• Nie Znaleziono Wyników

I Konferencja Międzynarodowej Historycznej Komisji do badania dziejów zakonu Krzyżackiego w Mergentheim

N/A
N/A
Protected

Academic year: 2021

Share "I Konferencja Międzynarodowej Historycznej Komisji do badania dziejów zakonu Krzyżackiego w Mergentheim"

Copied!
7
0
0

Pełen tekst

(1)

Grzegorz, Maksymilian

I Konferencja Międzynarodowej

Historycznej Komisji do badania

dziejów zakonu Krzyżackiego w

Mergentheim

Komunikaty Mazursko-Warmińskie nr 3-4, 583-588

1987

(2)

K

R

O

N

I

K

A

N

A

U

K

O

W

A

M a k s y m il ia n Grzego rz

I KONFERENCJA

MIĘDZYNARODOWEJ HISTORYCZNEJ KOMISJI

DO BADANIA DZIEJÓW ZAKONU KRZYŻACKIEGO

W MERGENTHEIM

O d 19 d o 22 w r z e ś n i a 1 9 8 6 r . t r w a ł a w M e r g e n t h e i m k o n f e r e n c j a I n t e r n a t i o n a l e H i s t o r i s c h e K o m m i s s i o n Z u r E r f o r s c h u n g D e s D e u t s c h e n O r d e n s p o ś w i ę c o n a z a g a d n i e n i o m r o z w o j u g o s p o d a r c z e g o Z a k o n u K r z y ­ ż a c k i e g o w ś r e d n i o w i e c z u ( „ Z u r W i r t s c h a f t s e n t w i c k l u n g d e s D e u t s c h e n O r d e n s i m M i t t e l a l t e r ” ). G ł ó w n y m o r g a n i z a t o r e m k o n f e r e n c j i b y ł j e j p r e z y d e n t p r o f , d r U d o A r n o l d h U c z e s t n i c y s p o t k a l i s ię j u ż w i e c z o r e m 19 w r z e ś n i a n a u r o c z y s t e j k o ­ l a c j i , w c z a s ie k t ó r e j m . i n . z a p r e z e n t o w a n o p i e r w s z y t o m p u b l i k a c j i K o m i s j i 2. O b o k p u b l i k a c j i h i s t o r y k ó w z a g r a n i c z n y c h ( g ł ó w n i e z R F N i U S A ) z n a l a z ł y s i ę t a m n a z w i s k a M a r i a n a B i s k u p a 3 i n i ż e j p o d p i s a ­ n e g o 4. W p ó ź n y c h g o d z i n a c h w i e c z o r n y c h o d b y ł o s ię r ó w n i e ż p o s i e d z e n i e z a r z ą d u K o m i s j i w p e ł n y m j e j s k ł a d z i e z u d z i a ł e m p r e z y d e n t a p r o f , d r . U d o A r n o l d a i w i c e p r e z y d e n t a p r o f . d r . M . B i s k u p a . O b r a d o w a n o w p r z e p i ę k n e j s a l i k a p i t u l n e j ( k a p i t u l a r z u ) z a m k u k r z y ­ ż a c k i e g o w M e r g e n t h e i m , k t ó r y p i e r w o t n i e b y ł s i e d z i b ą m i s t r z ó w k r a j o ­ w y c h n i e m i e c k i c h , a n a s t ę p n i e p o s e k u l a r y z a c j i P r u s w 1 5 2 5 r . s t a ł s ię g ł ó w n y m o ś r o d k i e m a d m i n i s t r a c y j n y m Z a k o n u K r z y ż a c k i e g o j a k o s i e ­ d z i b a w i e l k i c h m i s t r z ó w . W k o n f e r e n c j i w z i ę l i u d z i a ł p r z e d e w s z y s t k i m 1 M i ę d z y n a r o d o w a H i s t o r y c z n a K o m i s j a d o b a d a n i a d z i e j ó w Z a k o n u K r z y ż a c k i e g o u k o n ­ s t y t u o w a ł a s i ę 3 w r z e ś n i a 1985 r . w W i e d n i u , w c z a s i e s p o t k a n i a U h i s t o r y k ó w z A u s t r i i , P o l s k i , R e p u b l i k i F e d e r a l n e j N i e m i e c i W ł o c h , z a j m u j ą c y c h s i ę p r z e s z ł o ś c i ą Z a k o n u K r z y ­ ż a c k i e g o . I n i c j a t o r e m k o n f e r e n c j i b y ł z n a n y b a d a c z d z i e j ó w Z a k o n u i r e d a k t o r s e r i i w y d a w ­ n i c z e j „ Q u e l l e n u n d S t u d i e n z u r G e s c h i c h t e d e s D e u t s c h e n O r d e n s " p r o f . U d o A r n o l d z U n i ­ w e r s y t e t u w B o n n . O n t e ż s t a n ą ł n a c z e l e w y b r a n e g o z a r z ą d u , z a w i a d u j ą c e g o M i ę d z y n a r o d o ­ w ą K o m i s j ą , j a k o j e j p r e z y d e n t . W s p r a w i e t e j z o b . Z . H . N o w a k , P o w s t a n i e M ię d z y n a r o d o ­ w e j K o m i s j i d o b a d a n i a d z i e j ó w Z a k o n u K r z y ż a c k i e g o w W i e d n i u , Z a p i s k i H i s t o r y c z n e , 1986, t . 51, z. 3, s s . 213—214. 2 B e i t r ä g e z u r G e s c h i c h t e d e s D e u t s c h e n O r d e n s , B d . 1, w : Q u e l l e n u n d S t u d i e n z u r G e ­ s c h i c h t e d e s D e u t s c h e n O r d e n s , B d . 36, h r s g . v o n U . A r n o l d , M a r b u r g 1986. 3 M . B i s k u p , W e n d e p u n k t d e r D e u t s c h o r d e n s g e s c h i c h t e , i b i d e m , s s . 1— 18. 4 M . G r z e g o r z , E n t s t e h e n u n d E n t w i c k l u n g d e r O r d e n s v e r w a l t u n g i n P o m m e r e l l e n n a c h 1308, i b i d e m , s s . 19—46. K o m u n i k a t y M a z u r s k o - W a r m i ń s k i e , 1967, n r 3 - 4 (1 7 7 -1 7 6 )

(3)

5 8 4 K r o n i k a n a u k o w a h i s t o r y c y i a r c h i w i ś c i o r a z h i s t o r y c y s z t u k i , g ł ó w n i e A u s t r i i , R e p u b l i k i F e d e r a l n e j N i e m i e c i P o l s k i , a t a k ż e n a u c z y c i e l e h i s t o r i i i p r z y g o d n i g o ś c i e . U d e r z a j ą c y b y ł u d z i a ł l i c z n e j g r u p y m ł o d y c h b a d a c z y p r z e d e w s z y s t k i m z R e p u b l i k i F e d e r a l n e j N i e m i e c , z a j m u j ą c y c h s i ę d z i e j a m i Z a k o n u K r z y ż a c k i e g o . C z y n n i e u c z e s t n i c z y ł o n i e c o p o n a d 4 0 o s ó b , w t y m s i e d m i u h i s t o r y k ó w p o l s k i c h ( p r o f e s o r o w i e : M a r i a n B i s k u p , G e r a r d L a ­ b u d a , H e n r y k S a m s o n o w i c z i S t a n i s ł a w T r a w k o w s k i o r a z d o c e n c i : M a r i a n A r s z y ń s k i , Z e n o n H u b e r t N o w a k i M a k s y m i l i a n G r z e g o r z ) . W p i e r w s z y m d n i u o b r a d , 2 0 w r z e ś n i a , o f i c j a l n e g o o t w a r c i a d o k o n a ł p r o f . U d o A r n o l d , p r z e d s t a w i a j ą c p o k r ó t c e c e le , j a k i e p r z y ś w i e c a ł y i n i c j u ­ j ą c e j g r u p i e h i s t o r y k ó w i k t ó r e l e g ł y u p o d s t a w p o w o ł a n i a d o ż y c i a , w d n i u 3 w r z e ś n i a 1 9 8 5 r . , M i ę d z y n a r o d o w e j H i s t o r y c z n e j K o m i s j i d o b a d a ­ n i a d z i e j ó w Z a k o n u K r z y ż a c k i e g o . W e d ł u g z a ł o ż e ń p r z y j ę t e g o s t a t u t u — j a k o ś w i a d c z y ł m ó w c a — j e s t n i m n a u k o w e b a d a n i e h i s t o r i i Z a k o n u K r z y ż a c k i e g o o d j e g o z a r a n i a a ż p o c z a s y w s p ó ł c z e s n e w a s p e k t a c h r e g i o ­ n a l n y m , e u r o p e j s k i m i s z e r s z y m , j a k o i n t e g r a l n e g o e l e m e n t u h i s t o r i i p o ­ w s z e c h n e j . Z a m i e r z a s ię u r z e c z y w i s t n i ć t e z a ł o ż e n i a w d r o d z e m i ę d z y ­ n a r o d o w e j k o o p e r a c j i z i n s t y t u t a m i i p l a c ó w k a m i b a d a w c z y m i , s t u d i ó w i n t e r d y s c y p l i n a r n y c h , a p r z e d e w s z y s t k i m o t w a r t e j d y s k u s j i . O b o k p r a c e d y t o r s k i c h i n d y w i d u a l n y c h , s t a ł y m f o r u m w y m i a n y m y ś l i , d o ś w i a d c z e ń i k r y t y c z n e j d y s k u s j i m a j ą b y ć p e r i o d y c z n i e o r g a n i z o w a n e k o n f e r e n c j e ( w c y k l a c h d w u l e t n i c h ) . Z g o d n i e z d e c y z j ą z a r z ą d u , p r z e w i d u j e s ię z o r ­ g a n i z o w a n i e d r u g i e j k o n f e r e n c j i w 1 9 8 8 r . , w T o r u n i u . N a s t ę p n i e o d c z y t w y g ł o s i ł d o c . d r K l a u s M i l i t z e r z K o l o n i i . R e f e r e n t , w o p a r c i u o l i t e r a t u r ę h i s t o r y c z n ą , p o d j ą ł p r ó b ę p r z e d s t a w i e n i a d z i a ł a l ­ n o ś c i g o s p o d a r c z e j w i e j s k i c h i m i e j s k i c h d o m ó w z a k o n n y c h w ś r e d n i o ­ w i e c z u (D ie W i r t s c h a f t s t ä t ig k e it lä n d lic h e r u n d s tä d tis c h e r D e u ts c h o r­ denshäuser. E in Ü b e rb lic k ) . I n t e r e s u j ą c o z a r y s o w a ł s i e ć p o w s t a ł y c h n a t e r e n i e P a l e s t y n y , A r m e n i i i ó w c z e s n e j E u r o p y ( p o m i j a j ą c P r u s y i I n ­ f l a n t y ) d o m ó w z a k o n n y c h , k o m e n d i b a l i w a t ó w c z y t e ż p o m n i e j s z y c h j e d n o s t e k g o s p o d a r c z y c h z w a n y c h k a s t n e r i a m i ( K a s t n e r e i ) , k t ó r e p o r ó w ­ n a ć m o ż n a — j a k s ą d z ę — z w l o d a r s t w a m i . S p o r o u w a g i p o ś w i ę c i ł u t w o ­ r z o n y m j e d n o s t k o m a d m i n i s t r a c y j n y m i i c h r o l i o r g a n i z a c y j n e j . J e d n a k ż e s p r a w y g o s p o d a r c z e , s z e r o k o u w y p u k l o n e w t y t u l e r e f e r a t u , o m ó w i ł , p r z e d e w s z y s t k i m , n a p r z y k ł a d z i e d o c h o d ó w z l a t 1 4 1 3 — 1 4 1 4 k o m e n d y b a l i w a t u E l s a s s — B u r g u n d . Z a r ó w n o b o w i e m d o t y c h c z a s o w a l i t e r a t u r a p r z e d m i o t u , j a k i s t a n z a c h o w a n i a ź r ó d e ł n i e p o z w a l a j ą s z e r z e j i w s z e c h ­ s t r o n n i e j n a ś w i e t l i ć p o d j ę t y c h z a g a d n i e ń g o s p o d a r c z y c h . Z d u m i e w a j ą c e j e s t p r z y t y m , że — j a k w y n i k a ze s p i s u d o c h o d ó w — j e d y n i e 2 0 % d o ­ c h o d ó w t e j k o m e n d y s t a n o w i ł y w p ł y w y w p o s t a c i p i e n i ę d z y , 8 0 % o t r z y ­

(4)

5 8 5 m y w a ł a w z b o ż u i w i n i e , z c z e g o ś r e d n i o 5 5 % p r z y p a d a ł o n a z b o ż e , a j e d y n i e 2 5 % n a w i n o . Z d a n i e m M i l i t z e r a — o k o ł o 1 4 0 0 r . w i ę k s z o ś ć , b o 86 n a 148 , t o j e s t 5 8 % k o m e n d z a k o n n y c h R z e s z y z n a j d o w a ł a s ię w m i a s t a c h . R e f e r e n t s t w i e r d z i ł , ż e , w o g ó l n y m p r z e k r o j u , k o m t u r o w i e b y l i d o b r y m i a d m i n i s t r a t o r a m i , c h o ć z a c h o w a w c z y m i i s t r o n i ą c y m i o d w s z e l ­ k i c h i n n o w a c j i . M o t o r e m p o s t ę p u b y ł y m i a s t a i r y c e r s t w o . K o l e j n y m r e f e r e n t e m b y ł J o h a n n e s A d r i a n M o l z F r y z y j s k i e j A k a ­ d e m i i ( F r y s k e A k a d e m y ) w L e e u w a r d e n , k t ó r y p r z e d s t a w i ł w y n i k i s w o i c h b a d a ń , d o t y c z ą c y c h h i s t o r i i g o s p o d a r c z e j d o m ó w z a k o n n y c h w z a c h o d ­ n i e j F r y z j i . W s a m y m s e r c u z a c h o d n i e j F r y z j i — • j a k s i ę w y r a z i ł p r e l e ­ g e n t — i s t n i a ł y 3 n i e w i e l k i e e n k l a w y Z a k o n u K r z y ż a c k i e g o , z k t ó r y c h n a j s t a r s z ą , p o w s t a ł ą p r z e d 1 2 4 3 г . , b y ł a k o m e n d a w N e s . N a l e ż a ł d o n i e j r ó w n i e ż k l a s z t o r ż e ń s k i p o d w e z w a n i e m ś w . E l ż b i e t y w S t e e n k e r k ( w c z e ­ ś n i e j K a t r i j p ) . W n i e d a l e k i e j o d l e g ł o ś c i o d n i c h Z a k o n K r z y ż a c k i p o w o ł a ł t e ż k o m e n d ę w S c h o t e n , u t w o r z o n ą z a p e w n e p r z e d 1 2 9 2 r . P i e r w s z a w z m i a n k a o b r a c i a c h z N e s p o c h o d z i z n a d a n i a w y s t a w i o n e g o w 1 2 4 3 r . p r z e z b i s k u p a z U t r e c h t u , k t ó r y o f i a r o w a ł i m w ł a s n y k o ś c i ó ł w O l d e - b o o r n . F r y z y j s k i e e n k l a w y Z a k o n u , k t ó r y m p r z e w o d z i ł a k o m e n d a w N e s , b y ł y p o d p o r z ą d k o w a n e b a l i w a t o w i Z a k o n u K r z y ż a c k i e g o w U t r e c h c i e . K r ó t k i z a r y s h i s t o r y c z n y f r y z y j s k i c h e n k l a w Z a k o n u o p a r ł r e f e r e n t , z k o n i e c z n o ś c i , n a z a c h o w a n e j w s t a n i e s z c z ą t k o w y m k o r e s p o n d e n c j i z a r c h i w u m b a l i w a t u w U t r e c h c i e . T e s a m e p o w o d y — z a g i n i ę c i e w c z e ­ ś n i e j s z y c h p r z e k a z ó w ź r ó d ł o w y c h — z d e c y d o w a ł y o t y m , że d z i e j e g o s p o d a r c z e t y c h k o m e n d p o 1 4 7 0 r . p r z e d s t a w i ł k o r z y s t a j ą c g ł ó w n i e z z a c h o w a n y c h w i z y t a c j i . P r z y k ł a d e m m o ż e t u b y ć p r z e k a z z 1 5 0 2 r , i i n n e . W ś w i e t l e p r z e d s t a w i o n y c h f a k t ó w , w p o ł o w i e X V w . i p ó ź n i e j , k o m e n d y f r y z y j s k i e n i e b y ł y s a m o w y s t a r c z a l n e ; p o w a ż n i e z u b o ż a ł y . N p . w X V I w . w S c h o t e n m i e s z k a ł k o m t u r j e d y n i e ze s ł u ż ą c ą . J . A . M o l z a ­ r z u c a n i e k t ó r y m k o m t u r o m n i e g o s p o d a r n o ś ć i m a r n o t r a w s t w o u z y k i w a - n y c h ś r o d k ó w . W w y s t ą p i e n i u J . A . M o l a n a j w y ż e j n a l e ż y o c e n i ć s t a r a n i a u j a w n i e n i a s t r u k t u r y o r g a n i z a c y j n e j i g o s p o d a r c z e j f r y z y j s k i c h d o m ó w z a k o n n y c h , ł ą c z n i e z p r z e d s t a w i e n i e m p r o b l e m u s i ł y r o b o c z e j o r a z p o ­ r ó w n a ń z i n n y m i k l a s z t o r a m i i z a k o n a m i t e g o r e g i o n u . W g o d z i n a c h p o p o ł u d n i o w y c h t e g o ż d n i a u c z e s t n i c y k o n f e r e n c j i w y ­ s ł u c h a l i d w ó c h n a s t ę p n y c h r e f e r a t ó w p o ś w i ę c o n y c h t y m r a z e m w g ł ó w ­ n e j m i e r z e u p r a w i e w i n o r o ś l i o r a z p r o d u k c j i i h a n d l u w i n e m . D r M i c h a e l D i e f e n b a c h e r ( N ü r n b e r g ) p r z e d s t a w i ł m i a n o w i c i e z a g a d n i e n i e w y t w o r z e ­ n i a s ię c e n t r ó w g o s p o d a r k i a g r a r n e j w k o m e n d a c h z a k o n n y c h n a d d o l n y m

N e c k a r e m ( A g r a r w ir t s c h a jt lic h e Z e n tr e n des Deutsches O rdens am u n t e r

(5)

5 8 6 K r o n i k a n a u k o w a P o n i e w a ż z a c h o w a i y s i ę w y k a z y p o s i a d ł o ś c i z l a t 1 4 2 7 i 1 52 4 k o m e n d y Z a k o n u w H e i l b o r n n , r e f e r e n t n a t y c h i i n n y c h p r z y k ł a d a c h p r z e d s t a w i ł p r z e k o n y w a j ą c e s t r u k t u r ę u p r a w , u w z g l ę d n i a j ą c g r u n t y u p r a w n e , ł ą k i , t e r a s y w i n n e i l a s y w k o n t e k ś c i e r o z w o j o w y m . P o n i e w a ż j e d n a k b r a k o p r a c o w a ń , a s t a n z a c h o w a n i a b a z y ź r ó d ł o w e j j e s t n i e w y s t a r c z a j ą c y i t e n r e f e r a t , d o t y c z ą c y k w e s t i i a g r a r n y c h , w y c h o d z i ł p o z a ś r e d n i o w i e c z e i b y ł m o c n o o s a d z o n y w g ł ę b i X V I w . N a t o m i a s t p r o f . U . A r n o l d p o d j ą ł p r ó b ę s z e r o k i e j p r z e g l ą d o w e j o c e n y u p r a w w i n o r o ś l i i h a n d l u w i n e m w p o s i a d ł o ś c i a c h Z a k o n u K r z y ż a c k i e g o (W e in b a u u n d W e in h a n d e l b e im D e u ts c h en O rde n ), k o n c e n t r u j ą c s ię p o c z ą t k o w o n a d w ó c h p o d s t a w o w y c h a s p e k t a c h , a m i a n o w i c i e : w i e l k o ś c i u p r a w , z a l e ż n i e o d s t r e f y k l i m a t y c z n e j , o r a z w p ł y w i e z m i a n k l i m a t y c z ­ n y c h w E u r o p i e n a r o z w ó j , a p o t e m s t o p n i o w y u p a d e k u p r a w w i n o r o ś l i , w i d o c z n y s z c z e g ó l n i e w p o c z ą t k a c h X V I I w . Z d a n i e m r e f e r e n t a , w a r u n k i k l i m a t y c z n e s t o p n i o w o p o g a r s z a ł y s ię , p o c z y n a j ą c o d 1 5 5 0 r . D o p i e r o w n a s t ę p n e j k o l e j n o ś c i U . A r n o l d m ó w i ł o s p o ż y c i u w i n , u s z l a c h e t n i a n i u i c h p r z e z z a p r a w i a n i e m i o d e m i z i o ł a m i , s t r e f a c h e k s p o r t u , k o m o r a c h c e l n y c h i c ł a c h o c h r o n n y c h , a t a k ż e k w e s t i a c h z w i ą z a n y c h z d z i e r ż a w i e ­ n i e m w i n n i c o r a z p r o d u k c j ą w i n a . W y k ł a d s w ó j i l u s t r o w a ł w y b r a n y m i p r z y k ł a d a m i , w z m i a n k u j ą c m . i n . , że w n i e k t ó r y c h r e g i o n a c h w y s o k o ś ć t a r y f c e l n y c h d o c h o d z i ł a d o 2 / 3 w a r t o ś c i e k s p o r t o w a n e g o w i n a . N a k o n i e c , w y k a z u j ą c , j a k p o w a ż n e są b r a k i w o p r a c o w a n i u t y c h k w e s t i i g o s p o d a r c z y c h , p r z e d s t a w i ł l i c z n e p o s t u l a t y b a d a w c z e . R ó w n i e ż w d r u g i m d n i u k o n f e r e n c j i , 21 w r z e ś n i a , w y g ł o s z o n o 4 r e f e ­ r a t y . J a k o p i e r w s z y w y s t ą p i ł p r o f . H e n r y k S a m s o n o w i c z p r z e d s t a w i a j ą c p r o b l e m p o t e n c j i g o s p o d a r c z e j Z a k o n u K r z y ż a c k i e g o w s t r e f i e b a ł t y c k i e j ( D e r D eutsche O rd e n als W ir ts c h a fts m a c h t des Ostseeraum s) n a s z e r o k i m t l e p o r ó w n a w c z y m z p a ń s t w a m i o ś c i e n n y m i t e g o r e g i o n u . P r e l e g e n t , w y ­ k o r z y s t u j ą c o s i ą g n i ę c i a w s p ó ł c z e s n e j h i s t o r i o g r a f i i , n a k r e ś l i ł p a n o r a m i c z n y o b r a z r o z w o j u o s a d n i c t w a w i e j s k i e g o i m i e j s k i e g o p o w y ż s z e g o o b s z a r u E u r o p y , ł ą c z n i e z r o z w o j e m d e m o g r a f i c z n y m , b y n a s t ę p n i e n a ś w i e t l i ć k w e s t i e z w i ą z a n e z p r o d u k c j ą r o l n i c z ą i p o z a r o l n i c z ą p a ń s t w a k r z y ż a ­ c k i e g o w P r u s a c h n a t l e p a ń s t w s ą s i e d n i c h . P r z e d m i o t e m r o z w a ż a ń b y ł u d z i a ł s a m e g o Z a k o n u , j a k t e ż m i a s t i m i e s z c z a ń s t w a o r a z l u d n o ś c i w i e j ­ s k i e j w p r o d u k c j i i h a n d l u . W k o n k l u z j i k o ń c o w e j r e f e r e n t s f o r m u ł o w a ł i n t e r e s u j ą c e w n i o s k i i p o s t u l a t y b a d a w c z e . D o c . Z e n o n H u b e r t N o w a k z T o r u n i a w y s t ą p i e n i e s w o j e p o ś w i ę c i ł p r z e d z a m c z o m j a k o c e n t r o m g o s p o d a r c z y m Z a k o n u K r z y ż a c k i e g o w P r u ­

s a c h (D ie V o r b u r g als W ir ts c h a fs z e n tr u m des D e u ts c h en O rdens in P re u s -

(6)

z a m k ó w m o ż n a r o z u m i e ć d w o j a k o , a w i ę c — s z e r z e j — j a k o c e n t r u m a d m i n i s t r a c y j n e , z a r z ą d z a j ą c e t a k ż e m . i n . w s i a m i c z y n s z o w y m i o r a z f o l ­ w a r k a m i , s t a n o w i ą c y m i w ł a s n o ś ć Z a k o n u , i w z n a c z e n i u w ę ż s z y m , j a k o o ś r o d k a ż y c i a c o d z i e n n e g o , p o s t a w i ł p y t a n i e , c z y s a m e z a m k i , a z w ł a s z c z a i c h p r z e d z a m c z a z u w a g i n a l i c z n e u r z ą d z e n i a g o s p o d a r c z e m o g ą b y ć t r a k t o w a n e j a k o c e n t r a g o s p o d a r c z e . N a s t ę p n i e r e f e r e n t , n a p o d s t a w i e l i t e r a t u r y p r z e d m i o t u i z a c h o w a n y c h ź r ó d e ł , z i l u s t r o w a ł p o ł o ż o n e w o b r ę b i e p r z e d z a m c z y m ł y n y , f o l u s z e , k u ź n i e i w a r s z t a t y r z e m i e ś l n i c z e , c h o ć n i e w s k a z a ł m o ż l i w y c h p o w i ą z a ń m i ę d z y i n f r a s t r u k t u r ą g o s p o d a r c z ą z a m k ó w a r z e m i o s ł e m i i n n y m i u r z ą d z e n i a m i g o s p o d a r c z y m i s ą s i a d u j ą ­ c y c h m i a s t ; p o z o s t a w i ł t o j a k o s w e g o r o d z a j u p o s t u l a t b a d a w c z y . T a k u j ę t y p r z e d m i o t w y k ł a d u s t a n o w i n i e w ą t p l i w i e p e w n e n o v u m d l a p r z y ­ s z ł y c h p r a c b a d a w c z y c h . T r u d n y , n i e j e d n o k r o t n i e p o d e j m o w a n y w l i t e r a t u r z e h i s t o r y c z n e j t e m a t , k i e r o w a n i a g o s p o d a r k ą Z a k o n u K r z y ż a c k i e g o w P r u s a c h ( Z u r

W ir t s c h a f t s f ü h r u n g des D e u ts c h e n O rde n s i n Preussen) o m ó w i ł d r B e r n ­ h a r t J ä h n i g z B e r l i n a Z a c h o d n i e g o , k o n c e n t r u j ą c s ię n a r o l i s a m e g o Z a ­ k o n u o r a z j e g o d z i a ł a l n o ś c i g o s p o d a r c z e j i h a n d l o w e j .

Z a g a d n i e n i e m i e j s c a b u d o w n i c t w a w s y s t e m i e g o s p o d a r c z y m Z a k o n u

K r z y ż a c k i e g o w P r u s a c h (Das B a uw esen i m W ir ts c h a fts s y s te m des

D e u ts c h e n O rdens i n Preussen) o m ó w i ł d o c . M a r i a n A r s z y ń s k i . P o d j ą ł o n p r ó b ę s c h a r a k t e r y z o w a n i a z w i ą z k ó w b u d o w n i c t w a k r z y ż a c k i e g o z g o s p o ­ d a r k ą , a t a k ż e h a n d l e m w P r u s a c h . W ś w i e t l e t e j c h a r a k t e r y s t y k i b u d o w ­ n i c t w o m i a ł o d u ż y w p ł y w n a p o s z c z e g ó l n e g a ł ę z i e g o s p o d a r k i k r z y ż a c k i e j , a t a k ż e n a o g ó l n ą s y t u a c j ę n a r y n k u p r a c y . W o g ó l n y m b i l a n s i e , m i m o o k r e s o w o b a r d z o d u ż e g o o b c i ą ż e n i a s i ł y r o b o c z e j p o t r z e b n e j w r o l n i c t w i e , w p ł y w b u d o w n i c t w a n a r o z w ó j g o s p o d a r c z y , w t y m n a u p o w s z e c h n i e n i e s ię g o s p o d a r k i p i e n i ę ż n e j o c e n i o n y z o s t a ł p o z y t y w n i e . W s z y s t k i e p r z e d s t a w i o n e r e f e r a t y c i e s z y ł y s i ę p o w a ż n y m z a i n t e r e s o ­ w a n i e m u c z e s t n i k ó w k o n f e r e n c j i , c z e g o w y r a z e m b y ł a o ż y w i o n a , z a w s z e r z e c z o w a , a d o ś ć c z ę s t o k r y t y c z n a d y s k u s j a , k t ó r a d o t y c z y ł a p r o b l e m ó w ź r ó d ł o z n a w c z y c h , p o r ó w n a w c z y c h — m o w a o o d m i e n n o ś c i s t r u k t u r g o ­ s p o d a r c z y c h p a ń s t w a z a k o n n e g o w P r u s a c h o d e u r o p e j s k i c h b a l i w a t ó w k r z y ż a c k i c h , a n a w e t p o z a e u r o p e j s k i c h — a t a k ż e p o s t u l a t ó w b a d a w c z y c h o d n o s z ą c y c h s i ę d o p r z y s z ł y c h p r a c . W y r a z e m w y s o k i e j a k t y w n o ś c i u c z e s t n i k ó w k o n f e r e n c j i b y ł u d z i a ł o k o ł o 9 d y s k u t a n t ó w w d y s k u s j i n a d k a ż d y m r e f e r a t e m . N a j a k t y w n i e j s z a b y ł a n i e l i c z n a g r u p a h i s t o r y k ó w p o l s k i c h , z k t ó r e j d w a j p r z e d s t a w i c i e l e , a m i a n o w i c i e : p r o f , d r h a b . G e ­ r a r d L a b u d a i p r o f , d r M a r i a n B i s k u p p r z e w o d n i c z y l i d w ó m p i e r w s z y m s e s j o m k o n f e r e n c j i . O f i c j a l n e g o z a m k n i ę c i a k o n f e r e n c j i d o k o n a ł U . A r n o l d .

(7)

5 8 8 K r o n i k a n a u k o w a U c z e s t n i c y k o n f e r e n c j i w z i ę l i t e ż u d z i a ł w i m p r e z a c h t o w a r z y s z ą c y c h : d e g u s t a c j i m i e j s c o w e g o w i n a w k o m n a c i e p o ł o ż o n e j w w i e ż y z a m k o w e j , u r o c z y s t y m b a n k i e c i e w y d a n y m p r z e z w ł a d z e m i a s t a B a d M e r g e n t h e i m , z n a k o m i t y m k o n c e r c i e d a w n e j X V I I I - w i e c z n e j m u z y k i r e z y d e n c j o n a l n e j o r a z w c a ł o d z i e n n e j w y c i e c z c e w i o d ą c e j p r z e ś l i c z n ą t r a s ą d o A r c h s h o f e n , D e t t w a n g , R o t h e n b u r g a i i n n y c h m i e j s c o w o ś c i . W y p a d a d o d a ć , że w s z y s t k i e m a t e r i a ł y z k o n f e r e n c j i z o s t a n ą o p u b l i ­

Cytaty

Powiązane dokumenty

In the last decade two promising contactless measurement techniques were developed: contactless inductive flow tomography (CIFT) and mutual inductance tomography

for Au has three steps (note the difference between Au and Ag at different positions): for each z-slice, (i) transform the xy-slice of HAADF (or EDS-Ag) reconstruction into many

Stefana Batorego w Rzeżycy, Polskiej Szkoły Podstawowej w Kra- sławiu, Związku Młodych Polaków na Łotwie, Klubu Seniorów w Dyneburgu, Klubu Polskich Kobiet w Dyneburgu

Wydaje się, iż bez względu na aspekt podejmowanych badań doświadczania i zapamiętywania przestrzeni zarówno w geografi i polskiej, jak i zachodniej bra- kuje prac odnoszących się

Es decir, el aspecto físico de este manuscrito corresponde exactamente a la descripción de los manuscritos que nos da el narrador de “Pierre Menard, autor del Quijote”: “Re-

En gran parte se confi rman también las opiniones formuladas hace más de diez años y las actuales, aunque los representan- tes del primer grupo parecen ver menos diferencias

The author distinguishes between the real activity (encompassed in three dimensions: active d e c lara- tion of needs of the local aggregation, voluntary physical

Przewietlenie ansamblu poetyckiego Rosyjscy bogowie pozwala na stwierdzenie, e Danii Andriejew wiadomie korzysta z kodów kultury, odsyajcych do religii chrzecijaskich,