Uroczystość dedykowana Tadeuszowi Urbańskiemu z okazji opublikowania w "Kwartalniku Historii Nauki i Techniki" jego autobiografii naukowej

K

R

O

N

I

K

A

UROCZYSTOSC DEDYKOWANA TADEUSZOWI URBAŃSKIEM U Z OKAZJI

OPUBLIKOW ANIA W „KWARTALNIKU HISTORII N AUK I I TECHNIKI” JEGO AUTOBIOGRAFII NAUKOWEJ

W S ali Muzycznej M uzeum Techniki w W arszawie odbyło się 29 czerwca 1984 r. uroczyste w ręczenie autobiografii naukowej Jej A utorow i — Tadeuszowi Urbańskiem u, św iatow ej sław y chem ikow i, profesorowi P olitechn ik i W arszaw skiej. Na spotkanie to przybyli zaproszeni goście zw iązani z Osobą P rofesora i Jego d ziałalnością naukową, a także K om itet R edakcyjny „K w artalnika H istorii N auki i Techniki”.

U roczystość otw orzył inż. Jerzy Jasiuk — dyrektor M uzeum Techniki. W w y ­ pow iedzi sw ojej poruszył bardzo istotny problem — roli podm iotu w nauce — osoby sam ego uczonego. W naukoznaw stw ie bardzo m ało m iejsca pośw ięca się zw yk le spraw om indyw idualnych dośw iadczeń i tem u wszystkiemu', co kieruje i kształtuje badacza i tym sam ym naukę. W ynika to z założenia, że dzieło jest w a ż­ n iejsze od jego twórcy. Dlatego „K w artalnik” stanow i p ew ien w yjątek, zajm ując się rów nież postaciam i i ich indyw idualnym i w artościam i — stw ierdził na zakoń­ czenie J. Jasiuk.

N astępnie głos zabrała prof. Irena Stasiew icz-Jasiuk ow a — Redaktor N aczelny „K w artalnika H istorii N auki i Techniki”. Przypom niała ona historię pow stania cyk lu autobiografii naukow ych, które ukazują się na łam ach czasopism a od 1976 r. Jako p ierw szy opublikow ał sw oje w spom nienia naukow e W ładysław T atarkie­ w icz — filozof (pisał je w ciągu 3 m iesięcy, a m iał w ted y 90 lat). Później ukazały się biografie: Tadeusza Czeżowskiego — logika; S tan isław a Lorentza — w ielo let­ niego dyrektora M uzeum N arodow ego w W arszawie; Stefana K ieniew icza — h i­ storyka; Konrada Górskiego — nestora filologii polskiej. Z nauk m edycznych: Tadeusza K ielanow skiego — ftyzjatry, znanego z prac dotyczących etyki i historii m edycyny; Tadeusza B ilik iew icza — psychiatry i historyka m edycyny; K saw erego R ow ińskiego — radiologa dziecięcego, który szczególnie w ielk ie zasługi położył w organizacji życia m edycznego w Polsce po drugiej w ojn ie św iatow ej. N auki zw iązane z leśnictw em reprezentuje Antoni Żabko-Potopow icz, a m atem atykę jeden z tw órców polskiej szkoły m atem atycznej —• K azim ierz K uratow ski. Jest też jedna n iew iasta — astronom — W ilhelm ina Iw anow ska. „K w artalnik” ogłosił rów nież autobiografię Jerzego Konorskiego, która najpierw została — n iestety — opubli­ kowana w języku angielskim , a następnie „KHNiT” postarał się o prawo przetłu­ m aczenia jej i w ydania po polsku. Na przełom ie lipca i sierpnia 1984 r. ukazała się autobiografia W iktora D egi — chirurga ortopedy. D alsze p lany — to u dostęp­ nienie czytelnikom naszego czasopisma naukow ych w spom nień: W itolda N ow ack ie­ go, Szczepana Pieniążka, Jerzego Pniew skiego i W łodzim ierza N iem ierko. Tak w ięc cyk l ten obejm uje przedstaw icieli w ięk szości dziedzin nauki. Na zakończenie sw ojego w ystąpienia I. S tasiew icz-Jasiuk ow a w ręczyła Profesorow i U rbańskiem u

190

specjalnie opraw iony egzem plarz „Kwartalnika H istorii N auki i Techniki”, w który w p isali się w szyscy goście uczestniczący w spotkaniu.

Po uroczystym w ręczeniu zabrali głos kolejno: doc. K rzysztof Jakubowski, prof. Lech Skulski, prof. Janina Sw iętosław ska-Ż ółkiew ska, prof. Eugenjusz O lszewski i doc. Jerzy Róziewicz.

K. Jakubowski — dyrektor Muzeum Ziem i w W arszawie — przypom niał dawne zainteresow ania Profesora Urbańskiego bursztynam i i osiągnięcia w badaniach nad nim i. Kończąc K. Jakubowski w ręczył A utorow i autobiografii — opracowania p ośw ięcone bursztynom , w ydan e przez Muzeum Ziemi.

N astępnie głos zabrał prof. Lech Skulski. Przedstaw ił on sw oje kontakty nau ­ kow e i pozanaukowe z Profesorem , poczynając od sw ych lat studenckich, a także scharakteryzow ał prof. U rbańskiego jako uczonego i człowieka.

Prof. Janina S w iętosław ska-Ż ółkiew ska przypom niała sw oje i swego Ojca — W ojciecha S w iętosław skiego — spotkanie z Tadeuszem Urbańskim przed praw ie 50 laty, k ied y to autor autobiografii — w ów czas m łody naukowiec — w ypow iedział się o sposobie prowadzenia badań naukowych. Jego zdaniem w ażniejsza jest w łasna praktyka i płynące z niej w nioski niż cudza teoria zawarta w literaturze. Unika się w ten sposób przyjm ow ania obcych sądów za własne.

Prof. Eugenjusz O lszewski poruszył znaczenie hum anistyki dla specjalistów z zakresu nauk ścisłych. Podkreślił także fakt, że autobiografia Tadeusza U rbań­ skiego jest pierw szą w śród pracow ników naukow ych P olitechniki W arszawskiej.

Doc. Jerzy Róziewicz, nawiązując do k ontaktów Profesora Urbańskiego z Jó­ zefem Jerzym Boguskim, zapytał o spuściznę pozostałą po tym w ybitnym polskim chem iku.

Na zakończenie tej części uroczystości głos zabrał Tadeusz Urbański. Podzię­ kow ał w szystkim za przybycie, zaś Redaktorow i Naczelnem u „KHNiT” — prof. I. S tasiew icz-Jasiuk ow ej za opublikowanie autobiografii, a także za zorganizow anie spotkania. M iłe słow a skierow ał rów nież pod adresem Sekretarza Technicznego R edakcji — inż. Bożeny Jagoszew sk iej-K law itter. N astępnie odpowiedział na pyta­ nia i rozw iązał niektóre znaki zapytania. Doc. K. Jakubowskiem u w yjaśnił sw oje zainteresow anie bursztynam i. Zrodziło się ono w w yniku prac nad m ateriałam i w ybu ch ow ym i i ich zabezpieczeniem. Odpowiadając na p ytanie doc. J. R óziew i- cza — stw ierdził prof. U rbański — że niic, niestety, n ie w iadom o m u o sp uściźnie po Józefie J. Boguskim .

N a zakończenie w arto w spom nieć o opraw ie muzycznej uroczystości: w ykorzy­ stano w tym celu dziew iętnastow ieczną pozytyw kę, odtwarzającą różne m elodie; cała uroczystość, jak w spom niałem na wstępie, odbyła się w S ali Muzycznej, w któ­ rej znajdow ały się ciek aw e i zachow ane w dobrym stanie polifony, szafy grające i zabytkow y fotoplastykon.

P a w eł K o m orow ski (Warszawa)

I n s t y t u t H i s t o r i i N a u k i , O ś w i a i t y i T e c h n i k i P A N Posiedzenie naukowe Pracow ni Badań nad Początkam i M yśli Społecznej Dnia 2 m aja 1984 r. odbyło się zebranie naukowe Pracow ni prowadzone przez prof. dr Irenę Stasiew icz-Jasiuk ow ą. R eferat pt. D efin icja r e to ry k i w e n cy k lo p e­ diach średn iow ieczn ych w ygłosiła doc. dr Małgorzata Frankow ska-T erlecka.