Geoturystyka wypali³a
Henryk Jacek Jezierski
1 Zbli¿aj¹cy siê koniec kadencji rz¹du w sposóbnatural-ny sk³ania do podsumowañ i ocenatural-ny efektów podjêtych dzia³añ. Na generaln¹ diagnozê przyjdzie oczywiœcie pora w jesiennych numerach Przegl¹du, ale korzystaj¹c z tego, ¿e czytacie Pañstwo specjalny numer poœwiêcony geotury-styce, podejmê próbê podsumowania poczynañ w tym za-kresie. Jako G³ówny Geolog Kraju w Ministerstwie Œrodo-wiska za jeden z nadrzêdnych celów postawi³em sobie doprowadzenie do spopularyzowania geologii. Chcia³em przybli¿yæ wiedzê geologiczn¹ szerokiemu gronu odbior-ców, pokazaæ nowe sposoby korzystania z pracy i osi¹g-niêæ geologów, znaleŸæ dla tych osi¹gosi¹g-niêæ nowe zastoso-wania, np. w turystyce – innymi s³owy zachêciæ do korzy-stania z bogatego dziedzictwa geologicznego i do zara-biania na nim.
W Ministerstwie Œrodowiska zaczêliœmy od udostêp-niania na stronach internetowych (http://www.mos.gov.pl/ geoturystyka) opracowañ geoturystycznych, tak aby ka¿dy w³aœciciel biura turystycznego, hotelu czy gospodarstwa agroturystycznego móg³ w swoich materia³ach promocyj-nych umieszczaæ informacje o atrakcjach geologiczpromocyj-nych znajduj¹cych siê w okolicy i tym samym poszerzaæ swoj¹ ofertê dla turystów i wczasowiczów. Zosta³o to doskonale przyjête przez instytucje popularyzuj¹ce turystykê w Pol-sce. Razem z Ministerstwem Sportu i Turystyki promowa-liœmy geoturystykê na targach turystycznych. W ramach
Tour Salonu, najwiêkszej imprezy tego typu, podpisa³em
pierwszy w Polsce certyfikat nadania statusu geoparku kra-jowego £ukowi Mu¿akowa. Pamiêtam dyskusje z pocz¹t-ków mojego urzêdowania o koniecznoœci tworzenia no-wych zapisów w Ustawie o ochronie przyrody determi-nuj¹cych powo³ywanie geoparków. To moim zdaniem by³a droga donik¹d. Po pierwsze – prawo zmienia siê w Polsce bardzo powoli, po drugie – jest ono przeregulowane, a po trzecie i najwa¿niejsze – geopark nie ma byæ wy³¹cznie form¹ ochrony przyrody, powinien natomiast sprzyjaæ po-pularyzacji spêdzania czasu w interesuj¹cych rejonach, bez ograniczeñ stosowanych na obszarach chronionych. Jednym z celów nadania statusu geoparku krajowego Karkono-szom, którego certyfikat podpisa³em w ubieg³ym roku, by³o pokazanie, ¿e interesuj¹ce kierunki zwiedzania ist-niej¹ nie tylko w Karkonoskim Parku Narodowym, lecz tak¿e w jego otoczeniu. Dlatego te¿ przyrodnicy czuwa-j¹cy nad racjonalnym udostêpnianiem zasobów przyrody tak chêtnie wykorzystuj¹ ideê geoparku jako alternatywne-go sposobu korzystania z dziedzictwa geologicznealternatywne-go, bez ograniczeñ charakterystycznych dla chronionych form
przyrody w parkach narodowych. Oczywiœcie nie rezygnu-jemy z popularyzowania atrakcji geologicznych w obrêbie terenów chronionych – na zamówienie Ministerstwa Œro-dowiska realizowany jest w³aœnie Katalog obiektów
geo-turystycznych w obrêbie pomników i rezerwatów przyrody nieo¿ywionej.
W roku, w którym eksplozja wulkanu na Islandii spa-rali¿owa³a ruch lotniczy w ca³ej Europie, w Polsce o wul-kanach by³o g³oœno tak¿e z innego powodu – Góra œw. Anny (wygas³y wulkan) sta³a siê geoparkiem krajowym. W 2010 r. wybuchem wulkanu otworzyliœmy tak¿e targi geologiczne, a w mediach ukaza³o siê wiele popularnych artyku³ów na temat wulkanizmu. Nie mamy w Polsce aktywnych wulkanów, ale ten historyczny wzbudzi³ zainte-resowanie i zas³u¿y³ na status geoparku. Takie dzia³ania to przyk³ad wykorzystania szansy rozwoju geoturystyki.
Ci¹g dalszy na str. 257
254
Przegl¹d Geologiczny, vol. 59, nr 4, 2011
1
Ministerstwo Œrodowiska, ul. Wawelska 52/54, 00-922 Warszawa.
MENTE ET MALLEO G£ÓWNEGO GEOLOGA KRAJU
Ryc. 1. G³ówny Geolog Kraju, dr Henryk Jacek Jezierski, promuje
Geoturystyka wypali³a – ci¹g dalszy ze str. 254
Dzia³ania na rzecz rozwoju geoturystyki trwaj¹.logiczno-górniczo-œrodowiskowe warunki utworzenia Geo-parku Ma³opolski Prze³om Wis³y; Udokumentowanie sta-nowisk geologicznych dla utworzenia Geoparku – Polo-dowcowa kraina Drawy i Dêbnicy; Geopark Kamienny Las na Roztoczu – koncepcja geoochrony wraz z wykonaniem dokumentacji i badañ naukowych niezbêdnych dla funkcjo-nowania tej formy ochrony – to tematy aktualnie
realizo-wane na zamówienie Ministerstwa Œrodowiska. Przewi-dujemy uruchomienie ze œrodków Narodowego Funduszu Ochrony Œrodowiska i Gospodarki Wodnej nowych tema-tów: dla Geoparku Kana³ Augustowski – Augustowskie
Sandry, Geoparku Chêciñsko-Kieleckiego i Geoparku Do-lina Wis³oka – Polski Teksas. Bêd¹ wiêc powstawaæ
kolej-ne geoparki krajowe.
Jako œrodowisko geologiczne przestaliœmy odnosiæ siê do powstawania parków tematycznych jak do czegoœ, co w sposób p³ytki i komercyjny traktuje nasz¹ „powa¿n¹ naukê”. Naukowcy z powodzeniem wspó³pracuj¹ z organi-zatorami ró¿nych geoturystycznych przedsiêwziêæ. Przy-padek Ba³towa – 150 nowych miejsc pracy i 300 tys. osób, które rocznie odwiedzaj¹ ten park – to s¹ liczby, które robi¹ wra¿enie.
O zainteresowaniu geoturystyk¹ mog¹ tak¿e œwiadczyæ rosn¹ce nabory kandydatów na kierunek Geoturystyka, zw³aszcza na krakowskiej AGH, oraz powstawanie stu-diów podyplomowych w tym zakresie.
Swoj¹ ofertê adresowan¹ do osób zainteresowanych rozwojem geoturystyki przygotowa³ Pañstwowy Instytut
Geologiczny – Pañstwowy Instytut Badawczy, który m.in. œwiadczy pomoc w oznaczaniu œcie¿ek geologicznych i po-pularyzuje wiedzê o geologii na coraz czêœciej organizo-wanych piknikach i terenowych warsztatach geologicz-nych. Realizuje te¿ pomys³, który zaproponowa³em, aby przygotowaæ syntetyczn¹ informacjê o historii geologicz-nej konkretnych miejsc w formie tablic – GeoTropów. Idea by³a taka, aby uœwiadomiæ przebywaj¹cym w danej scowoœci turystom, ¿e znajduj¹ siê w wyj¹tkowym miej-scu, w którym np. 500 mln lat temu wydarzy³o siê coœ nie-samowitego. Bêd¹ chcieli tam wróciæ i, byæ mo¿e, zosta-wiæ swoje pieni¹dze w barze czy sklepie z pami¹tkami.
Doceniam pozytywn¹ rolê Przegl¹du Geologicznego w promowaniu geoturystyki jako magnesu przyci¹gaj¹-cego turystów do Polski. Temu celowi s³u¿y³o wydanie specjalnego numeru pt. Geoturism in Poland na 33. Miê-dzynarodowy Kongres Geologiczny w Oslo (8/1/2008) czy wzbogacenie o elementy promuj¹ce Polskê ubieg³orocz-nego Przegl¹du (9/1/2010), wydaubieg³orocz-nego z okazji Miêdzy-narodowego Kongresu Hydrogeologów, który odby³ siê w Krakowie.
Liczê, ¿e ten specjalny numer Przegl¹du poœwiêcony geoturystyce bêdzie dla naszego geologicznego œrodowiska inspiracj¹ do jeszcze aktywniejszych dzia³añ zmierzaj¹-cych do przedstawiania ciekawej i pe³nej oferty wszystkim tym, którzy dziêki naszej wiedzy bêd¹ mogli realizowaæ swoje mniejsze czy wiêksze przedsiêwziêcia. Ludzie s¹ ciekawi nowego. Pomagajmy im zarabiaæ na geologii, niech ten geoturystyczny interes im wypali.
257 Przegl¹d Geologiczny, vol. 59, nr 4, 2011
