Analiza statystyczna wybranych parametrów fizyczno-chemicznych rop karpackich

(1)

WOJCIBCH ,RYbKO Instytut Geologi:czny

ANALIZA STATYSTYCZNA WYBRANYCH

PARAMETROW

FIZYCZNO-CHEMICZNYCH

ROP KARPACKICH

Od ,po:natd 1100 D.alt IPI'IO\WaJdZJone 1są iW IPO~IS:kli·ch Kar-pa.ta,ch f.lii:s~Ziowy.ch !PI'ace :w plo,sz:ukiiwaniu •złó1ż ll'IOIPY naftowej d ga:zu .Z'iemnego .. :W ,o:kx·elsiie :tym lna, groma-dzono lollbrzytrni ma·teriał doikJumenta:cy~jny lf.Oi~poz:na wany;ch :złóż, .a 1m.i1n. !dużą d.l1ość friiZY'ClZIIlJO-!Chemi•CIZifiylch ana'l!iz IDO\P naf1towych. Wła<sDio•ŚICiiiO!m !fi.JzyiCZIDIO-· chemkiz-nym 'I'IO!P lka•r.pacil:ci·ch IPO~więciono JW1eil·e :prac (1-1'2). Ositaronie [alta pir:zynoiSizą cora1z szer1s:Zie :sitoso1wanie rw anal!iZJie linf;a;rmacji geoc.hemkzny;c·h metOid ma: t'ema-tyc'z:no --:SitaltYJSity•CIZllly•ch. ·W yfk,omzy·sltani e. a pa1r a1tu 1s:ta~tys tyki ma;temaltyc'z!nej u:moż'lHw:ia ;dlolkiolnaJDiie pe1_~ni,ej_,_sze.j,

do.kłaldni.Jej,slzej i ja1s'D1ej ~char.aiklte'ryls;tylkli aJna~ld:z.o,wa nych !ZJa:leżnośd.

iP.r.a;ca tp!oświęciOna jest ma teima1tY'CZ/lliO-tSita:tyis:tyc!z,nej ana;Li.Jzie 8 1Wy!bra1nytch IPa'rametTóiw diilzytcz'll!o-chemi:CJz. -nytch r.op 1ka1rpaclldch. Opm,c10w.a.ne a1na'l1izy, Zławiera jące analizowane pairametry dioityC'zyły zarÓiwno irOP wy;stępującyd1 w · 1obrębie z1łóż, jalk ró1W1nież r10p stw.ier:diZIOnyJCh jpojeldyJnctzYJm~ wieJ:r~oeJnJiarmi w

'WY<Sitą-• pieniaeh lliotka,lnych. •:RDzy dlolborz1e ma1teriałlu •a~na:li tycz.nego Slta·r.a!l'liO się 10 Jto, a<by 1był :Qin jak na. jhar-dZJiej 'rleipreZJelllttaltY\Wlny li obejmował ma'kJsimu:m .in-formaclji 1z IObSiza:r:u całych Kail'jpa~t f1]s.Zio(wy,ch. Naj-wiE~kJS:Z'a: li!lto,ść .ana,liz )piQ.chiodzd•Ła 1ze WlscbJodiD!iej •części KariPa1t, oo jes!t 'ZITiOZ!Uiffiiałe, g]dyż 'rejj10in :z.a,wiera

'zde-cydowaną wtięikisZJość iZłóż Iio;p_y, · 1w 'miarę diobrne ri O'Z-po;znrunych 'i ud:oikume:nil;IOwamych. Ana!li'zy IPIOJC.łl!oldizli'ły z Jp.ra.c IP'll'bli:klowa!ny,ch, a;rchiiJwa:lny:ch .(I<nSityJtutu Geo-1-ogkznego li PJI."JzediSiiębruolf:SitW <:Bo,stZJulkiJw;ań Naf;tOiwych) 01raz :z rwilerceń-Lnsity!1n.lltu Geo1,ogtc:Zine.go.

METODYKA BADAŃ'

Do ana1Hzy iStaltYlsityc:zlnej 'wylkJonzy;sltaiD!o 200

,CJiz:na-. czeń laibOJraitoryjnych ~f.i·zyczno-1chemiozn)'1Dh !własJDIOŚC'i rop. Baidani;U jpiod)dan,o na·sltępiliją'ce paramettry: !Cię żar IWła,śdwy, 1Za)w:a1r.tość ipa,rafli~ny, :za1Waifito.ść i tiwar-dych .asfaLtów, [pioCząJteik JteilljperB.!tury ·WI:rz.enia, IZaJwa• r-t·ość f1ra1k.c.ji ideiSityluj'licych ·rw ibemjpera•1mr~ze do 150°C,

· zawartość diraikcji · desit)'lliują:cy,ch w ;temper.altume 10d 150 ld.o 300°C 1araz pOiZJOISita·~ość deSitYlla·cy;j<ną. Anallit z:o-wano również ,głębtolkJośtcli, iZ lkJtórYlch /pOichio:dzą \PO

-s:zczegó1ne 1prólblkii ana11iwwany!ch !'1~.

W pracy IUŻy)tiO tUJP!DOISIZC'ZIOinyoh IOZJna'C:Zień [piOS' ZtCZe-góJ.nych IPa'ramertJrów, d ,ta:k: ,głębo:klość !OIZ!na~c·z:o1no :pDzez

xl,

dężaif rwłalśCltwy pmez Xz, IZ'a!Wall1UOIŚĆ pa~r:a.finy

Ryc. 1. Krzywa . rozkładu empirycznego głębokości pobrania próbek (X1).

Fig. 1. Curve of empirical distribution of depth of sampling (X:t).

UKD 519.2:550.84 :543.5:552.578.2+ 553.982 :554.263.23( 438-924.51)

przez X3, za~wa~rltość 1twa111dy:eh asfa·ltórw prz.ez X4, tempe1raturę .wtrz,einia :pnz:ez Xs, frakcję dio 150°C i)I<Ze,z

x6,

f!I'al~cję ;Od 150 do 300°C !Przez

x7,

:PIO'ZIO!Si ta-łość de:Sity,lacyjną p['.z.ez Xs.

Zetbra1ne ma,teri.ały podda1no iW1Sitępne;j ana,~ilz.ile st ta-tystytc:znej 1na mas'Zyn1e tCyf1_{mwe.j Odira W04, !PifiZY}

za-sto's,a.waniu 1pm,gramu STAT:ISTICAL ANALYSIS ICL 19:00 X!DS 2/129. Wy[ikziOIIl!O wa11to:ści śred!Illie, mi-nima,JJne, malkJsymall1ne, 1odchy;J.eillia s1tanda111diowe. Zba-dano :rozlkłady danYich i kh zmienność w ptOISIZ' CIZegól-ny.ch zbiloraeh. Ztmi,elnność ,ocenio,no pop<r,z;e:z odchyłe nia iSJtaiDidalridtowe i wslkaźmiik z:mi1e\I1noś.cli. oJkreś1ony ·zależ.inoś·cią:

gdzie:

a V=-100%

lri

V - W!s:ka:źmiik zmienno1ś·cli.,

M

-

śr:ednia a1rytmetytc:zna,

o

~ IOdchyle·Illie s;ta.ndairrbOiWie.

[l]

Wychodząc 1Z .za~ożeD!ia, że · n;aj:c;zęśdej r.oJZJkłady

obseirwa·cdi danych IW .zb]orach JPOdle1gają prawom roz,kładu norrmaine1go, iSfP'rarwdZJOD!O :z:godlność 'I'iozlkła du em1Pilrytcz1nego iZ tbelolretty.cznym m:zik:łaidem

ritmmal-. nym, testem istotnoś·ci Kołmogorowa. W przypadku, gdy praiWdopodob'ieństwo r·o:zkładu n:ie p['z.e'klfa•cz.ałiO grani.c:Zillletj WaJDtośd 0,05 ;za,kładan.o do;brą ,z,giOldnJo.ść rozkładu do.świa:dc1zalne•mo 'Z mo.zlkłaldem nou:mailnym. W 1przy,padiku, ·~dy praiwdlo.podoiblień;sltiWIO pr;zeik;ra.ciZałJo graD!ic:zną war>t10·ść ,z,!§o<dności 0,05 (podjęrtlo próibę Jtr.ans-f,o-rma.cj'i danye.h wy'jśdo,wy<ch do ro1ZJkładu J.oga,ry~ mioZ!no-•ri;oiDffia'lll1ego.

Alna•li'ZlOIWaJne próibkii DOIP IPIOchodziły ·z głębio;kio~śc.i od 123 do 4508 m. Najlk.ZIDJie;j TeiP!fez.entlowane były próbki do głęlbo~o:ści 1500____;2000 m. Poni.ż1_ej_tych_głę

boko,śc'i iill!a.ść a:nał·i.Jz wyrraź•nie malej•e, [ptoik·ryrwa.jąc j·edna;k 1cały IP'OIZio·sltały iDJterwał w IPii'Iz.yib[dżeniu w' s!PIO-sób ifÓiWID!omierny.

Głęrbo'kośd IPio:braruia :pró:bek 'l'IO!P det•erminu.ją.ce w dużym SJtJo!pniu \W!Sizy:srtlkie rpio<zostałe paa-am,elta:-y cha-rakteryzują s·ię ·ro~kładem logary,tmiczno-~normalnym.

(o;,) 40 . 30 20 10

·""·-·

'

..

,

l . l \

i

\

.

\

l . \ \

/

\

·-

· -

·

1_.,_::/::,/ _ _ ",:·.:::: ... ...:..· -:;::.·~/--r-.,---,--r-.--,--'.,--=·-~· ~---?-

[k

1

asy

₃

1

-+ w g;cm 0,74 0,75 0,78 0)30 0,82 0,84 0,86 -(),88 0,90 0,92 0,94

Hyc. 2. Krzywa rozkładu empirycznego ciężaru właś ciwego rop karpackich (Xz).

Fig. 2. Curve of empiricaL distribution oj specijic density of Carpathian oils (Xz).

(2)

# • l .

"'·

. ('lo) 90 - - - - 1

Ryc. 3. Krzywa rozkładów empirycznych zawartości parafiny i twardych asfaltów w ropach karpackich.

l - twarde asfalty, 2 - parafina.

Fig. 3. Curve of empirical distribution of paraffin

and hard asphalt contents in Carpathian oils. 1 - hard asphalts, 2 - p.araffin.

M

min

max

G'

V

x1

83 6 123 450B 799 95,6 x2 0,838 0,725 0,930 0,03 3,94 x3 2,058 0,0 8,0 2,07 101 X4 0,34 0,0 5,94 O,B 235

X

s

62,11 25,0 180,0 24,95 40

X5

24,24 0,0 f 70,5 12,86 53

x7

35,35 0,0 92,0 10,43 29

X

a

40,25

o

.o

66,0 14,01

l

34

l

i

l

Tabela wartości średnich, ·minimalnych, maksymalnych,

od-. chyleń standardowych oraz współczynników zmienności

po-szczególny;ch parametrów. M - w,a.rtośc'i ś•rednie, mi:n. -minimalne, max·- maksymalne, a - odchylenia standardo- ~·

we, V - współczynniki .zmienności.

Table of mean, minimum and maximum values, standard dev.ia.tions, and vadabihty, coefficienbs for individual pa-ram·eterls. V•alues: M - m•ean, miln. - minimum, max.

-max·imum, a - standard deviations, V . - var:valbihty coefficients.

Zgodność ·r•o:zikŁadu emJPiirycznelg·o .(ITyc. l) ;teg,o

para-metlfu rz !beloll'ety,c:zmym ITID'zlk'ładem lotga•ry~mk:z:niO-ill'Oir

malnym -stwierdzona k'rYJterium ·zgodności KoŁIDogo

Dowa :wy;ka·zru.je rwi·e•llkość JPifalWidOJPiodolbieńJs!bwa

P/lo!

=

0,46. Obliczona średnia głębokość pobrania

pró-bek rwytnoSiiła 836 m. Odchyl,eni'e s:tandatr;do1we 101d

średnt1ej wynos.Bo 799 m, WiSJpókzynlllilk zmienno·ści

obJi.C;ZIOilly IZ 1za•leżmoŚCi [l] IWYilllO:Sii 95,6%.

CHARAKTERYSTYKA POSZCZEGOLNYCH PARA1METROW

Oiężall' 'Wła,śdwy (X2) .a•na.li:zowany.ch ,m:P jpod,le,gał

1:rtozkładowi 1normalnemu. Zgodność r.o:z.kŁaidtu ·~mpi

ll'y•cznego Cryc. 2) rttegn parame<t,ru, z lt1eoretYicznyni

r,OIZ-Ik:Ładem normalnym, badania k:ry;terium KQłmogor-o

wa, .chara,kite-ry.z1uje !się 1Wie'llk1oś.c:ią Jp,ra:wdo[pod!Ohi•eń

stwa P./A/

=

0,39. Ślred1llli dęża•r ;wła,§ci:wy wy1nos•i

0,838 .gfocm3 _{_•_{o.d O, 724}_•_g/:CJm3 _{do 0,930}_._gf.cm_3), _ch_·

a,ra!k-teryzując .się ma1łą zmieomlJO!Ś•Ciią; obiltezO'ny IW:S[pó.łczyn

lllik 'ZJmLellllnośd (V) wj'lna.s:i 3,94%, .a 1odchyileni·e •sl

tan-dardo\We 'O.d średniej - 0,03 1gkm3 _'_Ctab.).

678

80 40 10 60 30 50 40 20 30 l 20 10

l

1C ;i' .. 10

-·-·-1

·

- - - - 2 . . . 3

Ryc. 4. Krzywe rozkładów empirycznych frakcji do

150°C, frakcji od 150° do S00°C oraz pozostalości de-stylacyjnej_ rop karpackich.

l - frakcja od 150 do 300°C, 2 - frakcja do 150°C, 3

-- pozostalość destylacyjna.

Fig. 4. Curves of empirical distributions of fractions below 150°C and from 150° to 300°C and

post-distil-lation residua of Carpathian oils.

l - f:radion from 150° to 300°C, 2 - f.ra:ction bel-o:w 150°C, 3 - post-distillation residuum. ('lo) 80 70 60 50 40 30 20 10 (\ l \ l \ l \ l \ l \ l \ l \ l \ l '\ 't l ... / ... __ r J -t-=~---.--...,--,---,---i""~.----.--.--.,----4 ~loa

f

Y 20 40 60 80 100 120 1/,Q 160 180 200

Ryc. 5. Krzywa rozldadu empirycznego temperatury wrzenia rop karpackich.

Fig. 5. Curve of empirical distribution of . boiling temperature for Carpathian oils.

~olejnym chaTalk:lberY'ZIOWanym \pal!'am1eihvem ibyla

zawa1r•teość :paT.af,Lny rw ,no,pa,ch X3• Zibiór wall'tośd 1\ic.z.

-bowY'ch {ry,c. ·3) lteg.o IPa'ra,meltlliU, j.alklo ;jetdyny z IWIS~Y

stk!i.ch baidanych nie ,podlegał ro:zlkład:owi

illlOrmailine-mu, lo,garytmk0no-no'l'ma,lnemu, :a1ni rtJeż !DOizlk·łaido,wi

P·oiss·ona. Badane Jprótbkli Dop cedllo'w:ała duża

lzm'ien-.ność .zawa1r,toś'Cii ;pa,rafilny, 1ob1ioc1W1ny W;S)półczynni!k

zmiennośeoi wynosił 101%, a radchylenie standardowe

-- 12,07%. JeS!t Juo ni·e₁wąJtpHtwi'e !WYillii;kLem 1tego, :i,ż

wśród IWszysltkikh rop 1by·ły prórb'ki ,c.alkiowi'C'ie IPlQI

Ziba-Wiione pairafi.tny, były lteż italki·e, lkitóre z.arwli·erały s%

tego 1sikładn~ka. ŚTeidni.a :zawa.rltość 1pa•rarfii!ny 'W

{bada-nych ropach wynosiła 2,05% objętóś·ciowy;ch.

. Na1s.tępnym ·bada:nyrn :parameit'rem fizy·c·z·no-,

che-mieZJnym lby'ła !Za.wa!r•tość w lf,qpach lbwa'!'dy.ch 'at

sfal-tów

x4.

Zibiór ·Walr:boś·c.i lkz:biowych t€igiO IPa,rame:t,ru

cha,ra!kteryZIOIWał :s•ię •roZikładem 1_1oga_,_ry_i

1Jmkzlno-lnO'r-. małnym. Zg~odność 1ro1Z:kładu emp'ilry.c:z,nego ·(,ry•c. 3)

z t·eo;fle:ty;cznj'lm ITIO·zlkładem il·o.garYJtmi'CIZID!O-illlorma,lny:m

stwierd:rono lkrYJterium tzgodnośd Kołmog~orOIWa przy

(3)

t•wa•rldych a1sfa1ltóm IW 1rqpa1ch IWyi!liO!Siił.a ·0,34% IWag~o

wych, z;mieniają'c !Się w ,g~ra,nkach 1od O d10 5·,94% w:a-gOWJ"Cih i(ltaJb.). Odchyil:en~e !sltandalr.diowe 'ord ·Śll"ed:n!i.ej

wynos·iło 0,8% wagowyJoh; zawaTitość 1twa1rdYJch a1sfal

l-t6w w mo,parch je:srt bardz1o Z!mli'ell]na, !OibUc:ZJolny IWiSIPÓ'ł

czynnik .zmienności (V) tego parametru wynosił 235%. Jes1t rbo llla!jwyilszy IWS;pó.łe;zyrnrn~k :ZJmielnn1ośd ja.kiim

cha~ra,kiteryZIO!Wały 1się IW:Sizy:s,tkire 1badane IPa•rameltry

ni-zyczno-,chemiez:ne 'r'OIP 1k•arpa1Cik!kh.

Kiolej:nym, piąJtyJm, !bada1n)'lm jpararme1trem była

temperaltJura jpOCiząltlk·olwa IWI'lZielnia ll'OIP Xs. Zibiór war

r-tości ·lkzbowych 1te~o paJrametrm ,cha·ralkltery.Ziował się,

1podabni1e jalk IPOJP!fz,edni, r,o,zikłaidem loga!fyltmi• CiZ!nO--:normaiLn)'lm. 1Z!g1odnJość .r10izkładiU droświadcza•Lnego (.ry·c. 4), 1Z lteorety.c.zn)'lm 'r•aikła!dem ILogalryrtmircz, no.--'normarLnYJm islbw\i1er.<]z,Qino 'rólw,ni;eż ikirylterti.Jum ·zgJo.dnolś

d Kołmo.gorowa, uzy.skując wie1l·k:J01ść

pra'Widopodro-bieńlst:wa P/,AJ

=

0,11. średnia IPIOCIZąltkiowa 'temiP'era-tura IWII'Izenia lbaJdanych Jpróbe!k IWynos.Ha 62,11 °C,

IWY-kazują;c waha:nia ·od ·25 dio 1lr80°C. Odchyllenie :s1

tan-da:iidawe 1od rśredni,ej rwyn01siłlo 24,9°C. ObłiiCIZ!Oiny

IWiSJpóŁczynnik IZ!m~e1nnoś;ci (V) teg~o IP'alfalmetoru I

Wyno-sił 40%.

Na:s1tępne ltlr:zy badarne ,pa'ra1meltry ,są ;ef,elkltem IPI Oid-dania 1ro!P deSitylla!cji rwerdJ1ug ·En~·ert·a. :Aieii'IWislzy lz nLch

to ·zawall"tość w haidany.ch rOipach rfrak1cjli ld:esltyilują

·cych .w 1termpera1UUrze do 1·50°C - X6. Rozlkłard treglo paTametTu ::zlb']iJ:lJony jeiSit do mozlkła:du IIliOII'Imalnego.

Z·godlność TiOZ!kładu e!In\piJry;cZJnego ·z lt.eiOT'eltyJcz:nym

il'lOIZ-ikładem 1nor:mall'nYlm pol~w1erdlzo:na IZIOIS1ta1a r lte:s,tem i:s;to1

t-noścd Kcołmogorowa, wyka•zując wiei:kość

praJwdopo-dobieńsltw.a P/.JJ = 0,.86 {'ryc. •5). Ś1redni·a za~warflość ltlej frak,cji IW bardany1ch !próbkach lfiOIP IWYlno,s1ła 24,24%

objęt•ośdo<w)'lch, rwalhalją~c się 1w r~m:ntca·ch ,od O Ido

70,5% objęJtiościrOIWylch 1fjtaJb.). ObHc:zony IZ lzarl'eŻIIllorś

ci 1[1] 'WiSipÓ:LCIZy!llllliilk IZiffii,ennoś.ai rwynoslił 53% li rbył ~.a

.razem rnajfwyilszy IWIŚ!róid w;s.z)'lsltkii'ch i1lrze1ch badanych parame1trów desty:lacyj:nych.

Drugi rs,kład:ni'k d:eisltyla,cyjny •to !ZaWalr,to.ść IW

ITIO-pach frak!c:j!i desltyJlują,cy,ah, w ~tein\peraJtumZie 1od 150 do 300°C - X7. ;Wall'IUOIŚCi lic:zibo:we 1tej rfralkcj'i w , ba-danych !próib!karC·h rrqp ·CharaikJtell"yZIOIWały !Się IW rprz·

e-ciwieńJsi~wie do IPiOp:fiZJeidniej ·flrallmjli, ['IOizikładeim r

Loga-['y.tmic Zlno-nmmalnY!Iffi. Zgodność ['OZikładiu em,pirY'CZill e-g•o :~ry,c. '5) lz .teoretyclz:nYJm I'IOIZ:kłardem ilogaryitlmlicl

zllllo-~normalinyrm, zbadana testem 'Zgodności Kołmo•g~oro

wa, IWy\ka·za.ła IWalfit'OŚĆ rpraiWdiOjp;Odolbi·eńlstrwa PJ')J

=

0,27. Ś•rednli.a za1Wa~b01ść rt;rej f1ralkicji w badalny,ch próblka•ch II"IOIP wyn.o1sdła ·35,3·5% loibjętościowych, wa1 ha-jąc :się w 1!§rani1ca,ch lsz.el'iszy,ch ·od IPOipTzeldniej fralk-cji od O Ido 92% IOib'jęlbośdoiWy.c.h. OdohYJl•e:nie 'Sitainda· r-dowe od :średini1ej wy,no:s·iło 10,43% orbjętośdo,wyc'h.

Oblic'Z!Oiny rdla 'tego !parametru ~spÓ~C'Z)'lnnik Zrffili•

en-ności (V) WY'fiOS:ił 29% i jest zarazem najniilszy wśTód

analiz·01w.arnyrch tr~ ,zech ,o,sitaiblllkh ₁paramertJró,w.

Osta~tmi:m ·badarnym pal!"a1met,re.m · il~z.yczlno-'chemkz

nym Ilop 1była IP'OiZioslta,łio~ść deS'tYJla•cyjna Xg. Z·bióll" wa~r

to.ści liiCi2:1bOiwy•ch ·tego ·palfalffieltru ·Charra'kiter)'lZJuje się

.rozlkładem 7JbHil01n)'lm do TIJo•rmaLnego .. ZgJoidlność

fiOZ-kładiu 'elm!Pilfy,c•zneglo i(r)'lc. 5) ·z ltermeltyrcznym roz:kła-·

dem :n.Q!Dffia:}nym srtwierdz,o.no ipiOdiOibll]i,e, jalk IW j p!O-p:rzednich przypadkach kry\t,eTium istotnośCli Kołmo

.gorowa, 'W)'lkarują·c wirelkość prawdOIPOidobieństiWa

P/

J.J

=

0,17. średnia rpioz,osta,Łość iders'tY'la•cy.jna bada-nych pró!be:k wymJasriła 40,25% 'ohjętośd,orwy.ch, '

Waha-. jąc 1s1ię w !grantóach 101d O Ido 66% objęit,o.śdowych

(ta:b.). Odchylleinie \Sitanda;rdowe 'Od śr·ed:ni•ej rwy.nosiło

14,01% •objęlto.śdowY,ch ~na•j,więikiSłze S1POŚ·ród ltlfz,erch osta1t:ni:c.h :ParameltJrów). · Olblii.clZIOillY 'WISIPÓklzynnik

;zmi•ennośd (V) /t1eg10 paramerbru w)'lnosi 34%.

WNIOSKI

W :wyJnJilk:u prrzebada:nia :rozlkłaidó1w ZibiiOifÓ!w wa1

r-t1oŚci lriC'zibO!W)'lCh pos:zrcze:gó1ny•ch JPa1r·ametróiW i

sltwi!er-dzono, że :rozkładowli lll'Oirma,lnemu !podlegają trzy .

z badanych 'pa:rarmetirów: C'ięża.r wła:ściwy (X2),

·za-war·tość w !110ipach f,ra'k:cj.i :w \termperartulr•ze do 1510°C.

(X6) IOTa:z ;pozros1taŁość idestylacyj1na (Xs). Rrozlkłaidowi

logall"yt:mk,zlllo-n.oll'ima.ltnemu podl.egają ,zrbi1o:ry rwar,trości

łiczbo;wy:ch c1z/ter·e.ch para,meltTÓIW: tgłę'bolkoiśd polbra1lllia

próbek (X1), .za.wa.rltośd 1twa1I'idyc:h a:srfarLtbw. w ['O,patch

.

\

(X4), ~p~ocząrt:lko!wed ;1/emplera!t'li'.r:ze wrzenia :rop (Xs) oraiZ

zawa1DbośC'i IW ·mpach frakcji ides:ty;l:u;jący,ch 'W r

temiPe-ra,turzre od 150 d10 300°C (X7). Pa['afiina c·zyili rpaTa-rriet•r (X3), ja;kro jeidy\Ily z ws•zysrbkich bada:ny,ch, nie

podlegał DQIZikladowi rnormalnemu, l!o, ga,ryrtJmkiZ'IliO-rrlOir-malnelmu, ani :też ['•Oz:kładro•wi PO!iiS'S•Oilla.

Anali'zlolwarne ,zb~ory rwar:tośd •lli.,c·Zibowy.ch ipOISIZ.Ctz. e-gólnylc·h jpalram·etróiw wylka!Zywały !ball"dz,o różną

.zmier:mość. Naj!wyŻ!szą 23<5% charak:tery:wrwa·ł Slię p·

a-ramlelbr (X4), c.zyili :zawail'tość rw lfO[mch 1tlwalfdych a:sfa.Ltów, 1przy tCZ)'lm 85% a,narlbo:W.any,ch plfóbelk [iOIP

mieśdla rsię w IPrze.dZiiale od O do 1% wag~o!Wego. Ni-ż

szą ZJmirennośdą 101% eharar'klte[')'lZOIWała ~slię zawa•

r-t•ość pa.raf1i:ny w rqpa.c:h, ~c1zyl.i pa:ramertr (X3). Makisi-mum ana11Jiz 1(5•4%) ·mieśdło 1s.ię w Q)lf'ZJedzda:le nd O do

l% ,objęrbo·ścirowe~o. PiOIZOistarłe jpar.ametry :wy'kalzyrwaly

zmienność ponLżtej 1'00% {X1 - 9·6%, Xs - 40%,

XB - 53%, X1 - 29%, Xs - 34%). NajniŻS!zą

zmien-!wśdą ·spośrród W1s.zy:s:tlki'Cih badany,ch pa1ramebrów,

wy-noszącą 3,94% charralk1t1eryz,ował się ;parra:melt:r (X2), ·c:

zy-li ICięża'r rwłaś'c:~wy ha:dany.ch Tio,p.

LITERATURA

l. A r c t o w s k i H., G •o t t l i e b I. - O ro-pach Paszowej, Ropienki, Wańikorwed, Bcr.-erliikowa, Kl!czer, Les':z;czowatego i Lody1I1.y. KosmOlS 55 A Lwów 1931.

.2. Ar·ctowski H., Jawocr.-sfki R. O ropach Har:klowej i Pog·Oil"'ZYillY. Ibirdem.

3. A ·r c t o w

s

lk ·i H., D e i

s

e m b e a:-.g K, O

ro-IPadh Biecza, Li1pilneik,. Kob)'llanki, KTy.gu, Mędny Wielkiej, Sęk.owej, Roptcy Ruskiej i Ropienki. Irnst. Ge01phys, Unilwers. Ilwów Gom. 1933 nr .74. 4. Calilkowslki J., Głogo.c!ze,~s.ki J. J . -Badania geochemic1:z;ne bitum·:inów

w

Polsce.

Naf-ta 1976 nr 7. ·

· 5. F r e u n d E. - Podstawy noW!oczeiS!llej statYlsr

ty-iki. WarszaiWa 1971.

6. K a t z K. - Alnaliizy ri()ip polskich. w.a,rszawa 1936.

7. K arr c e w A. A. - Osnowy gieochimii nieHi

i gaza. 1969. ·

8. K .i s i e l o w W., M a T z e c A., K o ·z 'i k o 'W :s rk i H.

- A·naliityika rop na:flt.orwych j:ail:w pods1t.arwa no-wej definicji stopnia przeobrażenia rop i jego g·eolrogic.:z;na interpre,t.arcja. Na:lita 1968 nr 2.

9. K o z i k o w s k i H. - Geochemiczmo-geo[ogiczna cha:ralk!te["ys·tylk.a Pol'slki!ch P'll"·OWiilncji roponoś111ych.

Pr. Inst. Góll"n. Na.ftt. i Gazow. 1977 nr 3. 10. Kwa.cisze.wska A., Pohl J . - Fi:zyko-·

che-rnicZine wła!Snoś:ci r1op z niekrt:órych pól nafto-wych w Polsce. Ibidem. 1962 nr 71.

11. M i 11 e r R., K a n J. - Statistti!cze:s:kij anal-iZ w

gieoŁogiczeskkh naurka·ch. Mosiklwa 1965.

12. W d o

w

i a rr z S. - Ropa naftowa i gaz ziemny na tle geologii Karpat. Biul. Lnst. Geol. 1960.

SUMMAR .. Y

The sealfeh f.or ·oil and ·gas li:n 'the Po1ish Fly·sch Car!paithians has heen carried ourt fol!" over a hundred year.s. This .re!Su:lted !in rga1ther:irng of ·a va1s•t amo.unt

•of daita concernlimg '1Jhe surVIeyed de!pO:s'iits, e1speda1ly very numerous .resiUllts of (pihysLC'o-•chemicall arna1lyses of otHs. The la!sit ye:ars wi·tness,eid marlked rpTogres:.s in :use of mathe1matical-.statisti:c methods in analysis of 'geo·chemkal data. The use ·Orf maithema:tica·l r sta-tistics a,pparatus malkes als•o IPO!SSitb1e to· .ohtain moa:-e complete ·Characteristics of the analysed 1nterrelations.

The pre'Sent pape.r dearLs with mathematircal-, s:ta-tistic analysis of eight se1ected physico-chemical. pa-rameters of Carpathian o:ils. The analysed paTameters were obtained for h01th oliJ.s f,rom t:he ikinow1n •oil f1ieids and those encountered by s·ingle drillings in iso1ated

areas. Att·empt was made to .se1ect mos1t Teplfesenta-tive material, :c10mpds:Jng the maximum ilnforma!tion from the whole ar•ea ,of rthe . Fly.sch rCai'!prutians.

679

.•