Opracowanie metodologii i oszacowanie danych dot. pracujących w gospodarce narodowej na poziomie powiatu (NTS 4)

(1)

(2)

(3)

Praca badawcza

pt. „Opracowanie metodologii i oszacowanie

danych dot. pracujących w gospodarce

narodowej na poziomie NTS 4”

realizowana przez

Centrum Badań i Edukacji Statystycznej

z siedzibą w Jachrance na podstawie

umowy nr 1/BR-POPT/CBiES/2014 zawartej dnia 22.01.2014 r.

pomiędzy GUS a CBIES

w ramach Projektu Programu Operacyjnego

Pomoc Techniczna 2007-2013

pn. „Wsparcie systemu monitorowania polityki spójności

w perspektywie finansowej 2007-2013

oraz programowania i monitorowania polityki spójności

w perspektywie finansowej 2014-2020”

(4)

2 Końcowy raport metodologiczno-analityczny

z realizacji II etapu pracy badawczej

pt. „Opracowanie metodologii i oszacowanie danych dot.

pracujących w gospodarce narodowej na poziomie NTS 4”

Zespół realizujący:

Wioletta Zwara

Joanna Wierzbińska

Dominik Śliwicki

Bożena Białasik

Klaudia Gietka-Cichańska

Katarzyna Pojda

Katarzyna Klamrowska

Olga Lewandowska

Łukasz Kirstein

Szymon Czerwczak

Bartosz Wilk

Justyna Nowakowska

Hanna Strzelecka

Ewa Rupniewska

Aneta Kuchta

Ewa Liminowicz

Dariusz Klamecki

(5)

(6)

4 Spis treści

1. Cel pracy badawczej ... 6

2. Definicje informacji wynikowych opisanych w przedmiocie badania ... 8

3. Charakterystyka dostępnych zasobów informacyjnych ... 17

4. Opis metodologiczny i metodyczny szacowania informacji wynikowych

możliwych do uzyskania na etapie realizacji pracy badawczej ... 36

4.1. Szczegółowa ocena jakości zbiorów danych z systemów administracyjnych .... 36

4.1.1. Szczegółowa analiza danych zawartych w systemie informacyjnym

prowadzonym przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych ... 37

4.1.2. Szczegółowa analiza danych zawartych w systemie informacyjnym

prowadzonym przez Kasę Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego ... 48

4.2. Metodologia naliczania danych o pracujących w gospodarce narodowej na

poziomie NTS 4 na podstawie zbiorów Zakładu Ubezpieczeń Społecznych ... 52

5. Ocena możliwości dodatkowego uzyskania liczby pracujących w gospodarce

narodowej na poziomie NTS 4 w głównym miejscu pracy ... 155

5.1. W administracji publicznej, w podziale na administrację państwową

i samorządową ... 155

5.2. Osoby pracujące posiadające orzeczenie o niepełnosprawności

(niepełnosprawność prawna) ... 175

5.3. Pracujący według grup wiekowych ... 185

6. Charakterystyka zgodności informacji wynikowych z metodologią

i metodyką stosowaną w polskiej statystyce publicznej... 204

7. Wykaz koniecznych do podjęcia działań warunkujących wyznaczenie

informacji wynikowych niemożliwych do uzyskania na etapie realizacji

pracy badawczej ... 216

8. Opis uwarunkowań i zaleceń dotyczących rozwiązań metodologicznych

i metodycznych, które będą gwarantowały możliwość stałego

(w cyklu rocznym) generowania informacji wynikowych ... 217

9. Charakterystyka danych wynikowych ... 220

9.1. Porównanie wybranych danych wynikowych oszacowanych na podstawie

bazy danych ZUS z danymi ze sprawozdawczości GUS ... 229

Spis tabel ... 235

Spis wykresów ... 236

(7)

(8)

6 1. Cel pracy badawczej

Celem głównym pracy badawczej pt. „Opracowanie metodologii i oszacowanie

danych dot. pracujących w gospodarce narodowej na poziomie NTS 4” było

opracowanie metodologii oraz oszacowanie liczby pracujących w gospodarce

narodowej według stanu na koniec roku w podziale terytorialnym kraju na poziomie

powiatów (NTS 4) w głównym miejscu pracy.

Cele szczegółowe obejmowały wypracowanie metodologii i oszacowanie liczby

pracujących według NTS4 w kategoriach:

1) pracujący wg płci:

a) kobiety,

b) mężczyźni,

2) pracujący wg wybranych statusów zatrudnienia:

a) pracodawcy,

b) pracownicy najemni,

c) pracujący na własny rachunek,

3) pracujący wg sektorów własności:

a) publiczny,

b) prywatny,

4) pracujący wg grup sekcji:

a) rolnictwo, leśnictwo, łowiectwo i rybactwo (sekcja A),

b) przemysł i budownictwo (sekcje B, C, D, E, F),

c) handel, naprawa pojazdów samochodowych, transport i gospodarka

magazynowa, zakwaterowanie i gastronomia, informacja i komunikacja

(sekcje G, H, I, J),

d) działalność finansowa i ubezpieczeniowa i obsługa rynku nieruchomości

(sekcje K, L),

e) pozostałe usługi (sekcje M, N, O, P, Q, R, S, T, U),

5) pracujący wg wielkości jednostek podmiotów gospodarki narodowej:

a) 9 i mniej pracujących,

b) 10-49 pracujących,

c) 50-249 pracujących,

d) 250 i więcej pracujących.

(9)

7 Ponadto zbadana została możliwość uzyskania danych o pracujących

w gospodarce narodowej na poziomie NTS 4 w głównym miejscu pracy:

1)

w administracji publicznej, w podziale na administrację państwową

i samorządową,

2) posiadających orzeczenie o niepełnosprawności,

3) według grup wiekowych:

a) poniżej 25 roku życia,

b) 25-34 lata,

c) 35-49 lat,

d) 50 lat i więcej.

Dodatkowo zbadano możliwość uzyskania dla wymienionych powyżej kategorii

informacji w podziale na płeć.

Pracami nie były objęte informacje o pracujących w jednostkach budżetowych

prowadzących działalność w zakresie obrony narodowej i bezpieczeństwa

publicznego ze względu na brak możliwości pozyskania takich danych w układach

terytorialnych.

(10)

8 2. Definicje informacji wynikowych opisanych w przedmiocie

badania

Dla potrzeb projektu przyjęto funkcjonującą w statystyce publicznej definicję

pracujących, wg której do pracujących w gospodarce narodowej zalicza się:

1

1) pracowników najemnych (zatrudnionych) tj. osoby zatrudnione na podstawie

stosunku pracy (umowa o pracę, powołanie, mianowanie lub wybór) lub stosunku

służbowego na czas określony i nieokreślony, w pełnym i niepełnym wymiarze

czasu pracy, łącznie z sezonowymi i zatrudnionymi dorywczo oraz osoby

zatrudnione za granicą na rzecz jednostek krajowych. Do zatrudnionych

w gospodarce narodowej zalicza się również pracowników najemnych

w gospodarstwach indywidualnych w rolnictwie,

2) pracodawców w sektorze prywatnym, pracujących na własny rachunek

i pomagających członków rodzin:

a) właścicieli, współwłaścicieli i dzierżawców gospodarstw indywidualnych

w rolnictwie (łącznie z bezpłatnie pomagającymi członkami ich rodzin),

tj. pracujących w gospodarstwach indywidualnych oraz indywidualnych

właścicieli zwierząt gospodarskich nieposiadających użytków rolnych,

b) właścicieli i współwłaścicieli (łącznie z bezpłatnie pomagającymi członkami

ich rodzin; z wyłączeniem wspólników spółek, którzy nie pracują w spółce)

jednostek prowadzących działalność gospodarczą poza gospodarstwami

indywidualnymi w rolnictwie,

c) inne osoby pracujące na własny rachunek, np. osoby wykonujące wolne

zawody (np. architekt, lekarz, adwokat),

3) osoby wykonujące pracę nakładczą,

4) agentów pracujących na podstawie umów agencyjnych i umów na warunkach

zlecenia (łącznie z pomagającymi członkami ich rodzin oraz osobami

zatrudnionymi przez agentów),

5) członków spółdzielni produkcji rolniczej, tj. członków RSP oraz powstałych na ich

bazie spółdzielni o innym profilu produkcyjnym, w odniesieniu do których

funkcjonuje prawo spółdzielcze, a także członków spółdzielni kółek rolniczych,

6) duchownych pełniących obowiązki duszpasterskie.

1

por. Zasady metodyczne statystyki rynku pracy i wynagrodzeń, GUS, Warszawa 2008;

http://stat.gov.pl/metainformacje/slownik-pojec/

(11)

9 Do

pracujących zalicza się również osoby otrzymujące zasiłki chorobowe,

macierzyńskie, ojcowskie, rodzicielskie i opiekuńcze, a także nauczycieli

przebywających na urlopach zdrowotnych lub „będących czasowo w stanie

nieczynnym” oraz skazanych (więźniów) pracujących na podstawie zbiorowych

umów o pracę.

W kontekście terytorialnym do pracujących w gospodarce narodowej zalicza się

osoby wykonujące pracę w Polsce, a także za granicą na rzecz jednostek,

w których zostały zatrudnione, niezależnie od czasu trwania tego zatrudnienia

(np. przy realizacji usług eksportowych, jako pracownicy polskich przedstawicielstw

dyplomatycznych, urzędów centralnych, polskich przedstawicielstw ONZ oraz innych

misji, a także osoby skierowane za granicę w celach szkoleniowych i badawczych).

W badaniach prowadzonych poprzez podmioty gospodarki narodowej

do pracujących nie zalicza się:

2

1) osób zatrudnionych na podstawie umowy o pracę w celu przygotowania

zawodowego,

2) uczniów szkół dla niepracujących oraz słuchaczy szkół wyższych odbywających

praktyki wakacyjne lub dyplomowe,

3) osób

wykonujących pracę na podstawie umowy zlecenia lub umowy o dzieło;

4) osób przebywających na urlopach wychowawczych w wymiarze powyżej

3 miesięcy (nieprzerwanie),

5) osób, którym udzielono urlopów bezpłatnych w wymiarze powyżej 3 miesięcy

(nieprzerwanie),

6) osób

pobierających świadczenie rehabilitacyjne,

7) pracowników

udostępnianych (zatrudnionych) przez agencję pracy tymczasowej,

8) pracowników zatrudnionych na kontraktach, których umowa nie ma charakteru

umowy o pracę.

Pracujący w głównym miejscu pracy

Pojęcie główne miejsce pracy stosowane jest w statystyce w celu obliczania liczby

osób pracujących, przyjmując zasadę jednorazowego ujmowania osób pracujących

w kilku miejscach pracy, tzn. osoby zatrudnione w dwóch lub więcej miejscach pracy

(12)

10 powinny oświadczyć, które miejsce pracy uważają za główne, przyjmując za

kryterium np. wymiar godzin, kwotę wynagrodzenia.

Dla pracującego emeryta lub rencisty głównym miejscem pracy jest zakład pracy,

a emerytura lub renta jest źródłem dochodu dla tej osoby.

Pracujący w gospodarstwach indywidualnych w rolnictwie według PSR 2010

Do pracujących w gospodarstwach indywidualnych w rolnictwie zalicza się:

 właścicieli, współwłaścicieli i dzierżawców gospodarstw indywidualnych

w rolnictwie (łącznie z pomagającymi członkami ich rodzin),

 wszystkich pracujących w tych gospodarstwach niezależnie od powierzchni

użytków rolnych oraz przeznaczenia produkcji rolniczej (razem

z produkującymi wyłącznie lub głównie na własne potrzeby).

W związku z faktem, iż właściciele gospodarstw rolnych mają możliwość

zatrudniania w gospodarstwie pracowników, należy zwrócić również uwagę

na definicje pracowników najemnych w gospodarstwach indywidualnych w rolnictwie.

Wyróżnia się pracowników najemnych stałych i pracowników dorywczych.

Pracownicy najemni stali w gospodarstwie rolnym to osoby zatrudnione

w gospodarstwie rolnym na podstawie pisemnej lub ustnej umowy o pracę,

otrzymujące wynagrodzenie w gotówce lub w naturze. Częścią wynagrodzenia mogą

być również koszty utrzymania (np. nocleg, wyżywienie). Jako pracowników

najemnych stałych traktuje się osoby, które pracowały za wynagrodzeniem w każdym

tygodniu w roku poprzedzającym dzień badania, bez względu na liczbę godzin pracy

w ciągu tygodnia.

3

Do pracowników najemnych stałych w gospodarstwie rolnym należy również

zaliczyć osoby, które przepracowały tylko część tygodni w roku z następujących

przyczyn:

1) specyfika produkcji rolnej w gospodarstwie (np. uprawa owoców, warzyw

gruntowych) wymagająca zatrudniania pracowników tylko w ciągu kilku miesięcy

w roku,

2) urlop, służba wojskowa, choroba, wypadek, zgon,

(13)

11 3) rozpoczęcie lub zakończenie pracy w gospodarstwie (czyli osoby, które zmieniły

miejsce pracy w ciągu roku),

4) całkowite wstrzymanie pracy w gospodarstwie spowodowane przyczynami

naturalnymi (powódź, pożar).

Pracownicy dorywczy – osoby (zatrudnione w gospodarstwie rolnym

na podstawie pisemnej lub ustnej umowy o pracę, otrzymujące wynagrodzenie

w gotówce lub naturze; częścią wynagrodzenia mogą być również koszty utrzymania

np. nocleg, wyżywienie), które w ciągu ostatnich 12 miesięcy pracowały tylko

w wybranym okresie i nie mają stałej umowy o pracę.

Pracujący według ZUS

W związku z wykorzystaniem zasobów ZUS, niezbędne było przeanalizowanie

definicji stosowanych przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych pod kątem zbieżności

z definicjami funkcjonującymi w statystyce publicznej:

4

1) pracownik – osoba pozostająca w stosunku pracy (z wyłączeniem prokuratorów),

niespełniająca kryteriów określonych dla osób współpracujących, oraz osoba

wykonująca pracę na podstawie umowy agencyjnej, umowy-zlecenia lub innej

umowy o świadczenie usług, do której zgodnie z Kodeksem cywilnym stosuje się

przepisy dotyczące zlecenia, albo na podstawie umowy o dzieło, jeśli umowę taką

zawarła z pracodawcą, z którym pozostaje w stosunku pracy, lub jeżeli w ramach

takiej umowy wykonuje pracę na rzecz pracodawcy, z którym pozostaje

w stosunku pracy,

2) osoba prowadząca pozarolniczą działalność:

1) osoba prowadząca pozarolniczą działalność gospodarczą na podstawie

ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej

(Dz.U. z 2007 r. nr 155, poz. 1095 z późn. zm.) lub innych przepisów

szczególnych,

2) twórca, tj. osoba, która tworzy dzieła w zakresie architektury, architektury

wnętrz, architektury krajobrazu, urbanistyki, literatury pięknej, sztuk

4

_{Zasady podlegania ubezpieczeniom społecznym i ubezpieczeniu zdrowotnemu, ustalania podstawy}

wymiaru oraz rozliczania i opłacania składek na te ubezpieczenia oraz na Fundusz Pracy i Fundusz

Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych. Poradnik, ZUS, Warszawa 2012

(14)

12 plastycznych, muzyki, fotografiki, twórczości audiowizualnej, choreografii

i lutnictwa artystycznego oraz sztuki ludowej, będące przedmiotem prawa

autorskiego; uznanie działalności za twórczą i ustalenie daty jej rozpoczęcia

następuje w formie decyzji Komisji do Spraw Zaopatrzenia Emerytalnego

Twórców, działającej przy ministrze właściwym do spraw kultury,

3) artysta, tj. osoba wykonująca zarobkowo działalność artystyczną w dziedzinie

sztuki aktorskiej i estradowej, reżyserii teatralnej i estradowej, sztuki tanecznej

i cyrkowej oraz w dziedzinie dyrygentury, wokalistyki, instrumentalistyki,

kostiumografii, scenografii, a także w dziedzinie produkcji audiowizualnej

reżyserzy, scenarzyści, operatorzy obrazu i dźwięku, montażyści i kaskaderzy;

uznanie działalności za artystyczną i ustalenie daty jej rozpoczęcia następuje

w formie decyzji Komisji do Spraw Zaopatrzenia Emerytalnego Twórców,

działającej przy ministrze właściwym do spraw kultury, osoba prowadząca

działalność w zakresie wolnego zawodu w rozumieniu przepisów

o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów

osiąganych przez osoby fizyczne,

4) osoba prowadząca działalność w zakresie wolnego zawodu, z której

przychody są przychodami z działalności gospodarczej w rozumieniu

przepisów o podatku dochodowym od osób fizycznych,

5) wspólnik jednoosobowej spółki z ograniczoną odpowiedzialnością,

6) wspólnicy spółki jawnej, komandytowej lub partnerskiej,

7) od 1 marca 2009 r. – osoba prowadząca niepubliczną szkołę, placówkę lub ich

zespół na podstawie przepisów o systemie oświaty,

3) osoba współpracująca – osoba współpracująca z osobami prowadzącymi

pozarolniczą działalność lub zleceniobiorcami: małżonek, dziecko własne, dziecko

drugiego małżonka, dziecko przysposobione, rodzic, macocha, ojczym oraz

osoba przysposabiająca, jeżeli pozostaje z osobą prowadzącą pozarolniczą

działalność lub zleceniobiorcą we wspólnym gospodarstwie domowym

i współpracuje przy prowadzeniu działalności lub wykonywaniu umowy; nie

dotyczy to osób, z którymi została zawarta umowa o pracę w celu przygotowania

zawodowego,

4) osoba wykonująca pracę nakładczą – osoba zatrudniona na podstawie umowy

o pracę nakładczą,

(15)

13 5) członek rolniczej spółdzielni produkcyjnej lub spółdzielni kółek rolniczych –

członek RSP, innej spółdzielni zajmującej się produkcją rolną oraz SKR,

zajmujących się produkcją rolną, działających zgodnie z art. 138-178

oraz art. 180 § 3 ustawy z dnia 16 września 1982 r. – Prawo spółdzielcze

(Dz.U. z 2003 r. nr 188, poz. 1848 z późn. zm.), który wykonuje pracę na rzecz

spółdzielni na innej podstawie niż stosunek pracy lub wytwarza na jej rzecz

produkty rolne w prowadzonym przez siebie gospodarstwie, oraz traktowane

na równi z tymi członkami spółdzielni inne osoby, które wykonują pracę

w spółdzielni lub gospodarstwie rolnym spółdzielni na innej podstawie niż

stosunek pracy, niebędące jej członkami i wynagradzane według zasad

obowiązujących członków spółdzielni, w tym kandydaci na członka spółdzielni,

6) zleceniobiorca – osoba wykonująca pracę na podstawie umowy agencyjnej

lub umowy-zlecenia albo innej umowy o świadczenie usług, do której zgodnie

z Kodeksem cywilnym stosuje się przepisy dotyczące umowy-zlecenia,

z wyłączeniem osób uważanych w rozumieniu przepisów ustawy o systemie

ubezpieczeń społecznych za pracowników.

Powiązanie pojęć

Powiązanie pojęć stosowanych w badaniach statystyki publicznej z kodami

tytułu ubezpieczenia w ZUS przedstawione zostały w poniższej tabeli:

(16)

14 Tabela 1. Przyjęta na potrzeby niniejszego projektu definicja "pracujących" i

przypisaneposzczególnym kategoriom pracujących kody ubezpieczeń

z bazy ZUS

Kategorie pracujących

Kod tyt.

ubezp.

ZUS

Objaśnienia kodów tytułu ubezpieczenia

Pracujący

w badaniach

(GUS)

prowadzonych

poprzez

przedsiębiorstwa

i jednostki sfery

budżetowej

Osoby zatrudnione na

podstawie stosunku

pracy lub stosunku

służbowego (umowy

o pracę, powołania,

wyboru lub mianowania

0110

pracownik podlegający ubezpieczeniom społecznym

i ubezpieczeniu zdrowotnemu

0111

pracownik podlegający ubezpieczeniom społecznym

i z mocy przepisów szczególnych niepodlegający

ubezpieczeniu zdrowotnemu

0120

pracownik młodociany

0125

pracownik podlegający ubezpieczeniom społecznym

i ubezpieczeniu zdrowotnemu, opłacający składki na

własne ubezpieczenia w przypadku określonym w art.

109 rozporządzenia Rady (EWG) nr 574/72 z dnia 21

marca 1972 r. w sprawie wykonywania rozporządzenia

Rady (EWG) nr 1408/71 w sprawie stosowania

systemów zabezpieczenia społecznego do

pracowników najemnych, osób prowadzących

działalność na własny rachunek i do członków ich

rodzin przemieszczających się we Wspólnocie (Dz.

Urz. WE L 74 z 27.03.1972, str. 1, z późn. zm.; Dz.

Urz. UE Polskie wydanie specjalne, rozdz. 05, t. 1, str.

35), zwanego dalej "rozporządzeniem Rady (EWG) nr

574/72

0126

pracownik podlegający ubezpieczeniom społecznym

i z mocy przepisów szczególnych niepodlegający

ubezpieczeniu zdrowotnemu, opłacający składki na

własne ubezpieczenia w przypadku określonym w art.

109 rozporządzenia Rady (EWG) nr 574/72

0610

poseł lub senator pobierający uposażenie

0800

osoba wykonująca odpłatnie pracę na podstawie

skierowania do pracy, w czasie odbywania kary

pozbawienia wolności lub tymczasowego aresztowania

1111

osoba odbywająca służbę zastępczą

1133

funkcjonariusz Państwowej Straży Pożarnej

1134

funkcjonariusz Służby Celnej

1140

funkcjonariusz Służby Więziennej

1211*

_{osoba przebywająca na urlopie wychowawczym}

1240

osoba pobierająca zasiłek macierzyński

2010

sędzia

2020

prokurator, ławnik sądowy, aplikant Krajowej Szkoły

_{Sądownictwa i Prokuratury}

Duchowni

1010

duchowny, nieprowadzący pozarolniczej działalności

gospodarczej, opłacający składkę od minimalnej

podstawy wymiaru

1012

duchowny, nieprowadzący pozarolniczej działalności

gospodarczej, opłacający składkę od zadeklarowanej

nadwyżki ponad minimalną podstawę wymiaru

Osoby wykonujące

pracę nakładczą

0200

osoba wykonująca pracę nakładczą

Członkowie spółdzielni

produkcji rolniczej

0310

członek rolniczej spółdzielni produkcyjnej, spółdzielni

kółek rolniczych lub innej spółdzielni zajmującej się

produkcją rolną

0320

osoba wykonująca pracę w spółdzielni lub

w gospodarstwie rolnym spółdzielni na innej podstawie

niż stosunek pracy, niebędąca jej członkiem

i wynagradzana według zasad obowiązujących

członków spółdzielni, w tym kandydat na członka

spółdzielni

(17)

15 Pracodawcy i pracujący

na własny rachunek –

Właściciele,

współwłaściciele

i dzierżawcy

gospodarstw

indywidualnych

w rolnictwie (łącznie

z pomagającymi

członkami ich rodzin),

tj. pracujący

w indywidualnych

gospodarstwach rolnych

o powierzchni użytków

rolnych do 1 ha

i powyżej 1 ha oraz

indywidualni właściciele

zwierząt gospodarskich

nieposiadający użytków

rolnych z pewnymi

wyłączeniami od 2002

roku, tj. bez osób

produkujących głównie

lub wyłącznie na własne

potrzeby na powyższych

wielkościach działek

~

Pracodawcy i pracujący

na własny rachunek -

Właściciele

i współwłaściciele

(z wyłączeniem

wspólników spółek,

którzy nie pracują

w spółce) jednostek

prowadzących

działalność gospodarczą

poza gospodarstwami

indywidualnymi

w rolnictwie,

0510

osoba prowadząca pozarolniczą działalność

gospodarczą na podstawie przepisów o działalności

gospodarczej lub innych przepisów szczególnych

niemająca ustalonego prawa do renty z tytułu

niezdolności do pracy, dla której podstawę wymiaru

składek na ubezpieczenia społeczne stanowi

zadeklarowana kwota nie niższa niż 60 % kwoty

przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia, oraz

osoba prowadząca niepubliczną szkołę, placówkę lub

ich zespół, na podstawie przepisów o systemie oświaty

0512

osoba prowadząca pozarolniczą działalność

gospodarczą na podstawie przepisów o działalności

gospodarczej lub innych przepisów szczególnych

mająca ustalone prawo do renty z tytułu niezdolności

do pracy, dla której podstawę wymiaru składek na

ubezpieczenia społeczne stanowi zadeklarowana

kwota nie niższa niż 60 % kwoty przeciętnego

miesięcznego wynagrodzenia

0543

wspólnik jednoosobowej spółki z ograniczoną

odpowiedzialnością oraz wspólnicy spółki jawnej,

komandytowej lub partnerskiej

0544

osoba prowadząca pozarolniczą działalność, z mocy

przepisów szczególnych niepodlegająca

ubezpieczeniu zdrowotnemu

0570

osoba prowadząca pozarolniczą działalność

gospodarczą niemająca ustalonego prawa do renty

z tytułu niezdolności do pracy, dla której podstawę

wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne stanowi

zadeklarowana kwota nie niższa niż 30 % kwoty

minimalnego wynagrodzenia

0572

osoba prowadząca pozarolniczą działalność

gospodarczą mająca ustalone prawo do renty z tytułu

niezdolności do pracy, dla której podstawę wymiaru

składek na ubezpieczenia społeczne stanowi

zadeklarowana kwota nie niższa niż 30 % kwoty

minimalnego wynagrodzenia

Pracodawcy i pracujący

(18)

16 Pracujący, pomagający

członkowie rodzin

0545

osoba współpracująca z osobą prowadzącą

pozarolniczą działalność, z mocy przepisów

szczególnych niepodlegająca ubezpieczeniu

zdrowotnemu

Pracodawcy i pracujący

na własny rachunek -

Inne osoby pracujące na

własny rachunek

0520

twórca

0530

artysta

0540

osoba prowadząca pozarolniczą działalność

_{w zakresie wolnego zawodu}

Osoby wykonujące

umowę agencyjną lub

umowę o świadczenie

usług itp.

0411** osoba wykonująca umowę agencyjną, umowę zlecenia

lub umowę o świadczenie usług

0417**

osoba wykonująca umowę agencyjną, umowę zlecenia

lub umowę o świadczenie usług, z mocy przepisów

szczególnych niepodlegająca ubezpieczeniu

zdrowotnemu

0421**

osoba współpracująca z osobą wykonującą umowę

agencyjną, umowę zlecenia lub umowę o świadczenie

usług

0424**

osoba współpracująca z osobą wykonującą umowę

agencyjną, umowę zlecenia lub umowę o świadczenie

usług z mocy przepisów szczególnych niepodlegająca

ubezpieczeniu zdrowotnemu

0426**

osoba wykonująca umowę agencyjną, umowę zlecenia

lub umowę o świadczenie usług, opłacająca składki na

własne ubezpieczenia w przypadku określonym w art.

109 rozporządzenia Rady (EWG) nr 574/72

0428**

osoba wykonująca umowę agencyjną, umowę zlecenia

lub umowę o świadczenie usług, z mocy przepisów

szczególnych niepodlegająca ubezpieczeniu

zdrowotnemu, opłacająca składki na własne

ubezpieczenia w przypadku określonym w art. 109

rozporządzenia Rady (EWG) nr 574/7205

* Zgodnie z definicją do pracujących nie zalicza się osób przebywających na urlopach wychowawczych

w wymiarze powyżej trzech miesięcy;

** Zgodnie z definicją przyjętą w badaniach prowadzonych poprzez przedsiębiorstwa i jednostki sfery budżetowej

do pracujących nie zalicza się osób wykonujących pracę na podstawie umowy zlecenia.

(19)

17 3. Charakterystyka dostępnych zasobów informacyjnych

W ramach pracy badawczej przeanalizowano zasoby Głównego Urzędu

Statystycznego oraz zasoby innych jednostek administracji publicznej stanowiące

potencjalne źródła danych dla oszacowania liczby pracujących w gospodarce

narodowej.

Najistotniejszymi badaniami gromadzącymi informacje na temat liczby

pracujących, ujętymi w Programie Badań Statystycznych Statystyki Publicznej,

których gestorem jest Główny Urząd Statystyczny, są:

1) Narodowy Spis Powszechny Ludności i Mieszkań (NSP),

2) Powszechny Spis Rolny (PSR),

3) Badanie

aktywności ekonomicznej ludności (BAEL),

4) Pracujący w gospodarce narodowej (formularz Z-06 – Sprawozdanie

o pracujących, wynagrodzeniach i czasie pracy, SP-3 – Sprawozdanie

o działalności gospodarczej przedsiębiorstw),

5) Wolne miejsca pracy (formularz Z-05 – Badanie popytu na pracę),

6) Fundacje i stowarzyszenia oraz społeczne jednostki Kościoła katolickiego, innych

kościołów i związków wyznaniowych (formularz SOF-1 – Sprawozdanie

z działalności fundacji, stowarzyszeń i podobnych organizacji społecznych; dane

dotyczące społecznych jednostek parafialnych Kościoła katolickiego przekazywane

przez Instytut Statystyki Kościoła Katolickiego (ISKK)),

7) Statystyka obrządków Kościoła katolickiego w Polsce (dane pozyskiwane od

Instytutu Statystyki Kościoła Katolickiego (ISKK), ankieta AW-01 – statystyczna

ankieta wyznaniowa),

8) System Jednostek Statystycznych (BJS).

Natomiast w zasobach innych jednostek administracji publicznej

zidentyfikowano następujące systemy i dane administracyjne:

9) System

informacyjny

prowadzony

przez Ministerstwo Finansów (MF):

a) Zbiory danych o podatnikach podatku dochodowego od osób fizycznych – PIT,

b) Zbiory danych o podatnikach podatku dochodowego od osób prawnych – CIT,

c) Centralny Rejestr Podmiotów – Krajowa Ewidencja Podatników – CRP KEP,

(20)

18 10) System informacyjny prowadzony przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych (ZUS)

– KSI ZUS:

a) Centralny Rejestr Płatników Składek – CRPS,

b) Centralny Rejestr Ubezpieczonych – CRU,

11)

System informacyjny prowadzony przez Kasę Rolniczego Ubezpieczenia

Społecznego (KRUS):

a) Zbiory danych o osobach podlegających ubezpieczeniu społecznemu rolników

– KRUSnal,

12) System informacyjny prowadzony przez Narodowy Fundusz Zdrowia (NFZ):

a) Centralny Wykaz Ubezpieczonych – CWU.

1) Narodowy Spis Powszechny Ludności i Mieszkań

Cel badania

Przeprowadzenie powszechnego spisu ludności z wykorzystaniem danych

z systemów informacyjnych administracji publicznej i wybranych systemów

pozaadministracyjnych oraz wyników spisu (badania) reprezentacyjnego.

Opracowanie wyników powszechnego spisu w zakresie następujących tematów

badawczych:



stan i charakterystyka demograficzna ludności,



edukacja,



aktywność ekonomiczna osób,



dojazdy do pracy,



źródła utrzymania osób,



niepełnosprawność,



obywatelstwo i kraj urodzenia,



migracje wewnętrzne,



migracje zagraniczne,



narodowość i język oraz mniejszości narodowe i etniczne,



wyznanie (przynależność do kościoła lub związku wyznaniowego),



gospodarstwa domowe i ich skład,



rodziny i ich charakterystyka,

(21)

19 Zakres podmiotowy

Według przepisów ustawy z dnia 4 marca 2010 r. o narodowym spisie

powszechnym ludności i mieszkań w 2011 r. (Dz. U. Nr 47, poz. 277) spisem

obejmuje się:



osoby stale zamieszkałe i czasowo przebywające w mieszkaniach, budynkach

i pomieszczeniach niebędących mieszkaniami, z wyłączeniem szefów

i cudzoziemskiego personelu przedstawicielstw dyplomatycznych i urzędów

konsularnych państw obcych, członków ich rodzin ani innych osób korzystających

z przywilejów i immunitetów na mocy umów, ustaw lub powszechnie ustalonych

zwyczajów międzynarodowych,



osoby niemające miejsca zamieszkania,



mieszkania, budynki, obiekty zbiorowego zakwaterowania i inne zamieszkane

pomieszczenia niebędące mieszkaniami, z wyłączeniem mieszkań, budynków,

obiektów i pomieszczeń będących własnością przedstawicielstw dyplomatycznych

i urzędów konsularnych państw obcych.

Zakres przedmiotowy

Przepisy ustawy z dnia 4 marca 2010 r. o narodowym spisie powszechnym

ludności i mieszkań w 2011 r. ustalają szczegółowy wykaz tematów i danych

zbieranych w spisie. Są to m. in.:



terytorialna charakterystyka osób,



demograficzna charakterystyka osób,



ekonomiczna charakterystyka osób,



edukacyjna charakterystyka osób,



migracje wewnętrzne i zagraniczne,



charakterystyka etniczno-kulturowa,



niepełnosprawność,



gospodarstwa domowe i rodziny,



charakterystyka mieszkań i budynków,



dane jednostkowe dotyczące osób fizycznych prowadzących działalność

gospodarczą i nieprowadzących jej oraz osób prawnych i jednostek

organizacyjnych niemających osobowości prawnej.

(22)

20 2) Powszechny Spis Rolny

Cel badania

Cel badania wynika z przepisów ustawy z dnia 17 lipca 2009 r. o powszechnym

spisie rolnym w 2010 r. (Dz. U. Nr 126, poz. 1040) i jest nim zebranie danych

o gospodarstwach rolnych od użytkowników gospodarstw rolnych.

Zakres podmiotowy

Według przepisów ustawy z dnia 17 lipca 2009 r. o powszechnym spisie rolnym

w 2010 r. badanie przeprowadza się w gospodarstwach rolnych:



osób fizycznych prowadzących działalność rolniczą i nieprowadzących

działalności rolniczej,



osób prawnych i jednostek organizacyjnych niemających osobowości prawnej.

Zakres przedmiotowy

Ustawa z dnia 17 lipca 2009 r. o powszechnym spisie rolnym w 2010 r. określa

szczegółowy wykaz danych zbieranych w spisie rolnym, m. in.:



dane dotyczące osób fizycznych,



dane dotyczące osób prawnych i jednostek niemających osobowości prawnej,



dane dotyczące użytkowanych gospodarstw rolnych,



aktywność ekonomiczna osób w wieku 15 lat i więcej.

3) Badanie

aktywności ekonomicznej ludności

Cel badania

Dostarcza informacji dotyczących rozmiarów i struktury populacji osób

pracujących, bezrobotnych i biernych zawodowo, służących monitorowaniu tempa

i kierunków zmian zachodzących w poziomie aktywności zawodowej ludności.

Zakres podmiotowy

Gospodarstwa domowe oraz osoby w wieku 15 lat i więcej, będące członkami

tych gospodarstw, zamieszkałe w 54,7 tys. mieszkań wylosowanych do badania.

Zakres przedmiotowy

Rozmiary i struktura populacji osób aktywnych i biernych zawodowo (bez osób

zamieszkałych w gospodarstwach zbiorowych, tzn. w hotelach pracowniczych,

internatach, domach studenckich, koszarach wojskowych, domach opieki społecznej,

(23)

21 itp. oraz bez członków gospodarstwa domowego przebywających za granicą)

w powiązaniu z cechami:



dla wszystkich badanych: płeć, wiek, poziom i dziedzina wykształcenia, rok

ukończenia szkoły, miejsce zamieszkania, stopień pokrewieństwa z głową

gospodarstwa domowego, stan cywilny, indywidualne źródło utrzymania,

niepełnosprawność, rejestracja w urzędzie pracy oraz fakt pobierania zasiłku

dla bezrobotnych, dokształcanie poza systemem edukacji szkolnej (czas trwania

dokształcania, cel, dziedzina), uczęszczanie do szkoły, główne i dodatkowe źródło

utrzymania gospodarstwa domowego, obywatelstwo, kraj urodzenia, dla osób

urodzonych poza granicami RP lata pobytu w kraju, status na rynku pracy przed

rokiem, poszkodowanie w wypadku przy pracy,



dla pracujących: czas pracy, przyczyny innego niż zwykle wymiaru czasu pracy,

pełny/niepełny wymiar czasu pracy, rodzaj działalności głównego i dodatkowego

miejsca pracy, status zatrudnienia w głównym i dodatkowym miejscu pracy, sektor

własności głównego miejsca pracy, wykonywanie pracy w nietypowych warunkach

(na zmiany, wieczorem, w nocy, w soboty lub niedziele), liczba osób pracujących

w firmie będącej głównym miejscem pracy, rodzaj umowy o pracę w głównym

i dodatkowym miejscu pracy (praca na czas nieokreślony i określony, w tym czas

jej trwania), zawód wykonywany, wysokość wynagrodzenia netto pracowników

najemnych, staż pracy, poszukiwanie pracy innej niż wykonywana, kraj i region

miejsca pracy, pełnienie obowiązków nadzorczych, umowa o pracę z agencją

pracy tymczasowej, zaangażowanie publicznych instytucji ds. zatrudnienia

w znalezienie aktualnej pracy, dojazdy do miejsca pracy (odległość, środki

transportu, częstotliwość, czas dojazdu),



dla bezrobotnych: przyczyny oraz data odejścia z ostatniego miejsca pracy, status

zatrudnienia i zawód wykonywany w ostatnim miejscu pracy, sektor własności

i rodzaj działalności ostatniego miejsca pracy, metody poszukiwania pracy, okres

poszukiwania pracy, przyczyny poszukiwania pracy, rodzaj poszukiwanej pracy

(pełny lub niepełny wymiar czasu pracy),



dla biernych zawodowo przyczyny bierności zawodowej i możliwości aktywizacji

(24)

22 4) Pracujący w gospodarce narodowej

Cel badania

Dostarczanie informacji o pracujących w Polsce stanowi podstawowy element

badań rynku pracy. Bieżąca, operatywna obserwacja zachodzących zmian dostarcza

informacji o sezonowych wahaniach liczby pracujących, a obserwacje dokonywane

w dłuższych okresach informują o zmianach strukturalnych zachodzących

w gospodarce narodowej. Badanie pracujących umożliwia określenie liczby, dynamiki

i zróżnicowania pracujących według rodzajów działalności, sektorów i form własności

oraz ich przestrzennego rozmieszczenia.

Zakres podmiotowy

Podmioty prowadzące działalność gospodarczą:



zaliczone do sektora przedsiębiorstw – o liczbie pracujących 50 osób i więcej –

badanie pełne miesięczne i roczne, o liczbie pracujących od 10 do 49 osób –

badanie reprezentacyjne miesięczne (10% jednostek) i roczne badanie pełne

(sprawozdanie DG-1; Z-06),



liczbie pracujących do 9 osób – objęte rocznym badaniem reprezentacyjnym

(sprawozdanie SP-3, próba 5%),



pozostałe jednostki prowadzące działalność gospodarczą – kwartalne i roczne

badanie pełne (sprawozdanie Z-03; Z-06).

Jednostki sfery budżetowej państwowej i samorządowej – kwartalne i roczne

badanie pełne (sprawozdanie Z-03; Z-06).

Zakres przedmiotowy

W okresach miesięcznych: liczba pracujących według stanu na koniec miesiąca

oraz przeciętna liczba zatrudnionych w sektorze przedsiębiorstw, a ponadto

w okresach kwartalnych w pozostałych jednostkach gospodarki narodowej.

Dane roczne ogółem, w tym kobiety: pracujący ogółem, pracujący, dla których

jednostka sprawozdawcza jest głównym miejscem pracy, z tego pełnozatrudnieni,

w tym zatrudnieni na umowy okresowe, niepełnozatrudnieni, w tym zatrudnieni

na umowy okresowe, właściciele i współwłaściciele łącznie z pomagającymi

członkami ich rodzin, osoby wykonujące pracę nakładczą, agenci, członkowie

spółdzielni produkcji rolniczej, zatrudnieni w formie telepracy, pracujący w porze

nocnej, niepełnosprawni, cudzoziemcy, emeryci i renciści, pracujący według miast

(25)

23 i gmin. Pracownicy udostępniani (zatrudnieni) przez agencje pracy tymczasowej,

pracownicy zatrudnieni na kontraktach, osoby, z którymi zawarto umowę zlecenie

lub umowę o dzieło, a którzy nie są nigdzie zatrudnieni na podstawie stosunku pracy.

Przeciętna liczba zatrudnionych ogółem, osoby zatrudnione na podstawie umowy

o pracę w celu przygotowania zawodowego, osoby zatrudnione za granicą na rzecz

jednostek krajowych, zatrudnione przy pracach interwencyjnych i robotach

publicznych oraz nauczyciele akademiccy. Liczba pracowników według stanu w dniu

31 grudnia otrzymujących w grudniu wynagrodzenie nieprzekraczające minimalnego

wynagrodzenia (ogłaszanego na podstawie odrębnych przepisów), liczba osób,

wobec których wystąpiły zaległości w wypłacie wynagrodzeń.

Przyjęcia do pracy pracowników pełnozatrudnionych, w tym kobiety, osoby

podejmujące pracę po raz pierwszy, w tym absolwenci szkół wyższych, policealnych

i średnich zawodowych, liceów ogólnokształcących, szkół zasadniczych; osoby, które

poprzednio pracowały, w tym osoby, u których przerwa w pracy nie była dłuższa niż

miesiąc, osoby, które wróciły z urlopów wychowawczych, osoby skierowane do pracy

przez powiatowe urzędy pracy, pozostali przyjęci do pracy.

Zwolnienia z pracy osób pełnozatrudnionych, w tym kobiety: w drodze

wypowiedzenia przez pracodawcę, w tym z przyczyn niedotyczących pracownika,

w drodze wypowiedzenia przez pracownika, z powodu niezdolności do pracy

i rehabilitacji, przejścia na emeryturę, na mocy porozumienia stron, osoby, które

otrzymały urlopy wychowawcze, zwolnieni z upływem czasu, na który zostali

zatrudnieni, zwolnieni z innych przyczyn.

5) Wolne miejsca pracy

Cel badania

Badanie wolnych miejsc pracy ma na celu określenie zmian w liczbie

pracujących i wolnych miejsc pracy, w tym nowo utworzonych. Wyniki badania

pozwalają na pogłębioną analizę sytuacji na rynku pracy, z uwzględnieniem miejsc

pracy według zawodów, sekcji i działów PKD, sektorów własności, regionów,

województw oraz ofert pracy zgłaszanych do urzędów pracy.

Zakres podmiotowy

(26)

24 Zakres przedmiotowy

Liczba osób pracujących ogółem, w tym kobiety w dniu: 31 marca, 30 czerwca,

30 września, 31 grudnia, nowo utworzone miejsca pracy, zlikwidowane miejsca pracy,

wolne miejsca pracy, pracujące osoby niepełnosprawne.

6) Fundacje i stowarzyszenia oraz społeczne jednostki Kościoła katolickiego,

innych kościołów i związków wyznaniowych

Cel badania

Uzyskanie

informacji

charakteryzujących wybrane rodzaje organizacji

pozarządowych (fundacje, stowarzyszenia i podobne organizacje społeczne) oraz

prowadzące działalność społeczną jednostki kościołów i związków wyznaniowych;

określenie ich potencjału ekonomicznego oraz społecznego; zebranie danych

niezbędnych do opracowania wskaźników kapitału społecznego, ekonomii społecznej

oraz monitorowania realizacji ustawy o działalności pożytku publicznego

i o wolontariacie.

Zakres podmiotowy

Osoby prawne działające na podstawie ustawy z dnia 6 kwietnia 1984 r.

o fundacjach (Dz. U. z 1991 r. Nr 46, poz. 203, z późn. zm.), podmioty działające

bezpośrednio lub pośrednio na podstawie ustawy z dnia 7 kwietnia 1989 r. – Prawo

o stowarzyszeniach (Dz. U. z 2001 r. Nr 79, poz. 855, z późn. zm.) oraz prowadzące

działalność społeczną jednostki kościołów i związków wyznaniowych działające na

podstawie przepisów regulujących stosunek państwa do kościołów i związków

wyznaniowych oraz przepisów gwarantujących wolność sumienia i wyznania, a także

organizacje religijne, których sytuacja prawna jest uregulowana tymi przepisami,

działające w obrębie kościołów i związków wyznaniowych.

Zakres przedmiotowy

Dziedziny,

zasięg i formy statutowej działalności jednostki; liczba beneficjentów;

współpraca z administracją publiczną; prowadzenie działalności gospodarczej;

korzystanie ze wsparcia Europejskiego Funduszu Społecznego (EFS); liczba

pracujących na podstawie stosunku pracy i osób świadczących pracę w innych formach;

liczba członków, liczba osób świadczących pracę społeczną w ramach jednostki (w tym

(27)

25 członkowie) oraz liczba godzin tej pracy; koszty i przychody; środki trwałe i nakłady

inwestycyjne.

7) Statystyka obrządków Kościoła katolickiego w Polsce

Cel badania

Pozyskanie informacji dotyczących Kościoła katolickiego na poziomie diecezji,

jak i parafii o przejawach życia religijnego, takich jak: różne formy praktyk religijnych

(dominicantes i communicantes), sakramentów (chrzty, śluby), oraz organizacyjnych

i instytucjonalnych aspektów funkcjonowania tych obrządków: powołania, działalność

charytatywna, ruchy religijne, sanktuaria i pielgrzymki, media.

Zakres podmiotowy

Diecezje i parafie Kościoła katolickiego według obrządków: łacińskiego,

bizantyjsko-ukraińskiego, bizantyjsko-słowiańskiego i ormiańskiego.

Zakres przedmiotowy

 liczba wiernych według obrządku i struktury Kościoła oraz przejawy aktywności

religijnej (np. uczestnictwo w niedzielnej mszy),

 liczba

duchownych

diecezjalnych i zakonnych oraz powołań,

 zakres świadczonych posług religijnych przez instytucje Kościoła (chrzty,

bierzmowania, śluby itp.).

8) System Jednostek Statystycznych

W ramach Systemu Jednostek Statystycznych statystyka publiczna prowadzi

Bazę Jednostek Statystycznych (BJS), która zapewnia:



jednolity operat do wszystkich badań realizowanych przez GUS na zbiorowości

jednostek ujętych w rozporządzeniu Rady Ministrów wprowadzającym

coroczny program badań statystycznych statystyki publicznej, z wyjątkiem

osób fizycznych prowadzących gospodarstwa rolne,



utrzymanie kompletnego, jednoznacznego i aktualnego opisu jednostek

obserwowanych w różnych badaniach,



poprawną organizację badania na etapie wyboru operatów i tworzenia kartotek,



uzyskanie dobrej jakości badań, w tym spójności wyników.

(28)

26 W Bazie Jednostek Statystycznych identyfikowane są przedsiębiorstwa

uczestniczące w tworzeniu produktu krajowego brutto, jednostki prawne

odpowiedzialne za te przedsiębiorstwa i jednostki lokalne tych przedsiębiorstw

oraz grupy przedsiębiorstw (z wyjątkiem gospodarstw rolnych prowadzonych

przez osoby fizyczne).

Zakres informacji o jednostkach zależy od typu jednostki i zawiera między

innymi następujące dane:



identyfikujące,



adresowe,



rodzaje działalności,



własnościowe,



inne klasyfikacje używane w realizacji badań statystycznych,



przychody,



liczbę pracujących,



powiązania przedsiębiorstw w grupach.

Informacje gromadzone w bazie są aktualizowane i uzupełniane o informacje

z krajowego rejestru urzędowego podmiotów gospodarki narodowej REGON, dane

pochodzące z badań statystycznych oraz innych źródeł administracyjnych.

W związku z faktem, iż systemy informacyjne obsługiwane są przez wiele

osób i zawierają ogromne ilości danych, istnieje duże prawdopodobieństwo

wystąpienia błędów, braków danych lub niepełnych informacji. W zależności

od rodzaju tych braków, źródłem do ich uzupełnienia będą przedstawione

wcześniej pozostałe systemy informacyjne oraz dane z badań statystycznych.

9) System informacyjny prowadzony przez Ministerstwo Finansów

a) Zbiory danych o podatnikach podatku dochodowego od osób fizycznych

Pełna nazwa systemu: Podatek dochodowy od osób fizycznych.

Skrócona nazwa: PIT

Gestor: Ministerstwo Finansów

Administrator systemu: Ministerstwo Finansów

(29)

27



Ustawa z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych

(Dz. U. z 2012 r. poz. 361, z późn. zm.),



Ustawa z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2012 r.

poz. 749, z późn. zm.).

Cel systemu:

Gromadzenie i opracowywanie zbiorczych danych o podatnikach podatku

dochodowego od osób fizycznych.

Zakres informacyjny podmiotowy:

Podatnicy podatku dochodowego od osób fizycznych opodatkowanych

wg skali podatkowej oraz wg 19% stawki od dochodów z pozarolniczej działalności

gospodarczej oraz działów specjalnych produkcji rolnej.

Zakres informacyjny przedmiotowy:

Dane podatników podatku dochodowego od osób fizycznych

opodatkowanych wg skali podatkowej oraz wg 19% stawki od dochodów

z pozarolniczej działalności gospodarczej oraz działów specjalnych produkcji

rolnej w zakresie kodu województwa, kodu powiatu, kodu gminy, NIP-u,

przychodów, kosztów uzyskania przychodów, dochodów, straty, wysokości

dokonanych odliczeń od dochodu i od podatku oraz kwocie należnego podatku.

Źródła danych i częstotliwość aktualizacji:

Roczne zeznania podatkowe PIT.

b) Zbiory danych o podatnikach podatku dochodowego od osób prawnych

Pełna nazwa: Podatek dochodowy od osób prawnych.

Skrócona nazwa: CIT

Gestor: Ministerstwo Finansów

Administrator systemu: Ministerstwo Finansów

Akty prawne stanowiące podstawę prawną funkcjonowania systemu:



Ustawa z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych

(Dz. U. z 2011 r. Nr 74, poz. 397 z późn. zm.),



Ustawa z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2012 r.,

(30)

28 Cel systemu:

Gromadzenie i opracowywanie zbiorczych danych o podatnikach podatku

dochodowego od osób prawnych.

Zakres informacyjny podmiotowy:

Podatnicy podatku dochodowego od osób prawnych, o których mowa

w art. 1 i 1a ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych.

Zakres informacyjny przedmiotowy:

Dane z zeznań o wysokości osiągniętego dochodu (poniesionej straty)

przez podatnika podatku dochodowego od osób prawnych (CIT-8).

Źródła danych i częstotliwość aktualizacji:

Roczne zeznania podatkowe CIT.

c) Centralny Rejestr Podmiotów – Krajowa Ewidencja Podatników

Pełna nazwa: Centralny Rejestr Podmiotów – Krajowa Ewidencja Podatników.

Skrócona nazwa: CRP KEP

Gestor: Ministerstwo Finansów

Administrator systemu: Ministerstwo Finansów

Akty prawne stanowiące podstawę prawną funkcjonowania systemu:



Ustawa z dnia 13 października 1995 r. o zasadach ewidencji i identyfikacji

podatników i płatników (Dz.U. 2012, poz. 1314), zwaną dalej „ustawą o NIP”

oraz akty wykonawcze do ww. ustawy.

Cel systemu:

Zapewnienie realizacji zapisu art. 14 ust. 1 i 2 ustawy o NIP. Utworzenie

CRP KEP jest niezbędne dla usprawnienia i spełnienia obowiązków wynikających

z przepisów prawa oraz wykonywania przez administrację podatkową określonych

prawem zadań realizowanych dla dobra publicznego.

Zakres informacyjny podmiotowy:

Osoby fizyczne, osoby prawne oraz jednostki organizacyjne niemające

osobowości prawnej, które na podstawie odrębnych ustaw są podatnikami,

podlegają obowiązkowi ewidencyjnemu. Obowiązkowi ewidencyjnemu podlegają

(31)

29 również inne podmioty, które na podstawie odrębnych ustaw są podatnikami, oraz

płatnicy podatków. Obowiązkowi ewidencyjnemu podlegają także podmioty

będące, na podstawie odrębnych ustaw, płatnikami składek ubezpieczeniowych

(art. 2 ustawy o NIP).

Zakres informacyjny przedmiotowy:

Osoby fizyczne nieprowadzące działalności gospodarczej lub niebędące

zarejestrowanymi podatnikami podatku od towarów i usług objęte rejestrem

PESEL, dla których identyfikatorem podatkowym jest numer PESEL – nie

dokonują zgłoszenia identyfikacyjnego. Dane przekazywane są z rejestru PESEL.

Identyfikatorem podatkowym NIP objęte są pozostałe podmioty, które

podlegają obowiązkowi ewidencyjnemu tj. osoby fizyczne, osoby prawne oraz

jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej, które na podstawie

odrębnych ustaw są podatnikami, płatnikami podatków, płatnikami składek

ubezpieczeniowych i zdrowotnych.

W przypadku spółek cywilnych, osobowych spółek handlowych i podmiotów

podlegających wpisowi do rejestru przedsiębiorców na zasadach określonych

dla spółek osobowych - dane dotyczące wspólników, w tym również identyfikator

podatkowy poszczególnych wspólników.

Zgłoszenie identyfikacyjne podatników będących osobami fizycznymi

wykonujących działalność gospodarczą zawiera dane, o których mowa w ust. 2,

nazwę (firmę), adres głównego miejsca wykonywania działalności gospodarczej,

adresy dodatkowych miejsc wykonywania działalności, numer identyfikacyjny

REGON, organ ewidencyjny, wykaz rachunków bankowych, adres miejsca

przechowywania dokumentacji rachunkowej oraz przedmiot wykonywanej

działalności określony według obowiązujących standardów klasyfikacyjnych

(art. 5 ust. 2, 3-4 ustawy o NIP).

Źródła danych i częstotliwość aktualizacji:

W przypadku gdy identyfikatorem podatkowym jest PESEL - minister

właściwy do spraw wewnętrznych po zarejestrowaniu osoby fizycznej w rejestrze

PESEL jest obowiązany przekazywać niezwłocznie z tego rejestru do CRP KEP

następujące dane: nazwisko, imię, numer PESEL oraz informację o dacie zgonu.

Minister właściwy do spraw wewnętrznych, po otrzymaniu od ministra właściwego

do spraw finansów publicznych informacji o zaewidencjonowaniu osoby fizycznej

(32)

30 objętej rejestrem PESEL w CRP KEP, niezwłocznie przekazuje posiadane dane

z rejestru PESEL w zakresie określonym w art. 5 ust. 2. W przypadku zmiany

danych, o których mowa w ust. 4 i 5, minister właściwy do spraw wewnętrznych

niezwłocznie przekazuje zmienione dane (art. 14 ust. 4-6 ustawy o NIP).

Obowiązek i terminy aktualizacji danych ewidencyjnych określono w art. 9 ustawy

o zasadach ewidencji i identyfikacji podatników i płatników.

W przypadku gdy identyfikatorem podatkowym jest NIP - w zakresie

rejestracji podmiotów źródłem danych dla ewidencji podatników są zgłoszenia

identyfikacyjne i aktualizacyjne. Do zgłoszeń identyfikacyjnych oraz zgłoszeń

aktualizacyjnych podatników będących osobami fizycznymi wykonującymi

działalność gospodarczą stosuje się formularz wniosku o wpis do Centralnej

Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej, zgodnie z ustawą z dnia

2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej (Dz. U. z 2010 r. Nr 220,

poz. 1447, z późn. zm.).

10) System informacyjny prowadzony przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych

a) Centralny Rejestr Płatników Składek

b) Centralny Rejestr Ubezpieczonych

Pełna nazwa: Kompleksowy system informatyczny Zakładu Ubezpieczeń

Społecznych.

Skrócona nazwa: KSI ZUS

Gestor: Zakład Ubezpieczeń Społecznych

Administrator systemu: Zakład Ubezpieczeń Społecznych

Akty prawne stanowiące podstawę prawną funkcjonowania systemu:



Ustawa z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych

(Dz. U. 2009 Nr 205, poz. 1585 z późn. zm.),



Ustawa z dnia 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych

z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (Dz. U. 2010

Nr 77, poz. 512 z późn. zm.),



Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 21 grudnia 2009 r.

(33)

31 prowadzonych przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. Nr 222,

poz. 1767 z późn. zm.),



Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 23 października

2009 r. w sprawie określenia wzorów zgłoszeń do ubezpieczeń społecznych

i ubezpieczenia zdrowotnego, imiennych raportów miesięcznych i imiennych

raportów korygujących, zgłoszeń płatnika, deklaracji rozliczeniowych

i deklaracji rozliczeniowych korygujących, zgłoszeń danych o pracy

w szczególnych warunkach lub i szczególnym charakterze oraz innych

dokumentów (Dz. U. Nr 186, poz. 1444 z późn. zm.).

Cel systemu:

Wspomaganie działalności statutowej Zakładu Ubezpieczeń Społecznych.

Wspomaganie komputerowe pracy ma miejsce na płaszczyźnie jednostek

terenowych ZUS oraz obsługę Centrali ZUS.

System obejmuje swoją funkcjonalnością procesy zachodzące w ZUS oraz

procesy, jakie mają miejsce w relacji ZUS z podmiotami zewnętrznymi, z jego

otoczenia, w zakresie niezbędnym do realizacji zadań statutowych Zakładu.

Przez system wspomagane są działania związane z: wymierzaniem

i poborem składek na Fundusz Ubezpieczeń Społecznych oraz prowadzeniem

rozliczeń płatników składek i ewidencjonowaniem składek na indywidualnych

kontach ubezpieczonych, ewidencją, ustaleniem prawa, przyznaniem, naliczeniem

kwoty wypłaty i wypłatą świadczeń: emerytur i rent oraz zasiłków z ubezpieczenia

społecznego. System wspomaga również działania ZUS związane

z: dochodzeniem należności powstałych w wyniku nie opłacenia składek

lub pobrania nienależnych świadczeń, kontrolą dotyczącą płatników składek,

obsługą zwolnień lekarskich, procesem postępowania orzeczniczego, obsługą

prewencji rentowej, kontrolą wewnętrzną.

System obsługuje dane z dokumentów ubezpieczeniowych dotyczących

płatników składek i ubezpieczonych oraz z dokumentów dotyczących zwolnień

z tytułu choroby. System przetwarza oraz obsługuje dane ubezpieczeniowe

i finansowe na poziomie kont funduszy, kont płatników składek oraz kont

ubezpieczonych. System obsługuje rejestry, wymienione w Ustawie o systemie

ubezpieczeń społecznych, w zakresie wynikającym z Rozporządzenia MPiPS

(34)

32 w sprawie szczegółowego zakresu danych zawartych w centralnych rejestrach

prowadzonych przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych.

System korzysta z rejestrów urzędowych PESEL, KEP i REGON

do weryfikacji danych przekazywanych przez płatników składek. KSI ZUS

wspomaga przekazywanie składek do otwartych funduszy emerytalnych, NFZ

i Krajowego Urzędu Pracy, umożliwia komunikację ZUS z Narodowym Bankiem

Polski, a także komunikację z KRUS, PFRON i KDPW. System prowadzi

ewidencję dokumentów stanowiących podstawę naliczenia oraz nalicza kapitał

początkowy.

System udostępnia zagregowane dane dotyczące statutowej działalności

ZUS. Pozwala na generowanie standardowych raportów. Umożliwia prowadzenie

wielowymiarowych interaktywnych analiz danych z zakresu ewidencji płatników

składek i ubezpieczonych, rozliczeń z płatnikami składek, dochodzenia należności

z tytułu składek na ubezpieczenie społeczne oraz nienależnie pobranych

świadczeń, kontroli płatników składek, absencji chorobowej, świadczeń

emerytalno-rentowych i zasiłków, orzecznictwa, prewencji rentowej.

Zakres informacyjny systemu:

System obsługuje dane z dokumentów ubezpieczeniowych dotyczących

płatników składek i ubezpieczonych oraz z dokumentów dotyczących zwolnień

z tytułu choroby.

System przetwarza oraz obsługuje dane ubezpieczeniowe i finansowe

na poziomie kont funduszy, kont płatników składek oraz kont ubezpieczonych.

System obsługuje Centralny Rejestr Ubezpieczonych, Centralny Rejestr Płatników

Składek, Centralny Rejestr Członków Otwartych Funduszy Emerytalnych

oraz Centralny Rejestr Członków Narodowego Funduszu Zdrowia. System

korzysta z rejestrów urzędowych PESEL, KEP i REGON do weryfikacji danych

przekazywanych przez płatników składek.

KSI ZUS wspomaga przekazywanie składek do otwartych funduszy

emerytalnych, NFZ i Krajowego Urzędu Pracy, umożliwia komunikację ZUS

z Narodowym Bankiem Polski.

System prowadzi ewidencję dokumentów stanowiących podstawę naliczenia

oraz nalicza kapitał początkowy.

(35)

33 Źródła danych i częstotliwość aktualizacji:

Warstwa systemowa KSI jest aktualizowana z wykorzystaniem poprawek

publikowanych przez dostawców technologii i w zalecanych przez nich terminach.

Warstwa aplikacyjna KSI jest aktualizowana poprzez modyfikację modułów już

eksploatowanych oraz instalowanie nowych modułów oprogramowania

użytkowego, dostarczanych przez wykonawcę w terminach przewidzianych

harmonogramem modyfikacji i rozbudowy KSI, a także wynikających ze zmian

prawa.

Tryb aktualizacji oprogramowania narzędziowego wspierającego procesy

administrowania systemem jest zależny od źródła jego pochodzenia. Narzędzia

własne są aktualizowane przez służby IT ZUS. Narzędzia zakupione

są aktualizowane na podstawie poprawek dostarczanych przez dostawców tych

narzędzi, po ich dostosowaniu przez zespoły administrujące systemem. Rejestry

centralne prowadzone przez ZUS są okresowo aktualizowane nadsyłanymi

do ZUS wyciągami z rejestrów państwowych: NIP, PESEL REGON.

Zasoby danych ubezpieczeniowych są aktualizowane danymi z dokumentów

nadsyłanych do ZUS przez płatników składek oraz przez banki w ustalonych

terminach: 5, 10, 15 każdego miesiąca. Dane z dokumentów zgłoszeniowych

są przetwarzane i wprowadzane do systemu na bieżąco. Źródłem aktualizacji

danych są również stanowiska pracy pracowników merytorycznych ZUS.

11) System informacyjny prowadzony przez Kasę Rolniczego Ubezpieczenia

Społecznego

a) Zbiory danych o osobach podlegających ubezpieczeniu społecznemu

rolników - KRUSnal

Pełna nazwa: System informatyczny KRUS, który służy do kompleksowej obsługi

ubezpieczenia społecznego rolników

Skrócona nazwa: KRUSnal

Gestor: Kasa Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego

Administrator systemu: Kasa Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego

Akty prawne stanowiące podstawę prawną funkcjonowania systemu:

(36)

34 tekst Dz. U. z 2008 r. Nr 50, poz. 291 ze zmianami),

 Ustawa z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych

(jednolity tekst Dz. U. z 2009 r. Nr 205, poz. 1585 ze zmianami),

 Ustawa z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (jednolity tekst

Dz. U. Nr 8, poz. 60 ze zmianami),

 przepisy o koordynacji dotyczące zabezpieczenia społecznego,

 inne akty prawne mające zastosowanie w sprawach z zakresu ubezpieczenia

społecznego rolników,

 inne akty prawne nakładające na Kasę obowiązek udostępniania danych

ze zbiorów danych.

Cel systemu:

System w merytorycznym zakresie ubezpieczeń służy do ewidencjowania osób

objętych ubezpieczeniem społecznym rolników, okresów podlegania ubezpieczeniu

i opłacania składek za każdego ubezpieczonego oraz spraw związanych z ich

dochodzeniem i udzielaniem ulg w spłacie należności z tytułu składek.

Zakres informacyjny podmiotowy:

Ponad 1.1 mln płatników składek i ok. 1,5 mln osób objętych ubezpieczeniem

społecznym rolników.

Zakres informacyjny przedmiotowy:

Informacje w zakresie ewidencji okresów podlegania ubezpieczeniu

społecznemu rolników i okresów opłaconych z tego tytułu składek za podlegających

ubezpieczeniu rolników i domowników, realizacja spraw z zakresu wymiaru i poboru