nice. Watniejsze z nieh przedstawiaj/i $i~ nastwu-j/ico:
a) projektowan/i wysokoSe pif:trzenia ·rzeki usta-la si~ w zalez.nosei od calego szereguprzeslanek, z kt6.Tych jedn/i tylko jel;lt wplyw pi~trzenia rzeki na wody podziemne, a wi~ zagroZen1e terenOw nad-brzetnych podtopieniem. Za·sadniczo tylko· wyniki .pierwszej fazy prognozy wplywu pi~trzenia mogl!: "WIPiywae na ustalenie projektowanej r~nej pi~rze
ma.,
a Ityrosamym
na projelk.tQwoole dJniwestYCli.(s!flop-nia pi~zllcego). W dalszych fazach prognozowania wy'sokosc projektawanegD pi,=trzenia rzeki za.sadni-czo nie ulega juz zmianie i jest od wynikOw tych badan niezalezna. Natomia.st w prognozowamu wply-WIll odwodn:ienJia. al'8 wrady JP(lIdziemIne IWzajemnaza-leZnoSe wyn,ik6w badan prognostycznyeh oraz pro-. jeki1;owania inwestycji ,(odwodnienie) utrzymu~e sit: na ogol az do caMtowitego zakonezenia prac projek-towych . i ibadan prognostycznyoh. Kaida bowiem m:tiana nie ty-l:ko koncepcji odwodnienia, ale takze i jego szezeg610w ,technicznyeh rousi bye nast~pnie
uwzgl~niona w badanlach prognostycznyeh i od-wrotnie - wyniki Ilrolejnych etapow prognozowania mogll spowooowae zmiany nie tylko w szczeg6meh
techInlic7m.yclJ, ~mrego systemu odv\lIadodaj/i-cego lecz nawet w jego zasadn1czej koncepcji. W lrezuJtaclie projekJtowame oowodndende· :i ~ zowanie jego wplywu na wody lPodziemne wymaga bardziej Scialej wsp61pracy mi~dzy hydrogEiologami a projektantami-hydrotechnikami niz w przypadku projektowania stopnia pi~rz!lCego, przy czym wsp61-,praca ta ·powinna trwae nieomal ze przez caly czaa projeiktowania;
b) projektodwodnienia or8Z badania progno-styczne wplywu odwodnienia na stany w6d ·poo-ziemnych mogl!: - a nawet powinny - bye realizo-wane niezaleinie 00 projektowania stopnia pi~ZIl
cego i zwil!:zanych z nim badan geologiczno-inzynier-skich. Prowadzie je mozna .nawet juz po zakoncze-ni'll projektowania stopnia i w czasie jego budowy. Natomiast prognoza wplywu pi~trzenia rzeki na sta-ny wad pDdziemsta-nych powinna bye w swojej ostat-niej fuZie w zasa,d:zde ~onC1JOtIla :pmed uJronCUIDliem projektu wst~pnego stopnia piE:1;rzllcego i jest seiale zwillzana z projek.towaniem. stopnia;
c) w prognozie wplywu odwodnienia w wiElkazym stopniu niz 'W prognozie w:plywu pi~trzenia na!bi.e-njll znaczenia lbadania prognostyczne nieus-talonego, zmiennego w czasie przeplyWIU wod podziemnych. Tym samym ibadania prognostyczne wplywu odwod-nienia mogl!: ,bye merytorycznie tr.udniej'sze i bardziej praoochlJOinme od fPII.'I()~~ lWIPlywu pi~a. S7lczeg6lJnJi.e 1W:ie1kli.ego :z4lQiCIZeIIiia nabiera.j/i ·tu ba~ modelowe.
W podS'llmowaniu powyiszyoh uwag moma rolt: prognozy stan6w wad podziemnyeh w ·badaniach hy-drogeologicznych 'W zwillzku z projektowaniem
stop-,ni pi~trzllcych przedstawie na.st®ujilCO;
1. W ukladzie hy.draulicznym ,;rzeka - wooy pooziemne" prognoza· dotyczy wplywu pi~zenia
rzeki na stany wod podziemnych i aktua:lna jest w przypadku kazdego pi~trzenia rzeki, chyba ze wa-runki pi~rzenia z gory przesq;dzajll 0
.nieszkodliwo-Sei jego wplywu na wody podziemne dIla warunkow gospOOarczych doliny. Bada·nia prognostyczne pro-wadzone S/i do poszczegalnych faz projektowania IStopnia pi~trzl!:·cego, a ze wzgl~du na potrzeby
pro-jektowania powinny bye w zasadzie zakonczone przed ulroticzeniem projek1lu wst®Jlego stopnia pit:-!l;rz/icego.,Wyn!ki badan prognostycznych
rozsirzy-SUMMARY
IJlbe ·IiJntlUeDJCe IOf gt'IOIIIDd water poil1ding, caI\lsed by dam CIOiDISlbruiC'llilOin, u,pan
Iflhe
develqpmerut of amer
vail:ley, depandJs alott I011ly JOIIl. rtlhe IhelighJt ofmer
pondiIng, 'but ailisJl> on the LSIiIbuaJ11iJoI of theponded !Water JbaJbJ:e :iJn rthe lIleaJr-diam lresel'JVlOlilr, jm.
Irelaii-on to the height of the adjacent areas. If the near-dam reservoir situated i'n a natural revier bed,
gajl!: 0 potrzebie ochrony teren6w nadbrzeznych PJ,"zed podtopieniem. W przypadku podj~ia decyzji o potrzebie odwodnienia doliny rzeki dalsze badania prognostyczne dotYCZIl wplywu odwodnienia na sta-ny_ wod podziemnych, a wiE:c ukladu hydraulicznego "zbiornik przystopniowy - ·system odwadniajllcy -wody lPOcilzi.emne" d 6t~ ilronItytnJUacj~ 1POIPl".zed-nich.
la. W u.1daJdaJie hydra.u'liicmym ,,rzJbiJoIrnIik pmysbop-niowy - system odIwadn:i.ajllJCY - ,'W1Oidy jpOdrzIiemn.e" progn-oza dotyczy wplyw'u odwoonienia na wody podziemne .i aktua:1na jest zawsze tylko w odniesie-niu do Iterenow depreayjnych. Dla teren6w podto-pionych sporzlldza siE: jll tylko w przy-padku podj~ cia decyzji. 0 IiOO O!iiiWodmerrlu. IBaidalnlia lPIl'UfJIlosttycrL-ne wykony.walPIl'UfJIlosttycrL-ne SIl. w zwil!:Ziku z projektowaniem odwodnienia, w scislym zwillzku z poszczeg6lnymi fazami tego projektu i konczll sit: po ustaleniu osta,. tecznej koncepcji i szczegolOw .technicznych systemu odwadniajl!:cego. Willzanie tych badan z projektowa-niem stopnia pit:trzllcego jest niecelowe.
3. W 000 przypadkaeh 0 powodzeniu badati pro-gnostycznych decyduje m.in. rozpoznanle warunk6w hydrogeologicznych doliny rzeki oraz rozpoznanie re-Dntu IW6d podziemIIlych. W tyro lZalklresie metod.ylka prac badawczych jest podobna a charakterystyczne dla nich S/i wieloletnie obserwacje ;reZlIDu w6d pod-ziemnych.
4. Ze wzgl~u na Scisly zwil!:zek badafl. progno-stycznych z poprzedzajllcymj je wieJ.oletnimi obser-wacjemi. hydrogoologiczmymd., Il'lliezb~dJn.ymli. do praW'i-dlowego rozpoznania rezimu
woo
podziemnych, wy-konanie prognozy stan6w wod podziemnych w ra-moach badatt .geoJogicmo-dniymierskliclh do pr<lSZICZ1eg61-nych faz projektawania jest na ogol nierealne. Z tych wzgl~dow prognoza stan6w wOd iPodziem-nych powinna hye wykonywana jako 080bny kom-pleks hydrogeologicznych prac badawczych a· jej wyniki powinny 'stanowie uzupelnienie badan geo-logiczno-inzynierskich.LITERATURA
1. B a z y n ski J., Per e k M. - Metody 1p'OO_
gnozowania geol-ogicznego na przykladzie badan dla stopnia w-odnego "Warszawa-polnoc". Mate-r1aly na LV[ sesj~ naukoWIl IG. Warszawa -IGdansk, 1966.
2. FUslOwskli J" W$ecz)'lst.y A. - P1r6ba ustailenia metodylki badania wplywu piE:trzenia 1t'.zekJi. ill.a lWody jpOoI:!aIi.emne.
GosiP.
owod. 1965, rill" 4. 3. F 1 i sow ski J., W i e c z Y'8t
y A. ..:-... Analiza wplywu pi~trzenia Wisly na ;rezim wOd podden:i-ill.YiC'h 'W lI'ejtolIllie IistndejlllCyc;h sbopnd IPill!ll:ra.Iilcych.T. XI. Wyltyczne ustalania zakresu i il"odzaju tere-nowych prac badawczych i studiOw kameralnych. Kat. Bud6wy Zap6r i SUowni Wodnych Po!. Krak. (maszynopis). K!l'ak6w, J.966.
4. Po Z n i a Ik R. - Prognoza zmian zwierciadla woo podziemnych w terenach przyzbiornikowych
metodJ:l SItalych ~lYIW6w. Mat. 'IlIa LVI ISeS'j~
na.u.k:owl!: IG. Warszawa - Gdansk, 1966.
5. R z ego c k i K. - Proba opracowania melody okrealania 'W'Plywu pi~trzenia Wisly na zwiercia-dlo wooygruntowej w Kukowie. Gosp. wod.
1964, nr 6.
PE310ME
BJIJ,UIHHe no~npyJ.KHBaHHJI nO~SeM'HbIX BO~, BhI-SBaHHoro COopYlKeHHeM nJIOTHKbI, Ha Pe"'lHYIO ~OJIHHY
saBHcHT He TOJIhKO OT BhICOThI no~npYlKHBaBJU[ peKH,
HO H OT nOJIo:m:eHHH sepKaJIa BO~ OJIH3 UJIOTHHLI no oTHoIIIeHHIO K npH6pelKHhIM paAOHaM. Kor~a 6JIH3-IIJIOTHHHhIA BO~OeM pacnOJIaraeTCJ'I B eCTecTBeHHoM pYCJIe peKH, TO BosHHKaeor smJIeHHe SaTOnJIemm
the adjacv.!lnt termms oreveaJ ''waiter seepage" pheI!Jomena. Bo.th the sdu.e of Ifue '~ge" 8illId
tots
iJl'bfJ.uenice 'Il!POO ibhe valLey development ue dEftermilned ICXIl /Ilbe IbaSis of ~ studies
00Ill00l'1IJiIn
1be limmediatte dInfl'UElOOe of IrtiIver rwabeIrBUjpOIIl grotmd 1WaItens. JIf, on rtlhe ~ hand, the
nmr-dam Il'eSel'IV1OIli liB SUJr1l'1au.llde by Eiide
iMIIIIPBlU,
t.hJe WIilJ.ey ~ 1iIn'ilo la: de!presSion BJrea" which
has Ito be ,prIOIteoted lI!galilnst IiJrrunda1llan. !In \S·uch
ca-ses, the hydraulic system ,,river - ground
waters"
lis 6UA>lem'l!l!Jted by !too 1th5Jrd elemen1:, d.e.. by "dra:llnage system" , emd ;bbe ilJl'IOgI1OS'bi re\1IE!lB&I"Ci
00IIlCEIrIJJIS ,the
iimIf1U1€1IlCe
of tthe d!raJLnage system uponground IW8IteI1s :and vOce 'VmSI!l.
The l8O:1bIcle ISAlbs,tan1Jlates
aaso
tthe IIIteIOE¥IIsiI;ty of oondootLn:g jpl'O~ 'lItUlW'ElS IiJn eirtlher CIf the aJr.elIts,gIilves madJn ~ of :bhese etudlites., :am.d presents
tbtedJr !l'IeI1a~hIiIps IWIirtlh IIhe ~g....geolJogical
i':agetareb,
as
wel:las
IWiith the projootOOn of dIams8IDd of draJi.mIge sySbems. -Maroover, EIIl(lihaais bas
also been JJadd ICXIl .the ~ c:heIr'acter of .the pro~ ISItrudites, w.hdtc!h sbauld be camded owt step by ~, 8tCIOOIrIdIiJng :bo 1lhe phiase!S of !the lPrtO}eat.
6pelKHbIX yqacTKOB. BeJlK'lHHa 3aTODJIeHHJI Hero BJIHJlHHe Ha HCIIOJIJo30BaHHe ~OJIHHhl ODpe~eJIJIIOTca Ha OCBOBaHHH npOI'B03HbIX HCCJIe~OBamd!:, KaCalO~XCJI Henocpe~CTBeHHOrO B.JIHJIHJfJI DO~Y2KHBaHHJI pe£H
Ha DO~eMHJ.Ie BO~L Kor~a 6JIH31IJI01'HHlIJ.Dt BO~OeM
OrpllBWleH 6oKOBbDIH ~8lI6aMH, TO B ~OJIHHe B03HJI-KaJOT ~enpecCHOHHJ.Ie yqacTKH, KOTOpJoIe He06xO~HMO OXpaHJlTJo OT 3a'l'ODJIeHHJI. B 'l'aKOM cJIyqae rH~paB.IIH '1ecKaJl CHCTeMa peKa - DO~3eMHJ.Ie BO~JoI ~ODOJIHn eTCJI Tl)eTJoHM SJIeMeH'l'OM " - BO~OOTBO~~ea CHCTe-MOfi, a npora03H:r.Ie HCCJIe~OBaHHJI pacCMaTpHBaIOT
B3aHMO~eA:C'l'BJ!Ie BO.ztOO'l'BO~~eA: CHCTeMhI H IIO~eH
HbIX BO~. ,
B CTa'l'Joe B~HraeTCJI BODPOC 0 HeOOXOP;HIIOCTH Bep;elmJl DporHooHJoIX HCCJIe~OBaHKA: B
ooy
CJIyqaJIX, IIP~CT8BJIeHJ.I MeTO~H'leCKHe OCHOBJoI TaKKX HCCJIe~O B8HHA: K KX CBJI3Jo C HHlKeuepHO-reOJIOrK'lecKHMHpa-6OTrom, C npoex:mp<>BSHHeII DJIOTHH K BO~OO'1'BO~
CHCTeM. OrMeqaeTCJI BCJI CDeI.\KIPHKa npol'HOOHPOBa-HHJI, KOTOpoe ~OJIlKHO npoBO~CJI B aecKOJIhKO STa-DOB, CBJI38BEndX C OT~eJIhHJ.IMH CT8~KHMH IIPOeKTHPO-BaHHJI.
