Opmerkingen naar aanleiding van het: "Verslag inzake normalisatie van Nederlandsche vaarwegen in het algemeen en van die in de Hollandsche Laagvlakte in het bijzonder (1932)"

X

N 0 T -4 inhoudende' van h e t :

1

I1Verslag v a n d e commissie van

R i j k s w a t e r s t a a t e n van den p r o v i n c i a l e n ~ a t e r s t a a t

B,

van Noordholland, van Zuid-Holland en van U t r e c h t , . <,.

j

Q - onder'leidiing van den Directem-Generaal van den ,' ,

.

_{+ R i j k s w a t e r s t a a t ,} *.. - ' .

_.

_{.'@. , .}

.

. .

'.

inzake '.: i

n o r m a l i s a t i e van de Nederlandsche Vaarwegen i n _n h e t algemeen en van d i e in4de Hollandsche laag-

Opmerkingen naar a a n l e i d i n g van h e t :

"Verslag inzake n o r ~ n a l i s a - t i e van Nederlandsche vaar- wegen i n h e t algemeen en van d i e i n de Hollandsche La.ag-

v l z k t e i n h e t b i j z o n d e r (1932)",

1. k l g e m g ~ ~ e s c h o u v i i n ~ n ~

Gewezen wordt i n h e t v e r s l a g op de zeer g r o o t e ver- scheiaenheid, welke b e s t a a t i n de hoofdafmetingen der ' h i e r t e lande bestaande scheepvaartwegen en evenzoo i n d i e der daarvan gebruik makende vaartuigen. Voorondersteld wordt, d a t door n o r m a l i s a t i e t o t eenige k l a s s e n gebaseerd

op h e t laadvermogen der v a a r t u i g e n eene g r o o t e r e eenheid t e bereiken .is, en d a t a l s gevolg van deze g r o o t e r e een- h e i d zoowel wat b e t r e f t de aanlegkosten van nieuwe en van uitbreidingswerken a l s wat b e t r e f t de kosten van h e t ver- voer t e w a t e r , besparingen i n de toekomst mogen worden verwacht

.

B i j deze n o r m a l i s a t i e wordt v o o r g e s t e l d i n de e e r s t e p l a a t s rekening t e houden met de afmetingen, welke de voor ons land meest b e l a n g r i j ke scheepvaartwegen (ook de buitenlandsche) b e r e i d s v e r b e g e n hebben en i n de tviee- de p l a a t s met de a h e t i n g e n der bestaande v a a r t u i g e n en de r i c h t i n g , waarin de scheepvaart z i c h beweegt.

Het t r e k t de aandacht, d a t de eischen welke h e t ver-

. .

voer s t e l t , welke naar dezerzijdsche z e e r bescheiden mee- ning h i e r i n de e e r s t e p l a a t s a l s uitgangspunt ha-mogen

, ,

g e l d e n , n i e t i n de beschou~vingen worden betrokken. D i t t r e f t t e meer p waar in':het rapp0r.t . h e r h a i l d e l i j k wordt

r ..

-

2

-

verwezen naar h e t i n 1922, door d e n v o o r z i t t e r der com- missie u i t g e b r a c h t r a p p o r t omtrent de k a n a l i s a t i e van W e s t f r i e s l a n d b i j den geheelen o p z e t , van welk r a p p o r t van de door h e t vervoer g e s t e l d e e i s c h e n wordt uitgegaan. Verschillende c o n c l u s i e s van h e t r a p p o r t van 1922 worden thans gewijzigd of l o s g e l a t e n , zonder d a t de gronden waar- op z i j werden gevormd h i e r b i j i n de beschouwingen werden

Wanneer men de door h e t scheepvaartverkeer. h i e r t e lande g e s t e l d e eischen w i l n a g a a n , moet men e r z i c h r e - kenschap van geven, d a t d i t s l e c h t s voor een b e t x e k k e l i j k n i e t groot d e e l gevormd wordt door h e t vervoer van indus- t r i e e l e massa-producten naar hunne s t a p e l p l a a t s e n of u i t - voerhavens. T e r w i j l d e r g e l i j k vervoer voor de b e l a n g r i j k e Duitsche kanalen

-

waarnaar men z i c h i n h e t v e r s l a g met b l i j k b a r e v o o r l i e f d e o r i g n t e e r t

-

de hoofdzaak vormt, wordt d i t massavervoer h i e r t e lande i n hoofdzaak gevormd

door h e t kolenvervoer u i t de m i j n s t r e e k en h e t vervoer u i t h e t West-Duilsche i n d u s t r i e g e b i e d naar de havensvan Rotterdam en fmsterdam.

Het h i e r bedoelde vervoer z a l b i j voorkeur van zoo

. g r o o t mogelijke vervoerseenheden gebruik maken welke z i c h op b e t r e k k e l i j k eenvoudige viijze t o t n o r m a l i s a t i e naar de voor den gevolgden scheepvaartweg t o e l a a t b a r e maximum afmetingen e igenen.

Veel b e l a n g r i j k e r van omvang i s e c h t e r h i e r t e lande h e t vervoer van b e t r e k k e l i j k ' n i e t zeer groote ladingen

stuk- en verbruik?goederen, welke door de t y p i s c h e ge- s t e l d h e i d

s t e l d h e i d van ons land i n zeer t a l r i j k e g e v a l l e n doelma- t i g e r t e water dan op andere w i j ze worden vervoerd. De omstandigheid d a t t a l van k l e i n e r e b e d r i j v e n h i e r t e lan- de aan h e t water gelegen z i j n , werkt. d i t vervoer zeer i n de hand.

D i t vervoer h e e f t i n b e t r e k k e l i j k n i e t groote zendingen p l a a ger inge mate l e e - nen z i c h deze zendingen t o g r o o t e r e la- dingen..

I n h e t algemeen h e e f t s l e c h t s voor geringe hoeveelheden b i j de z.g. b e u r t v a a r t p l a a t s . Zoodra de hoeveelheden g r o o t e r worden, i s verscheping Van 6dn bepaalde zending i n de'n scheepslading i n hetdgemeen h e t meest aangewezen.

De z e e r groote meereerheid d e r verschepingen wordt ;

h i e r t e . lande door d e r g e l i j k e ladingen gevormd. D i t kan vvederom b l i j k e n u i t de ~ a ~ n e m i n g e n , welke de normalisa- tie-commissie van 22 September

-

4 October 1930 op een a a n t a l kanalen deed v e r r i c h t e n , en welke i n hoofdzaak p l a a t s vonden op scheepvaartvregen, W e verkeer met sche- pen van 600 t o n laadvermogen of meer t o e l a t e n .

I n b i j lage I i s een o v e r z i c h t van de 31.171 waarge- nomen schepen naar hun tonnemaat gegeven.

G e l i j k u i t de b i j l a g e b l i j k t omvatte h e t verkeer met schepen k l e i n e r dan 200 t o n 92.5% der scheepvaartbeweging

.

naar h e t a a n t a l en

62

3/4%.naar h e t tonnage, t e r w i j l h e t verkeer met schepen g r o o t e r dan 600 t o n s l e c h t s 1 1/4% n a w h e t a a n t a l en 12 3/4% naar h e t tonnage b e l i e p .

U i t

-

4

-

U i t de door de IJ-meer commissie i n 1919/1920 ver- r i c h t e waarnemlngen aan de s l u i z e n t e Schellingwoude, welke op 12032 schepen b e t r e k k i n g hadden, v o l g t , g e l i j k

i n B i j l a g e 11 i s aangegeven, d a t 96% der daar passeeren- de schepen k l e i n e r waren dm 200 ton.

I n h e t r a p p o r t met b e t r e k k i n g t o t de k a n a l i s a t i e 'van TiIestfYiesland i s de c o n c l u s i e van Hoofdstuk V , d a t voors- hands aan de vervoerseischen op de ontworpen kanalen kan worden voldaan wanneer de maximdm scheepsgrootte voor z e i l - en sleepschepen op

200

t o n en van motorschepen op 80 t o n vrordt g e s t e l d , wat met h e t voorgaande overeenstemt.

-

U i t h e t f e i t , d a t de zeer groote. meerderheid der i n de binnenvaart h i e r t e lande verkeerende schepen n i e t g r o o t e r z i j n dan ca, x0 t o n en d a t deze g r o o t t e i n ver- band met de i n h e t algemeen t e verschepen ladingen doel- matig moet worden geoordeeld, mag geenszins worden afge- l e i d , d a t scheepvaartwegen van ruimer afmetingen, dan de h i e r genoemde schepen e i s c h e n , n i e t i n v e l e g e v a l l e n be- v o r d e r l i j k aan h e t scheepvaartverkeer zouden z i j n .

.

De s n e l h e i d van h e t verkeer ~ r o r d t t o c h i n hooge mate be- vorderd door ruime afmetingen van scheepvaartweg en kunst- werken, waa&.rhet s n e l passeeren en g e l i j k t i j d i g s c h u t t e n van meerdere schepen mogelijk wordt. Om deze reden is v e r - dedigbazr, d a t druk bevaren scheepvaartwegen

-

a f g e z i e n van de afmetingen der daarlangs verkeerende v a a r t u i g e n

-

van ruimer afmetingen z i j n , dan minder druk bevaren water- wegen. I n h e t algemeen z ~ l men i n de mogelijkheid l a n g s d e r g e l i j k e ruime watervregen ook een b i j u i t z o n d e r i n g daar-

. .

_,--

_{- 5 -}

van gebruik makend g r o o t e r scheepstype t e vervoeren meer e n b i j k o m s t i g voordeel moeten z i e n , dan een economisch

belang, d a t op z i c h zelve de aan de meerdere ruimte be- s t e d e kosten zou wettigen.

I n d i t 'verband mag Itforden opgemerkt, d a t de afmetin- gen welke de vaarwegen h i e r t e lande hebben verkregen, s t e e d s i n hooge mate beinvloed z i j n door de omstandighe- den waaronder deze vaarwegen door hunne h i s t o r i s c h e ont- wikke l i n g of n a t u u r l i j ke g e s t e l d h e i d verkeeren. I n meer- dere g e v a l l e n z i j n bepaalde waterwegen met b e t r e k k e l i j k zeer g e r i n g e kosten voor een g r o o t scheepstype g e s c h i k t . t e maken o f t e houden, t e r w i j l i n andere g e v a l l e n i e d e r e

v e r g r o o t i n g der t o e t e l a t e n scheepsafmetingen eene aan- z i e n l i j l c e verhooging van kosten neebrengt. De l a a t s t e

*.

voorwaarde h e e f t b i j den aanleg der groote buitenlandsche kanalen s t e e d s een overwegenden invloed gehad en daar

v e e l a l t o t een zoo g r o o t mbgelijke beperking der afmetin- gen g e l e i d ; b i j meerdere kanaalontwerpen h i e r t e lande i s daartegenover binnen bepaalde grenzen de invloed van h e t , scheepstype op de aanlegkosten van b e t r e k k e l i j k g e r i n g e b e t e e k e n i s geweest.

k l s voorbeeld van een k a n a a l , d a t onder d e r g e l i j k e omstandigheden v e r k e e r t kan worden genoemd h e t Groot Noordhollandsch lcanaal d a t door den aanleg van h e t Noord- zeekanaal g e h e e l z i j n b e t e e k e n i s a l s vaarweg voor zeegaan- de schepen h e e f t verloren. De afmetingen van d i t kanaal l a t e n de vaaxt met 2000 t o n s schepen t o e , h e t v e r k e e r z a l v a n . e e n d e r g e l i j k g r o o t scheepstype e c h t e r s l e c h t s i n zeer geringe mate met voordeel gebruik kunnen maken. Volgens

de

-

de waarnemingen der c o m i s s i e aan de l i i l l e m s l u i z e n z i j n 96% der schepen welke van h e t kanaal gebruik maken k l e i - ner dan 20C ton. I n d i a h e t g e s c h i k t houden van h e t ka- n a a l voor schepen van een g r o o t e r type a a n z i e n l i j k e kos- t e n zou vorderen, zou h e t overweging kunnen verdienen de v a a r t t o t een &Q-tans scheepstype t e beperken. De b e t r e k k e l i j k geringe kosten, wellte h e t instandhouden van den -0-tons vaarvreg v o r d e r t

,

w e t t i g e n e c h t e r

,

d a t ook '

b i j nieuvie- en uitbreidingswerken inet d i t type wordt r e - kening gehouden.

Een ander voorb5eld kan aan de Zuiderzeewerken wor- den ontleend.

I n samenhang met de a f s l u i t i n g van h e t h s t e l d i e p en de i n d i j k i n g van de 'utieringermeer vrerd langs de Noordhollandsche k u s t een scheepvaart- e n afvuater ingskk- n a a l aangelegd, d a t n a b i j De Kooy met h e t Noordhollandsch k a n a a l door een s c h u t s l u i s verbinding verkreeg.

B i j h e t nagaan der op d i t kanaal t e verwachten scheep- v a a r t (Nota ir. T h i e r r y , dd. A p r i l 1922) h l e e k , d a t i n de t e verwachten behoeften kon worden voorzien door h e t ka- n a a l g e s c h i k t t e makenvoor de v a a r t met schepen van 200

(max. 300) ton. Door de afmetingen welke h e t k a n a a l i n verband met de daarlangs a f t e voeren waterhoeveelheden Ciende t e v e r k r i j g e n , was h e t k a n a a l tusschen Kolhorn en De Kooy op z i c h z e l v e voor de v a a r t met 600

5

1000 t o n s

schepen g e s c h i k t . D i t k a n a a l kon dus voor de v a a r t met d e r g e l i j k e schepen g e s c h i k t worden gemzakt door de afme- t i n g e n van de k.~.:?st7.":erken i e t s ruimer t e kiezen dan h e t volgens de s c h e e p v a a t b e h o e f t e n hiervoor t o e l a a t b a r e m i -

nimum. Op grond van deze overweging h e e f t de s c h u t s l u i s aan de Kooy afmetingen van

70

x

9

x 3.20 m verkregen e n i s aan de overbruggingen een doorvaartbreedte van

9

m

gegeven ( k e e r s l u i s Oostpunt 10

m ) .

Overeenkomstige omstandigheden z i j n aanwezig b i j de v a a r t welke over g r o o t e a f s t a n d e n l a n g s meren en r i v i e r e n g e s c h i e d t , langs r i n g v a a r t e n van p o l d e r s , waarvan de a f - metingen door de d a a r u i t plaatsgevonden grondontleening z i j n bepaald enz. enz.

De d o o r de c o m i s s i e a l s "cha6tischt' gekenmerkte t o e s t a n d van de a f n e t i n g e n der binnenscheepvaart~vegen, i s dan ook u i t de n a - c u u r l i ~ k e g e s t e l d h e i d en h i s t o r i s c h e ontwikkeling dezer waterwegen grootendeels t e v e r k l a r e n n i e t a l l e e n , maar ook a l s l o g i s c h t e aanvaarden.

Z i j h e t bovenstaande opgemerkt t e r a a n v u l l i n g van de -door de c o m i s s i e geleverde beschouviingen t e n aanzien van de afmetingen vielice de voor ons land meest belang- r i j k e scheepvaartwegen b e r e i d s verkregen hebben, zoo moge h i e r nog een opmerking volgen m e t ' b e t r e k k i n g t o t de door haar beschouvrde gegevens t e n aanzien van'de r i c h t i n g , waarin de scheepvaart z i c h beweegt.

Het door de c o m i s s i e hieromtrent vermelde h e e f t u i t - s l u i t e n d b e t r e k k i n g op den nieuTNk!0uW van sleepschepen i n

Volgens de'-door haar geraadpleegde s t a t i s t i e k werd 18% van den nieuwbou~~~r gevormd door schepen van h e t Rhein- Hernekanaal type:

37%

van h e t Dortmund-Eemskanaal type e n 20% van h e t type Kernpenas;

Op welke a a n t a l l e n van schepen deze s t a t i s t i e k be- t r e k k i n g h e e f t . wordt n i e t vermeld en evenmin hoe deze nieuwbouw z i c h verhoudt t o t de a a n t a l l e n van de bestaan- de v l c o t .

De tijdsomstandigheden i n aanmerking nernende mag ech- t e r worden voznndersteld, d a t de bedoelde nieuwbouw 6p

266

geringe a a n t a l l e n b e t r e k k i n g h e e f t , d a t de verschui- vingen welke z i j i n de verhouaingen der bestaznde v l o o t

.

v e r o o r z a a k t , s i e c h t s van zeer geringe b e t e e k e n i s kunnen z i j n .

I n h e t b i j z o n d e r moet e r tegen worden gewaarschuwd, op grond van. deze s t a t i s t i e k gevolgtrekkingen t e maken t e n aanzien van de gewenschte afmetingen van vaarwegen, waarop de v a a r t met g r o o t e r e sleepschepen a l s waarop de

s t a t i s t i e k b e t r e k k i n g h e e f t s l e c h t s i n zeer g e r i n g e mate en onder b i j z o n d e r e onstsxfiigheden t e verwachten is.

In

h e t voorgaande i s gepoogd den nadruk t e leggen op de g r o o t e verscheidenheid, welke z i c h voordoet t e n aan- z i e n Tan de omstandigheden, Waarondw de s c h e e p v a a r t v ~ e ~ e n h i e r t e lande verkeeren. M i l men i,n 'deze verscheidenheid een ordening aanbrengen, dan l i g t voor de hand h i e r b i j de vaarwegen i n e e r s t e i n s t a n t i e t e verdeelen i n zulke welke voornamelij k of voor een b e ~ a n g r i j k d e e l bestemd z i j n voor h e t vervoer van massa-goederen en zulke op welke h e t vrachtvervoer van s t u k - e n verbruiksgoederen '

de hoofdzaak vormt. D i t l a a t s t e vervoer h e e f t i n h e t a l - gemeen geen behoefte a a n g r o o t e r e schepen dan van 200

2

300. t o n , zoodat o o k v o o r de' hand l i g t , de klasse-indee-

l i n g i n e l k g e v a l zoodanig t e k i e z e n , d a t met een derge- l i j k scheepstype i n hooge mate rekening wordt gehouden.

Ban h e t s l o t h a r e r algemeene beschouwingen b e t o o g t de commissie, d a t de bedoeling moet z i j n , de genormali- seerde afmetingen van s-luizen en bruggen b i j de toepas- ' s i n g op nieuw t e bouwen kunstv~erken n i e t s l e c h t s a l s m i -

n i m a , d o c h tevens a l s maxima t e beschouwen, zoodat de

scheepvaart op de naar de ~ i o r m a l i s a t i e - b e g i n s e l e n ingedeel-

+ de kanalen z i c h b e t r e k k e l i j k spoedig aan de n o r m a l i s a t i e - afmetingen z a l moeten aanGassen.

Wanneer men d i t b e g i n s e l consequent zou doorvoeren,

-

zou de u i t v o e r i n g van h e t e e r s t e nieuv~e werk i n een vol- gens de n o r m a l i s a t i e ingedeeld k a n a a l tengevolge hebben, d a t de scheepvaart z i c h daar t o t de normalisatieafmetin- gen b e p e r k t zag, zonder t e overwegen of voordien ruimereri scheepsafmetingen op bedoeld kanaal t o e l a a t b a a r waren..

A l s voorbeeld h e t volgende:

Het kanaal Kolhorn

-

Medemblik i n de '6: i e r ingermeer

met z i j t a k naar h e t Poldercentrum i s u i t g e v o e r d volgens de normen van h e t 200/300 t o n s kanalentype der l i e s t f r i e - sche kanalen. De s l u i z e n verkregen afmetingen van 40

x

7x

2-50

m,

de (beweegbare) -bruggen en doorvaartviijdte van

8.00 m.

Volgens de normalisatie-commissie behoort d i t kanaal t e worden g e c l a s s i f i c e e r d i n de door haar voorgestelde IVe k l a s s e voor schepen van 100/200 ton.

De consequentie dezer i n d e e l i n g zou s t r i k t genomen z i j n , d a t de nog ontbrekende bruggen met een doorvaart- , w i j d t e van 6.50 m werden uitgevoerd e n d a t de nog ont-

brekende s c h u t s l u i s (no. 111) afmetingen van 40 X 6 x

2.30 m verkreeg.

Nog voordat h e t kanaal i s v o l t o o i d , zou dus r e e d s een d e e l der ruimte gegeven aan de s l u i z e n t e rdedemblik en t e Kolhorn en aan de r e e d s i n u i t v o e r i n g z i j n d e Hoornsche brug, voorgoed veroordeeld z i j n om onbenut t e b l i j v e n .

Het w i l m i j voorkomen, d z t eene d e r g e l i j k e consequen- t i e weinig w a a r s c h i j n l i j k i s en d a t

-

ook i n d i e n de c l a s - s i f i c a t i e door de normalisatie-commissie v o o r g e s t e l d , spoedig zou worde'n v a s t g e s t e l d

-

men e r t o e zou komen voor d i t kana.al eene uitzondersng t e maken en de verdere vverken t e v o l t o o i e n volgens de voor den a a n l e g daarvan be- paalde normen.

U i t eene v o o r b e e l d . g e e f t naar mijne meening r e e d s

voldoende aan de m o e i l i j k h e i d , vraarvoor men b i j h e t door- . -7

.

voeren der n o r m a l i s a t i e t e l k e n s z a l komen t e s t a z n . B i j h e t ontwerpen van t a l van nieuwe werken z a l men z i c h de vraag moeten s t e l l e n , of h e t voordeel d a t verkregen wordt door &6n bepaald werk volgens de normalisatie-afmetingen u i t t e voeren, opweegt tegen h e t n a d e e l der beperking, welke z u l k s op de voor een geheelen scheepvaartweg moge-

l i j l c e scheepsafmetingen tengevolge h e e f t .

Men zou h e t h i e r g e s t e l d e probleem kunnen ontvfijken, door b i j de c l a s s i f i c a t i e een scheepvaartweg s l e c h t s i n t e d e e l e n i n een k l a s s e , welke t e n minste even m i m e (dus i n h e t algemeen r u i m e r e ) afmetingen v o o r s c h r i j f t dan. r e e d s aanwezig z i j n (b.v. k a n a a l Kolhorn

-

Medemblik i n k l a s s e 111). I n d i t g e v a l z a l e c h t e r de consequentie z i j n b i j

h e t

-

h e t s t i c h t e n van nieuwe werken deze v e e l a l ruimer afme- t i n g e n t e geven dan n u t kunnen opleveren (b.v. s l u i s 111 met s c h u t l e n g t e

55

m) en wordt h e t door de n o r m a l i s a t i e t e v e r k r i j g e h voordeel g e h e e l problematisch. '

Het b l i j k t e c h t e r vdel, d a t een consequent doorvoeren eener n o r m a l i s a t i e v e l e r l e i z a l mede- brengen en d a t men e r z i c h k u k e n ont-

trekken, b i j h e t ontwerpen de omstan-

digheden, waaronder de

h e t d e e l uitmaakt nauwkeurig t e beschouvren.

Men moet h i e r b i j we1 i n h e t oog houden, d a t

van

nor- m a l i s a t i e onzer meeste vaarwegen i n geen g e v a l t e verwach- t e n i s , d a t op een bepaald kanaal voornarnelijk de daarvoor meest g e s c h i k t e genormaliseerde schepen z u l l e n varen, 2.00-

a l s op h e t Rhein-Herne k ' w a a l e.d. we1 i n groote mate h e t g e v a l is. Van een

600

t o n s kanaal h i e r t e lande z a l nevens h e t scheepstype waarvan de afmetingen d i e der iaastwerken hebben bepaald een overwegend g r o o t a a n t a l van de meest verscheiden k l e i n e r e schepen gebruik maken. I n h e t alge- meen i a l dan ook de n o r m a l i s a t i e - k l a s s e n i e t z o o z e h e t

s c h i p bepalen, d a t i n hoofdzaak van een kanaal z a l gebruik maken, a l s we1 de maximum afmetingen v a n h e t s c h i p , d a t daarop nevens t a l van Bndere en k l e i n e r e z a l kunnen ver- keeren.

-

12

-

V a s t s t e l l i n g van de k s s s e n van vaarwegen, benevens van de n o r m l e afmetingen van s l u i z e n en brugaen.

--7

-Lie door de n o r m a l i s a t i e - c o m i s s i e voorgestelde k l a s - s e n , waarin de scheepvaartsfegen zouden aiorden ingedeeld, z i j n zoodanig gekozen, d a t k l a s s e I ruimte b i e d t voor een scheepstype van 1350

2

2000 t o n ,

u

x l a s s e 11, 600 $ 1000 t o n , k l a s s e 111, 300

A

500

t o n , k l a s s e I V , 100 200 t o n en k l a s s e V , 100

150

ton. De i n r i c h t i n g van den vaarweg zou dan zoodanig moeten z i j n , d a t met weinig u i t z o n d e r i n - gen e l k s c h i p van de i n de e e r s t e p l a a t s genoemde tonne- m a t daardoor zou kunnen passeeren, t e r w i j l h e t troldoen aan deze voorvraarde zou medebrengen, dat i n v e l e g e v a l l e n de vaarweg voor een s c h i p van de i n de tweede p l a a t s ge- noemde tonnemaat t o e g a n k e l i j k z o u z i j n .

De begrenzing der I e en I I e k l a s s e n g e e f t t o t geen opmerkingen aanleiding;

O m t r e n t d e I I I d e e n de daarop volgende k l a s s e n moe- t e n h i e r e c h t e r eenige opmerkingen viorden gemaakt.

Het i s . l o g i s c h , d a t een t w e e t a l k l a s s e n worden ge- vormd, waarvoor de afmetingen der z,eer groote en g r o o t e sleepschepen maatgevend i i j n , Waarom e c h t e r voor de I I I e k l a s s e de afmetingen van een b i j n a even g r o o t s l e e p s c h i p a l s h e t minimum s c h i p der I I e k l a a s e (de Kempenaar) maat- gevend moeten z i j n , i s n i e t d u i d e l i j k . De motiveering, d a t e r tusschen 1927 en 1930 nog a 1 viat "Kempenaartt z i j n gebouwd

(17%

van h e t a a n t a l sleepschepen) i s weinig overtuigend. Aangetoond zou moeten worden, dat op de wa- terwegen, vraarlangs i n hoofdzaak h e t gewone v r a c h t v a a r t - verkeer p l a a t s v i n d t , zoodanige behoefte b e s t a a t aan h e t

,

- 1 3 -

verkeer met "Kempena.enlf,, d a t z u l k s h e t r e k e n i n g .

.

houden met d i t s cheepstype zou viettigen.

Het r a p p o r t b e t r e f f e n d e de k a n a l i s a t i e van West- F r i e s l a n d ltwam n i e t t o t zoodanige conclusie.

Volgens d i t r a p p o r t z u l l e n ladingen van 200

&

300 t o n we1 t o t de g r o o t s t e behooren welke door de i n een hoog ontwikkelde l a n d b o u ~ r s t r e e k - t e s t e l l e n vervoers- e i s c h e n worden h i e r v a n , d a t

de West-Friesche t o n s scheeps-

type een voldoend c o n c l u s i e wor&

geenszins t e n i e t gedaan.

hanbevelenswaai-dig s c h i j n t daarom de I I I e k l a s s e vaar- wegen t e bestemmen voor h e t 200/300 t o n s scheepstype a l s maximum en h i e r v o o r de normen aan t e houden, vielke i n h e t r a p p o r t b e t r e f f e n d e de k m a l i s a t i e i n avesti'riesland van de hoofdkanalen op zoo goede gronden worden aanbevolen.

De s l u i z e n z u l l e n dan 4 0 x

7

x 2.50 i n s t e d e van

55

x

7

x 2.50 m kunn,en worden.

Gr mag h i e r b i j nog vriorden opgerrerkt, d a t mar de "Kern- penaari' de aangegeven afmetlng van s c h u t s l u i z e n , welke voor h e t g e l i j k t i j d i g s c h u t t e n van s c h i p en sleepboot n i e t toe- r e i k t , f e i t e l i j k onvoldoeiide

is.

Onwillekeurig z a l h i e r u i t een n e i g i n g o n t s t a a n de aangegeven a f h e t i n g b i j de u i t v o e - r i n g van werken t e vergrooten. Iiet n o r m a l i s a t i e b e g i n s e l wordt dm e c h t e r wederom i n gevaar gebracht.

Door de normalisatie-commissie worden nog 2 k l a s s e n van vam?egen voor kleinei-e v a a r t u i g e n v o o r g e s t e l d , warn- van de e e r s t e voor een 100/200 t o n s scheepstype, de tweede

voor

-

voor een 100/150 t o n s type g e s c h i k t zou z i j n . Deze oplos- s i n g s c h i j n t n i e t b i j zonder gelukkig.' Voor b e i d e typen van vaarwegen z a l moeten worden uitgegfian van de maximum afmetingen van h e t 100-tons schip. Door deze i n h e t &ne g e v a l wat ruimer 3.m t e nemen dan i n h e t andere, v e r k r i j g t

men eene tweeslachtigheid, v~elke voor de door normalisa- t i e t e b e r e i k e n eenheid i n de k l e i n e r e vaarwegen weinig

1

b e v o r d e r l i j k kan z i j n .

r'

Vermoedelijk kan i n deze een middenweg t o t een v e e l

1

b e t e r e ~ o p l o s s i n g l e iden.

1

I n d i e n men de beide k l a s s e n t o t 68n k l a s s e v e r e e n i g t ,

/'

zou men h i e r a a n de afmetingen t e n grondslag kunnen leggen

,'

yan h e t z.g. e i e s c h e maatschip (31.50

x

5.40

x

1.80) d a t

,/'

voor t a l van scheepsontvrerpen als uitgangspunt h e e f t ge- diend en voor de schepen, welke i n h e t Noorden des lands ver- b e r e i ds i n hooge mate normaliseer enden invloed

i

i h e e f t gehad. i/

,

Wanneer men nevens de door ,de normalisatie-commissie samengestelde s t a t i s t i e k , welke omtrent de lengteafmetin- gen d e r schepen geen gegevens b i j e e n b r a c h t , de scheepsaf- metingen beschouwt

,,

welke i n b i j lage 9 van h e t r a p p o r t der Westfriesche kanalen z i j n aangegeven, mag de c o n c l u s i e g e l - den, d a t eene s l u i s a f m e t l n g van

31.50

x

6.00

x 2.40 m be- antwoordt aan de ruirnterflnetingen, welke voor de zeer groo- t e meerderheid der schepen tusschen 100 en 200 t o n t o e r e i - kend z i j n .

B i j den aanleg der w e ~ k e n i n de Viieringermeer h e e f t a q v a n k e l i j k i n de bedoeling gelegen de hoofdkanalen met u i t z o n d e r i n g v'm h a i i7c ?il c hi erboven beschouwde k a n a a l Kol-

b r e e d t e van 5.50

m

we1 e e n i g s z i n s aan den k l e i n e n k a n t worden geoordeeld, Een b r e e d t e d e r s l u i z e n van

6

m d i e n t

dan ook v m d i t type v e r k i e s d j k t e viorcien geoordeeld, waarmede een brugbreedte en 6 , 5 0 m i n o v e r e e n s t e m i n g mag worden beschouwd,

Vermeend wordt

,

d a t de vaarwegen mar een k l e i n e r scheepstype dan de h i e r bedoelde marktvaartkanalen i n h e t algemeen do o r b i j zondere voor7flaarden, welke h i e r v o o r zanv~ezig z i j n en hunne g e r i n g e l e n g t e , t e z e e r u i t e e n loopen om hiervoor normalisatie-voorschriften t e kunnen doorvoeren.

: Het zou dus overvveging verdienen b-n h e t 600 t o m k a n a a l volgens k l a s s e I1 s l e c h t s 2 k l a s s e n der normalisa- t i e i n t e vceren e n lie1 een I I I e k l a s s e v o a r h e t 200/300 t o n s scheepstype met s l u i z e n van 40 x

7

x 2.50

m

e n een brugwijdte van

8

m en een IVe k l a s s e voor h e t 100/200 t o n s scheepstype met s l u i z e n van 31.50 x

6

x 2.30 m e n een bru@:ij d t e van 6.50 m.

Erkend wordt, d a t ook eene i n d c e l i n g a l s deze een zekere mate van w i l l e k e u r inhoudt en vermoedelijk s l l e r - minst s t r e n g z a l kunnen wor'den doorgevoerd.. Z i j Z a l ech- t e r b i j den a a n l e g van nieuvre kanalen een naar dezer- z i j d s c h e meening doelmatigen 1eidrse.d. geven en daarne- vens b i j de i n d e e l i n g van bestaande kanalen i n rneerdere mate p r a c t i s c h e bruilibaarheid b e z i t t e n dan de door de normalisatie-commissie v o o r g e s t e l d e .

De doorvaarthoogte d e r vaste.bruggen.

De doorvaarthoogte der bruggen wordt door de commis- s i e a f z o n d e r l i j k behandeld. Zeer t e r e c h t wordt i n g e z i e n , d z t h i e r i n 66n der b e l a n g r i j k s t e onderwerpenvan:lormali- s a t i e i s gelegen.

Xet s t e r k toegenomen wegverkeer h e e f t de behoefte doen gevoelen aan h e t zooveel d o e n l i j k toepassen van vas- t e bruggen, t e r w i j l' daarnevens aan de beweegbare bruggen een doorvaarthoogte d i e n t t e worden gegeven, welke moge- l i j k maakt, d a t een b e l a n g r i j k d e e l van h e t verkeer onder de g e s l o t e n brug p a s s e e r t .

D i t l a a t s t e punt i s door de comnissie n i e t i n h a r e beschouwingen betrokken. Ten aanzien van de doorvaart- hoogte van beweegbare bruggen worden door haar dan ook geen v o o r s t e l l e n gedaan.

De commissie o o r d e e l t , d a t men b i j de b e p a l i n g van de doorvaarthoogte d e r bruggen onderscheid kan maken t u s - schen va.arwegen, waaraan een open vaarweg p a r a l l e l l o o p t en zoodanige b i j welke z u l k s n i e t h e t geval is. Ofschoon u i t den a a r d hiermede volkomen kan viorden ingestemd, kan a a n . h e t bedoelde onderscheid geen z e e r g r o o t e p r a c t i s c h e b e t e e k e n i s worden toegekend. Hoe de commissie z i c h de t o e p a s s i n g i n de p r a k t i j k h e e f t gedacht, kan u i t h a w v o o r s t e l l e n n i e t worden z f g e l e i d , d a m z i j b i j haar voor- s t e l l e n t o t i n d e e l i n g der scheepvaartv?egen h e t bed6elde onderscheid n i e t maakt.

N a a r d e z e r z i j d s c h e meening zou h e t overvieging v e r d i e - nen, de doorvaarthoogten, vrelke worden v o o r g e s t e l d voor

bruggen i n kanalen aan vielke een op een vaarweg p a r a l l e l l o o p t t e v e n s t e bepalen a l s doorvaarthoogten voor de be- weegbare bruggen.

\ / a t de v o o r g e s t e l d e doorvaarthoogte b e t r e f t , zoo s c h i j n e n deze wat de I e e n I I e k l a s s e b e t r e f t , i n over- eenstemming met de b e r e i d s voor de g r o o t e sleepschepen waarnaar deze k l a ~ s e n z i c h voornamelijk r i c h t e n , gelden- de normen.

Yiat de volgende k l a s s e n aangaat z i c h i n hoofdzaak op de door haar u i t welke van 22 September t o t

4

October

Omtrent d i t ti j d s t i p moge h e t Toen b i j de behandeling

voor de i ~ i e r i n g e r m e e r de doorvaarthoogte d e r bruggen moest worden v a s t g e s t e l d z i j n h i e r o m t r e n t op v o o r s t e l van d e n Zuiderzeeraad een a a n t a l landbouwdeskundigen gehoord. Deze hebben i n hun a d v i e s gevrrezen op h e t belang eener ruime doorvaar thoogte d e r i n een landbouvistr eek t e bouvren v a s t e bruggen i n verband met de e i s c h e n van h e t hooi- en van h e t s t r o o - t r a n s p o r t . Het t i j d s t i p der wbarnemingen van de nor- malisatie-commissie v a l t nu na den a f l o o p van h e t hooi- t r a n s p o r t en v 6 G den aanvang van h e t massale s t r o o t r a n s p o r zoodat de invloed van deze t r a n s p o r t e n op de doorvaart- hoogte d e r schepen u i t de verzamelde gegevens n i e t v a l t na t e gaan.

De bedo6lde 1andbou;ideskundigen hebben d e s t i j d s ge- a d v i s e e r d de doorvaarthoogzen d e r v a s t e bruggen i n de Mieringerneer t e bepalen op 4 m . , welke hoogte voorna-

-

19

-

melijk i s gekozen i n overeenstemming met de doorvaart- hoogte der v a s t e bruggen i n h e t Groniqger landbouv?indus- t r i e g e b i e d .

Nevens deze doorvaarthoogte komt naar d e z e r z i j d s c h e meening eene doorvaarthoogte van 2.60 m zeer voor toepas- s i n g i n aam.erking, waar deze doorvaarthoogte voor v a s t e bruggen op t e l van p l a a t s e n aanwezig i s en v o o r a l i n de

s t e d e n v e e l v u l d i g i s toegepast. (vgl. ook h e t r a p p o r t over de N e s t f r i e s c h e kanalen)

.

J u i s t u i t een ougpunt van n o r m a l i s a t i e s c h i j n t h e t n i e t aanbevelensvizardig voor'de k l e i n e r e scheepvaartwegen wat de t o e t e passen doorvaarthoogte b e t r e f t v e e l t e d i f - f e r e n t i e e r e n . Vermeend vrordt

,

d a t v o l s t a a n zou kunnen

war-

den met zoowel i n de I I I e a l s i n de IVe k l a s s e , g e l i j k d i e hierboven z i j n aangegeven, de doorvaarthoogte van 4 m en van 2.60

m

nevens elkander t o e t e passen e n we1 i n de I I I e k l a s s e aan a l l e v a s t e bruggen een doorvaarthoogte van

4

m t e geven en a2.n de beweegbare bruggen een doorvazrthoogte van 2.60

m ,

t e r w i j l i n de IVe k l a s s e de doorvaarthoogte van 4 m s l e c h t s zou behoeven t e worden gegeven aan de brug- gen i n vaarwegen, voor vielke h e t vervoer van volumineuse

landbouvproducten van b e t e e k e n i s i s .

Reswneerende zou dus boven de door de comnissie voor- g e s t e l d e normalisatie-afmetingen de voorkeur worden gege- ven aan d i e , welke z i j n azngegeven i n de h i e r b i j behooren- de B i j l a g e 111,

' K l a s s e - i n d e e l i w van de.schee~vaartwegen.

U i t den a a r d kunnen de t e n aanzien d e r k l a s s e - i n - d e e l i n g t e maken opmerkingen worden beperkt t o t de k l a s - se-indeeling der kanalen, welke met de Zuiderzeewerken verba.nd houden.

Het Balgzandkanaal (C 2 ) i s i n de I I e k l a s s e aange- geven.

De normen- van h e t Balgzandkanaal gelden e c h t e r ook v6or den vaarweg over h e t b s t e l m e e r , van van Ewijcks- s l u i s naar De Houkes en voor den vaarweg ovep h e t f a s t e l - meer van van LWijckssluis naar Oostpunt en van h e t rand- kanaal (Waardkanazl) van Oostpunt t o t Ko'lhorn. Iie beide h i e r genoemde vaarwegen behooren derhalve mede i n de I I e k l a s s e (open) t e worden ingedeeld.

Van de kanalen i n de kieringermeer behoort h e t kanaal Kolhorn-Medemblik met z i j tali Middenmeer-Wieringerwerf, be- nevens h e t Overlekerkanaal t e worden ingedeeld i n de I I I e k l a s s e (open). De overige kanalen i n de Wieringermeer be- hooren i n de We k l a s s e g e s l o t e n t e worden ingedeeld.

Het Groetkanaal Kolhorn-fiartsv~oud i s u i t s l u i t e n d voor afwateriqqsdoeleinden aangelegd, waarbij met scheep- vaartnogelijkheden geen r e k e n i n g i s gehouden. Volgens de plannen z a l h e t door bruggen met zeer geringe doorvaart- hoogte kunnen worden overbrugd. Het i s daarom aangewezen d i t k a n a a l n i e t b i j de vaarwegen i n t e deelen.

W e l l i c h t t e n o v e r v l o e d e z i j t e n s l o t t e opgemerkt, d a t evenmin a l s z u l k s n a a r dezelzijdsch o o r d e e l voor de door de c o m . i s s i e v o o r g e s t e l d e n o r m a l i s a t i e - a f m e t i n g e n rnogelijk zou z i j n , voor de t h a n s v o o r g e s t e l d e w i j z i g i n g e n u i t v o e r b a a r wordt g e a c h t eene g e s t r e n g e t o e p a s s i n g voor t e s c h r i j v e n . U i t h e t g e h e e l e h i e r v o o r gegeven b e t o o g

wordt t e d e z e r p l a a t s e no2 e e n s s m e t nadruk o n d e r s t r e e p t ,

.

d a t i n e l k g e v a l b i j t o e p a s s i n g . v s n n o r m a l i s a t i e - v o o r

-

s c h r i f t e n op onze Nederlm-dsche scheepvaartwegen e e n groo- t e mate v a n s o e p e l h e i d geboden z a l z i j n . S l e c h t s met i n - achtnemen h i e r v a n z u l l e n d e r g e l i j k e v o o r s c h r i f t e n a a n de o p l o s s i n g van de h i e r t e l a n d e b e s t a a n d e v e r k e e r s v r a a g - s t u k k e n kunnen t e n goede komen.

BIJLAGE I WADJEB1INGEN COMMISSIE NORRfALI'SATIE NEDERLANDSCHE VAARPYEGEN 22 SEPTEMBER-4 OCTOBER 1930. V e r z a m e l s t a a t , 100 t o n -._ 100-150 It 150-200 " 200-400

"

400-600 1' 600-1000 .OOO-1350 71 .350-2000 100 t o n 100 -150

"

150 -200 l1 . . 200 -400 " . 400 -600

"

600 -1000

"

-000 -1350

"

.350 -2000 " , Waargenomen schepen ( t o t a a l a a n t a l ) a a n t a l 23042 74% 74% .. 100 t o n tonnage 950.200 t o n 462.400 326.300 It 371,200 "

313

200 " 247.700

"

48.800

"

57: 700 2.777.500 34%

/

-

100 t o n 51$ 150 62 3/k$

<

200 It 76% 400

"

8 7 s

L

600 It 965'.

4

1000 973

'

.

1350

"

100%

/

2000 "

BIJLAGE 11.

WAARNEbIIINGEN IJ-MEER COMdISSTE

TE

SC-HELLINGbVOUDE

1 9

NOVEMBER-

1 8

DECELIBER 1 9 1 9

-

1 4 ME1

.-.

13

JUNI 1 9 2 0 - . 2 2 SEPICEhlBER- 2 1 OC- TOBER 1920. - . - v - C - . - A A X T A L S C H E P E N .

...

-

---

_--- / 20 t o n -. 240

7

20% 20%

,/-

20 t o n 20- 50 t o n , 1 1 7 0 50-200 t o n 7938 200-600 t o n 437 boven 600 t o n 80 12032