810 Kronika
wych i a d m i n i s t r a c y j n y c h , mieć więc obok kierownika trzy — cztery osoby (adiunkta, asystentów) l u b m i n i m u m dwie — po studiach medycznych (ewent. historycznych).
Ze względu na niedobór k a d r y n a u k o w o - d y d a k t y c z n e j w o m a w i a n e j dyscyp-linie — w celu przygotowania t e j k a d r y — p r o p o n u j e m y organizowanie ogólno-polskich seminariów metodologiczno-konsultacyjnych obowiązkowych dla osób piszących, bądź m a j ą c y c h pisać, prace na stopień doktora lub doktora habilitowanego n a u k medycznych czy f a r m a c j i z zakresu historii medycyny bądź f a r -macji. S e m i n a r i a takie, organizowane przy udziale i współpracy Z a k ł a d ó w His-torii Medycyny poszczególnych AM przyczyniłyby się do ujednolicenia p r a c pod względem metodyczno-metodologicznym i do w y r ó w n a n i a ich poziomu. Komitet Historii N a u k i i Techniki P A N — m a j ą c y c h a r a k t e r ogólnopolski — mógłby być k o o r d y n a t o r e m tych spotkań. S e m i n a r i a mogłyby odbywać się w Z a -kładzie Historii Nauki, Oświaty i Techniki PAN.
N i e m n i e j obrona p r a c czy też kolokwia habilitacyjne powinny być p r z e p r o w a d z a n e w macierzystych A k a d e m i a c h Medycznych. F o r m a ta w y n i k a z t r a -dycji polskich i jest też p r z y j ę t a w e wszystkich k r a j a c h wspólnoty socjalistycz-nej. Zakłady Historii Medycyny AM powinny nadal spełniać f u n k c j e dydaktyczne i n a u k o w e z pełnymi k o n s e k w e n c j a m i stąd w y n i k a j ą c y m i i p e ł n y m i u p r a w -nieniami.
R A M O W Y P R O G R A M N A U C Z A N I A H I S T O R I I M E D Y C Y N Y
Z a k ł a d a j ą c , ze w y k ł a d y p r z y j m ą c h a r a k t e r monograficzny, ćwiczenia zaś kursowy, u w a ż a m y za celowe, by zwrócić uwagę na n a s t ę p u j ą c e p r o b l e m y : 1. Medycyna jako rzemiosło, sztuka i n a u k a . Szkoła H i p p o k r a t e s a jako podstawa m e d y c y n y n a u k o w e j . T r w a ł e elementy medycyny, ewolucja zasadniczych pojęć.
2. Dostrzeżenie omyłek anatomicznych. Rola i znaczenie o b s e r w a c j i i r o -z u m o w a n i a .
3. Okrycie krążenia k r w i jako p u n k t zwrotny.
4. W p r o w a d z e n i e m i k r o s k o p u i rozwój dyscyplin morfologicznych. Tu w szczególności d r o g a : a n a t o m i a — a n a t o m i a a n i m a t a — n a r z ą d — t k a n k a — k o m ó r k a — chromozomy — geny.
5. Czynność n a r z ą d ó w i układów a chemia; j e j rola w medycynie i drogi rozwojowe.
6. Choroba i próby j e j tłumaczenia. Patologia h u m o r a l n a , solidarna, p a t o -logia cellularna i n e o h u m o r a l n a . U j m o w a n i e całościowe i lokalistyczne, powiązania i r o z w ó j pojęć.
7. Rola chorób zakaźnych, empiria i n a u k a , znaczenie bakteriologii, i m m u nologii, ukazanie dróg rozwojowych, podkreślenie roli społecznej m e -dycyny n a u k o w e j .
8. Rozwój dyscyplin operacyjnych. Chirurgia i f a r m a k o t e r a p i a . 9. Choroby w y n i k a j ą c e z niedoboru budulca czy katalizatorów. 10. Poznanie p r a w dziedziczenia, r o z w ó j eugeniki.
11. Rozwój opieki n a d chorym. Zawiązki szpitalnictwa. Chory a społeczeń-stwo. Chory i pańspołeczeń-stwo. Narodziny medycyny społecznej.
12. Rozwój nauczania medycznego. Laicyzacja życia a nauczanie.
13. Nienaruszalność o r g a n i z m u : r o z w ó j pojęć ze szczególnym uwzględnieniem historii n a j n o w s z e j .
14. Wkład uczonych polskich w ś w i a t o w ą medycynę.
Kronika 811 Doświadczenie uczy, że w trakcie zajęć seminaryjnych słuchacze sami wy-s u w a j ą różne zagadnienia, wiążące wy-się bezpośrednio bądź pośrednio z
proble-matyką zawartą w powyższym projekcie. Należy to każdorazowo uwzględnić, co jest wykonalne, jeżeli będą realizowane p. 2 i 3 projektu.
R A M O W Y P R O G R A M N A U C Z A N I A H I S T O R I I F A R M A C J I 1. Historia f a r m a c j i jako dyscyplina naukowa.
150-letnie tradycje dydaktyczne i naukowe. Obecny stan: piśmiennictwo historiograficzne, instytucje, kadra naukowa, prace badawcze.
2. Przedmiot i zakres historii farmacji.
Problemy metodologiczne. Pojęcia: farmacja zawodowa i farmacja naukowa. Periodyzacja. Historia powszechna a osiągnięcia i postęp w historii narodowej. 3. Dzieje nauki o leku (farmacja naukowa).
Lekoznawstwo antyczne. Okres farmacji galenowej. Wpływ paracelsyzmu i jatrochemii. Teoria flogistonowa. Odkrycie alkaloidów — początki fitochemii. Rozwój nowoczesnej chemii i jej wpływ na kierunki badawcze w dziedzinie leku. Farmacja naukowa w XIX wieku. Narkotyki i antyseptyki. Bakteriolo-gia. Synteza organiczna jako źródło nowych leków. Dynamika wieku XX. Naj-nowsze kierunki badań nad lekami.
4. Dzieje aptekarstwa (farmacja zawodowa).
Okres farmacji klasztornej i początki aptekarstwa świeckiego. Apteki re-nesansowe i barokowe a pozycja społeczna aptekarzy. Ustawodawstwo i pro-jekty reorganizacji ustroju aptekarskiego w XIX w. Okres międzywojenny. Współczesny stan i zadania aptek jako placówek służby zdrowia. Farmakopee. 5. Wykształcenie zawodowe i naukowe.
Edukacja cechowa. Praktyki apteczne. Początki uniwersyteckiego kształcenia farmaceutów. Pierwsze katedry nauk farmaceutycznych. Wyższe szkolnictwo w Polsce w X I X i XX w.
6. Towarzystwa naukowe i zawodowe. Czasopiśmienictwo. dolski dorobek w tym zakresie w XIX i XX w. 7. Dzieje przemysłu farmaceutycznego.
Laboratoria apteczne jako ośrodki badań nad lekami na przełomie XVIII i XIX w. Rozwój przemysłu obcego i narodowego w XIX w. Stan współczesny. 8. Związki kultury farmaceutycznej z kulturą powszechną.
Aspekt humanizmu zawodowego „Officina sanitatis" a sztuki piękne. Mo-tywy farmaceutyczne w literaturze i muzyce. Wkład farmaceutów do historii kultury. Zasługi Polaków.
9. Problem etyki zawodowej w historii i współcześnie. 10. Problemy estetyczne w zawodzie farmaceutycznym.
Z KRAJU
U R O C Z Y S T E P O S I E D Z E N I E P O Ś W I Ę C O N E S T A S Z I C O W I W A K A D E M I I G Ó R N I C Z O - H U T N I C Z E J W K R A K O W I E
Akademia Górniczo-Hutnicza im. Stanisława Staszica w Krakowie, Polskie Towarzystwo Geologiczne, Polskie Towarzystwo Mineralogiczne oraz Zespół His-torii Nauk Geologicznych przy Zakładzie HisHis-torii Nauki, Oświaty i Techniki
