DAMIAN KASPRZYK1
RELACJA Z KONFERENCJI „HUMANISTYKA
DLA BIZNESU. CZ£OWIEK W ŒWIECIE IDEI”,
£ÓD, 23–24 LISTOPADA 2011 ROKU
Sieæ wzajemnych relacji miêdzy nauk¹ a gospodark¹ gêstnieje, obejmuj¹c coraz rozleglejsze obszary obydwu dziedzin ludzkiej aktywnoœci. Badania i rozwój (B+R) to dwa œciœle powi¹zane ze sob¹ procesy, stymuluj¹ce w czy-telny sposób funkcjonowanie zarówno nauki, jak i biznesu. O ile jednak wy-korzystanie osi¹gniêæ dyscyplin przyrodniczych, medycznych, technicznych czy prawno-ekonomicznych w gospodarce wydaje siê dosyæ oczywiste, o tyle zastosowanie tu dorobku nauk humanistycznych pozostaje nieraz w sferze po-szukiwania podstawowych uzasadnieñ.
Kreowany czêsto przez media (np. w ramach tocz¹cej siê dyskusji nad szan-sami m³odego pokolenia na rynku pracy) stereotypowy wizerunek reprezen-tanta nauk humanistycznych jako „odrealnionego teoretyka”, a tak¿e budowa-ny w liczbudowa-nych tekstach kultury popularnej obraz „bezwzglêdnego” przedstawi-ciela biznesu stanowi¹ dodatkowe Ÿród³a uprzedzeñ, utrudniaj¹cych tworzenie relacji personalnych na linii humanistyka – gospodarka.
W œwietle powy¿szych ustaleñ wzrasta potrzeba konsekwentnego udosko-nalania i popularyzowania osi¹gniêæ humanistyki stosowanej oraz budowania p³aszczyzn wzajemnego poznania miêdzy œrodowiskiem akademickim a biz-nesowym. Tak nakreœlone cele przyœwieca³y inicjatorom konferencji
Humani-styka dla biznesu. Cz³owiek w œwiecie idei,która odby³a siê w dniach 23–24
li-stopada 2011 roku w £odzi. Organizatorami spotkania byli: Wydzia³ Filozo-ficzno-Historyczny Uniwersytetu £ódzkiego wraz z dzia³aj¹c¹ przy nim Wy-dzia³ow¹ Rad¹ Biznesu, Biuro Pe³nomocnika Rektora U£ ds. Wspó³pracy z Pracodawcami oraz Urz¹d Miasta £odzi. Patronat honorowy objêli: Prezy-dent Miasta £odzi Hanna Zdanowska, JM Rektor Uniwersytetu £ódzkiego 1Autor jest pracownikiem naukowym Instytutu Etnologii i Antropologii Kulturowej Uniwersyte-tu £ódzkiego (e-mail: damikas@o2. pl).
prof. dr hab. W³odzimierz Nykiel, £ódzka Izba Przemys³owo-Handlowa oraz £ódzka Lo¿a BCC. Oficjalnego otwarcia konferencji dokonali Prorektor U£ ds. Ekonomicznych, prof. dr hab. Bogdan Gregor oraz Dziekan Wydzia³u Fi-lozoficzno-Historycznego U£, prof. dr hab. Zbigniew Anusik.
Referat wprowadzaj¹cy, zatytu³owany Kultura – gospodarka – przestrzeñ
dla humanistów,wyg³osi³a prof. dr hab. Maria Wieruszewska (Instytut
Rozwo-ju Wsi i Rolnictwa PAN). W swoim wyst¹pieniu podjê³a próbê teoretycznego „oswojenia” relacji zachodz¹cych miêdzy kultur¹ a gospodark¹. Wskaza³a na Ÿród³a swoistych uprzedzeñ powoduj¹cych, ¿e kulturê i gospodarkê traktuje siê jako dwa odrêbne czy wrêcz obce sobie œwiaty. G³ówna ró¿nica tkwi w za-k³adanej opozycji: jakoœæ (kultura) vs. iloœæ (rynek). St¹d m.in. bierze siê po-gl¹d, ¿e kultura traci coœ ze swojej to¿samoœci w zetkniêciu z rynkiem. Prele-gentka wskaza³a jednak wyraŸne – jej zdaniem – styczne obydwu obszarów ludzkich dzia³añ i doœwiadczeñ. Po pierwsze – choæ uwa¿a siê, ¿e rynek wy-zwoli³ siê spod kontroli cz³owieka (nie bez powodu mówi siê o „niewidzialnej rêce rynku”), to jednak ju¿ prekursor nowoczesnej myœli ekonomicznej Adam Smith dostrzega³ istotê wiêzi miêdzy rynkiem a kultur¹ w postaci etyki i mo-ralnoœci. Po drugie – p³ynna, zhybrydyzowana rzeczywistoœæ, o której zwyk³o siê mówiæ w kontekœcie kultury, dotyczy w równym stopniu tak¿e rynku. Po-zwala to zak³adaæ istnienie okreœlonej wspólnoty zarówno zagro¿eñ, jak i szans. Po trzecie – swoistym ³¹cznikiem miêdzy rynkiem a kultur¹ pozostaj¹ zagadnienia komunikacji, kontaktu, porozumienia. Posiadaj¹ one dla rozwoju gospodarki (szczególnie handlu) znaczenie kluczowe, pozostaj¹c wszak zde-terminowane wzglêdami kulturowymi. Wed³ug prof. M. Wieruszewskiej „am-putacja” sfery wzajemnej wiedzy o kulturze uniemo¿liwi³aby ustalenie wza-jemnych zobowi¹zañ i oczekiwañ w dziedzinie miêdzynarodowej i miêdzyre-gionalnej wspó³pracy gospodarczej. Prelegentka, nawi¹zuj¹c do historii myœli antropologicznej, wskaza³a, ¿e wielu badaczy zajmowa³o siê ¿yciem gospo-darczym jako elementem uk³adu kulturowego. Obecne w „skrzynce narzêdzio-wej” antropologa kluczowe pojêcia, takie jak: mit, pamiêæ, narracja, pomaga-j¹ dostrzec i badaæ wp³yw kultury na decyzje gospodarcze. Powodzenie w dzia³aniach biznesowych nie jest i nie powinno byæ pojmowane w oderwa-niu od sfery wartoœci w rozumieoderwa-niu humanistycznym. Prof. M. Wieruszewska dostrzeg³a „krzepi¹ce oznaki” antropologizacji ekonomii, które mo¿na zauwa-¿yæ, œledz¹c chocia¿by dyskusje poœwiêcone etyce biznesowej i korporacyjnej. Firma nie mo¿e byæ „samotn¹ wysp¹ w oceanie spo³eczeñstwa”, a sukces go-spodarczy musi byæ „zakorzeniony w codziennoœci” – stwierdzi³a prelegentka.
Pierwszego dnia konferencji problematyka wyst¹pieñ oscylowa³a wokó³ za-gadnienia wykorzystania metod wypracowanych na gruncie humanistyki w ba-daniach rynku. Referat Krzysztofa Polaka oraz Marzeny ¯urawickiej-Koczan, reprezentuj¹cych firmê Semiotic Solutions Polska (Warszawa), zatytu³owany
Semiotyka – nowa perspektywa w badaniach marketingowych, zosta³
poœwiê-cony zastosowaniu w promocji marek i produktów semiotycznej perspektywy poznawczej, ukszta³towanej w obszarze humanistyki. Z perspektywy „semio-tyki komercyjnej” badanie rynku to badania sensów i znaczeñ powsta³ych na
bazie kodów. Kody zaœ to konwencje, które wydaj¹ siê oczywiste pewnej gru-pie odbiorców. Prelegenci wyjaœnili, ¿e ich praca polega na badaniu, jakie ko-dy semiotyczne, symbole i ko-dyskursy funkcjonuj¹ w ramach okreœlonego seg-mentu zjawisk, produktów, towarów i us³ug, zastrzegaj¹c, i¿ staraj¹ siê w ten sposób poznaæ „raczej cz³owieka ni¿ konsumenta”. Wnioski z badañ wykorzy-stywane s¹ nastêpnie przez twórców reklam, opakowañ, hase³ promocyjnych itp. W zwi¹zku z tym semiotykê okreœliæ mo¿na jako metodê badawcz¹, sku-piaj¹c¹ siê nie tylko na badaniu znaczeñ, ale tak¿e ich „produkcji” i „dystry-bucji” w kulturze.
Z prezentacj¹ zatytu³owan¹ Ethnomedia, czyli mediowy Polaków portret
w³asny. Etnograficzna diagnoza zachowañ konsumenckichwyst¹pi³a Ewa
Gó-ralska, reprezentuj¹ca firmê Pan Media Western (Warszawa). Omówi³a bada-nia poœwiêcone konsumpcji mediów, polegaj¹ce na obserwacji konsumentów w ich naturalnym œrodowisku. Programem tym objêto 12 rodzin, z którymi ba-dacz przebywa³ 3 dni po 14 godzin. Dziêki zgromadzonym wywiadom i doku-mentacji filmowej mo¿na by³o zrozumieæ sposoby konsumpcji mediów, ich hierarchiê, synergiê, zale¿noœci miêdzy nimi (wspó³konsumpcja ró¿nych me-diów). Wœród wniosków wyp³ywaj¹cych z analizy tak prowadzonych badañ wynika potrzeba coraz krótszych form informacji, coraz wiêkszej mobilnoœci mediów, ich elastycznoœci oraz dopasowania do indywidualnych zapotrzebo-wañ wynikaj¹cych na przyk³ad z p³ci, wieku, zainteresozapotrzebo-wañ. Okazuje siê rów-nie¿, ¿e dodatkowe ekrany w gospodarstwie domowym zmniejszaj¹ ogl¹dalnoœæ telewizji. Nastêpuje równie¿ zjawisko pog³êbiania tematu do-strze¿onego na jednym z ekranów za pomoc¹ innych. Prelegentka wyodrêbni-³a i scharakteryzowawyodrêbni-³a na podstawie zaprezentowanego materia³u filmowego 3 subgrupy konsumentów mediów okreœlone roboczo jako: „kontroluj¹cy”, „bierni” i „zanurzeni”.
Kolejn¹ czêœæ konferencji, zatytu³owan¹ Logika i estetyka w rozwoju
umie-jêtnoœci biznesowych, poprowadzi³a Prodziekan Wydzia³u
Filozoficzno-Hist-orycznego U£ ds. Nauki, prof. nadzw. dr hab. El¿bieta Jung. Referat Logika
w rozmowach biznesowych i negocjacjach wyg³osi³ prof. nadzw. dr hab.
An-drzej InAn-drzejczak (U£). Prelegent zwróci³ uwagê, ¿e strategiami, które maj¹ nam zapewniæ sukces w dyskusjach biznesowych, zajmuj¹ siê zazwyczaj psy-chologowie. Przekonywa³, ¿e nacisk na emocje posiada jednak zasadniczy mankament. Otó¿ po os³abieniu czynnika emocjonalnego nasz rozmówca mo-¿e czuæ siê oszukany. Wychodz¹c z za³omo-¿enia, mo-¿e odwo³anie siê do sfery racjo-nalnoœci ma bardziej perspektywiczny wymiar, prelegent podkreœla³ wartoœæ logiki. Wyjaœni³, czym jest i czym zajmuje siê logika ogólna, zaznaczaj¹c, ¿e jest to dyscyplina, której zastosowanie w biznesie mo¿e sprzyjaæ krytycznemu myœleniu, racjonalnemu dzia³aniu, poprawnemu rozumowaniu, budowaniu de-finicji. Z umiejêtnoœci tych mo¿na efektywnie korzystaæ, zarówno negocjuj¹c z kontrahentami, jak i usprawniaj¹c komunikacjê wewn¹trz firm.
Dr Agnieszka Graliñska-Toborek oraz dr Wioletta Kazimierska-Jerzyk (U£) dowodzi³y, ¿e Estetyka jest zawsze stosowana. By³ to o¿ywczy, wykraczaj¹cy poza konferencyjne schematy dwug³os, którego uczestniczki „sprzecza³y” siê
ze sob¹, przerzucaj¹c definicjami i koncepcjami na temat estetyki. Ostatecznie wyst¹pienie by³o prób¹ popularyzacji teorii Georga Simmela (1858–1918), prelegentki zaœ stara³y siê udowodniæ, ¿e estetyka jest zawsze stosowana, a œwiadomi interpretatorzy, tropiciele i znawcy jej regu³ mog¹ z powodzeniem pe³niæ role doradców-konsultantów biznesowych, szczególnie w obszarze pro-mocji, marketingu i reklamy.
Szczególnie wa¿nym wydarzeniem by³a dyskusja panelowa poœwiêcona sy-tuacji absolwentów kierunków humanistycznych na rynku pracy. Poprowadzi³ j¹ Prodziekan Wydzia³u Filozoficzno-Historycznego ds. Nauczania, prof. nadzw. dr hab. Maciej Kokoszko. Za sto³em, wraz z nauczycielami akademic-kimi, zasiedli przedstawiciele kilku firm, w których absolwenci kierunków hu-manistycznych czêsto znajduj¹ zatrudnienie. W debacie skoncentrowano siê na kompetencjach i postawach po¿¹danych na rynku pracy. Dyskutanci byli zgod-ni co do kozgod-niecznoœci doskonalezgod-nia procesu dydaktycznego pod k¹tem umie-jêtnoœci w zakresie komunikacji, negocjacji, prowadzenia ró¿norodnych pro-jektów, inicjowania dzia³añ zespo³owych, badañ potrzeb konsumenckich itp.
Drugi dzieñ konferencji otworzy³a sesja plenarna zatytu³owana Wspó³praca
z otoczeniem zewnêtrznym – doœwiadczenia, mo¿liwoœci, problemy.W jej
trak-cie dr Matrak-ciej Kozakiewicz (U£) przedstawi³ g³ówne za³o¿enia pionierskiego w skali kraju projektu sta¿u dla naukowców Praktyka dla nauki, nauka dla
praktyki, realizowanego w roku akademickim 2010/2011 na Uniwersytecie
£ódzkim. Zwróci³ uwagê, ¿e œrodowisko akademickie, stoj¹ce przed koniecz-noœci¹ wspó³pracy z otoczeniem zewnêtrznym, powinno samodzielnie uœwia-damiaæ potrzebê i po¿ytki p³yn¹ce z tego typu dzia³añ tak¿e wœród biznesme-nów i przedsiêbiorców. W dalszej czêœci omówi³ za³o¿enia projektu, w które-go ramach wytypowano grono 24 adiunktów odbywaj¹cych sta¿e. Ich rola po-lega³a m.in. na zdiagnozowaniu potrzeb i mo¿liwoœci wspó³pracy miêdzy uczelni¹ a przedsiêbiorstwami, g³ównie w zakresie badañ, ekspertyz, doradz-twa, praktyk studenckich oraz realizacji prac dyplomowych zwi¹zanych z dzia³alnoœci¹ firm. Wyst¹pienie uzupe³nione zosta³o prezentacj¹ kilku krót-kich filmów obrazuj¹cych przebieg sta¿y.
Jedn¹ z uczestniczek projektu, a jednoczeœnie kierownikiem naukowym omawianej konferencji by³a dr Ewa Jagie³³o (U£). Podzieli³a siê ona spostrze-¿eniami dotycz¹cymi sta¿u, który odby³a w przedsiêbiorstwie CWS-boco. Stwierdzi³a, ¿e choæ jest entuzjastk¹ dzia³añ na rzecz zacieœniania zwi¹zków miêdzy œrodowiskami akademickimi a biznesowymi, to stara³a siê dokonaæ krytycznej analizy trwaj¹cego w ramach projektu procesu. Podkreœli³a, uzu-pe³niaj¹c niejako spostrze¿enia wyg³oszone we wprowadzaj¹cym referacie prof. M. Wieruszewskiej, ¿e relacje miêdzy humanistyk¹ a biznesem prowadz¹ do nieuchronnego zderzenia dwóch kryteriów – wartoœci i u¿ytecznoœci, sta-nowi¹cych opozycje dyskursywne.
Anna Maria Szutowicz, reprezentuj¹ca jednoczeœnie Uniwersytet Warszaw-ski oraz firmê Grupa IQS, przedstawi³a problemy i w¹tpliwoœci wynikaj¹ce z podwójnej to¿samoœci naukowca prowadz¹cego jednoczeœnie badania pod-stawowe i stosowane. W dyskusji koñcz¹cej sesjê debatowano przede
wszyst-kim nad sposobami wykorzystywania wiedzy i metod humanistycznych w biz-nesie, a tak¿e o kodeksach etycznych ukszta³towanych w obszarach poszcze-gólnych dyscyplin.
Po przerwie wyst¹pienia i dyskusje kontynuowane by³y w ramach dwóch równoleg³ych paneli tematycznych. W ramach panelu Humanistyka a idea
spo³ecznej odpowiedzialnoœci biznesu dr Joanna Szulborska-£ukaszewicz
z Uniwersytetu Jagielloñskiego w swoim wyst¹pieniu zatytu³owanym
Festiwa-le jako forma upowszechniania kultury w kontekœcie odpowiedzialnoœci bizne-su za kulturêzwróci³a uwagê na zjawisko wspó³pracy humanistyki z sektorem
publicznym (instytucje samorz¹dowe), s³usznie zaliczaj¹c ten rodzaj instytucji i podejmowanych przez nie dzia³añ do obszaru gospodarki2. Festiwale sta³y siê
ogromnie popularn¹ i cenion¹ form¹ upowszechniania kultury, wspieran¹ chêtnie zarówno przez samorz¹dy, œrodowiska biznesowe, jak i w ramach pro-gramów europejskich. Wed³ug prelegentki, standardowe dzia³ania na rzecz upowszechniania kultury (maj¹ce charakter ca³oroczny) zdecydowanie prze-grywaj¹ z festiwalami konkurencjê o œrodki finansowe. W konsekwencji w ka-lendarzach imprez kulturalnych dominuj¹ spektakularne imprezy masowe – jednorazowe „eventy”. Schlebia siê w ten sposób gustom odbiorców, zamiast kszta³ciæ œwiadomego, wra¿liwego odbiorcê sztuki. Dr J. Szulborska-£uka-szewicz stara³a siê (bazuj¹c na przyk³adzie Krakowa) odpowiedzieæ na pyta-nie, jak zachêciæ biznes i samorz¹dy deklaruj¹ce odpowiedzialnoœæ za kulturê do realizacji przedsiêwziêæ na innych, pozafestiwalowych poziomach. Zasta-nawia³a siê tak¿e, jakie s¹ bariery rozwoju partnerstwa prywatno-publicznego w Polsce.
Uniwersytet Jagielloñski reprezentowa³ tak¿e dr Piotr Marecki, którego re-ferat zatytu³owany Ma³y bud¿et, du¿e mo¿liwoœci. Ma³y kapita³ realny, du¿y
kapita³ symboliczny dotyczy³ kinematografii, kina niezale¿nego, nowych
mo-deli produkcji i dystrybucji filmów. Prelegent wyjaœnia³ m.in. dzia³anie zasa-dy odwróconej ekonomii, wedle której mniejszy kapita³ realny pozwala kre-owaæ wiêkszy kapita³ symboliczny – najistotniejsz¹ jakoœæ w dziedzinie pro-dukcji kulturowej. Skoncentrowa³ siê nad zagadnieniami, na ile ma³e bud¿ety wp³ywaj¹ na powstanie nowych modeli produkcji i jaki jest ich wp³yw na au-tonomiê twórczoœci filmowej? Stara³ siê udowodniæ, ¿e mniejszy bud¿et mo¿e wp³yn¹æ na innowacjê w zakresie jêzyka filmowego, porównuj¹c pod tym wzglêdem kino niezale¿ne w Stanach Zjednoczonych i w Polsce.
Izabela Franckiewicz, reprezentuj¹ca Uniwersytet £ódzki oraz Biuro Badañ Spo³ecznych Question Mark, w swoim referacie Badania w sektorze kultury mówi³a m.in. o specyfice badañ prowadzonych na zlecenie jednej z instytucji w zwi¹zku z Regionalnym Kongresem Kultury, który odby³ siê miesi¹c wcze-œniej w £odzi. Zwróci³a uwagê, i¿ „odnalezieniu siê” humanisty w otoczeniu komercyjnym sprzyja okolicznoœæ naszego funkcjonowania w œrodowisku wolnorynkowym na co dzieñ. Dokonujemy stale wyborów wynikaj¹cych z po-2Por. S. Rudnicki, 2011: Wstêp. W: Nowe perspektywy. Nauki spo³eczne dla gospodarki. Red. S. Rudnicki. Wy¿sza Szko³a Europejska im. ks. Józefa Tischnera, Kraków, s. 7–8.
budek ekonomicznych, inwestuj¹c oszczêdnoœci, szukaj¹c okazji zakupowych itp. W tym kontekœcie bariera miêdzy humanistyk¹ a gospodark¹ wydaje siê dosyæ sztuczna.
Dr Inga KuŸma z Uniwersytetu £ódzkiego opowiedzia³a o projekcie Przy
granicy – o tradycji i nowoczesnoœci,wskazuj¹c na mo¿liwoœæ wykorzystania
wiedzy z zakresu antropologii kulturowej i etnologii, jako wa¿nego narzêdzia kontaktu miêdzy tzw. twórcami ludowymi a projektantami oraz miêdzy poko-leniami rzemieœlników prezentuj¹cych rozmaite rêkodzie³a uznawane za tra-dycyjne. Etnolog mo¿e zatem wyst¹piæ w roli swoistego mediatora w ramach dzia³añ biznesowo-spo³ecznych. Znane s¹ tak¿e próby samodzielnej, posiada-j¹cej komercyjny wymiar aktywnoœci etnologów na niwie twórczoœci arty-stycznej inspirowanej ludowoœci¹.
Ostatni z prelegentów, dr Marcin Kêpiñski z Uniwersytetu £ódzkiego, wy-g³osi³ referat zatytu³owany Sztuka s³uchania, sztuka mówienia. Miejsce i rola
absolwentów kierunków humanistycznych w public relations.Autor stara³ siê
wyselekcjonowaæ i scharakteryzowaæ kompetencje zdobywane podczas stu-diów humanistycznych, które potencjalnie predestynuj¹ absolwentów do pra-cy w bran¿y PR.
Równolegle, w ramach panelu dyskusyjnego Analizy humanistyczne –
ujê-cie interdyscyplinarne, referaty wyg³osi³o piêciu uczestników,
reprezentuj¹-cych ró¿ne dyscypliny humanistyczne. Sesjê otworzy³a dr Beata Grzeszcza-kowska-Pawlikowska (U£) wyst¹pieniem zatytu³owanym Komunikacja w
jê-zyku obcym i umiejêtnoœci retoryczne a sukces w biznesie.Prelegentka
podkre-œli³a wartoœæ komunikatywnoœci jako czynnika wp³ywaj¹cego na sukces w pra-cy zawodowej. Sam¹ komunikatywnoœæ potraktowa³a nie tyle jako cechê oso-bowoœci, lecz tak¿e jako umiejêtnoœæ, któr¹ mo¿na nabyæ i doskonaliæ. Dr B. Grzeszczakowska-Pawlikowska scharakteryzowa³a tak¿e werbalne i nie-werbalne œrodki komunikacji.
Nastêpnie Maryna Czwaliñska (UW) w wyst¹pieniu Komunikacja
miêdzy-kulturowa w ramach nauczania jêzyków obcych dla potrzeb biznesu zwróci³a
uwagê, ¿e opanowanie jêzyka biznesowego nie sprowadza siê do znajomoœci szablonów jêzykowych i wzorów pism. Okazuje siê, ¿e pertraktuj¹c, musimy rozumieæ partnera biznesowego – jego intencje i potrzeby. Musimy postrzegaæ go jako równego sobie. W zwi¹zku z tym istnieje oczywista potrzeba pozna-nia jego kultury. Studenci ucz¹cy siê jêzyków obcych na potrzeby biznesu przechodz¹ wprawdzie kurs kulturoznawstwa, jednak w praktyce nie potrafi¹ zastosowaæ zdobytej wiedzy, bazuj¹c nadal na stereotypach i w³asnych uprze-dzeniach. Prelegentka podkreœli³a w tym kontekœcie walory i perspektywy ko-munikacji miêdzykulturowej. Zwróci³a uwagê na ró¿nice w kulturze wschod-nio- i zachodnioeuropejskiej, które czêsto utrudniaj¹ kontakty biznesowe. To m.in. stosunek do czasu œwi¹tecznego, a tak¿e zainteresowanie rodzin¹ partne-ra biznesowego – natupartne-ralne i mile widziane u Rosjan, a w kulturze anglosa-skiej postrzegane jako zbytnia ingerencja w prywatnoœæ. Zadaniem komunika-cji miêdzykulturowej, jako przedmiotu wyk³adowego w ramach nauczania jê-zyków obcych na potrzeby biznesu, jest uœwiadomienie tych ró¿nic. Dobrymi
metodami s¹ tu na przyk³ad: analiza przekazów literackich, dowcipów lub na-grañ ze spotkañ biznesowych.
W kolejnych wyst¹pieniach Kamila Olga Stêpieñ (UW) w referacie zatytu-³owanym Cz³owiek w reklamie – œwiat konsumpcji a „Ja” – analiza
wielo-p³aszczyznowa dokona³a przegl¹du wybranych przekazów reklamowych,
sta-raj¹c siê uchwyciæ perspektywê odbiorcy, a Anna Maria Szutowicz (UW i Gru-pa IQS) w wyst¹pieniu ¯ycie konsumpcyjne naszych. Etnograficzne badania
marketingowe podda³a dyskusji metody etnograficzne i mo¿liwoœæ ich
wyko-rzystania w badaniach marketingowych.
Omawiany panel zamkn¹³ referat Daniela Maliñskiego (U£) Strategia
„think different” w epoce informacyjnej, czyli analiza filozoficzna w biznesie,
którego trzon stanowi³y rozwa¿ania nad analiz¹ filozoficzn¹ jako narzêdziem brandingowym u¿ytecznym w tworzeniu pozytywnych relacji marka – klient. Przygl¹daj¹c siê nieco krytycznie materia³owi konferencyjnemu, nale¿y zwróciæ uwagê na kwestie wcale nieporuszone lub tylko s³abo zasygnalizowa-ne. Otó¿ dla uczonych humanistów prezentacja wyników badañ w trakcie kon-ferencji czy te¿ w formie publikacji wci¹¿ pozostaje zasadniczym celem dzia-³alnoœci naukowej – Ÿród³em uznania i warunkiem awansu zawodowego. Roz-liczanie wiêkszoœci projektów nie wi¹¿e siê z koniecznoœci¹ przedstawienia mo¿liwoœci zastosowania wypracowanych wniosków w praktyce3. Termin
„skuteczne wdro¿enie” rozumiany jest tu inaczej. Oznacza on raczej rosn¹c¹ liczbê cytowañ jako miernik wartoœci przeprowadzonych badañ lub przelanych na papier myœli. W takich okolicznoœciach za³o¿enie firmy i rzeczywiste zaan-ga¿owanie we w³asne b¹dŸ cudze przedsiêbiorstwo wci¹¿ oceniane jest jako ryzykowne ze wzglêdu na niebezpieczeñstwo wyhamowania kariery nauko-wej. Zagadnienie mo¿liwoœci wspó³pracy z biznesem w kontekœcie wymagañ stawianych uczonym nie zosta³o podjête. Szkoda. Byæ mo¿e okaza³oby siê, ¿e imponderabilia humanistyki, o których by³a mowa podczas spotkania w £odzi, nie utrudniaj¹ wspó³pracy z biznesem w takim stopniu jak obowi¹zuj¹ce roz-wi¹zania systemowe.
Adresatem powy¿szych uwag nie s¹ pomys³odawcy i realizatorzy konferen-cji. By³a ona zorganizowana sprawnie, a w dyskusje zaanga¿owa³o siê wielu uczestników – naukowców, przedsiêbiorców, studentów. Spotkanie udowodni-³o, ¿e wektor potrzeb, ofert i oczekiwañ miêdzy humanistyk¹ a biznesem nie jest jednokierunkowy. Gospodarka to nie tylko sektor, w którym poszukuje siê œrodków niezbêdnych dla realizacji przedsiêwziêæ naukowych, ale tak¿e prze-strzeñ, gdzie pomys³y i wiedza humanistów mog¹ byæ wykorzystywane jako Ÿród³o zysków. Wœród referentów, obok teoretyków, znaleŸli siê praktycy, któ-rzy przedstawili oryginalne, humanistyczne metody badawcze, funkcjonuj¹ce z powodzeniem g³ównie w sektorze analiz marketingowych. W 2012 roku pla-nowana jest publikacja materia³ów pokonferencyjnych.
3 Potwierdzaj¹ to wyniki badañ poœwiêconych wspó³pracy miêdzy œwiatem nauki i biznesem, przeprowadzonych w 2011 roku przez Oœrodek Przetwarzania Informacji na zlecenie Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wy¿szego. Krótkie ich omówienie znaleŸæ mo¿na w artykule R. Czeladko, 2012: Nauka i biznes w parze. „Rzeczpospolita”, nr 13, s. 5.
