Ogólnopolska X Konferencja pt. Datowanie minera³ów i ska³
Lublin, 23–24.10.2008
W dniach 23–24 paŸdziernika 2008 r. w Lublinie na Uniwersytecie im. Marii Curie-Sk³odowskiej odby³a siê jubileuszowa konferencja naukowa, zatytu³owana Dato-wanie minera³ów i ska³ (Dating of rocks and minerals). By³a to ju¿ dziesi¹ta konferencja z tego cyklu. Pierwsza Ogólnopolska Sesja Naukowa Datowanie minera³ów i ska³ w oparciu o rozpad promieniotwórczy potasu — 40 mia³a miejsce w Lublinie w paŸdzierniku 1994 r. i zosta³a zorga-nizowana w ramach obchodów 50. rocznicy UMCS przez Polskie Towarzystwo Fizyczne, Instytut Fizyki UMCS, Lubelskie Towarzystwo Naukowe i International Isotope Society. Cztery kolejne spotkania odbywa³y siê w cyklu rocznym, nastêpne zaœ — co dwa lata. Od 1996 r. (III Ogól-nopolska Sesja Naukowa) tematyka datowañ metodami argonowymi zosta³a poszerzona o problematykê badañ geochronologicznych w oparciu o inne metody izotopowe, co znalaz³o swój wyraz równie¿ i w tytule cyklu Datowa-nie minera³ów i ska³. Miejscem sesji naukowych przez ubieg³e lata by³ na ogó³ Lublin, przy czym trzy spotkania odby³y siê w innych oœrodkach naukowych, a mianowicie: w Warszawie (VII — w 2003 r.), w Krakowie (VIII — w 2004 r.) i w Gdañsku (IX — w 2006 r.)
Bie¿¹ca X Sesja Naukowa zosta³a zorganizowana przez Zak³ad Spektrometrii Mas, Instytut Fizyki UMCS, Zak³ad Geologii i Ochrony Litosfery, Instytut Nauk o Zie-mi UMCS, Oddzia³ Lubelski Polskiego Towarzystwa Fizycznego i Oddzia³ Lubelski Polskiego Towarzystwa Geologicznego. G³ównym organizatorem by³ prof. Sta-nis³aw Ha³as — kierownik Zak³adu Spektrometrii Mas Instytutu Fizyki UMCS. W sk³ad komitetu organizacyjne-go weszli: prof. dr hab. Zdzis³aw Michalczyk — dyrektor Instytutu Nauk o Ziemi, dr hab. Rados³aw Dobrowolski — wicedyrektor Instytutu Nauk o Ziemi oraz dr Józef Adam D¹bek, dr Mi³osz Huber, dr Jaros³aw Kusiak i dr Artur Wójtowicz. Konferencji patronowali: prof. dr hab. Jerzy ¯uk — prezes Oddzia³u Lubelskiego Polskiego Towarzy-stwa Fizycznego, prof. dr hab. Wies³aw Gruszecki — dyrektor Instytutu Fizyki poprzedniej kadencji, prof. dr hab. Zdzis³aw Michalczyk — dyrektor Instytutu Nauk o Zie-mi, dr Przemys³aw Mroczek, Oddzia³ Lubelski Polskiego Towarzystwa Geologicznego. Obrady toczy³y siê w siedzi-bie Instytutu Fizyki oraz w Instytucie Nauk o Ziemi UMCS.
W pierwszym dniu obrady konferencji odbywa³y siê w Auli im. Stanis³awa Ziemeckiego w gmachu Instytutu Fizyki przy placu Marii Curie-Sk³odowskiej 1. Spotkanie otworzyli: z ramienia Instytutu Fizyki — prof. Stanis³aw Ha³as, a z ramienia Instytutu Nauk o Ziemi — prof. Marian Harasimiuk, który nastêpnie przewodniczy³ pierwszej sesji referatowej. Powitano goœci zagranicznych — prof. Ericha Robensa z Instytutu Chemii Uniwersytetu Gutenberga z Mainz oraz prof. Algirdasa Gaigalasa z Wydzia³u Geologii i Mineralogii Uniwersytetu Wileñskiego oraz krajowych i miejscowych uczestników konferencji. Obrady pierwsze-go dnia by³y po³¹czone z 654. posiedzeniem Oddzia³u
Lubelskiego Polskiego Towarzystwa Fizycznego, które po przerwie by³y prowadzone przez przewodnicz¹cego oddzia³u prof. Jerzego ¯uka. W tym dniu wyg³oszono referaty:
Aplikacja metody izotopowej Re-Os dla okreœlania wieku mineralizacji molibdenowej — S.Z. Mikulski, H.J. Stein;
Analiza wieku radiometrycznego ska³ pó³nocnej os³ony masywu Karkonoszy — studium porównaw-cze — K. Jarmo³owicz-Szulc, S. Ha³as, A.Wójtowicz; Sk³ad izotopowy H, C, S i pochodzenie bursztynu
ba³tyckiego — A. Gaigalas, S. Ha³as;
Krystalizacja magmowa i rekrystalizacja minera³ów w systemie mieszania magm i roztworów na podsta-wie zmiennoœci geochemicznej pierwiastków dopaso-wanych i stosunków izotopowych tlenu — E. S³aby. W ramach konferencji i posiedzenia Polskiego Towa-rzystwa Fizycznego, prowadzonego dalej przez prof. dr. hab. J. ¯uka, prof. E. Robens z Niemiec wyg³osi³ ciekawy wyk³ad w j. angielskim, zatytu³owany News of the moon, prezentuj¹cy stan badañ dotycz¹cych Ksiê¿yca ze szcze-gólnym uwzglêdnieniem badañ trzech próbek regolitu, pozyskanego z NASA przez prof. Robensa, a badanych przez pracowników UMCS (w tym przez prof. S. Ha³asa, prof. J. Goworka i dr. M. Hubera). W tej czêœci sesji nauko-wej przedstawiono tak¿e dwa referaty:
Zawartoœci izotopów argonu w próbkach regolitu Ksiê¿yca — S. Ha³as, A.Wójtowicz, M. Czarnacki; Analiza izotopów Sr, Nd i Hf na MP ICPMS — R.
Ancz-kiewicz.
Nastêpnego dnia zebrani obradowali w gmachu Instytutu Nauk o Ziemi przy al. Kraœnickiej 2 cd. Sesjê porann¹ prowa-12
Przegl¹d Geologiczny, vol. 57, nr 1, 2009
KONGRESY, SYMPOZJA I KONFERENCJE
Ryc. 1. Prof. Stanis³aw Ha³as (UMCS, Lublin), g³ówny
organizator konferencji, ¿egna uczestników w drugim dniu obrad, w sali Instytutu Nauk o Ziemi UMCS. Wszystkie fot. M. Huber
dzi³a doc. dr hab. Katarzyna Jarmo³owicz-Szulc, a nastêpnie prof. Anna Pazdur. Sesjê popo³udniow¹ prowadzi³ dr Prze-mys³aw Mroczek, przewodnicz¹cy lubelskiego oddzia³u PTG.
Wyg³oszono nastêpuj¹ce referaty — w sesji porannej: Separacja sygna³ów luminescencji kwarcu i skalenia
w próbkach polimineralnych — P. Moska;
Interpretacja danych sedymentologicznych i dat ter-moluminescencyjnych (TL) interglacjalnych osadów wodnych na przyk³adzie profili Tartokai na Litwie — A. Gaigalis, S. Fedorowicz;
Izotopy wêgla, tlenu i wodoru w s³ojach drzew — badania wp³ywu klimatu i dzia³alnoœci cz³owieka — A. Pazdur; Próba zrozumienia mechanizmu czu³oœci w emisji
OSL obserwowanej w datowaniach OSL — D.K. Koul, G. Adamiec, M.P. Chougaonkar,
w sesji po³udniowej:
Problemy zegarów izotopowych na przyk³adzie sys-temów Sm-Nd i Lu-Hf w granatach oraz U-Pb w cyr-konach — R. Anczkiewicz;
Nowa metoda analizy stabilnych izotopów chloru — A. Pelc, S. Ha³as;
Datowanie Th-U-Pbca³k. monacytu przy pomocy
mikrosondy elektronowej — ostatnie ulepszenie metody — B. Budzyñ, M.L. Williams, A.J. Jerci-novic, C.J. Hetherington, G. Dumond;
Wiele profili izotopowych — jeden zapis paleokli-matyczny? Jak mo¿na to przetestowaæ? — H. Herc-man, J. Pawlak;
Problematyka szacowania wieku diagenezy na pod-stawie pomiarów K-Ar próbek kontaminowanych detrytycznym materia³em ilastym — M. Szczerba; Zakres wiekowy metody TL w oparciu o wyniki
dato-wania wybranych profili z terenu Polski i Ukrainy — J. Kusiak;
Datowanie koœci kopalnych metod¹ U-Th: nowe per-spektywy — G. Sujka, H. Hercman;
Charakterystyka petrologiczna gabroidów z war-stwowanych intruzji Fiodoro-Panskiego masywu na p³w. Kolskim — M. Huber, S. Ha³as, A. Pietstrzyñski.
Po drugiej sesji porannej odby³a siê prezentacja mgr in¿. Andrzeja Weseka, przedstawiciela firmy PANnalitycal B. V., nt. nowych urz¹dzeñ badawczych wykorzystuj¹cych dyfrak-cjê promieni rentgenowskich (XRD).
Nastêpnie odby³a siê sesja posterowa, podczas której zaprezentowano 7 posterów. Prezentacje posterowe obej-mowa³y problematykê datowania wieku K-Ar illitów, zakresu wiekowego metody datowañ termoluminescencyj-nych i zale¿noœci wieku TL od sk³adu granulometryczne-go, oznaczeñ U-Th koœci kopalnych, analiz izotopów lekkich w osadach wêglanowych oraz (wraz ze strontem) w syderytach, datowañ radiowêglowych i archeometrycz-nych, analiz izotopu137Cs oraz rozwa¿añ metodycznych co do sposobu przygotowywania próbek do analiz.
Problematyka sesji by³a bardzo ró¿norodna, a zarazem specjalistyczna, poœwiêcona metodom izotopowym; grono s³uchaczy liczy³o oko³o 40 osób z ró¿nych oœrodków nauko-wych w Polsce. Poza uczestnikami z Polski w konferencji wziêli czynny udzia³ naukowcy z Niemiec, Litwy i Indii. Kil-ka prezentacji wyg³oszono zatem w j. angielskim.
Po ostatniej (trzeciej) serii referatów konferencjê zamkn¹³ prof. Stanis³aw Ha³as, zapraszaj¹c jednoczeœnie uczestników na Uniwersytet Jana Kochanowskiego w Kielcach na XI konferencjê Datowanie Minera³ów i Ska³, która bêdzie po³¹czona z X Miêdzynarodow¹ Konferencj¹ pt. Methods of Absolute Chronology. Obie uroczystoœci odbêd¹ siê za 2 lata. Informacje szczegó³owe wraz z pro-gramem i streszczeniami prezentacji konferencyjnych, a tak¿e ze zdjêciami uczestników s¹ umieszczone na stronie www.datowanie.umcs.lublin.pl. Pe³ne teksty artyku³ów uka¿¹ siê na ³amach czasopisma Geochronometria w 2009 r. Po zakoñczeniu jubileuszowego spotkania w Lublinie z du¿¹ satysfakcj¹ mo¿na stwierdziæ postêpuj¹cy na prze-strzeni ostatnich lat intensywny rozwój datowañ izotopo-wych ska³ i minera³ów Polski oraz ciekaw¹ interpretacjê dat uzyskiwanych ró¿nymi metodami.
Katarzyna Jarmo³owicz-Szulc & Mi³osz Huber
13
Przegl¹d Geologiczny, vol. 57, nr 1, 2009
Ryc. 3. Prof. Erich Robens (Johanes Gutenberg Uniwersität,
Mainz, Niemcy) podczas wyg³aszania referatu
Ryc. 2. Prof. Algirdas Gaigalas (Wilniaus Universitetas,
!["W stronę trzeciego tysiąclecia. Kościół wobec przemian społeczno-ekonomicznych", Witold Kawecki, Kraków 1999 : [recenzja]]()