ k się g i zjazdow e.
P r o fil za in te re so w ań naukowych w ynika z w arsz tató w indyw idualnych. N a jw y raźn ie j p r z e ja w ia s ię domena h isto r ii te a tr u , z c z a se m p o jaw iły się problem y te o r e ty c z n e , e ste ty k a , za g ad n ien ia g e n o lo g ic z n e , em blem atyka, ik o n o lo g ia.
Wyjazdy naukowe do Włoch
Doc. Wanda R o s z k o w s k a (trzym iesięczne stypendium wymienne, 1959) spożytkowała swój pobyt we F lo re n cji i w Rzymie na kwerendę do ty czącą XVII-wiec znej komedii w ło sk iej; badania w Archivio di Stato
(M ediceo) we F lo re n cji służyły zdobyciu m ateriału do h isto rii p o lsk ie go teatru dw orskiego (doniesienia agentów włoskich) ; zapoznała się z b ieżącą literatu rą włoską przedm iotu, w tym komedii d e lľ a r t e . D rugi, półroczny wyjazd 'stypendium W. Roehr z PAN) w latach 1962-1963 pozwolił na opracowanie rzym skiego teatru M arii Kazim iery S o b iesk iej
(1702-1714) . Wynikiem był odczyt w s e r ii Conferenze S ta c ji Rzym skiej PAN. "11 teatro romano di M aria C asim ira" w kwietniu 1963. M ateriał dotyczący polskich członków rzym skiej Akademii "A rc ad ia" o gło sił " P a miętnik L ite rac k i" ,'z. l / l 9 b 5 ) . Do teatru Sobieskich pow róciła autorka w "A rkadyjskim teatrze M arysieńki i A leksandra Sobieskich " w 1977 r . ,
i’wydał w program ie specjalnym Uniwersytet W rocławski, z okazji p ra - w ystaw ienia opery D. S c a rla ttie g o -C . S . C apecego, "T etyda na S k y r o s " ).
P rof. Julian L e w a ń s k i (pobyt trz y m ie się c z n y n a z a p ro sz e n ie s t r o
ny w ło sk ie j w 1970 r . ) p row ad ził sem inarium w S c u o la N orm ale S u p e r io r e w P iz ie : 11 te a tro p o lacco d el R in ascim en to n el q u adro e u r o p e o .
-Doc. Tadeusz B i e ń k o w s k i podczas m iesięcznego pobytu na sty pendium rządu w łoskiego w 1972 r . przeprow adził kwerendę do dwóch problemów: re ce p c ji kultury antycznej w P o lsce i teatru staro p o lsk ie g o . Pobyty pracowników naukowych z Włoch w P o lsce
Jako stypendysta IB L PAN dr Michele A. F e o ( Scu o la Normale S u p e rio re , P iza) pracow ał w 1972 r . w P o lsce nad "Początkam i i po chodzeniem polskiego teatru laickiego i związkami z humanistycznym teatrem włoskim (komedia e le g ijn a )". Przebyw ając w cześniej (w 1969 r . ) w P o lsce dr Anna P a n i c a l i (U rbino-Verona) naw iązała w spółpracę z p ro f. Lewańskim, zajm ując się tw ó rczością dram atyczną V. P u ccitel- lego (zob. "Pam iętnik T eatraln y " 1969, z . 4 , o raz odrębne studium wy dane we W łoszech).
W spółpraca z Fondazione G iorgio Cini w Wenecji
O prócz udziału we wspomnianych sympozjach trze b a wymienić także inne zak resy w spółpracy, tj. organizowane p rz e z Fundację K u rsy H is to rii T eatru Eu ropejsk iego (C o rso Internazionale d e lla S to ria del T ea- tro E u ro p e o ). P ro f. Lew ański uczestn iczył w dwóch takich im prezach jako re fe re n t: w r . 1964 w ygłosił wykład "T e a tro m edievale p o la cco ", w 1966 z a ś - "T e atro barocco p o la c c o ". Fu ndacja Cini przygotowuje edycje tekstów teatraln ych, tzw. "Argumentów komedii de 11’ arte na dwo rz e A ugusta III, 1748-1756" , odkrytych w D reźnie p rz e z p ro f. M ieczy sław a Klimowicza (p rzy w spółpracy edyto rsk iej doc. Wandy Roszkow s k ie j) , co stanowiło przedm iot re fe ratu na III Convegno di Studi : "Com media d e ll’ arte à V arsovie et son influence su r le développement du théâtre national polon ais", F iren ze 1973).
IV Convegno di Studi. B arocco fr a Ita lia e Polonia, W arszaw a, 1418 październ ika 1974. R eferaty pracowników IB L : d oc. H. D z i e c h -c i ń s k a , "Q uelques rem arques su r la -c a ri-ca tu re dans le s pamphlets
6 6
p olon ais du XVI et du XVII s iè c le s " ; doc. T . M i c h a ł o w s k a , " L e s
..
e
in sp iratio n s italien n es dans la poétique polonaise du XVII s iè c le " ; doc. B . O t w i n o w s k a , " L ’ éloge - une d élicie u se »invention« de la poésie d’ésp rit au X V rf siè c le "; prof. J. P e l c , "L e s métamorphoses de l’emblématique et de ľ iconologie à l ’ époque du B aro q u e"; d oc. W. R o s z k o w s k a , " Le
componenti italiane n ella cu ltu ra te atrale p olacca nel Seicento (la comme- dia a ll ’ im provviso ) " .
V Convegno di S tu d i. Ita lia , Venezia e Polonia tr a Medio Evo e Età. M oderna, W enecja, 7-10 listo p ad a 1977. Doc. H. D z i e c h c i ń s k a , " P o r t r a its litté r a ir e s pan égyriques de la R en aissan ce en Pologne face à l ’ h éritage de l ’ antiquité et la civ ilisatio n de l ’ époque; doc. T . M i c h a ł o w s k a , "Les idées néoplatoniques et h o racian iste s dans la théorie
0 G i i
litté ra ire et dans la p o ésie en Pologne au XV et au XVI siè cle U dział w innych sympozjach
W związku z Rokiem A rio sta Wydział I PAN wydelegował doc. W. R oszkow ską na Convegno Internazionale "Ludovico A rio sto ", Roma - L u cca - Castelnuovo di G arfagnana - Reggio Em ilia - F e r r a r a , 27 w rze śn ia - 5 października 1974-, zorganizow ane p rzez Accademia Dei L in cei. Z inicjatywy w łoskiej Instytut Badań L iterack ich przy w spółpracy Wło skiego Instytutu Kultury w W arszaw ie zorganizow ał Spotkanie ku czci au tora "O rlanda szalonego" w dniu 17 kwietnia 1975 w W arszaw ie. Na zaproszen ie w łoskie doc. W. R oszkow ska uczestn iczy ła w zamykającym Rok A rio sta sympozjum " S o c ie tà e cultura al tempo di Ludovico A
rio-2
s to " , Reggio Em ilia - F e r r a r a , 22=26 p aździern ik a 1975 .
P ro f. J. L e w a ń s k i w ystąpił jako w spółorganizator i re fe re n t w Convegno di Studi w San S ev erin o , 11-12 w rześn ia 1976, dedykowanym poecie V. Puccitellem u, sek retarzow i W ładysława IV, i jego epoce. T y tuł w ystąpienia J. Lew ańskiego : "V . P u ccitelli e la sua attività a r tis ti - c a " . M ateriały Convegno (z udziałem A. Szw eykow skiej, A. Manikow
sk iego, E . Ż w irków skiej, T . P ie rsia k a ) ukażą się w "M isce llan e a S ep- tem pedana", t. II. W rew anżu Instytut Badań L iterackich z a p ro sił wło
skich historyków z San Sev erin o na s e s ję w W arszaw ie w dniach 4—5 kw ietnia 1977, "V . P u ccitelli e la sua o p e r a ", zorganizow aną p rzy udziale Włoskiego Instytutu K ultury.
P ro f. Lewański naw iązał w spółpracę z periodycznymi Spotkaniami Muzycznymi (Incontri eon la m usica p olacca e italian a) , urządzanym i przem iennie w Bolonii i w P o ls c e . Na Incontro VI, Toruń 1973, r e fe r o wał problematykę gestyki w dram acie liturgicznym w kontekście muzyki.
-W Bolonii (Incontro VII) w ygłosił r e fe r a t n t. "G li origin i d e ll’ o p e ra p o lacca nel Settecen to".
Na Konferencji Pracow ni O św iecenia "Ignacy K r a sic k i. W 200 ro c z nicę wydania >Bajek< i $>Satyr<ś" w W arszaw ie, 21-22 kwietnia 1979, p ro f. Sante G raciotti mówił o "S w ie cie lirycznym K ra sic k ie g o ". Uczony ten zapow iedział swój udział w konferencji pośw ięconej Stanisław ow i He- rakliuszow i Lubomirskiemu organizow anej p rzez Instytut Badań L ite r a ckich i Instytut Sztuki PAN w dniach 17-19 paźd ziern ik a 1979 w War szaw ie .
1 Zob. B P , z . 4/1979 (7 4 ), s .
2
R elację o tych sympozjach, zam ieścił "Biuletyn Polonistyczny" z. 3/1976 (5 1 ).
Doc. dr hab. Wanda R oszkow ska
KONFERENCJE NAUKOWE
SE SJE NAUKOWE UNIWERSYTETU WARSZAWSKIEGO ORGANIZOWANE PRZEZ INSTYTUT LITERATURY POLSKIEJ, INSTYTUT ROMANISTYKI I OŚRODEK KULTURY FRANCUSKIEJ
W roku 1978 obchodzono ju bileu sz d z ie się c io le c ia wymiany naukowej między Instytutami L iteratu ry P o lsk ie j i Rom ańskiej Uniw ersytetu War szaw skiego a ośrodkam i akademickimi F ra n c ji i B e lg ii. W o k resie tym odbywały się liczne se s je naukowe (i im prezy to w arzy szące) , których celem było zacieśnienie związków lite rack ich i kulturowych p o lsk o -fran cu sk ich . Przygotowane z dużą sta ran n o ścią p rzez O środek Kultury F ra n c u sk ie j, im prezy te cieszy ły się zasłużonym uznaniem w środow iskach naukowych. M ateriały z poszczególnych s e s ji , na których spotykali się wybitni sp e c ja liśc i z k raju i zagran icy , były publikowane m .in . w " L e s
