R e c e n zje
561
1959
—1985, in fo rm a c ja c h za w a rty c h w 65 ro cz n ik ac h czasopism a „W iadom ości F a r m ace u ty cz n e” z la t 1874—1939 i w 40 ro czn ik ach czasopism a „ F a rm a c ja P o ls k a ” z la t 1945— 1985. P o n ad to pom ocy udzieliło rów n ież szereg osób, k tó ry m A u to r w e w stę p ie złożył podziękow anie w y m ie n iając je z nazw iska.O pracow anie z a w iera w ykaz sto so w an y ch sk ró tó w , przedm ow ę p ió ra d o ce n ta d o k to ra n a u k farm ac eu ty czn y c h W ład y sław a M arkow skiego, w stę p od A u to ra, w y k az A. — gro b ó w zlokalizow anych, w ykaz B. — grobów n iezlokalizow anych, o ra z w k ła d k ę z a w ie ra ją c ą p la n C m en tarza.
P rz y poszczególnych h asłac h b iograficznych są p odane: im ię i nazw isko, d o k ła d n a lo k a liz ac ja g ro b u z p o d an iem k w a te ry , rz ę d u i kolejności m iejsca, d a ty d zienne życia, zaw ód, nazw a, ro k i m iejsce u zy sk an ia dyplom u, p ia sto w an e s ta n o w isk a , e w e n tu a ln ie in fo rm a c ja o rzeźbie n ag ro b k o w ej i d o k u m e n ta c ja , n a p o d s ta w ie k tó re j u sta lo n o pow yższe szczegóły.
D la h isto rii n a u k i szczególnie zasłużeni są pro feso ro w ie, w ykładow cy, b a d a cze i au to rz y prac. S am ych p ro fe so ró w A u to r zn alazł p o n ad 30. W śród n ic h są fa rm ac eu c i ja k H e n ry k B ukow iecki (1903— 1986), Jó z ef J a n C eliński (1779— 1832) i S ta n isła w K ra u ze (1902—1977), i p rzed staw iciele in n y c h d yscyplin pro w ad zący w y k ła d y dla stu d e n tó w fa rm a c ji, w ty m fizycy ja k W ładysław K ap u śc iń sk i (1898— 1979) i S te fa n P ień k o w sk i (1883—1953), chem icy ja k Jó zef B ełza (1805— 1888) i W ik to r K em u la (1902—1985), botanicy ja k K azim ierz B a ssa lik (1879—1960) i B olesław H ry n iew ie ck i (1875— 1963), w e te ry n a rz e ja k I re n a M a ria M a te rn o w sk a (1898— 1942), le k a rz e ja k A n d rz ej Ja n ik o w sk i (1799—1864) i J e rz y L eopold M od rak o w sk i (1875— 1045) i in. Z osób nie u ty tu ło w a n y ch , a zasłużonych d la n au c z a n ia i d la n a u k i m ożna w ym ienić przykładow o A lfonsa B ukow skiego (1858— 1921) o rg a n iz a to ra p r y w a tn y c h k u rsó w farm ac eu ty czn y c h i A nto n in ę L e śn iew sk ą (1866—1937) k ie ro w niczkę k u rsó w farm ac eu ty czn y c h d la kobiet, p o n a d to M artę C h m ieliń sk ą (1890—■ 1967) r e d a k to ra czasopism i a u to ra p rac i F e rd y n a n d a K aro (1845—1927) b a d a c z a flory p olskiej i sy b e ry jsk iej. P rz y k ła d y te oczyw iście m ożnaby m nożyć.
O pracow anie z a w ie ra istn e b ogactw o in fo rm ac ji. J e s t zwięzłe, p rze jrz y ste . D o k u m e n ta c ja , k tó r a je s t b ard z o ce n n a w tego ty p u p rac ach , zo stała p o d a n a b a rd z o skrótow o, co je s t je j n ie w ą tp liw ą zaletą, gdyż n ie z a jm u je w iele m iejsca, a dzięki zam ieszczonem u w ykazow i sk ró tó w m ożna ją bez tr u d u rozszyfrow ać.
O pracow anie zostało w y d an e te c h n ik ą m a łe j p o lig ra fii, n a d o b ry m p ap ierze , w n ak ład z ie 3000 egzem plarzy. B ędzie ono d u żą pom ocą d la h isto ry k ó w fa rm a c ji, m edycyny i chem ii, fa rm a c e u tó w i w arsaw ia n istó w .
A m oże A u to r by pom yślał o podjęciu się p ra c y n a d sło w n ik iem fa rm a c e u tó w polskich? M a dośw iadczenie w p ra c a c h b iograficznych i d o k u m e n tac y jn y c h . M ógł by p o k iero w ać zespołem (bo to nie je st zad an ie dla jed n eg o człow ieka) o p rac o w u ją cy m ta k i słow nik.
T eresa O stro w ska (W arszaw a)
R o b e rt R e m b i e l i ń s k i , B a rb a ra K u ź n i c k a : H istoria fa rm a c ji. W yd. I II p o p ra w io n e i uzupełnione. W arszaw a 1987. PZW L. 371 ss. ilu str.
J e s t to trze cie w y d a n ie je d y n e j w Polsce sy n te ty c zn ej m o n o g rafii z z a k re su h isto rii fa rm a c ji. W sto su n k u do w y d ań p o p rze d n ich w 40®/o je st to now a pozy cja, ze w zględu n a znaczny postęp w b a d a n ia c h d ziejów te j d y sc y p lin y n au k o w e j, zarów no w Polsce, ja k i n a św iecie. D zieje n a u k fa rm a c e u ty c zn y c h , e w o lu c ji z a
562
R e c e n zjew o d u , h is to rii le k ó w , te c h n o lo g ii i p r z e m y s ł u ora z k u l t u r y f a r m a c e u t y c z n e j zostały om ów ione w u k ła d zie problem ow ym . W rozd ziałach zach o w a n a je st chronologia zdarzeń, p rze d staw io n y c h n a tle h isto rii n aro d o w ej i pow szechnej. P rz y zachow a n iu ciągłości n a r r a c ji om ów ione zo stały w k o le jn y ch ro zd ziałach p o d staw o w e p ro blem y te j dziedziny h isto rii n au k i: gen eza h isto rii fa rm a c ji jako d yscypliny n a u ko w ej, głów ne e ta p y ro zw o ju n a u k i o lekach, p o w sta n ie i rozw ój a p te k a rstw a , ew o lu c ja n a u c z a n ia farm ac eu ty czn e g o , przem ysł farm ac eu ty czn y , polskie sto w a rzy sz en ia zaw odow e i naukow e, k u ltu r a fa rm a c e u ty c z n a oraz fa rm a c e u c i w w a l k a c h o w yzw olenie narodow e. W ażnym m a te ria łe m d o k u m e n tac y jn y m są te k s ty końcow e, k tó re z a w ie ra ją m. in. ta b lic e chronologiczne i sło w n ik biograficzny. K sią żk a H istoria f a r m a c j i je st in te re s u ją c ą pozycją z z a k re su h isto rii nau k i, w y k o rz y sty w a n ą ró w n ież jako p o d ręc zn ik d la stu d e n tó w ak a d em ii m edycznych. M o n o g ra fia u k a z u je w k ła d fa rm a c e u tó w do n a u k i i k u ltu ry n a ro d o w e j i św iatow ej. J e s t jednocześnie w y ra ze m p o stę p u ją c e j h u m a n iza cji n a u k m edycznych.
I w o n a A r a b a s
