124
R ecenzjeund Magnetometer
(„Schum acher’s J ah rbu ch ”, 1836), zn a jd u ją się K ra k ó w i W r o c ła w *.*
O bszerna b ib lio g ra fia o b ejm u je w szystkie p u b lik a c je G au ssa (oprócz recen zji itp., 155 pozycji), w y d a n ie zbio ro w e jego dzieł (12 tom ów, 1863— 1933), źródła niepu blikow ane, k siążk i o G au ssie (łącznie z w y d a n y m i w roku ju b i leuszow ym 1955), broszu ry i artyku ły o charakterze biograficznym .
*
K siążk a D u nnin gtona jest św ietnym w zorem bio g ra fii n au k ow ej i stan ow i godny pom nik w y staw io n y w ie lk iem u uczonem u w setną rocznicę jego śmierci. D a ją c w niej d efin ity w n y obraz życia G au ssa na tle jego czasów, autor p otrafił um iejętnie om ówić jego twórczość n au k o w ą bez p osłu giw an ia się w y w o d a m i m atem atycznym i. Z korzyścią przeczyta ją każdy, kto interesuje się d ziejam i nauki. D okład n iejsze om ówienie twórczości n au k o w ej G au ssa można znaleźć w 2 księgach pam iątkow ych zaw ierających odczyty i referaty, wygłoszone na sesjach jubileu szow ych w Z S R R i N R D w r. 1955 5.
Stanisław Dobrzycki
N O T A T K I B I B L I O G R A F I C Z N E
„ N a rissi z istorii techniki” . W y p u s k 5. W y d a w n ic tw o A k ad em ii N a u k U R S R . K ije w 1959.
„Szkice z historii techniki” są w y d a w n ic tw e m ciągłym K o m isji H istorii Tech niki U k ra iń sk iej A k a d e m ii N au k . N a czele ich kom itetu redakcyjn ego stoi członek tej A k a d e m ii K . K . C hrienow . Pośw ięcone są one problem om historii techniki i przem ysłu ukraińskiego, choć zn ajdujem y tu rów nież a rty ku ły dotyczące podobnych p ro blem ów w R o s ji i innych repu blik ach radziec kich. W y d a w n ic tw o interesuje się też historią nauk technicznych i ścisłych. W om aw ian ym zeszycie w iększość arty k u łó w dotyczy s p r a w niedaw n y ch lu b
* W iadom ość ta może zainteresuje historyków bad ań magnetycznych w Polsce. O o bserw acjach m agnetycznych, dokonanych w K ra k o w ie około r. 1836 nie znalazłem w zm ianek. Przypuszczać można, że p rze p row a d zał je sam dyrektor obserw atoriu m astronomicznego, prof. M ak sy m ilian W eisse. B ib lio g r a fia Ż e b ra w sk ie g o w ym ien ia jego p ra c ę
Variationen der Declination der
Magnetnadel beobachtet in Krakau,
w y d a n ą w W ie d n iu w r. 1859.5
Karl Fridrich Gauss,
Sbornik statiej pod obszczej ried ak cjej akadiem ika I. M. W in o g ra d o w a . Izdatielstw o A k a d ie m ii N a u k SSSR, M o sk w a 1956.C.
F. Gauss, Gedenkbuch anlässlich des 100 Todestages am 23. Fe
bruar 1955.
Teubner, L eip zig 1957.R ecenzje
125
w ręcz współczesnych. W y n ik a to n iew ątp liw ie z faktu, że najistotniejsze p rze m iany techniczne dok onują się n a U k ra in ie w ła ś n ie w ostatnich latach. Z artyku łów , które zainteresow ać m ogą n ajb ard z iej czytelnika nie zw iązanego z p roble m am i U k ra in y , w y m ien ić trzeba arty k u ł B . P. S u ch o w a o p racach K . F. G au ssa w zakresie m iern ictw a elektrycznego.
S. F.
Z dziejów górnictwa solnego w Polsce.
„Studia i M a te ria ły z D z ie jó w N a u k i P o ls k ie j” . Seria D. H isto ria Tech niki i N a u k Technicznych, zesz. 1. P W N , W a rs z a w a 1958, s. 294, 51 ilu stracji w tekście.P ow y ższa p raca zb io ro w a jest zestaw ieniem o p raco w ań poświęconych dziejom p od k rak ow sk iego „zagłębia solnego” :
A lfon s Długosz,
Rys historyczny górniczego rozwoju żupy wielickiej.
— Z a w ie r a opis ro z w o ju techniki górniczej (narzędzi i m aszyn górniczych) od n ajd aw n ie jszy ch czasów istnienia k o p aln i aż do okresu rozbiorów .A n to n in a K eck ow a,
Kunegunda
—żupa solna Lubomirskich w Sierczy.
W obszerniejszym tym artyk u le p rzedstaw io n a jest historia szybu „K u n e g u n d a”, p ry w a tn e j k o p aln i soli L u bo m irsk ich w Sierczy k. W ieliczki, istnie jącej z górą 100 lat, od początków X V I I w . Spory L u b o m irsk ich ze skarbem k ró lew sk im o w k o p y w a n ie się w p ok łady solne wielickie, s p r a w a k o n k u ren cji h an dlow ej z żupą w ie lick ą (sprzedaż soli), dane dotyczące p ro d u k c ji a n aw et bun tu g ó rn ik ó w — oto treść artykułu. Dołączono do niego aneksy źródłowe.Inne, objętościow o m niejsze pozycje u w zględn iają różnorodną p ro b le m a tykę zw iązaną z górn ictw em soli i ośrodkam i je j w y d o by cia:
Iza b e la Szczepaniakowa,
Poszukiwania soli na Śląsku oraz echa W ieliczki
w Wyższym Urzędzie Górniczym we Wrocławiu.
M iecz y sław Książek,
Charakterystyka układu urbanistycznego W ieliczki
i Bochni oraz wpływ górnictwa solnego na ich rozwój przestrzenny w wie
kach średnich.
A n to n i G aw eł,
Rozwój pojęć geologicznych w historii Wieliczki.
Józef Poborski,Naturalne warunki rozbudowy kopalni soli w Bochni.
W a le ry Goetel,Zagadnienie ochrony przyrody w Wieliczce.
S tan isław G aw ę d a,
Najstarsze relacje cudzoziemców w kopalni w W ie
liczce.
M iecz y sław Skulim ow ski, Z
dziejów opieki lekarskiej i społecznej w żu
pach wielickich od X III do X IX wieku.
St. M.
Aurel Stodoła, 1859
—1942. Pamiatke storocnice narodenia.
V yd avatelstvo Slovenskej A k ad em ie V ied . B ra tis la v a 1959, s. 155.Stulecie urodzin A u r e la Stodoli, w ie lk iego uczonego i konstruktora p o chodzenia słowackiego, uczciła S ło w ack a A k a d e m ia N a u k w y d a n iem pośw ięco nej m u p u blik acji. S k ła d a ją się na nią: w y d ru k o w a n a w trzech językach (słowackim , ro syjsk im i niem ieckim ) p raca J u ra ja Vody,
