Janusz Pietrzak,Piotr
Wawrzyniak,Piotr Śniady
Dobrzyca, woj. kaliskie, zespół
pałacowo-parkowy, AZP 64-34
Informator Archeologiczny : badania 24, 115
O kres n ow ożytn y
B ęd zie m yśl, gm . S ęd ziszów M ałopolski woj. rzeszow skie S t. 1, „Grodzisko"
AZP 1 0 3 -7 4 /1 _______________
M uzeum Okręgowe w Rzeszowie
B adania prowadzili: m gr J o a n n a Podgórska-Czopek i d r Sylwester Czo pek. Finansow ało Muzeum Okręgowe w Rzeszowie. Pierwszy sezon b a d ań . O biekt nowożytny z elem entam i osadnictw a późnośredniow ieczne go. Ślady osadnictw a neolitycznego i wczesnośredniowiecznego.
B ezpośrednia przyczyną podjęcia b ad a ń było zniwelowanie górnej partii wzgórza i n a ru sz e nie w arstw . Stanow isko leży w obrębie malej doliny niewielkiego cieku. Od stro n y północnej, w schodniej i południowej charakteryzuje się znaczną ekspozycją (sztuczny nasyp), w yraźnie dom inując n ad dnem doliny. Przebadano 117 ms. Stwierdzono istnienie w arstw nasypowych, w łaśnie z nich pochodzą najstarsze zabytki znalezione n a złożu wtórnym — fragm ent ceramiki kultury ceramiki wstęgowej rytej i narzędzie krzem ienne z surow ca czekoladowego {rylec węgłowy boczny + drapacz], wiążące się najprawdopodobniej z późną fazą kultury mallckiej oraz fragmenty naczyń z VI1I-1X wieku. Pod warstwam i nasypowymi zalegała cienka w arstewka późnośrednio wieczna (XIV-XV wiek), z której pochodzą fragmenty ceramiki, 2 noże i 2 gwoździe żelazne. W jednym z wykopów odsłonięto układ 4 murów kamienno-cegłanych, z pewnością młodszych od warstwy późnośredniowiecznej. Stwierdzono, iż z całą pewnością nie są one jednolite chronologicz nie. Ich iunkcja Jest bardzo n iejasna. D okładna interpretacja w ymaga dałszych badań.
Najciekawszym odkryciem s ą pozostałości w arsztatu kaflarstdego. Byl to prostokątny obiekt o w ym iarach 7,5 x 5 m i głębokości 2 m. Jego w ypełnisko to rum ow isko polepy, kailki, cegieł i spalonego drew na, czytelnego jako układy równoległe do dłuższych śc ian obiektu. Znalezione w obiekcie kafle są Jednolite stylistycznie. Reprezentują stylistykę renesansow ą. M ożna wydzielić wśród nich następujące typy: kafle z o rnam entyką figuralną, roślinną i sy m boliczną, z m onogram em C hrystusa, tzw, ornam entem gomółkowym oraz koronki piecowe i in n e elem enty pieca. Nie posiadają one polewy. Można je więc u znać za swego rodzaju półwytwory. Poza kaflami w pracowni tej znaleziono okazałe naczynie półmajollkowe z 3 u c h a mi, żelazną halab ard ę oraz 2 kraty żelazne. Obserw acje stratygraficzne jednoznacznie w sk azu ją n a zniszczenie obiektu (warsztatu) przez pożar.
D okum entacja i m ateriały znajdują się w Muzeum Okręgowym w Rzeszowie. Badania będą kontynuow ane.
I Brześć Kujawski, woj. włocławskie Zamek patrz późne średniowiecze
D obrzyca, woj. k a lisk ie z e s p ó ł p a ła c o w o -p a r k o w y AZP 6 4 - 3 4 /—______________ _
P racow nie K onserw acji Zabytków w P oznaniu Sp. z o.o. Pracow nia N a ukowo -Bad awcza
B adania prowadzili m gr m gr J a n u s z Pietrzak i Piotr Wawrzyniak [autor spraw ozdania) przy współudziale mgr. Piotra Śniadego. Finansow ał WKZ w Kaliszu. Drugi sezon badań. Pałac nowożytny (2 poł. XVI-XX wiek), ślady osadnictw a wcześniejszego (przełom XV/XVI wieku ?).
Tegoroczne b ad a n ia wykopaliskowe skoncentrow ano w piw nicach pałacowych i n a ze w nątrz, przy ścianach obwodowych budynku. Łącznie wyeksplorowano 90 m3 ziemi z 10-ciu wykopów (nr I — Х /90) o powierzchni około 35,5, m2 i głębokości dochodzącej do 3,5 m. Ponadto sprawowano nadzór archeologiczny n ad pracam i ziemnymi związanymi z rem ontem obiektu.
Potwierdzono zeszłoroczną sugestię o lokalizacji nawcześniejszego m urow anego założenia w północnym skrzydle pałacu. Jak też datację — 2 połowa XVI-go wieku. Odkryło relikty w cześniejszych (przełom XV/XVl-go wieku?) konstrukcji drew nianych. Pierwotny budynek m urow any m ial w przybliżeniu wymiaiy 25 x 15 m 1 w części przyziemnej oraz fundam entow ej byl w ybudow any z kam ienia spojonego zapraw ą w apienną. Rozplanowanie w ew nętrzne obiek tu n ad al nie je s t rozpoznane w stopniu dostatecznym , podobnie ja k relikty konstrukcji drew nianych. N astępne przebudowy (zwłaszcza z końca XVIII-go wieku wg projektu S tanisław a Zawadzkiego) n adały pałacowi wygląd ostateczny.
Podczas eksploracji wykopów natrafiono na znaczną ilość fragmentów naczyń glinianych, kafli i szkła, głównie XVI/XVII — XIX-wiecznych.
M ateriały zn a jd u ją się w Pracowni Naukowo-Badawczej PKZ Sp. z o.o. w Poznaniu. Badania będą kontynuowane.
